Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 AĞUSTOS 2001 CUMA 10 CJJ\A_jIlVJ 1V.LI / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Çakan, ek önlemler alınmasının zorunluluk olduğunu söyledi Elektrik kesintisL kapKİaANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan. bu yıl yaşanan kurak- Iık nedemyle hidrolik santrallarda- ki suyun çok azaldığını, ek önlem- ler alınması gerektiğini vurguladı. • 29 yap-ıjlet-devretprojesinin bir an önce yaşama geçırilmesi gerektiği- j ni belırten Çakan, Hazine garantisı süresinin de azaltılabıleceğıni, fir- malarla uzlaşma arayışı içınde ol- duklannı belırttı. Zeki Çakan. elektrikteki kaçak kullanım ve ıletim hatlanndaki ka- yıplar, TEDAŞ'ın alacakları ile enerji üretımindekı sorunlara iliş- ; kin hazırlanan kapsamlı birraporu ; dün açıkladı. Türkiye'de 1.3 milyar "kwh (kilovat saat) elektriğin kaçak -kullanıldığını. bunun da maliyeti- 'nin 92 tnlyon lıra olduğunu vurgu- ' layan Çakan. Imar Yasası'nın değış- !tirilerek kaçak yapıiarda oturan 'yurttaşlann da abone yapılmasıni istedi. Özel kurum ve kuruluşlara da seslenen Çakan, bugüne kadar elektrik borçlannı ödemeyen tüm kuruluşların ödeme takvımi hazır- lamalannı isteyerek "Bu planı ha- zuiamazlarsa, mecburen elektrik. • Enerji Bakanı Zeki Çakan, Bakanlar Kurulu'nda elektrik enerji sektöründeki sorunlara ve alınması gereken çözümlere ilişkin çok kapsamlı bir rapor hazırladı. Bakan. kuraklık nedeniyle barajlardaki su miktannın azaldığını belirtirken krizle birlikte elektrik tüketimindeki azalışa karşm hidrolik santrallann talebi karşılayamayacağmı vurguladı. enerjisi kesintisine gideceğiz'' uya- nsında bulundu. cek. Bu nedenle mutiaka karar ve- rilnıeü. Aksi halde ülke kaybediyor" dıye konuştu. Çakan; dağıtım şebe- kelennin de yenilenememesı nede- nıyle elektrikte kaçaklann olduğu- na işaret ederek "Dağıtım şebekele- rinin işletme hakkı devredilirse Ha- züıe'ye 875 milyon dolargirecek. Ak- si halde gerekli yenileme çalışmala- nnuı yapılması için 1 milyar dolar- lıkyaünm gerekiyor. lakdir. Bakan- lar KunuVnıuT dedi. Hazine garantisi arayışı Suakıntoı Kuraklık nedeniyle hidrolik sant- rallardaki elektrik üretiminin ge- çen yıla göre 10 milyar kilovat sa- at azaldığını anlatan Çakan, "Eko- notnik kriz nedeniyle ekonomide daraima olmasa ve elektrik tuketi- mi azalmasaydı. enerji kesintileri gündeme gelirdi. Dünyaıun hiçbir ülkesinde elektrik enerjisi üretimi, sadece hidroliksantrallara dayandı- nlmaz" dedi. Hıdrolik santrallardakı durum ne- deniyle termık santrallarda ya yeni- leme çahşmalannın yapılmasını ya da işletme haklannın devredilmesı- ni isteyen Çakan. "Yaşlanmış ter- mik santrallann işletme hakkı dev- redilirse, elektrik enerjisi üretimin- de verim artacak. Hazine de 1 mil- yar 75 mihon dolar devir bedeli ala- cak. Ancak bu devüier gerçekleş- mezse o halde bakun-onarun için 980 milyon dolaıiık yabrun gereke- 29 yap-işlet-devret projesinin de yaşama geçmesi gerektiğini savu- nan Çakan, Devlet Bakanı Kemal Derviş'in bu projeler için Hazine ga- rantisi vermediğine işaret ederek "Ancak aramızda sorun yok. Hazi- ne garantisini aşağıda tutarak soru- nu aşmaya çalışacağız. Bu konuda fîrma yetkilileriile görüşüyonız. Uz- laşma arayışındayız. Hazine'nin dı- şında başka bir kurumdan aiınacak garanti>i doğru bulmuyorum" gö- rüşlennı dile getirdı. Çakan gerekli önlemlenn alınma- ması halinde 2002'de elektrik ke- sıntilennın gündeme geleceğini söyledi. TEDAŞ'ın alacağı 1.226 katrilyon liraya ulaştı • Enerji Bakanı Zeki Çakan, TEDAŞ'ın alacaklanmn 368 trilyon 783 milyar liralık kısmının kamudan, 858 trilyon liralık kısmının da özel sektörden olduğunu söyledi. • Ekonomi Servisi - Enerjı ve Tabı Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, görev e geldıği gün- den itibaren dile getirdıkleri en önemh konunun TEAŞ, TEDAŞ ve BOTAŞ'm birbı- rine olan borçlan olduğunu belirterek TEDAŞ'ın 1 kat- rilyon 226 trilyon 783 milyar alacağı vardır. Bu alacak ka- mudan 368 trilyon 756 mil- yar, özel sektörden ise 858 trilyon 27 milyardır. TEAŞ'ın alacakları, TEDAŞ'tan 1 kat- rilyon 15 trilyon. BOTAŞ'ın, TEAŞ'tan alacağı ise 809 tril- yon tiradır" dedi. Göreve başladığı tarihten bu yana dile getırdiği en önemli konunun TEDAŞ. TEAŞ ve BOTAŞ arasında- ki borç sirkülasyonu ve bu kuruluşların birbirlerine olan borçlan olduğunu anlatan Çakan, şöyle konuştu: " TE- AŞ'ın alacakları TEDAŞ'tan 1 katrilyon 15 trilyon. BO- TAŞ'ın,TEAŞ'tan alacağı ise 809 trilyon liradır. Dolayisı ile üç kuruiuşun birbirine olan borçlaruun ödeneme- mesinden kaynaklanan tabii önemli darboğazlar vaşan- maktadır. Bu darboğazlan çözebilmekiçin bizedüşen en önemli görev özeltikle TE- DAŞ'ın tahsilatının hızlandı- nlnıası konusunda gereken önlemkrin ahnmasıdır. Bu konuda hepinizin bildi- ği ve sizlerin de çok yakın U- gisini gördüğümüz TEAŞ ve TEDAŞ'ın genel müdürieri, bağh kunıluşlan ile birlikte daire başkanları. müessese müdürieri, yine santral mü- dürieri ile birlikte bir toplan- tı yaptık. Bu toplantımızda biz gereken önerilerini arka- daşlanmızm aldık." Enerji Bakanı Çakan, TE- DAŞ'ın müessese müdürie- ri ile bağlı ortaklık genel mü- dürlerinin yıl sonu itibanyla kayıp kaçak oranlannı kaça düşüreceklerinin yanı sıra, tahakkuka göre tahsilatlannı kaça yükselteceklerini de kendilerine yazılı olarak bil- dirdiklerini söyledi. Tahsilat artünlacak Çakan, "Örnek vermem gereldrse (31 Aralık 2001 ta- rihi itibanyla kayıp ve kaçak- lannızı. tahakkuka göre tah- silatuuzı yüzde kaça indire- ceksiniz?) sorusuna (kayıp ve kaçağı yüzde 49.4'ten yüzde 46"ya düşürmeyi tahsilabmı- zı da yüzde 73'ten yüzde 80'e çıkarnıayı düşünüyorum. Alaattin Yıkhz. Van Müesse- se Müdürii.) Bunun gibi bü- tün müessese müdürierimiz- den bu konu ile ilgüi olarak yazılı kayıp ve kacaklan ka- ça düşürebilecekleri ile ta- hakkuka göre tahsilatlannı kaça yükseltebileceklerini al- dık" dedi. Bakanlık çalışanlannın bu konudaki çalışmaları mesaı saatı gözetmeksizın yapa- caklannı ifade ettiğini de be- lirten Bakan Çakan, termik santrallerının yıl sonuna ka- dar kapasitelerini kaça yük- selteceklerini santral müdür- lerinin kendilerine bırer ya- zı gönderdiğini bildirdı. Ba- kan Zeki Çakan, "DolayısıUe yıl sonuna kadar biz neyi na- sıl yapacağunızı beliriemiş Enerji Bakanı Zeki Çakan. durumday ız. 31 Arahk itiba- riyle bu taahhütlerini yerine getireceklerine ben şahsen inanıyorum" diye konuştu. Bakû-Tiflis-Ceyhan'ın yaşama geçirilmesi için önemli bir adım sayılan projeye başlanacak Faza-1 anlaşması iııızalaııdı Azerbay can doğalgazuun taşınmasmda önemli rol oynayacak Mavi Akım projesi için borulann döşenmesüıe başlandı. BAKÛ (AA) - Azerbaycan ana üretim petrolünü batılı pazarlara ta- şıyacak Bakû-Tiflis-Çeyhan boru hattı projesi ıçın büyük önem taşı- yan Faza-1 programının hayata ge- çirilmesine ilişkin anlaşma dün ım- zalandı. Anlaşma, Azerbaycan Cumhur- başkanlığı Sarayf nda düzenlenen törende Azerbaycan Devlet Petrol Şırketi. (SOÇAR) Başkanı Nank AKyev ve Uluslararası Konsorsıyum (AİOÇ) Başkanı David VVbodvvord tarafmdan ımzalandı. Törende, Azerbaycan Cumhur- başkanı Haydar Aliyev başta olmak üzere Azerbaycan'ın üst düzey yet- kılilenyle konsorsiyum içinde yer alan petrol şirketlerinin temsilcilen katıldı. Faza-1 programı kapsamın- da yapılacak çalışmalar ıçın 3.4 mil- yar dolar yatınmın öngörüldüğünü ifade eden Woodward, söz konusu programın gelıştınlmesı için gerek- li yatınm miktanrun 7 milyar dola- ra ulaşacağını kaydettı. Faza-1 programının hayata geçi- nlmesı sürecıyle Bakû-Ceyhan hat- tının ınşasının eşzamanlı olacağını ifade eden Woodward. ana ihraç bo- ru hattına koyulacak sermaye oranı- nın bugün için 2.9 milyar dolar ol- duğunu belirtti. Faza-1 programı, uluslararası konsorsiyum tarafmdan ışletilen Azerı, Çıraklı ve Güneşli yataklan- nın daha kapsamlı işletimini öngö- rüyor. Program çerçevesınde, Sen- geçal terminalinin kapasitesi ikı kat arttınlacak ve sualtından geçinle- rek termınale uzanacak 30 düğüm- lük boru hattı döşenecek. Termına- le uzanan 24 düğümlük mevcut bo- ru hattı ise doğalgaz akımı için dü- zenlenecek. Program çerçevesınde aynca, ye- ni platformda 48 kuyu kazılması ön- görülürken platformdan yılda yak- laşık 20 milyon ton petrol üretilme- si hedefleniyor. Yeni açılacak kuyu- lardakı basıncı dengelemek ıçinse yıllık 13 milyon ton suyu pompala- ma gücüne sahip ayn bir platform inşa edilecek. Bankacılann işsizlik korkusu • Kamu bankalanna yönelik düzenlemeler, bazı bankalann TMSF'ye devri, banka birleşmeleri ve fon bankalannın satışı sürecinde yoğun işten çıkarmalann yaşandığı sektörde çalışanlann işsiz kalma korkusu giderek artıyor. ANKARA (ANKA) - Ekonomik knzın ardmdan artan ışten çıkarma- lann en yoğun yaşandığı sektörlerin başındagelen bankacılıkta, yıl sonu- na kadar yapılacak yenı düzenleme- lerle ışsız ordusunun 90 bine ulaşa- cağı söylentılerı. çalışanlarda işsiz- lik fobısıne yol açtı. Bankacılık operasyonu kapsa- mında kamu bankalanna yönelik düzenlemeler. bazı bankalann TMSF'ye devri. banka birleşmele- n \e Fon bankalannın satışı sürecin- de yoğun ışten çıkarmalann yaşan- dığı sektörde, en son Osmanh Ban- kası ve Körfezbank'ın birleşmesiy- le yaklaşık 450 çalışanın daha işsiz kalması, işsizlik korkusunu arttırdı 100 bine inecek söylentisi Sektörde 2000 yılı başlannda 190 bın dolayında bulunan çalışan sayı- sı, işten çıkarmalar ve emekliliğe teşvik gibi uygulamalarla gelinen aşamada 140 bin dolayına geriledi. Bu saymın yıl sonuna İcadar 100 bin dolayına ineceği haberlen, bankacı- lan tedirgin etti. Şubat knzinin hemen ardmdan ilk üç aylık resmi veriler açıklan- mış. sektördekı çalışan sayısı 165 bin olarak belirtilmışti. 31 Mart itibanyla kamu ve özel bankalar- da 68 "er bin, Tasarruf Mevduat Si- gorta Fonu'ndaki (TMSF) banka- larda ise 19 binı aşkın personel is- tıhdam ediliyordu. Yabancı ban- kalarda 3 bın 400 bankacı. kalkın- ma ve yatınm bankalannda ise 5 bın 500 bankacı çalışıyordu. TMSF'dekı bankalann bırleşti- rilmesınin yanı sıra Emlak- bank'ın, Zıraat Bankasf na devri önemli bir operasyon olarak de- ğerlendırildı. İlk gönüllü birleş- me ise Doğuş Grubu"na bağlı Os- manlı Bankası ile Körfezbank arasında gerçekleşti. Boru hattına motosiklctlidestek Bakû-Tülis-Ceyhan Boru Hatn ve Şahdeniz projeJerine destek vermek amacıyia yola çıkan motosikletii grubun lideri Amerikalı gazeteci Thomas Goltz, "Başlatoğunız destek ABD'nin teşebbüsüyle değiL tamamen kendi inisiyatifimizde olan bir çalışnıadır" dedi. 24 Ağustos'ta Bakû'dan yoia çıkan gönüllü 40 kişilik motosikletii grup, dün Erzurum'dan aynlarak geceyi Erzincan'ın Çayırh Oçesinde geçirdL YORIM ÖZTİN AKGÜÇ Ekonomide Çelişki Ekonomide yaşananlar, belleğimde kalan bir öy- kuyü anımsatıyor. Bir toplumda atın önüne et, as- lanın önüne ot koymuşlar. Et ve ot olmasına kar- şın hem at hem aslan aç. Bir akıllı kişi at ile etin ye- rini değiştirerek sorunu çözmüş... Bu basit öykü, kaynak kullanımının, organizasyonun önemini or- taya koyuyor. Bugün ekonomimizde bir yanda imalat sanayi- inde kapasite kullanımı yüzde 70.0'e düşmüş, ba- zı alt sektörierde stok bırikımi var, önemli bir bölü- mü eğitimli olmak üzere işsizlik oranı yüzde 20.0'le- re yaklaşmış, halkımızın yastık altı olarak ifade edi- len atıl birikimi milyarlarca dolara ulaşmış; öte yan- da ülkenin altyapısı eksık, toprak erozyonu, ağaç- landırma, ormanların korunması, tanm alanlannın. meralann genişletilmesı, konut yetersızlıği gıbı so- runları sürüyor, degerlendirilmeyen üretim gücü kazandınlamamış, teknik anlamda üretken serma- yeye dönuştürülememiş doğal kaynaklan var. Böy- le olmakla beraber ülke giderek fakirleşiyor, dün- ya sıralamasındaki yeri her yönden her gun gerili- yor, ekonomik bunalımlar derinleşiyor ve bunalım- lann yinelenmesi süreci giderek kısılıyor. Bu durum bir çelişki gibi görünüyor; politika yanlışlığını, be- ceri noksanını, organizasyon eksikliğini ortaya ko- yuyor. Ortada her açıdan nesnel bir başarısızlık oldu- ğuna göre, bunun nedenlerini araştırmak gerekir. Türkiye niçin başansız? Türkiye'nin ekonomik açı- dan, toplumsal gelişmişlik göstergeler açısından dünya sıralamasındaki yeri son elli yılda niçin ge- riliyor? Sorgulanması gereken süre, yalnız son dört yıl ya da on veya yırmı yıl değil, elli yıl. Türkiye IMF dayatmalı politikalarta, konulan bil- meyen, kavrayamayan, yalnız politik ayak oyunla- nnda usta, sözde vizyon sahibi, sözde devlet ada- mı politikacılarla, onlarla örgünsel (organik) bağ içinde olan, yaşanan olaylarla da kanıtlandığı gibi. rüşvete, yolsuzluğa açık, partizan, ülke çıkariarını kollamayan ya da bunun bılıncinde olmayan bu- rokrat kadrolaria, bunlann destekçisi girişimci ni- teliğine sahip olmayan ışadamlan ile Türkiye'nin atılım yapması bir yana sorunlarını çözme olanağı yok. Bu zararlı şeytan üçgenı, Türkiye'nin sorun- lar yumağını daha da içinden çıkılmaz hale getiri- yor. IMF, diğer uluslararası finans kurumları, söz- de dostumuz ABD de, önerileri ile, dayattıkları po- litikalarla Türkiye'yi anaforiara, burgaçlara (gırdap- lara) sürüklüyoriar, destek değil köstek oluyorlar. Alınan sonuçlar ortada, gelecek için umut verici bir neden, bir yaklaşım yok. Türkiye, politikacı, bürokrat, işadamı üçgenini yeniden yapılandırmak, gerçekten değiştirmek, değişime uğramak zorunda. Ulke çıkariarını ön plandatutan, politika üretebilen, uygulayabilen, iç ve dış çıkar çevrelerinin boyunduruğundan kurtul- muş politikacılara, özveri ile çalışan dürüst, bilgili, kamu görevlisi bilincinde olan bürokratlara, gerçek girişim niteliğine sahip ışadamlanna, bunlann oluş- turduğu üçgene gereksinim var. Bunu başarama- dığımız sürece, olanaklanmıza karşın sorunlanmı- zın ağırlaşması kaçınılmaz olacaktır. Kaynaklan ge- liştirmek ve yennde kullanmak, bu temel amaç o\- malıdır. Umutsuzluğa, yeise kapılmamak gerekir. Bugün düzen, nitelikli kişileri dışlasa, kötüler iyileri kovsa, tersine, negatif bir aynm, eleme, seleksıyon olsa dahi savaşımı bırakmamak gerekir. Halkımızın, te- levole türü yayınlann etkisınden kurtularak gerçek- leri görmesi, buna göre tavır alması gerekir. Yaşa- nan bunalımların belkı katkısı, yaran, halkımızın geniş bir bölümünün çelişkileri, çıkmaz yollan gör- mesi, bir çıkış yolu araması olacaktır. Atatürk'un bir anısını gerçekçı olduğu için sureklı yı- nelemeliyiz: "Birülkeyi, ancak o ülkenin ınsanının azmi, iradesi kurtanr." IMF Dıs İliskiler Direktörü: Gelişmeler cesaret verici • Türk ekonomisinde olumlu gelişmeler yaşandığını söyleyen IMF Dış İliskiler Direktörü Davvson. TL'ye itibar kazandırma kampanyasuıa da destek verdi. WASHINGTON (AA) - Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Dış llişkiler Dırektö- rü Tom Dawson, Tür- kiye'deki son ekono- mik gelişmeleri "ce- saret verici" olarak nitelerken "Bu trend devam ederse Türk ekonomisi yoluna gi- recek'' dedi. Dawson, Washing- ton'daki IMF Merke- zi'nde düzenlediği basın toplantısında, "Tûrkiye'deki son ge- lişnıeter cesaret verici. temmuz enflasyonu beklenenin altında ve son hafta içinde faiz oranlannda yüzde 10'dan fazla bir düş- me oldu" diye konuş- tu. Dawson, "Eğer bu trend devam ederse Türkekonomisi deyo- luna girecektir" dedi. Türk yetkililerinin ekonomik programı uygulamaya devam et- mesinin hayati önem taşıdığını belirten Dawson, "Yanruncı güveni burada çok te- mel bir konu. Yaünm- cüar ve Türk yetkilile- rinin yannmcı güveni- ni sağlamaya yönelik bir yaklaşınıı sürdür- mesi doğal" diye ko- nuştu. Türk Lirası'na itibar kampanyasına ilişkin bir soru üzenne Daw- son, yatınmcı güveni- nin sağlanmasının çok önemli olduğunu ba- şından ben ifade ettik- lerini belirterek "Yan- nmcı güvenini artûra- cak önlemler bizim için uygundur" dedi. Kredi onaylanacak Dawson. IMF Tür- kiye Masası Şefi Juha Kahkonen başkanlı- ğındakı bir IMF heye- tinin 10. gözden geçir- me çalışmalan için ey- lül ayı başında Türki- ye'yi ziyaret edecekle- rini hatırlatarak bu çer- çevede muhtemel IMF Icra Kurulu Toplantı- sı'nın eylül sonu veya ekim ayı başında ger- çekleşmesınin beklen- diğini bildırdi. Bu arada. IMF Icra Kurulu'nun bu toplan- tısında 3 milyar dolar- lık kredi dilimının onaylanması öngörü- lüyor.