Katalog

14 MAYIS 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Çocuk işçide dünya dördüncüsüyüz Okutmak yerine çalıştınyoruz SÖZÇtZGİNİN Turhan Selçuk ANKARA(AA)- Türkiye, çocuk işçi çahştırmada Kenya, Bangladeş ve Haiti'den sonra dûnyada 4'üncü sırada buhınuyor. Türkiye'de 12-19 yaş arasmdaki her üç çocuktan biri çalışıyor. Hak-tş'e bağlı Özçelik- îş Sendikası tarafmdan ILO (Uluslararası Çalışma Orgütû) ve UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu) verileri doğrultusunda yaptığı araştırmaya göre, Türkiye'de 12-19 yaş grubundaki her 3 çocuktan biri çahşarak aile bütçesine katkıda bulunuyor. Çoğunun kaydı yok Araştırmaya göre Türkiye, çocuk çahştıran ülkeler arasında dünyada Kenya, Bangladeş ve Haiti'den sonra dördüncü sırada yer alıyor. Türkiye'de 843 bin 944 çocuğun çahştığı işyerinin hiçbir yerde kaydı bulunmazken 18 bin 178 çocuğun çalıştığı işyerlerinin durumu hakkında da bilgi bulunmuyor. Sadece 150 bin 902 çocuğun çalıştığı işyerlerinin ticaret odalan ya da meslek kuruluşlannda kaydı geçiyor. Yine araştırmaya göre, Türkiye'de 12-19 yaş grubundaki her 3 çocuktan biri imalat, hammadde sanayii ve çeşitli hizmetlerde emek harcarken çalışan çocuklann yansı okumak istemelerine karşın bu olanağı elde edemiyorlar. Çankırı'da deprem • tstanbul Haber Servisi - Çankm'nın Orta ilçesinde hafif şiddette deprem meydana geldi. Boğaziçi Universitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nce yapılan açıklamaya göre saat 12.29'da, merkez üssü Orta ilçesi olan depremin büyüklüğü 3.7 olarak tespit edildi. Hacizli gemide yangm • tstanbul Haber Servisi - Kumkapı sahilinde yaklaşık 1.5 yıl önce şiddetli lodos nedeniyle karaya bindiren ve yan yatmış halde kıyıya bağlı olarak bırakılan "Selin-S" adlı gemide önceki gece yangın çıktı. Geminin kazan dairesinde başlayan ve makine dairesini de etkisi altına alan yangın karadan ve denizden yapılan müdahalelerle yaklaşık 2 saattik bir çalışma sonucu kontrol altına alınabildi. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma Genel Müdürü Hücum Tulgar, gemiyi, hakkındaki 12 haciz karan nedeniyle bulunduğu yerden kaldıramadıklannı söyledi. Karsdeniz'de can pazan • SOFYA (AA) - Ukrayna'dan Türkiye'ye kereste taşıyan bir Türk gemisi, Karadeniz'de Bulgaristan açıklannda batma tehlikesi geçirdi. 'îmbat' adh geminin 9 kişilik mürettebatı, Bulgar sahil güvenlik ekipleri tarafından Varna Limanı'na getirildi. Gemiyi kurtarma çalışmalannm başladığı, mürettebatın ise bürokratik işlemlerin ardmdan Türkiye'ye gönderileceği bildirildi. Eski başkana dava • Istanbul Haber Servisi - Eski Sultanbeylı Beledıye Başkanı Ali Nabi Koçak ile 7 eski belediye görevlisi hakkında görevi kötüye kullanmak suçundan 3'er yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. Koçak'ın memuriyet sınavının duyurulannı geç yaptığı ve belediyeye ait büfelerin ihalelerini tamamlamadığı ifade edilen Danıştay 2. Dairesi karannda sanığın plansız ve çarpık kentleşmeye, aynca Hazine arazilerinin yağmalanmasına neden olduğu kaydedildı. Şehip yaşamı yoruyop ; • TRABZON (AA) - Trabzon , Numune Hastanesi Kardiyoloji ; Servisi doktorlanndan Doç. Dr. ', Kaan Kulan, şehir hayatının , parçası olan fast-food, düzensiz I beslenme, stres ve hava \ kirliliğinin kalbi yorduğunu • belirtti. Doç. Dr. Kulan, bu • olumsuzluklardan etkilenen ; kişilerde ilk belirti olarak ; göğüs ağnsı, nefes darlığı, ; yorgunluk ve terlemenin ; gözlendiğini ifade etti. ! "Yemeklerde tuz yerine baharat ! kullanılması, kırmızı et, yumurta '. sansı, yağlı süt, peynir, ' dondurma, kek ve fazla miktarda yağ içeren gıdalardan mümkün ; olduğunca uzak duruhnası, tavuk • ve balık yerken derisinin ..çıkanlması gerekir" diyen Doç. ; Dr. Kulan, stresten uzak kalmak, ! temiz havalı ortamlarda yaşamak '. gerektiğini de sözlerine ekledi. Alanya, Manavgat ve Gazipaşa bir yılda altı kez aynı doğa olayıyla karşı karşıya kaldı Gökften çamur yağdıYiırt Haberieri Servisi - Antal- ya'nın Alanya, Manavgat ve Gazi- paşa ilçelerinde önceki gece başlayan çamurla kanşık yağmur dün sabaha kadar sürdü. Yetkililer, yörede bu yıl 6. kez ça- murla kanşıİc yağmur yağdığını be- lirttiler. Alanya Belediye Başkanı Hasan Sipahioğju, çamurla kanşık yağmurun ardından belediye ekiple- rinin temizlik çalışmalanna başla- dıklannı bildirdi. Afet bölgesi ilan edilen Antak- ya'da da selin açtığı yaralar sanlma- ya cahşıhyor. Antakya Belediye Baş- kanı İns Şentürk, sel felaketinin in- sanlan maddi ve manevi açıdan çö- kerttiğini, gençlerin ve çocuklann da sıkıntı yaşadıklannı söyledi. • Antakya ilçesi yağmurun yarattığı yıkımın yaralannı sarmaya çalışırken Antalya'nın Alanya, Manavgat ve Gazipaşa ilçelerinde de çamurla kanşık yağmur yağdı. Ankara'da dün öğleden sonra yağan yağmur su baskınlanna neden olurken Kıbns, Afrika'dan gelen toz bulutunun etkisi altına girdi. Şentürk, bölgeye ilginin sürdüğü- nü, ancak bir süre sonra sorunlarla baş başa kalmaktan endişe ettiğini söyleyerek yurttaşların kullanacak eşyalan kalmadığuıı ve vergilerini ödemelerinin olanaksız olduğunu ifade etti. Hatay'da ıncelemelerde bulunan Devlet Bakanı Mustafa Yıhnaz'ın verdiği sözleri tuttuğunu belirten tris Şentürk, "Köy Hmnetferi, 100'ü aş- lanişmaldnesiyleafetbdlgesindeça- hşiyor. Aynca 11 araçlannı, uzun sü- re kalmak üzere bekdiyemizm hiz- metine verdüer" diye konuştu. Bazı bölgelerde sele neden olan bahar yağmurlan, GAP bölgesinde- ki barajlann göletlerini ise doldur- madı. TEAŞ ve DSt yetkilileri, böl- gede 2 yıldır yaşanan kuraklık nede- niyle geçen yıl barajlardakı su stok- lannın enerji üretiminde kullanıldı- ğını anımsatarak bu nedenle baraj göletlerindeki su seviyelerinin çok düştüğünü söylediler. Keban Barajı göletindeki doluluk oranıran yüzde 35, Atatürk ve Karakaya barajlann- da ise yüzde 21 olduğunu anlatan yetkililer, sadece Dicle Barajı'nda su sıkıntısı yaşanmadığını bildirdiler. Ankara'da dün öğleden sonra etki- li olan sağanak, Etlik, tncirli, Çanka- ya ve Mamak ilçeleri ile kentin çe- şitli bölgelerinde su baskınlanna ne- den oldu. KKTCdetozbuhrtu Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti de Kuzey Afrika'dan gelen toz bulutu- nun etkisi altına girdi. Toz bulutunun görüş mesafesini etkilemesi nedeniy- le Rum kesiminde uçak seferlerinde aksamalar oldu. Yazar Şükran Kurdakul: O, her zaman emekten ve emekçiden yana oldu Sait Faik, adasnıda anddı • Öykü ustası Sait Faik Abasıyanık, çok sevdiği ve hayatımn büyük bölümünü geçirdiği Burgazada'da, Ada Dostlan Derneği, Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği ve adahlann katıldığı törenle anıldı. ALPERtZBUL Türk yazın dünyasının öykü usta- sı Sait Faik Abasıyanık, çok sevdiği ve yaşamının büyük bölümünü ge- çirdiği Burgazada'da anıldı. Yazar Şükran Kurdakul "Sah Faik, daima emeği savundu, emekçinin yanında oldiL Kaphaüstkre hep karşıydı. An- cak edebiyat tarihçüeri Sait Faik'in bu yönünü her zaman gizlemeye ça- hştüar" dedi. Sait Faik Abasıyanık'ın anma et- kinliklerinin 24'üncüsü Ada Dostla- n Denıeği, Türkiye Yazarlar Sendi- kası ve PEN Yazarlar Derneği tara- fından düzenlend'. Anma töreni için Burgazada'ya gelenleri, adah çocuk- lar ellerinde "Hişt Hişt Sah Faik'i Anı\oruz" ve "Sait Faik'i Dinleyin AdaLanKonıyun" yazılı pankartlar- la karşıladılar. Abasıyanık'ın evi önünde düzenlenen, sunuculuğunu tiyatro sanatçısı Gülsen Tuncer'in üstlendiği etkinlikte Ada Dostlan Derneği Başkanı Perihan Ergun, Sa- it Faik'in "Son Kuşlar" adlı kitabın- Anma töreni için Burgazada'ya gelenleri adahçocuklar ellerinde, 'Evrensel Öykücü Sah Faik'i Anıyoruz', 'Hişt Hişt Saik Faik'i Anıyoruz', 'Sait Faik'i Dinkvin Adalan Koruyun' yazılı pankaıHaria karşıladılar. daki 19 öyküden on alusının Sivri- ada, Yassıada ve Burgazada arasında- ki güzellikleri anlattığını söyledi. Er- gun, öykülere konu olanbu güzellik- lerin, bugün yitip gitmekte olduğunu belirterek "lyi ki uyuyorsun Sah Fa- ik, ryi ld bu çirkinnkleri görmüyor- sun" diye konuştu. Öykü ve senaryo yazan OsmanŞa- hin ise Sait Faik'in öykülerinin yalın- lığına dikkat çekerek şöyle devam et- ti: "Dibindeki çalaUan pınl pml gös- teren bir nehir gibidir onun yazjlan. Bugün yaşanan Idrifliği Son Kuşlar khabında60yıl önce anJanr. Ama Sa- h öykükrinde, 'Umudunu kesme' der." Törende Sait Faik Ödülü'nü bu yıl kazanan Murat Güboy'a ödülü Şük- ran Kurdakul tarafından verildi. 'Onu yargılayanlar utanç içinde' Sait Faik'in aslında emekçiden ya- na, kapitalizme karşı duran biri oldu- ğunu savunan Kurdakul, "Sah Faik, Türkiye Sosyahst Partisi'nin 'Gün' dergisinde yazılar yazardL Stloyöne- tim mahkemelerinde yargüandı. Bu- gün onu yargılayanlar utanç içinde yaşıyor. GelecekkuşaklarSahFaik'le övünecek\«yurttaşlanoldukhtniçin gurur duyaaddar'' dedi. Aralannda Sait Faik'in amcasının oğlu avukat Mustafa Reşh Abasıya- nık, Türkiye Yazarlar Sendikası'ndan (TYS) Aydın Hatipoğlu, Sait Faik'in arkadaşlanndan Saim Türeti'nın de bulunduğu konuklar, Sait Faik'le il- gili anılannı anlattılar. Törenin ardından Sait Faik'in se- venleri, "SahFaikveköpeğiPançofle buluşmakiçm" büyük yazann en sev- diği yerlerden biri olan Kalpazanka- ya Kır Gazinosu'na giderek yemek yediler. KANAL 54 TELEVtZYONUINA BASKIN OLAYI İki saldırgan tutuklandı Yurt Haberieri Servisi - Adapaza- n'nda Kanal 54 televizyonunda can- lı yayındaki bir tartışmanın ardından stüdyoyu basan saldırganlardan 2'si tutuklandı. Aynı gece CHP tl Başka- nı Ayhan Muian ve oğlu VblkanMu- tan'ı bıçaklayan saldırganlar ise ya- kalanamadı. CHP yöneticileri Sakarya Emni- yet Müdürlüğü'nün 'faşistsakhrgan- lan' yakalamak için çaba gösterme- diğinden yakındılar. Kanal 54'ün stüdyosunun Büyük Birük Partisi gençlık örgütü Alpe- ren Ocaklan'na bağlı faşist grup ta- rafından basılmasına, CHP fiçe Yö- netim Kurulu Üyesi ErdalEr'in dö- vülmesine ve baba-oğul Mutanlar'ın bıçaklanmasına tepkiler sürüyor. O- lay gecesi biri CHP'liler diğeri ise polis tarafından yakalanan 2 saldır- gan önceki gün tutuklandı. İHBAR ETIİ. 820 MİLYON CEZAYLA KAKSILAST1 Plaka sahtekârlığı KAYSERİ (AA) - Kayseri'li AK Açıkgöz, otomobiliyle Ankara'ya gi- derkenyoldakarşılaştığı otobüste ken- di aracının plakasını görüp polise baş- vurunca, plakasına yazılmış 820 mil- yon liralık cezayla karşılaştı. Açıkgöz, 38 DV 404 plakalı otomo- biliyle Ankara'ya giderken karşı yön- den gelen otobüsün plakasının kendi aracınınkiyle aynı olduğunu görerek polise başvurdu. Yapılan inceleme so- nucunda çeşitli tarihlerde işlenen suç- lardan dolayı 820 milyon lira ceza ya- zılmış olduğunu gördü. Üzerinde, *Öz Batmanlar Seyahat' yazılı ceza mak- buzlanyla Trafık Tescil Şubesi 'ne tek- rar giden Ali Açıkgöz, yapılan araşnr- mada, ceza tutanaklannın gerçekte 'Urman Tur Iimhed Şirketi'ne kayıt- h, 34 ZN 3009 plakalı yolcu otobüsü- ne düzenlendiğini tespit ederek sav- cıhğa suç duyurusunda bulundu. AYDINLANMA EMRE KONGAR Şevket Pamuk ve 'Buçuk Tepe' ProfesörŞevket Pamuk, çok değerli biriktisat ta- rihçimizdir. Edebiyata meraklı kamuoyumuz onu Orhan Pa- muk'un ağabeyı olarak tanır. Bilim çevreteri için ise Orhan Pamuk, Şevket Pa- muk'un kardeşidir. Ben, ryi biryönetici-işletmeci olan, babalan Gün- düz Pamuk'u datanınm. Her üçü de çok başanlı in- sanlardır. Orhan Pamuk, nasıl uluslararası üne kavuşmuş çok değeri bir yazanmız ise Şevket Pamuk da ikti- sat tarihi alanında, değeri uluslararası düzeyde ka- bul edilmiş ve ünlenmiş bir bilginimizdir. Üstelik eşi Yeşim Arat da çok değerli bir bilimin- sanıdır. Yani insanın aynı ülkede yaşamaktan onur duydu- ğu bir aile. Geçenlerde, Erdal ve Sevinç Inönü'nün kurduk- lan vakıfta yapılan bir konferansta, Şevket Pa- muk'tan, son araştırmasının verilerini ve yorumlan- nı dinleme fırsatını buldum. öğrendiklerimin en azından bir bölümünü siz okur- lanmla paylaşmak istiyorum. Önce, Pamuk'un Osmanlı arşivlerini kullanarak 1469-1914 yıllan için güvenilir bir Istanbul Tü- ketici Fıyat Endeksi oluşturduğunu belirtmeliyim. Yalnızca, böyle bir çalışmanın yapılabilmiş olma- sı bile çok heyecan verici. Tabü Şevket Pamuk, iyi bir biliminsanı olarak sa- dece bir "teknisyen araştrmacr değil, aynı za- manda bir "yonımcu" da. Günümüzde "hiçbir veriye dayanmadan, des- teksiz atan, makro yorumculardan" da "yaptık- (an mikro çalışmalan yorumlamaktan aciz dar- görüşlü araştnmacılardan" da çok farklı. Pamuk, FatihSultan Mehmet'ten 1914ekadar oluşturduğu fıyat endeksini, İTO'nun fıyat endeksi ile destekleyerek gunümüze kadar getiriyor. Daha önce Tarih Vakfı'nın yayımladığı "Osman- lı Imparatoriuğu'nda Paranın Tarihi" adlı enfes bir kitabı da olan Pamuk, son bulgulannı "Istanbul ve Diğer Kentterde 500 Yıllık Fiyatlar ve Ücreüer, 1469-1998" adıyla Devlet Istatistik Enstitüsü ta- rafından yayımlanmış olan kitabında okurlarla pay- laşıyor. O konferansta öğrendiklerimin bir bölümü, Şöyle: Bilindiğı gibı Osmanh'nın paranın değenni düşür- me yöntemine "tağşiş" deniliyor: "Mağşuş yani tağşiş edilmiş sikke" ya küçül- tülmüş, ya da ıçine bakır kanştınlmış, yani gümüş gramajı düşürülmüş akçe. Şevket Pamuk diyor ki, "Tağşişi en çok sevenler, merkeziyetçi ve reformcu padişahlar. Osmanlı'da ilk tağşiş, Fatih Sultan Mehmet çocukken bırind kez tahta çıktığında yapılıyor. Sonra Fatih, her on yılda bir tağşiş yapıyor. Bir başka büyük tağşiş II. Mah- mut zamanında yapılıyor ömeğin." "Ozamanlarenflasyona karşı güvence sağlayan, faiz ve benzeri kurumlaryok. Bu nedenle sabit ge- lirlileryani esnaf ve yeniçehler çokzarargörüyor. Bir tağşiş s/ras/nda 1 Düka altının değeri 38 akçeden 44 akçeye çıkanldığında, yeniçerilerin maaşı günde 3 akçe. Bunun üzenneyenıçenler Edime'de bir te- pede toplanıp olayı protesto ediyorlar ve maaşlan günde 3.5 akçeye yukseltilıyor. Edirne'deki bu te- penin adı bugün de "Buçuk Tepe". Şevket Pamuk, verilerini zaman grafikleri ile açık- lıyor. Akçenin içindeki gümüş miktannın düşürülme- sini de bir grafikle göstermiş: Buna göre, 1844'ten sonra artık tağşiş yok, istik- rar var, çünkü Batı "Siz tağşiş yapmayın, biz size borç verelim" diyor ve Osmanlı Imparatorluğu, Kı- nm Savaşı için tağşiş yapmak yerine Batı'dan borç alınca, iflas ediyor ve çöküyor. Biliyorsunuz, lmparatorluğun asıl çöküşü, Birinci Dünya Savaşı'ndan çok önce, ıflas ettiği ve vergı ge- lirienne "Düyun-u Umumiye Idaresi" aracılığı ile Batılılar tarafından el konulduğu 1881 yılında ger- çekleşmıştir. Anlayana... www.kongar.org HADEP Sırnak İl Başkanı Saddak hakkında hakaret davası DtYARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - HADEP Şırnak II Baş- kanı Resul Saddak Kasrik Boğazı'ndaki arama noktasında gö- revli 2jandarmayı döv- mek ve "faşisder'' diye hakaret etmekle suçla- nıyor. Iddialaragöre, 15Nİ- san tarihinde Şır- nak'tan Silopi ilçesine gitmek isteyen Resul Saddak ve beraberinde- ki iki kişi Kasrik Boğa- zı'nda bulunan jandar- ma arama ve kontrol noktasında durduruldu. Burada bir süre bekleti- len Saddak ve berabe- rindekiler daha sonra kimliklerini geri alma- lan için çağnldı. Ancak Saddak'ın, jandarma görevlilerinin kullandı- ğı konteynerde jandar- ma eri UğurEker'i "15 gün işinden olacak şe- kilde dövdüğü", jan- darma uzman çavuş Ümh Kürkaya'ya da "faşfetier" diye hakaret ettiği ve saldırdığı ileri sürüldü. Kürkaya'ya da 10 gün rapor verildi. Tutuklanan Saddak hakkında Şırnak Cum- huriyet Savcıhğfnca dava açıldı. Saddak hakkındaki iddianame olaydan 3 gün sonra savcı Erol Paslak tara- fından hazırlandı. Pas- lak iddianamesinde, olayı şöyle anlattı: "SanıkResul'ünkün- likleri ahnakiçin kayıt noktası olan kontevne- rin içerisine girdiğinde mağdur Uğur Eker'e hhaben 'Ne yaptığınızı sanıyorsunuz, şerefsiz herifler' diyerek yvun- rukla vurduğu ve 15 gün iş ve gücünden ka- lacakşekildeyaraladığı, diğer mağdur jandar- ma uzman ça\uş Ümh Kürka>a'nın müdahak ederek sanığa 'sakin ol- masınr söviemesiüzeri- ne, sanığjn bu kez de mağdur Umh'e hhaben 'Ulan senin de ananı av- radını sinkaf ederim, şerefsiz faşist' diyerek yumrukla vurmak su- retiyk 10 gün iş ve gü- cünden kalacak şekilde yaraladığı anlaşümış- Saddak'ın TCK'nin "Görevli memura ha- karet, görevli memura sövmek ve görevli me- mura müessir fıilde bu- lunmak" suçlannı dü- zenleyen 266/1, 271/1, 456/1. maddeleri uya- nnca ikişer kez ceza- landınlması istendi.