Katalog

9 HAZİRAN 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 i Diğer sanatlann, sanatçılann dostu, izleyicisi usta çizerimizi bir yıl önce yitirmiştik Çizim: Semih Poroy SEMİH POROY FemıhDoğan "Beyoğlu vazgeçeme- diğim mekân- lardan biridir. Ya- bancıhk hiç çekmem.' - Ferruh Doğan - Fernıh Doğan'ı ilk nerede gördüm? Bir gazetenin, derginin yö- netimevinde mi; şimdi ye- rinde TÜYAP fuarlan açı- lan yapının bulunduğu Ka- rikatür Müzesi'nde mi; Karikatürcüler Derne- ği'nin genel kurullann- dan birinde mi? Başka bir yerde de olabilir. Bir yazann, şairin imza gününde, bir tiyat- ronun, sinemanın fu- ayesinde, bir resim ser- gisinde, bir kültür sem- pozyumunda, bir yayı- nevinde, bir kitapçıda, Beyoğlu'nun keyifli bir içkievinde... Ferruh Do- ğan "a bu yerlerden birinde rastlanabilirdi; buralara inanılmaz yakışırdı. Bulunduğu yerin dûzeyini yükselten insanlar vardvr. Fer- ruh Doğan onlardandı. ••• Ferruh Doğan'ın yüzünü. onun- la tanışmadan da biliyordum. Ki- taplannm arkasındaki sevgiyle çekil- nıış İsaÇeükfotoğraflanndaıı biliyor- dum; gazetelerin kültür-sanat sayfa- lan. çokluk, içlerine büzülmemişler- di, kendi "gazeteci-yazar*larından çok gerçek kültür-sanat insanlanna yer verirlerdi, oradan biliyordum; sa- nat dergileri henüz kendinden menkul hale gelmemişlerdi, oradan biliyor- dum. Bu *yontu-yüz"le ne zaman. nasıl bir araya geldik, gerçekten çıkaramı- yorum. Bunun belki önemi de yok... Belli ki çok doğal bir karşılaşma ol- muş. Bence sonrası önemli. Bazen şunun aynmına varırsınız: Kimi insanlan tanıdıktan sonra, yaşa- mınız artık eskisi gibi olmaktan çıkar. Sorumluluklannızın arttığını duyum- sarsınız; kendinizi geliştirme çabanız hızlanır; bu tanışıklığa yakışmaya ça- hşırsınız; zekânız tetiktedir. Ferruh Doğan karşısındakini tetik- te tutan adamlardandı. ••• AHUhide öyleydi. 50 Kuşağı çizer- leri, çokluk keskin zekâlan, mizah duygulan, sorgulayıcı edalan ile dün- yayı olabildiğince doğru bakışlarla süzen "acayip" bir topluluktur. Rakı masalannın en meraklı adamı Ali Ulvi ıdi. "Ya'u Fernıh, şu, yan masaya kü- çük tabakta gelen şey ne?" Ali Ulvi'nin sorusu yanıtlanır; Fer- ruh Doğan yan masaya gelen tabakta ne menem bir şey olduğunu anlatıve- rir. Ali Ulvi, öyleyse, neden o şeyden bizim masaya da istenmediğine şaşar. "O şey" gelir, önce Ali Ulvi tadar. "güzelmiş ya'u" der. "nasılyapryorlar bunu"? Ferruh Doğan doğma büyü- me bir Bahkpazarh olarak anlatır. Birkaç gün sonra Ferruh Doğan'la karşılaştığımızda ya da telefonda, sö- zün arasında Ulvi Ağabey'i soranm. Ali Ulvi'nin iki gündür dışarı çıkma- dığını belirtir Ferruh Doğan. Tanıma- dığı mezelerden birazcık fazla kaçır- dığı için ".-Ulvivüreksıkışmasıyaşı- yor~."dur. Ferruh Doğan. aynı şey bil- mem kaç kez yinelenmesine karşın "...bu Ulvi de çok garip; hem başına gelecekleri biliyor hem de ha bire me- ze götürüyor, niye böyle yapar anla- manu. Bizi de dinlemiyor ki..." diye şaşkınlığını belli ederdi. Gülerdik. Bazen de bir şeyleri tartıştığı kimi genç arkadaşlannın bazı konulan an- layamadıklarmı söyler, anlayamama- larını da bilmemelerine yorar. bu bil- gisizliğe şaşardı. Ferruh Doğan dünyayı, insanlan, arkadaşlanru çok iyı tanımasına, al- gılamasına karşın hâlâ şaşırabilen in- sanlardandı. ••• Ferruh Doğan aynı zamanda bir ya- şamdı. 50 Kuşağı 1 nın entelektüel ku- ruculanndan... Şimdi merakhsı çok olan Balıkpazan'mn, Nevizade'nin yerlisi... Diğer sanatlann, sanatçılann dostu, izleyicisi... Saygın ad. Kendisinden bir şeyler öğrenilebi- len insanlar vardır. Ferruh Doğan, kendisinden çok şey ögrenilebilen insanlardandı. Yokluğu, benim için onulmaz yok- luklardandır. 5.ULUSLARARASI ÇEVRE FİLMLERİ FESTİVALİ BEŞ AYRI MEKÂNDA 15 HAZİRANA DEK SÜRECEK oğanınyüreğinde ayak izlerimizKültür Servisi - TÜR- SAK'ın. TC Kültür Bakanlığı himayesinde. Garanti Banka- sı'nın ana sponsorluğu ile dü- zenlediğı 5. Uluslararası Çev- re Filmleri Festrvali bugün baş- lıyor. Bu akşamki açılış gece- sinde Lütfi Kırdar Kongre \e Sergi Sarayfnda Modern Dans Topluluğu, 'Fırünadan Sonra' başlıkh bir gösteri su- nacak, Iranlı yönetmen Fah- rad Mehranfar' ın 'Hayat Ağa- cı' (Tree Of Life) filmi göste- rilecek. Festival kapsamında ger- çekleştirilen '5. Halikarnas Bahkçısı Kısa Film Maratonu'na '2319' adh projeyle Bilgi Üniversitesı Sinema-TV Bölü- mü'ndenBaşakÖngür, 'SessizÖlüm' adh pro- jeyle Anadolu Üniversitesı tletişim Bilimleri Fakültesi Sinema TV Bölümü'nden Hüse>in Altunlu ve DevrimTaban, 'EskkP adh proje- yle Maltepe Üniversitesı tletişim Fakültesi ve Müjdat Gezen Sanat Merkezi'nden Ahu Türk- pençe, Mehmet Hakyemez, Setim Evci ve Ber- kay Akbudak katılıyor. Öğrencılerin iki hafta içınde çekımlerini bitirecekleri filmler festiva- lin kapanış gecesi göstenlecek. 'Ulusiararası Çevre Filmleri Festivali'nin bu yılkı teması 'Doğadaki Ayak İzlerimiz 1 . Festi- valde yer alan filmler Beyoğlu Beyoğlu Sine- ması. Sinema TÜRSAK. Alman Kültür Mer- kezi, Fransız Kültür Merkezi ve Bilgi Üniver- sitesi Sinema Salonu'nda ücretsiz olarak gös- terime sunulacak. Festivalde Tüketimin Son Noktası Çöp isim- li panelin yanı sıra farklı konulardaki söyleşi- ler ve Naked Eye - Ulusiararası tklim Değişim- leri başlıkh fotoğraf sergisı gerçekleşecek. 15 Haziran"daki kapanış gecesinde ödül töreninin ardından Metin Yeğin"ın 'Üç Kıtada Devri Âlem Anadolu" ileDominiqueSoyer'in'Park'(Pub- lic Jarden) isimli filmleri izlenebilecek. İran'dan iki, Almanya'dan dört film Yanşmanın uzun metrajh film yanşmasında jüri üyeleri Louis Gardel (Fransız yazar-jüri başkanı), Dominique Soyer (Fransız yönetmen), Fred Kelemen (Alman yönetmen), Erik De Bru>Ti (Hollandalı yönetmen), Mustafa Am- oklar'ın yanı sıra SlYAD"dan Kutlukhan Kut- lu. Tuna Erdem. Cem Alünsaray, Uğur Vardan ve Tunca Aslan'dan oluşuyor. Yanşmaya Iran'dan Abolfazl Jatilli'nin Tozun Dansı (Dan- ce Of Dust) ve Ferhad Mehranfar'ın 'Hayat Ağacı* (The Tree Of Life); Almanya'dan Gor- dian Mauggun Hans VVarns - Benim 20. Yüz- yıhm( Hans Warns - My 20th Century), Çin- Al- man yapımı LouYe'ninSuzhouNehri (Suzhou River), Michael Althen ve Dominik Grafın 'MünüV (Munıh - Secret Of City) ile Veit Hel- mer'in Tuvalu' isimli filmleri katılıyor. Ayn- ca Peru'dan Marianne Eyde'nin "Iuzak 1 (The Bait),Yunanistan'danDimos Avdeliodis'in Ba- har Toplanüsı' (The Spring Gathering); Fran- sa'dan Marion Vernoux'nun 'Avare Günler' (Empty Days). Polonya'dan Mariusz Malec"in 'Eskici' (The Cartman), Finlandiya'dan Anas- tasia Lapsul ve Markku Lehmuskallio'nun 'Tundra'dan Yedi Şarta' (Seven Songs From The Tundra) adh filmleri yer alıyor. Ulusiararası belgesel film yarışmasının jü- risi şu isimler var: Süha Aruı (yönetmen - jü- ri başkanı), Hale Künüçen (Gazi Ü tlt. Fak. Öğr. Üyesi), Nergb Yazgan (DHKD - WWW Türkiye temsilcisi ve SlYAD'dan da Alin Taş- çıyan. Murat Özer. Tül Akbal. Monachus (Akdenizfoku) l luslararası Bel- gesel ve Kısa Film Yanşması dalında bu yıl 17 fihn yanşacak. Yanşmaya Türkiye ve Fransa dörder filmle katılıyor. Fransa'dan Christop- her VValker'in Regopstaan'ın Rüyası (Regops- taans Dream) ve Uçtu Içtu tnek Uçtu (The Crow jumped over the Moon). Dominique So- yer 'Kuzey-Güney' 1 (Nord Sun) ve Lars Mor- tensen 'tklim Çeüşkisi" (Climate Conflict) fil- mleriyle katılıyor. Türkiye 'denOrhanÇabşır'ın 'Akkujiı', Ahmet Utku'nun 'Doğanın Çocuk- lan\ Kemal Öner'in 'Çölün Mavi Gözü' ve Hikmet Yenigün'ün 'Istanbul Çahşmaları' isimli filmler var. ttalya festivalde Alman or- tak yapımı VincenzoBugno'nun Berlin: Bmiik Boşluk' (Berlin: Big Emptinees) ve Paolo Ri- pari'nin 'KilosuİkiDolara" (Two Dollars A Ki- lo) yer alıyor. Öteki filmler ise şunlar. Polon- ya'dan ' Bozena Jan VValencik Ormanın Kalbi' (The Heartbeats), Finlandiya'dan 'Petteri Sa- ario Guanche'nin Son Işığı' (VVıld Wild Ca- zun metrajlı film yanşmasmın jüri başkanı yazar Louis Gardel. Akdenizfoku Ulusiararası Belgesel ve Kısa Film Yanşması'nda bu yıl 17 film yanşacak. Öğrencilerin çektiği filmler ise kapanış gecesi göstenlecek. nary: The Last V/histle of Guanche), tran Ha- san Yazgani'nin 'Rüzgânn Kanatlaruıda' (A- long The Wind). Isveç'ten Rumar Enberg'in 'Nehirfe Gelen Günler' (Days By The River), Kanada'dan Ron Mann'ın 'Ot^Grass). Avııs- turya'dan RkhardSmith'ın 'SessizGözcü' (Si- lent Sentinels) ve Nicholaus Geyrhalter'in 'Pripyat' adh filmi. Yanşma dışı ve özelgösterimler Festivalde yanşma dışı olarak Yunanistan'dan Panos Karkarevatos'un 'Toprakve Su' (Earth- VVater), Hollanda'dan Eric de Brujn'un 'Vahşi Hayaller' (Wild Mossels), Polonya'dan Krzystof Krauze'nin 'Yanşma' (The Game), Arjantin'den Gustavo Corrado'nun 'Dolap" (The Closet), Polonya'dan Jerzy Stuhr'un 'Bü- yükHayvan' (The Bıg Animal) ve Türkiye'den M. Kaya Hakyemez'in 'Tabela Show' isimli filmleri göstenlecek. 'Doğadaki Ayaz İzleri- miz' bölümünde lngiltere'den Nick Upton'un Beşik(The Cradle), 'Yaşayan Avrupa: Hemşe- riler' (Living Europe: Citizens) ve Mags Mac- rae'nin'Yaşayan Avrupa: Deniz-Kıyı' (Living Europe: Sea - Coas) isimli çahşmalan var. Özel Gösterimler bölümünün filmleri ise şunlar: Fransa-tngiltere-Belçika yapımı olan Eric Valli'nin 'Himalaya' (Himalayas), Musta- fa Alöoklar'ın 'Ağır Roman' ve Almanya'dan Fred Kelemen'in 'Alacakaranhk' (Hight Fall). Doğaya saygı bölümünde tngiltere'den Dan Freeman'ın 'Yaşayan Avrupa: Dağlar (Lrving Europe: Mountains), Jan \\atencik ın 'Yaşa- yan Avrupa: Akarsıüar' (Living Europe: Fresh Water). Dan Freeman'ın 'Yaşayan Avrupa Ye- şil Topraklar' (Living Europe: Grasslands) ve Nigel Aschcroft'un 'Yaşayan A\rupa: Buzlar Ulkesi'(Living Europe: Land of Ice) isimli dön çalışma yer alıyor. Metin Yeğin'in 'UkyaYohı'. Isveç'ten Armin Mueck'in 'Okyanus Ormanı' (Ocean Forest) ve Brezily a'dan AuPires- L. Sulz- bach'ın 'BeyazRenk' (The Color White) gös- terilecek. "Yeşil Şemsiye" bölümünde Polon- ya'dan Bozena-Jan NValeneik'in 'Ormanın Kal- bi 1-2' (The Heartbeats), lngiltere'den Jan VVa- lencik' in 'Yaşayan Avrupa: Yabanıl Ormanlar" (Living Europe: Wild Woods), A\usturya'dan Michael Schlamberger' in 'DemirOrman' (Iron Forest) ve Christ Manfired'in 'Vîyana Orman Öyküleri' (The Tales From Viena VVoods) ve Fransa'dan Tierry Langlois'in 'CennetinDoğu- su' (A L'Est de L'Eden) filmleri gösterilecek. ESİNTtLER ZEYNEP ORAL Batman'a Giderken... Sevgilı okurlar, siz bu yazıyı okurken ben Bat- man'da olacağım. istanbul'dan yola çıkan, sayı- ları elliyi, altmışı bulan gazeteci, yazar, sivil toplum kuruluşu temsilcisi bir grup kadından biri olaca- ğım... Batmanlılarla konuşup dertleşmeye, daha doğrusu, onlan dinlemeye gidıyoruz... "Batman Buluşmasrrnn amacı kadın dayanış- ma geleneğini güçlendirmek; farklılıklara, mesafe- lere, yabancılıklara rağmen kadının ortak bakışını ve tavrını geliştirmek... Yola çıkmadan önce çantamı, yüregimi, belleği- mi toparlıyorum: Okul sıralarından belleğimde katan Batman, derslerde öğretildiği gibı yalnızca petrolü çağnştı- rırdı. 1940'ta Batman'da petrol bulunmuştu. Ku- rulan rafineriyle, hızla gelişen ve Türk ekonomisi- nin gelişmesine katkıda bulunan sanayi şehri di- ye bellettirirlerdi Batman'ı öğrencilere... 80'li, 9O'lı yıllarda benim için Batman değil, he- men yakınındaki Hasankeyf ön plana çıktı. Sözüm ona alternatifi yokmuş gibi sunulan projeleıie, ge- lişme adına tarihi ve kültür mirasını yok edecek miydik, yoksa Hasankeyf ve yöre insanının direni- şine omuz mu verecektik? Derken geçen yıl "Batman" adı bir daha beni as- la terk etmeyecek biçimde içime yerleşti. Çünkü, Batman'da kurtuluşun adı, çarenin adı, derde bu- lunan devanın adı "intihar"d\, ölümdü... Bat- man'da çoğu kadın, 28 kişi art arda intihar etmiş- ti. Batman'a yola çıkmadan önce yüregimi yoklu- yorum: Intiharlara ilişkin okuduğum tüm raporlarda iki nokta dikkatimi çekmişti: - Yaygın biçimde şiddet uygulaması... - Yokluk ve yoksulluk... Güneydoğu'da yaşanan terör, baskı, yargısız in- fazlar, faili meçhul ya da meçhul olmayan cinayet- ler... Bunların toplumsal paranoyaya yol açması doğaldı. Ama doğal olmayan, bunlar sona erse bi- le bir çıkış yolu olmadığını görmek... Ezilmişliğin, güvensizliğin, işsizliğin, gelir dağılımındaki uçuru- mun ilelebet süreceği inancını içimizde büyüt- mek... Doğal olmayan umutsuzluktu... Gelecekten hiçbir beklentisi olmayan insanlar- da, yokluk ve yoksullukla büyüyen tünelin ucun- da ışığı görememe duygusu... Siliyorum aklımdan ve yüreğimden umutsuzluk duygusunu. Hem o, geçen yıldı... Durun hele da- ha yola çıkmadım bile... Şimdiki Batman'ı dönü- şümde anlatacağım... • • • Tünelin ucunda ışığı görememe girdabına en çok "onlarla" düşüyorum... Oysa biliyorum, her tünelin ucunda mutlak ve mutlak bir ışık vardır. Ama benim ve herkesin bil- diğini bu ülkeyi yönetenler bilmezlikten geliyor... En ufak bir ışık olasılığını bile yok sayıyorlar. Bu ülkeyi.yönetenler, söz konusu "on/ar" oldu- ğunda gözlerini kilttlemişler, kulaklannı kilitlemiş- ler, dillerini kilitlemişler, akıllannı, mantıklarını, yü- reklerini kilitlemişler. "Onlan" yokluğa, ailelerini hiçliğe terk etmişler... "On/ar", ölüm orucundakiler... Günler, aylar geçiyor, sayılar geçiyor, ölüm sıra- ları geçiyor... Çözüm üretmek için en ufak bir adım geçmiyor... O adımı atmak için daha ne bekliyoruz? Sayının biraz daha yükselmesini mi? Ölenlerin sayısı 23'ten 33'e çıkınca mı onlan gö- receksiniz, duyacaksıntz? Yoksa 43'e mi, 53'e mi? Nasıl bu denli duyarsız olduk? Biliyorsunuz değil mi, her tünelin sonunda mut- lak bir ışık vardır. Devlet başkanı, başbakan, hükümet, Meclis'te- kiler! Biliyorsunuz değil mi? • • • Sevgili okurlar. "Hoş geldin" mesajlannız, mek- tuplarınız ve çiçekleriniz bana yeryüzünde verebi- leceğiniz en değerli armağandı. Güç verdiniz, yü- regimi ısıttınız. Hepinize teşekkür ediyorum. Javier Bardem'in tilmine sansün • Kültür Servisi - Aktör Ja\ıer Bardem'in 2000 yılında Oscar adaylığı elde ettiği ve Kübalı gay şair ve yazar Reinaldo Arenas'ın yaşamöyküsünün anlatıldığı 'Hava Kararmadan' (Before Night Falls) adh filmi, bir kuşa işkence görüntüleri ıçerdiği gerekçesiyle Ingiliz Film Tasnif Kurulu (BBFC) tarafından sansürlendi. Film, 4 yıldan bu yana kurul tarafından Hayvan Güvenliği Kanunu gereğince makaslanan ilk film oldu. Sansüre uğrayan bölümde boynundan iple bağlanmış olan ve var gücüyle bu ipten kurtulmaya çahşan bir kuşun stres altındaki görüntüleri yer alıyor. Beuys'un yapıtına 1 milyon mark • KÖLN (AFP) - Almanya'nm Köln şehrindeki Lempertz Müzayede Evi'nde, Alman heykeltıraş Joseph Beuys'un heykeli tsveçli bir koleksiyoner tarafından 1 milyon marka (511 bin Euros, 434 bin dolar) satın alındı. Alman ve yabancı sanatsev erlerin katıldığı müzayedede yapıtın 600 bin marka satılacağı tahmin ediliyordu. Düsseldorflu heykeltıraş ve sanat profesörü olan Beuys 1986 yılında öldü. BLGÜN • RUMELİHİSARda saat 21.00'de Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'nun sunduğu Abelard ve Heloise isimli oyun izlenebilir. (293 98 82) • BABYLON'da saat 23.00'te Yannis Saoulis- Yeni Dünya konseri gerçekleşecek. (292 73 68) • İSM 2. katta saat 20.30'da Aydın Teker'ın 'Yoğunluk' adh çalışması izlenebilir. (254 96 96) • FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 11.00 "de Bernard Penofnun söyleşisi gerçekleşecek. (244 44 95) • NÂZIM KÜLTÜREVİ'nde saat 15.00'te ' LarsvonTrier'nin yönettiği 'Avrupa' adh film gösterilecek. (245 04 81)