Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1<» AĞUSTOS 2001 SALI CUMHURİYET SAYFA
jCiJVvlIN vJIVJLI. / ekonomi(g cumhuriyet.corn.tr 13
TWY
r
nin7uça9i
satfeyor
AJSKARA(ANKA)-
T i r k Hava Yollan (THY)
yedi uçağını satışa
çukanyor. THY'den
yapılan açıklamaya göre
şirket yönetim kurulunun
1 0 Ağustos'ta yaptığı
toplantıda, 7 adet A310-
3O0 uçağın satışa
çıkanlmasına karar
verildiği bıldırildi. THY,
b u uçaklardan 3'ûniin
satışını 2002 yılında,
4"ünün sattşını ise 2003
yılında gerçekleştirecek
Çîmentoya
zamgeldi
KAYSERİ(AA)-
Çimento fiyatlanna
yüzde 8 oranında zam
yapıldı. Bir torba
çîmento 3 milyon lira
olurken torbalanmış 1
ton çimentonun fabrika
satış fiyatı 42 milyon
5O0 bin liradan 46
milyon liraya çıktı.
Dökme çimentonun tonu
da41 milyon 500 bin
liradan 45 milyon liraya
yiikseldi. Daha önce
perakende 2 milyon 750
bin liraya satılan 50 kilo
ağırlığındaki 1 torba
çimento ise yapılan son
zamdan sonra 3 milyon
lira oldu.
Yenişirket
kurulamıyor
ANKARA (ANKA)-
Ekonomik krizin
etkisiyle şirket
kuruluşlannda
gözlenen düşüş ve
kapanan şirket sayısında
artış temmuz ayında da
devam etti. DÎE'den
yapılan açıklamaya göre.
temmuz aymda açılan
şirket ve kooperatif
sayısı 2 bin 104, kapanan
şirket ve kooperatif
sayısı
225 oldu. Kurulan
şirket sayısı geçen
yılın aynı ayına göre
yüzde 23.6 azalırken
kapanan şirket sayısında
yûzde 36'lık artış
gözlendi.
Temmuz 2000'de 2 bin
755 şirket kurulmuş, 165
şirket kapanmıştı.
Telekom
damşman anyop
ANKARA (ANKA)-
Türk Telekom,
özelleştirme sûrecinde
yeniden yapılandırma
faaliyetlerinı yürütmek
üzere danışmanlık
hizmeti alacağı fırmanın
belirlenmesine yönelik
olarak uluslararası
deneyime sahip 18
firmaya çağnda bulundu.
Türk Telekom Genel
Müdürlüğü IMF'ye ekim
ayına kadar
tamamlanması
taahhüdünde bulunulan
danışman firma
seçimiyle ilgili şartname
hazırhkların geçen hafta
tamamlandığım açıkladı.
AB: Türkiye
GSYH'öe önde
BRÛKSEL(AA)-
Avrupa Birliği (AB)
istatistik kurumu
Eurostat. 2000 yılı
verilerine göre, AB'ye
aday ülkeler arasında
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
(GSYH) rakamlannda en
yüksek artış oranının
Türkiye'de
kaydedildiğini bildirdi.
Eurostat, AB'ye aday 13
ülkede, 2000'de, GSYH
artış ortalamasının yüzde
5, aynı dönemde, AB
üyesi 15 ülkede ise bu
ortalamanın yüzde 3.3
olduğunu bildirdi.
Eurostat'ın verilerine
göre, Türkiye'deki
GSYH, 1999'da yüzde
4.7 azalırken, 2000'de,
yüzde 7.2 arttı.
Istanbul Sanayi Odası, 980 işletmenin katıldığı anketle reel sektörün fotoğrafını çekti
Sanayide hasar büyük
L
Ekonomi Servisi - Is-
tanbul Sanayi Odası'nın
(İSO) 2001 yılı'Ekono-
mik Dunım TesphT an-
keti, ekonomik krizin
aşılamadığı yılın ilk ya-
nsında her 100 sanayi-
ciden 63'ünün üretim
kaybı yaşadığını ortaya
koydu. Ankette sanayi-
ciler, 2000 yılının ıkin-
ci yansında artmaya
başlayan sıkıntılann bu
yıl had safhaya ulaştığı-
nı belirterek reel sektö-
rün sorunlannın acil
olarak ve katıhmcı bır
anlayışla ele alınmasını
istedi.
lSO'nun2001 yılının
ilk yansına ilişkin anke-
tinin sonuçlan, dün İSO
Başkanı Hüsamettin
Kavi'nin düzenlediği
bir basm toplantısıyla açıklan-
dı. 980 İSO üyesi il'e gerçekleş-
tirilen anketin sonuçlanna göre
imalat sanayiinin sıkmtılan, ilk
anketin yapıldığı 1998yılından
bu yana geçen dönemın en yük-
sek noktasına ulaştı. 2001 yılı-
nın ilk 6 ayında üretim, iç satış,
istihdam, yeni sıparişler ve dış
satışlarda düşüş bıldiren işlet-
melerin oranında geçen yılın
ikinci yansına göre büyük artış-
lar oldu. tki dönem arasında
üretimde gerüeme yaşayan şir-
ketlerin oranı yüzde 33.8'den
işten çıkanlanlann toplam çalışanlara oranı (%)
20 r
18-
16 -
2000 yılı tkıncı yan O2001 yılı ilk yan
Kûçuk Ölçeklı Orta Ölçeklı Buyuk Olçeklı
Işyerien Işyerten Işyeflen
Toplam
Işyerien
2O01 yılı ilkyansmda kme karşı kısa dönemde hangı öntemler alnd» (%)
Vadelı satışlan durdurdu
Istindam azattb
Ödemelen erteledi
Ûcretsız mn verdı
Ûcretlt mn vercrt
Satın alma işlemlen durdu
Ûretıme ara verdı
Diğer
Tican kredileri kapatb
Satışlan durdurdu
ıçükötçekh OtaÛtçekiı
Işyerlen ,
43.7 ;
38.9 i
31.7 I
33.3 {
25.7 !
29.9
29.7
17.8 J
17.4 i
10.6
Işyerten
35.0
35.8
31.5
27.2
25.6
22.8
22.8
20.9
16.5
10.2
Bûyv* Ölçeklı Toplafn
Işyerten
_ _ .
33.1
39.8
' 18.8
23.2
14.9
13.8
26.0
14.4
9.4
Işyerten
^38J
\ 36.9
İ
3 3
-
2
28.8
İ 25.1
1 24.7
• 20i
i 16.6
fiO3
SO 'nun Ekonomik Durum Tespiti mporuna göre, her 100 şirketten 62.5 'i üretimde,
50.7'siistihdamda, 72'siiçsatışta, 39.8'idışsatışta, 63.8'iyenisiparişlerde
gerileme yaşadı. Ankete göre, istihdamda gerüeme bildiren işletmelerin oranı yüzde
30.6'dan 50.7'ye çıktı.
yüzde 62.5'e, istihdamda geri-
leme bildiren işletmelerin ora-
nı yüzde 30.6'dan 50.7'ye, iç sa-
tışlannda düşüş yaşayanlar yüz-
de 42.3'ten yüzde 72'ye, yeni
siparişlerde azalma olduğunu
bildirenler yüzde 39.9'dan yüz-
de 63.8'e çıktı.
Bankalardesteklenıedi
Raporda özellikle geçen yı-
lın ikinci yansından bu yana
yüksek faiz oranlan nedeniyle
işletmelerin büyük sıkıntı yaşa-
dığına dikkat çekildi. Faiz oran-
lan konusunda bankalarla uz-
laşma sağlanamaması nedeniy-
le dönem sonu ticari kredi faiz-
lerinin yüksek oranlarda tahak-
kuk ettiği kaydedildi. Bu dö-
nemde işletmelerin yüzde 70'i
bankalarla uzlaşamadı.
Raporda elde edilen bulgu-
lar, ilk yanda önemli bir darbo-
ğazla karşı karşıya kalan işlet-
melerin yılın ikinci yansında
da sıkıntıh bir dönem yaşaya-
cağı şeklinde değerlendirildi.
Işletme ölçeği küçüldükçe ka-
ramsarlığın arttığı da kaydedil-
di.
Ankete katılan kuruluş tem-
silcilerinin yüzde 78'i, ekono-
mik programm önceliklerinin
orta ve uzun vadede yarar geti-
recek nitelikte olduğunu, ancak
sanayicinin güncel sorunlanna
ilişkin çözüm getirmediğini be-
lirtti. Kuruluşlann yüzde 66 gi-
bi önemli bir bölümü, program-
da öngörülen makro hedefler-
den farklı tahminleryaptı. 2001
yılı için GSMH büyüme hızı
eksi yüzde 4, enfjasyon TE-
FE'de yüzde 69, TÜFE'de yüz-
de 68.2, yıl sonu dolar kuru da
1 milyon 605 bin 316 lira ola-
rak tahmin edildi.
Arastırma
384bin
işsiz- Kavi'nin açıklamalan-
na göre, lSO'ya kayıth iş-
yerlerinde yapılan araştır-
maya göre 9 ayda 61 bin
500 kişi işini kaybefti. Ka-
yıtdışı ekonomi göz önüne
alıtıdığında rakam 384 bini
aşıyor.
- 2000 yılı ük yansında
yûzde 2.4, ikinci yanda
yözde 5 ve yılhk yüzde 4
olan işten çıkarmalann ora-
nı, 2001 yılının ilk yansın-
da yüzde 7.7'ye yükseldi.
- Büyük ölçekliîerde
yüzde 5.6, orta ölçekliişlet-
melerde yüzde 10.4 olanbu
oran küçük ölçeklı işletme-
lerde ise yüzde 19.2'ye ka-
dar ulaştı.
- Sanayi kuruluşlarmm
yüzde 58.2'si yüzde 50'nin
altında kapasne ıle çalıştı.
- Satış hacminde daral-
ma olduğunu belirten işlet-
melerin oranı 2000 yılının
ikinci yansındaki yüzde
52.3'lükdüzeyinden61.3'e
yükseldi.
Uluslararası finans kuruluşlan, Türkiye'de olası bir kriz endişesi taşıdıklarını yineliyorlar
Yabancdardan kasım uyarısı
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Başbakan Büknt Ecevit
ve hükümet yetkililerinin eko-
nomik krizin aşıldığı yönünde-
ki açıklamalanna karşın ulusla-
rarası finans kuruluşlan Türki-
ye'yi olası yeni krizler konu-
sunda uyanyor.
Geçen günlerde Türkiye ra-
porunu açıklayan Deutsche
Bank, ekonomideki bazı olum-
lu gelişmelere karşın Türki-
ye'nin önümüzdeki dönemde
programını revize ederek iç
borçlannı yeniden yaptlandıra-
bileceğini bildirdi. Kİedı dere-
celendirme kuruluşu Standard
and Poor's, kasım ayında Hazi-
ne'yi zorlu bir iç borç geri öde-
mesinin beklediğini belirtirken
8. gözden geçirme raporunu
açıklayan IMF, kriz sonrasında
23 bankanın önemli ölçüde za-
yıfladığını kaydetti.
Tarihinin en büyük ekono-
mik bunalımını yaşayan Türki-
ye'deki gelişmelere yönelik ola-
rak uluslararası finans kuruluş-
lannın değerlendirmeleri özet-
le şöyle:
FINANCIALTIMES: Bürokrasiye son verin
Ekonomi Servisi - Dünya
Bankası'nın bir rapor hazır-
tayarak, hükümete "Bürok-
rasiye son ver" çağnsı yaptı-
ğı ve gerekli düzenlemelerin
yapılmaması durumunda.
Türkiye'nin gerek iç gerek-
se dış pazarda rekabet şansı-
nın kalmayacağı uyansmda
bulunduğu bildirildi.
Financial Times gazetesi-
nin dünkü ana sayfasmda
"Türkiye'ye büroksrye son
wr çağnsı" başlığı Ue yer
alan bir haberde, "Dünya
Bankaa, Türktye'yi, bûrok-
rasismi, düşük seviyelerde
butunan doğrudan yabancı
yaünmlann yükseltilmesi ve
uhısal rekabetin teş\ik edü-
mesi için elverişjti hale getir-
meye çağutfa" ifadesine yer
verildi.
Haberde, hükümet tarafin-
dan işleme konulduğu kay-
dedilen raporda, Dünya
Bankası'nın Yabancı Yatı-
nm Danışmanlık Kurumu
(FIAS) tarafından destekle-
nen 120 dış ve Türk yatınm-
cıdan yüzde 92'sinuı, "hft-
kümetin güçlük çıkaran ve
şeffaf olmayan politikalan-
nı" ciddi bir tehdit olarak
gördükleri kaydedildi.
Haberde, Türkiye'nin
1995 yıhndan bu yana yılda
ortalama 767 milyon dolar
yatınm çekerek, Gayri Safi
Milli Hasıla bazında doğru-
dan yabancı yatınm çeken
ülkeler arasında yapılan bir
sıralamada, gelişmekte olan
91 ülke arasında 81'üıci ol-
duğuna işaret edildi.
DEUTSCHE BANK: 9
Ağustos 2001 tanhinde son
Türkiye raporunu yayımlayan
banka, Türkiye'ye ilişkin de-
ğerlendirmesini "B planını ha-
zuiamazamanıgeldi" ifadesiy-
le verdi. Türkiye'nin yeni bir
plan hazırlamak zorunda kala-
bileceği belirtilen raporda. ft
Pi-
yasalardaki kanşıklık birkaç a\
daha sürecektir. Bu geliştnetere
bağh olarak hükümet ve IMF
yeni bir planı devreye koyabilir.
Çokfazla seceneğin bulunmadı-
ğı bir ortamda hazuianacak
olan bu planda. iç borçlann ye-
niden yapılandınlması da gün-
deme gelebilir" denildi.
STANDARD AND POOR'S:
Kredi derecelendirme kurulu-
şu Standard and Poor's da ya-
yımladığı raporda kasım ayının
önemine dikkat çekti. Hazi-
ne'nin bu dönemde zor bir iç
borç geri ödemesinin bulundu-
ğu. IMF'nin açıklamalannın
piyasalan rahatlattığı bildirildi.
JP MORGAN: Yatınm Ban-
kası JP Morgan da, dalgalı kur
sonrası hızlı bir düşüşle karşı-
laşan Türk Lirası'nın bu düşü-
şünün yıl sonuna kadar sürece-
ği değerlendirmesinde bulun-
du. Türk Lirası'ndaki düşüş ne-
denleri arasında üretimde artış
sağlanamasının da bulunduğu-
na dikkat çekilenraporda,"Do-
laryıl sonunda 1 milyon 450 bin
hra olacak" tahmini yer aldı.
MOODY'S: Temmuz ayı
içinde Türkiye'deki bankacılık
sistemine ilişkin bir rapor hazır-
layan Moody's, bankacılık sis-
teminde sorunlann sürdüğünü
bildirdi. Politik ve ekonomik
belirsizliklerin sistemi olumsuz
etkilediğine dikkat çekilen ra-
porda, bankalann sennayeleri-
ni arttırmalannuı teşvik edildi-
ği kaydedildi.
IMF: 8. gözden geçirme ra-
porunu geçen günlerde yayım-
layan IMF, enflasyonda düşme
eğiliminin olduğunu ve progra-
mın uygulandığını bildirdi.
IMF, krizlerden tüm bankalann
olumsuz etkilendiğini ve 23 or-
ta ve küçük ölçekli bankanın
önemli ölçüde zayıfladığma
dikkat çekti.
32 milyar dolar
Ihracatta
artış
ANKARA (AN-
KA) - Dış Ticaret
Müsteşarlığı, ma-
yısta yakalanan 2.8
milyar dolarlık ih-
racatın, yılın geri kalan aylannda da
devam etmesı durumunda Türki-
ye'nin bu yıl 32 milyar dolarlık bir
ihracat rakamına ulaşabileceğini bil-
dirdi.
Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türki-
ye'nin dış ticaretinin gelişimiyle il-
gili olarak yaptığı değerlendirmede,
ihracatm, 2001 yılının ilk 4 aylık dö-
neminde aylar itibanyla yüzde 5,1
ila yüzde 11,1 arasında değişen
oranlarda artış kaydettiği ve mayıs
ayındaki ihracat artışmm ise yüzde
19,1 gibi yüksek bir değere ulaştığı
vurgulandı. Mayıs aymda ulaşılan
ihracat değerinin bir rekor olduğu
ifade edilen değerlendirmede, "Son
4 ayhk ihracat verileri incelendiğin-
de ayhk ihracat 23 mihar dolann
üzerinde gerçekleşmiştir. thracatın
mayıs ayında yakaladığı 2,8 mihar
dolarlık ajhk se\i>e>i \ıun ikinci ya-
nsında da sürdürmesi halinde, 2001
yıhihracatuun 31^-32 milyar dolara
ulaşması mümkün gibi görülmekte-
dirr
denildi.
Krizde kontörlüye il^j
Ekonomi Servisi - Yaşanan ekono-
mik kriz cep telefonlannda faturah sa-
bit hat kullanırmnı azaîtırken kontör-
lü cep telefonuna ise yoğun ilgi gös-
teriliyor. TurkceU'in bu yıltn ilk yan-
sı için yaptığı faaliyet raporuna göre,
faturasız hazır kart kullanımı yaklaşık
3 müyarlık görüşme rutannda arttı.
TurkcelTin faturah hatlardan aldığı sa-
bit ücret gelirlerinin ise yaklaşık 64
trilyondan 54 trilyona düştüğü açık-
landı.
Kampanyasız dakikası 297 bin lira
olan Turkcell'in 1 saatlik görüşmesi
15 milyon 420 bin lira tutarken diğer
GSM operatörü olan Telsim'de daki-
kası 470 bin liradan bir saatlik görüş-
me ücıeti 28 milyon 200 bin TL'yi bu-
luyor. Aria'nm ise dakikası 420 bin li-
ra olan 1 saatlik görüşme ücrcti 24
milyon 45 bin lira tutuyor.
Sabitücretalınmayankontörlükart-
lar ile 1 saatlik görüşme yapabilroek
içinyaklaşık 500kontöryeterli oluyor.
Buna göre 1 saatlik kontörlü kartın
maliyeti Turkcell'de 25 milyon TL,
Telsim'de 28 milyon TL ve Aria'da da
24 milyon TL olarak gerçekleşiyor.
iç hat fiyatları arttı
THY'den
yüzde 5 zam
Ekonomi Servisi - Türk Hava Yol-
lan (THY), iç hat bilet fiyatlanna
yüzde 5 oranında zam yaptı. THY'-
den yapılan açıklamaya göre, yeni
fiyatlar 17 Ağustos Cuma gününden
itibarenuygulamayakonulacak. Söz
konusu zamla, Ankara-tstanbul, ts-
tanbul- tzmir ve Ankara-îzmir ara-
smdaki promosyonel uçuş fiyatlan
57 milyon lira olarak belirlendi.
Bu hatlarda bir ayhk gidiş-dönüş
fiyatlan 152, üç ayhk gidiş-dönüş
fiyatlan 175 milyon lira oldu. Tek bi-
nişlik bilet fiyatlan öğrenci sınıfın-
da 76 milyon lira, ekonomi sınıfın-
da 95 milyon lira, business sınıfmda
119 milyon lira olarak belirlendi.
Yeni zam tarifesiyle promosyonlu
Ankara ile Adana, Ağn, Balıkesir,
Batman, Diyarbakır, Elazığ, Erzin-
can, Erzurum, Gaziantep. Kars, Ma-
latya, Mardin, Muş, Şanlıurfa. Trab-
zon ve Van arasında 48, Ankara,
Antalya ve Denizli arasında 49 mil-
yon lira olarak belirlendi.
Istanbul ile Adana, Ağn, Batman,
Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzu-
rum, Gaziantep, Kahramanmaraş,
Kars, Malatya, Mardin, Muş, Şanlı-
urfa ve Van arasındaki promosyonel
uçuş fiyatlan 61 milyon lira oldu.
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞUKRAN SONER
Spor Ayakkabı
DlE'nin üretimdeki ürkütücü düşüşü sergileyen
raporundafabrikalardadönmeyen bantların boyu-
tu verilirken, üretimdeki son altı ayın düşmeleri
oranlanırken rekor spor ayakkabılarda. Üretim kay-
bı eksi %93.3 olmuş.
İlk anda anlamsız bir rastlantı, bir mantığı yok-
muş gibi görünebilir. Örnegin video üretiminin ek-
si %80'de kalmasının, önemli sanayi sektörü için-
de otomobil sektörünün başı çekmesi, genel sa-
nayi üretim kaybı ortalamasının iki katına çıkması-
nın bir mantığı var elbet. Insanlar bütçeleri daral-
dığında öncelikle bu türden harcamalardan vazge-
çebiliyorlar. Ancak ayakkabı sanayiı üretimi %11 'lik
bir artış dahi kaydetmişken spor ayakkabı tüketi-
mi, ona bağh üretim neden bu kadar düşüyor?
Hepimizin bildiği, spor ayakkabının rahatlığı ve
dayanıklılığı kadar, popüler olması nedeniyle çok
yaygın kullanıldığı. Sadece gençler değil, erişkin-
lerde bile nerede ise bir kimlik aracı haline gelmiş,
marka ve modelin sınrf ölçüsü olarak kullanıldığı
spor ayakkabılar ola ki gerçek ömürterine uygun
kullanılmaya başlandılar. Canımız çekse, çocukla-
nmız tuttursa da, belli kı öncelikle reklamla moda
olan ve fiyatı fırlayan son model spor ayakkabıyı,
eskisi bal gibi de kullanılır halde iken almamayı se-
çer olduk.
Spor ayakkabı çağdaş tüketim toplumunun
önemli simgelerinden biri. Oğlumun öğrencilik yıl-
lannda, bir gezide. bilincinde olmadan aldığım bir
güncel ünlü marka spor ayakkabı ile boyutunu öğ-
renmiştim. Oğlum, kendisine o güne kadar özen
göstermeyen kız arkadaşlannın okulda ayakkabı-
sını konuşmak üzere çember oluşturduklarını an-
latmıştı. Kafası kanşmış, "Benı yok sayanların gö-
zünde, bir ayakkabı ile değerli oldum. Bu nasıl
iş?" diye küçücük yaşı ile olayı sorgulamaya ça-
lışmıştı.
"Amerika 'nın gücünün simgesi Nike, özel mar-
kası Maykıl Jordon" diyerek benim spor ayakka-
bısında kimlik takıntımdan yola çıkarsak, krizin bi-
zim yanlış tüketim kültürümüzü düzeltmesi gibi bir
olumlu sonuca bile varabiliriz. Ama kazın ayağı hiç
de öyle değil. DlE'nin üretimdeki ürkütücü düşü-
şü gözler önüne seren istatistiklerinden ortaya çı-
kan sonuca göre ülkemizde üretim son altı ayda
%6.2 gerilemiş. Bunun yaşamsal anlamı ekono-
minin küçülmesi, borçlann büyümesi, işsizlik, yok-
sullaşma, elbette gelir dağılımının daha hızla bo-
zulması.
Dün, Istanbul Sanayi Odası'nın yaptırdığı araş-
tırmanın sonuçlarının açıklanması, tabloyu biraz
daha çıplak, aynntılı gözler önüne serdi. Dünya
ekonomisi büyürken Türkiye'de 1990 yılında 2.710
dolar olan GSMH, 2001 yılı sonunda 2.400 dola-
ra kadar düşecek, %11.4 oranında küçülecektir.
Sanayi üretiminin en önemli ölçütü olan kapasi-
te kullanımı, işletmelerin %58.2'si için %50'nin al-
tına düşmüştür. Bu oran 1990 yılında %23, 2000
yılında %20 idt. Üretimdeki bu büyük gerilemenin
ilk çarpıcı sonucu elbette işsizlikteki artış oranla-
nnda görülmektedir. 1998 yılının ikinci yansında
ekonomik daralmayla istihdamda başlayan düşüş,
birbirini izleyen krizlerle 2001 yılında işten çıkarı-
lanların toplam çalışanlara oranını iki misline çıka-
rarak %7.7 olmuştur.
Sadece kayıtiı ekonomide son kriz süreci için-
de, üretim ekonomisinde işten çıkarılanlann sayı-
sının 384 btnin altında olmaması gibi bir sonucu
getirmektedir. Kayıt dışı üretim ekonomisi, hizmet
sektörü, bankalar, diğer iş alanları da katılınca,
sendikaların dillendtrdikleri milyona varan yeni iş-
sizlerordusu kavramının abartmaolmadığı, gerçe-
ği yansıtmakta olduğu ortaya çıkmaktadır.
Ana haberlerde, manşetlerde yer alan, sonuçta
biraz daha iç karartan, moral bozan bu rakamlan
bir kez daha bu köşeye neden mi taşıdım?
Krizin çiktığı ilk günlerde, bunalımdan çıkışın tek
reçetesi olarak sunulan ve dayatılan programm
medyamızda doğru dürüst tartışılamadığı, tek ses-
li koronun egemen olduğu süreçte, Cumhuriyet
gazetesinde kimi aykırı görüşler, alternatif prog-
ramlar yayımlanmıştı. Özellikle medya yıldızı ol-
mamış ekonomistlerimizin, alternatif ekonomi ve
krizden çıkış önerilerinde üzerinde durulan ve altı
çizilen en önemli konu, krizden çıkış arayışlannda
üretimden vazgeçmeme idi.
Krizden çıkış reçetesinde tek ölçünün para po-
litikaları olması, özellikle de borcun borçla kapan-
ması, hele de dış borçlanmaya umut bağlanması
şiddetle eleştiriliyor, üretim artışı, kaynak yaratma
ile açığın kapatılması dışında bir kurtuluş reçete-
si olamayacağı anlatılmaya çalışılıyordu. Elbette
dış kaynaklı borçlann güvenceye bağlanması kay-
gısı, ondan da öte, ülke ekonomisinin var olan bi-
rikiminin ucuza dış pazarlara açılması öncelikli,
IMF, Dünya Bankası patentli. Derviş simgeli kur-
tuluş modelinin yanlışlan üzerinde uyarılaryapılma-
ya çalışılıyordu.
Bu uyanlan yok saymış, kamuoyunu ters yönde
uyutmakta başrol oynamış hükümet ortakları baş-
ta, siyasetçilerimizin, medyamızın ekonomisti, ya-
zan, çizeri, sanayi sözcüleri ile birlikte.. Şimdi iş-
sizliğe, istihdamın, üretimin düşmesine ağıt yak-
malan olsa olsa timsah gözyaşlan kadar anlamlı
olabilir.
sukransoner(a yahoo.com
TOBB toplantıları
devam ediyor
Ekonomi Servisi -
Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği'nin
(TOBB),
reel sektörün sorun-
lannın ele alınması
amacıyla düzenlediği
toplantılara, çarşamba
günü otomotiv ve de-
mir-çelik sektörlen ile
devam edilecek.
TOBB Yönetim Ku-
rulu Başkanı Rifat Hi-
sarcıkhoğlu nun açılış
konuşmasıyla başlaya-
cak olan toplantılara,
ekonomiden sorumlu
Devlet Bakanı Kemal
Derviş, Devlet Bakanı
Tunca Toskay. Maliye
Bakanı Sümer Oral ile
Sanayi ve Ticaret Ba-
kanı Ahmet Kenan
Tanrıkulu katılacak.
Öte yandan Otomotiv
Sanayii Derneği (OSD)
Yönetim Kurulu Baş-
kanı Ali Ihsan llkbahar,
devletin, otomotivdeki
yüzde 50'ye varan ver-
gi yükü nedeniyle, sek-
törün ortağı konumun-
da bulunduğunu savu-
narak, "Vergı almak
için, bacalann tütmesi
için ne yapıyor'?"' dedi.
llkbahar. TOBB'un
Otomotiv ve Yan Sana-
yii Sektör Kurulu top-
lantısında hükümete
sektörün durumunu ak-
taracaklannı kavdettı.