Katalog

13 ARALIK 2001 PERŞEMBE CUMHURİYET + SAYFA E K O N O M I / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 İŞÇtNtM EVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER Nemalar ödenecek • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Anayasa Mahkemcsi'nın, emeklilik ve ölüm dışında işten atılma sonrasında kişinin zorunlu tasarruf birikimlerinin topluca ödenmemesini eşitlik, adalet, mülkiyet hakkı ilkelerine aykırı bularak iptal etmesi, çalışan kesimde sevinç yarattı. Zorunlu tasarruf ödemelerine ilişkin yeni dü/cnlemeyi hükümetin 9 ay içinde yapması gerekiyor. Ancak bu süre içinde mevcut hak sahiplerine nema ödemelerinin kesintiye uğraması söz konusu değil. Yeni bir kamın çıkarılmaması halinde Temizel'in vergi yasalan 2003 te yürüıiüğe girecek 9 Mali milat pazarlığı • 90 milyar dolarlık bir kayıt dışı ekonomiye sahip olan Türkiye'de bir anlamda servet beyanı olan mali miladın kapalı kapılar ardında pazarlık konusu yapıldığı, hatta hükümetin "yeniden yapılandırma" yönünde söz verdiği öğrenildi. kuşa mı çevirecekler, yoksa uygıdanabilir yeni bir kanun mu çıkaracaklar, bu henüz bilinmiyor" dedi. Bu arada, oranı çok düşük de olsa, mevcut ekonomik koşullann yeni bir vergi kaldıramayacağı belirtilerek kayıt dışıyla mücadele çerçevesinde servet beyanıyla birlikte af çıkanlması gerektiği vurgulanıyor. Geçmişe dönük hesap sorulmayacağına dair güvence vererek bütün mali değerlerin kayda alınabileceği ifade edilirken ortalama 200 milyar dolarlık milli gelirin en iyimser rakamla yüzde 45'inin kayıt dışı olduğuna dikkat çekiliyor. Bu da 90 milyar dolarlık bir ekonomiyi ifade ediyor. Yansının kayıt altına alınması halinde 67 milyar dolarlık Katma Değer Vergisi (KDV) ile yaklaşık 2 milyar dolarlık Gelir Vergisi sağlanabileceği hesaplanıyor. "Türidye Vergi Raporu 2001" başlıklı raporda kayıt dışının boyutlarına dikkat çeken İSMMMO Başkanı Yahya Ankan, Mesut Yılmaz'ın "Vergi adaleti yok, mali milat yaşama geçirilnielT yönündeki sözlerini "samimT buhnadığını belırterek u Hükümet mali miladı erteledL Parası olanlara kaynağuun sorulmaması demek, vergi alınmaması demektir" dedi. Faturalanmamış stoklar, beyan edilmemiş gelirler, gayrimenkuller ve diğer bütün değerlerin öncelikle beyanının sağlanması gerektiğini dile getiren Ankan, "Tek vergi nunıarasını vatandaşhk numarasına dönüştürerek işlem yaprimah. Ardından bütün çalışanlar ve işverenler harcamalann rümünü vergidcn inmeliler. Enflasyon muhasebesine de geçilmeIL Bunlar yapılmadığı sürece Bindiği Dalı Kesmek Petrokimya pazarı büyüyop • tZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)Petkim Genel Müdürü Yavuz Aktuğlu, Türkiye'de petrokimya sektörünün yılda yüzde 12 oranında büyüdüğüne dikkat çekerek, "Arap ülkeleri, doğalgazdan yararlanarak petrokimya ürün maliyetlerini düşürüyorlar. Biz de bu olanaktan yararlanmahyız. Çahşmalanmız olumlu sonuç verirse maliyetleri azaltırveavantajlı konuma geçeriz" dedi. Ekonomi Serv isi Başbakan Yardımcısı Mesut Yıünaz, stok affı yapılacağına ilişkin demeçlerle popülizm yaparken yeni bir kanun çıkarılmaması halinde Zekeriya Temizel'in vergi yasalan 2003 'te yürürlüğe girecek. Ancak bir anlamda servet beyanı olan mali miladın kapalı kapılar ardında pazarlık konusu yapıldığı, hatta hükümetin "yeniden yapılandırma" yönünde söz verdiği öğrenıldi. TÜRMOB Başkanı Mustafa özyürek, Mesut Yılmaz'ın "diline doladığT stok affına dönük herhangi bir hazırlığın olmadığını anımsatarak "Mali milat konusunda hükümet TOBB'ye söz verdL Ancak yeniden yapdandırmamn nasıl olacağı belli değiL Yaııi yasayı yeni bir vergi abnmasının koşullan oluşmaz" değerlendirmesini yaptı. Hükümetin TOBB'ye ''mali miladı yeniden yapılandırma" sözü verdiğini belirten TÜRMOB Başkanı Özyürek, mali milat olarak anılan 30 Eylül 1998 tarihinde yapılan beyanlardan vergi alınmayacağına dair açık bir hüküm olmadığını anımsatarak şu bilgileri verdi: "Sermaye kesimi, ya vergi istenirse diye korktıı. Baskılar üzerine de ertelendL Şimdi ise bir yıl sonra ne olacağı endişesi var. Aralannda Haklş, TOBB'nin olduğu bazı örgütler, kaldınlması talebinde bulundu. Ancak DSP ve ANAP'tan bazı kesimkr deyürüriüğe girsin diyor." ÎRAN NEWS GAZETESİ: KDV ÎSYAN1 Doğalgaz, ikiülkeyi yakııılaştırdı ANKARA (AA) lran'dan Türkiye'ye doğalgaz ihracının başlaması, iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak nitelendirildi. tran Dışişleri Bakanhğı'na yakınlığıyla bilinen Iran News gazetesi, dün "lranTürkiye Boru Hatü Ikili lüşkilerde Yeni Bir Dönemin GöstergesT başlığıyla yayımladıgı başyazıda, doğalgaz ihracının uzun gecikrnelerden sonra başlamasının sevindirici olduğu vurgulandı. Iran doğalgazından ilk etapta, çevrim santrallan ile doğalgazın halen konutlarda kullanıldığı Ankara, tstanbul, Eskişchir, lzmit ve Bursa'da yararlanılacak. Çalışmalar planlandığı gibi giderse Ağrı, Iğdır, Erzurum, Erzincan, Sıvas, Konya, Aksaray, Kırşehir ve Kayseri 2002; Van, Yozgat, Tokat, Niğde, Nevşehir ve Karaman ise 2003 yılmda doğalgaz alabılecek. îran doğalgazının 10 Aralık akşamı pompalanmaya başlanması ve Mavi Akım projesi çerçevesinde Rusya'dan doğalgaz alımına 2002'nin ilk çcyrcğinde başlanacak olması nedeniyle, Türkiye gelecek yıl bol miktarda doğalgaza kavuşacak. Doğalgazın, güzergâh üzerindeki diğer illerde kullanımına başlanabılmesi için, Doğalgaz Piyasası Kanunu'na göre şehir dağıtım şirketlerinin kurulması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'ndan lisans alması gerekiyor. OSD'nin tablosu karamsar Ekonomi ServisiEkonomik krizin ardından tükctimin bıçak gibi kesilmesiyle stoklan şişen üretim kesiminin isteği üzerine Katma Değer Vergisi'nde geçici süreyle uygulamaya konulan indirim en çok otomotiv sektörünü sevindirdi. thracatla satışlarını katlayan sektörde önde gelen birçok firma 2002 yılına girdiğimiz şu günlerde tekrar geleceğe umutla bakarken Türkiye Otomotiv Sanayicileri Derneği Genel Başkanı AH lhsanllkbahar, 2002 yılında otomotiv sektörü için ümitli olmadıklannı açıklaması şaşırttı. KDV'deki geçici indirimin kaldırılmasıyla tekrar piyasanın durgunluğu gireceğini söyleyen lkbahar, otomobil sektöründeki şirketlerin ayakta kalma mücadelesi verdiğini belirtti. 2001 yılında otomobil piyasasında yüzde 40'a varan zaranna satışlar yapıldığını belirtti. • Ekonomi Servisi Basın llan Kurumu, tş Bankası'nın başvurusu üzerine Star gazetesine üç gün süreyle resmi ilan ve reklam yasağı getirdi. Iş Bankası'nın avukatları, Star gazetesinin iş Bankası ile ilgili olarak yaptığı yayınlar üzerine, gazetenin sorumluları hakkında 'cürüm işlemek için teşekkül oluşturduklan' iddiasıyla Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne başvurmuşlardı. Tofaş, birçok ülkeye ihraç ettiği Doblo'nun yüz binincisüü ürettL Çalışanlar ozerklik istiyor • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Kamu bankalannın özelleştirilmesine karşı çıkan banka çalışanları, "Bankalanmızın özerkleştirilmesini istiyoruz" açıklamasını yaptılar. Türkiye'nin ekonomik krizden öz değerleriyle çıkabileceğini vurgulayan kamu bankası çalışanlan, "Gücümüzün ulusal sermayeden ve bunları destekleyen bankalanmızdan geldiğine inanıyoruz" görüşlerine yer verdiler. Tofaş 2002 'den umutiu Ekonomi Servisi Tofaş Murahhas Azası Jan Nahum, 2002 yılırun Türk Otomotiv sektörü için 2001 'den çok daha iyi geçeceğini söyledi. Tofaş'ın Doblo modelinin yüz binincisinin üretilmesi üzerine Bursa fabrikalannda yapılan basın gezisinde konuşan Nahum, otomotivin, ihracatı ve üretimiyle Türk sanayi içerisinde daha geniş bir yer almaya başlayacağını belirtti. Vergi oranlannın yüksek olduğundan yakınan Nahum, "Vergüer yüzde2025seviyesine indirilmeHdin" dedi. Jan Nahum, Tofaş'ın bu yılki talebi karşılamakta zorlandığını belirterek, "Doblo üretimi, Türkiye'de krizden çıktşın siıngcsi ohmıştur" dedi. Yüz bininci otomobille birükte Doblo'nun yeni versiyonu Malibu üretimine geçtiklerini belirten Nahum, Tofaş'uı üretiminin yüzde 85'inin ihraç edildiğini ve fabrikanın üretim kapasitesinin yılda 300 bin adet olduğunu kaydetti. Medyaya yansıyan kısır tartışmalar içinde gerçekler öylesine çarpıtılmış, bilinçlere gerçek olmayanlar gerçeklik adına kazınmış oluyor ki... Şu günlerde IMFDünya Bankası'ndan gelecek borç para karşılığının önkoşul paketi içinde yer alan, zorunlu emeklilik konusunu ele alalım. Hanı kamuda tasarruf önlemlerı, küçülme, yüksek ücretli işçiden kurtulma.. gibi gerekçelerle topluma pazarlaması yapılmakta. Son on ayda zaten 240 bin SSK'linin, yani her ay 24 bin kişi olarak gönüllü emekli olduklarını duymuş muydunuz? Bu zaten yeterince büyük, ürkütücü bir rakkam değil mi? Nedeni de emeklilik yasasının değişikliğinde koşulların değişmesi; çok daha belirleyicisi, kıdem tazminatının bir biçımde kaybedilmesı korkusu. Bu kadar büyük emeklinin SSK'ye yükünün, üretim alanından kopuşunun, vergi ve sıgorta primleri kesilişinin asıl kaygısı duyulması gerekirken... Sistem daha daha ve ille de kamuda zorunlu emeklilik dayatmasına gidiyor. Toptan bir büvük kitlenin daha çıkarılmasının maliyetinin dışarıdan gelen borçla karşılanacağı duyuruluyor. İyi de sistem zaten kamuda bile gönüllü emekli olanların parasını ödememiş. On binlerce insanın onlarlca ay sonrasında alacakları kıdem tazminatları ödenmemiş olarak duruyor. Sendikacılar son kararlarının zaten erimış olan sendikacılığın işınin toptan bıtirilmesı anlamına geldiğini anlatmaya çalışıyorlar. Medya olup bitene ilişkin gerçeklerı kamuoyundan şiddetle saklıyor. Birkaç yıl öncesine kadar birkaç yuz bin üyesi olmuş bir sendikanın başkanı anlatıyor. Halen kamuda 5 bin, özelde 33 bin üyesi kalmış. Türkiye'nin ihracatta en önemli işkolunda kamuda kalmış son 5 bin üyesini de kaybettiğinde özelde zaten hiç üyesinin kalmamış olacağının altını çiziyor. "Kamuda sendikaları bitirdiklerinde özelde çoktan bitmiş olacak" diye bir kesin gıdışi anlatmaya çalışıyor. Bunun bir abartı olmadığını, sendikal yaşama biraz yatkınlığı olanlar çok iyi bilirler. Türkiye'de sistemi ayakta tutan kamu sendikacılığıydı. Orada alınan haklar görecelı olarak özele taşınabiliyordu. 12 Eylül sonrası sendikal gelişme hiç olmadı gibi bir şey. Kazanılmış yeni işyerleri, çok fazlası ile sendikasızlaştırma, özelleştirme, taşeronlaştırma hareketleri içinde kaybedildiler. Kamuda zorunlu emeklilik uygulaması başlamadan, gönüllü başvuranların birkaç on bini bulduğu biliniyor. Işçi özelden sonra kamuda da birıkmiş alacakları, kıdem tazminatlarının geleceği için panikte, "Neolurne olmaz, elimdekini kurtarayım" diyor. Yani Türkçesi, hükümet, Derviş, IMF, Dünya Bankası'nın zorunlu emeklilik projesi için özel teşviklere bile belki gereksinim duymadan bu işi kotarmış olacaklar. Siz halen resmi istatistikte görülen 2 milyon 456 bin 454 sendikalı işçi sayısı ve yüzde 57 sendikal örgütlenme oranına mı bakıyorsunuz? Gerçek sendikalı 600 binin altına inmiş bulunuyor. En büyük işkollarının en yüksek oranda örgütlü görünen sendikalannın başkanları itiraf ediyorlar. Türklş'ı, DİSK'İ, Haklş'i, hepsının birden üyetoplamları, aslındatoplusözleşmeehliyetinde bir tek sendikanın örgütlü olması gereken yüzde 10 barajını aşmaya yetmiyor. Sistemin yasal geçerlilığı yok. Doğal olarak bu ışin bedelını ışçıler, sendikacılık hareketi ödüyor. Kıpırdayanın başı kesile. Şantaj çarkı, medya rüzgârını da arkasına almış, esip gürlüyor. Türkiye'de bilen bilmeyen, toplumun suskunluğu üzerine söz söylüyor. 12 Eylül, yasaklı düzen, küresel saldırı ile demokrasinin güvencesi örgütlülüklere vurulan darbenin sonuçları görmezlikten geliniyor. Yasaklı düzende kimliklerini, ideolojilerini yitirmış, siyasal kirlenme batağına bulaşmış siyasal partilerin saçtıkları umutsuzluk ortamında, etkinlik ve işlevsellikte hemen arkadan gelmesi gereken sendikal hareketin örgütlülük tablosu yukarıda. Buna birde moral değerlerin yitirilişini, birleşik kaplar etkileşimi içinde kirlenmeyi, yozlaşmayı ekleyin. Sonra da bundan bütün meslek örgütlerinin, diğer demokratik örgütlenmelerin, göreceli daha az veya fazla pay almış olacağı gerçegini unutmayın. Toplumsal patlamada gerılım uç noktalarda; ancak demokrasinin var oluşunun, ışlerliğinin, karşılıklı etkileşimın gerçek kurumları bütünü ile devre dışı kalmış, demokrasinin supaplarını çalıştıramaz konumdalar. Ben olsam, Arjantin'de duyulan seslerin Türkiye'de duyulamamasından kaygı duyardım. Aycell yarın alo' diyecek Ekonomi Servisi Aycell, yarın ticari faaliyetine başlayacak. Aycell'in ticari faaliyetine başlamasıyla ilgili yarın Istanbul'da Aycell Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Karaaslan ve Aycell Genel Müdürü Mehmet Ekinalan'ın katılacağı bir basın toplantısı düzenlenecek. Öte yandan edinilen bilgiye göre, Aycell, bayilik ve pazarlama faaliyetleri kapsamında devam eden hazırlıklar çerçevesinde Türkiye'nin önde gelen holdinglerinden Doğan Grubu ve Oyak'ın yanı sıra Cem BoynerCem Duna ortaklığıyla da görüştüğü bildirildi. GSM sektöründe faaliyet göstermek isteyen ve ilan edilen koşulları taşıyan şirketlerle bayilik anlaşması yapan Aycell'in, pazarlama stratejisi kapsamında Turkcell'in Sabah Grubu ile ortak yürüttüğü "Atel" modeli ve benzer uygulamalar için Türkiye'nin önde gelen bazı holding ve gruplarıyla görüşmeler yürüttüğü kaydedildı. Bu çerçevede Beymen, Çarşı ve Advantagecard'ın da sahibi olan işadamı Cem Boyner ve eski Büyükelçı Cem Duna ortakhğı ile de Aycell yönetiminin bir görüşme yaptığı belirtildi. Türkiye'de özellikle son dönemdeki büyük yatırımları ve mali sektördeki atılımlarıyla öne çıkan OYAK grubunun da, telekomünikasyon sektörüne ilişkin bilinen talep Aycell, bayilik ve pazarlama faaliyetleri için Boyner Grubu'yla görüşüyor u Çin ve G.Kore heyetieri İzmitte •lZMİT(AA)tzmit'te, Kartepe Kış Sporlan Merkezi'nin yanı sıra konut projeleri yapımını da üstlenmek isteyen Çin ve Güney Koreli işadamlarının oluşturduğu heyet, temaslannı sürdürüyor. Kocaeli Ticaret Odası Başkanı Hüseyin Zeytinci, ziyaret sırasında yaptığı konuşmada, ilin yerli ve yabancı yatırımcılar tarafından tercih edildiğini belirterck "eylül ayı sonuna kadar 679 milyon dolarlık ihracat, 5 milyar dolarlık da ithalat yapıldı" dedi. leri doğrultusunda Aycell ile ortak faaliyet yürütmek istediği ifade ediliyor. Doğan Holding Genel Koordinatörü tmre Barmanbek'in, "Enerji, telekom, elektronik ve medya sektörlerine yönelik olarak uygun yatınnı imkânlanna ilgimizi sürdürüyoruz" yönündeki sözlerıyle belirttiği hedefe uygun olarak Doğan Holding'in de bazı ortak projelere imza atmak üzere Aycell ile görüşme yaptığı kaydedildi. Teleskopik itfaîye aracı •Haber Merkc/i Paksan Mühendislik, Türkiye'nin ilk teleskopik itfaiye aracını piyasaya sundu. 33 metreye kadar yükselebilen mekanizması ile tazyikli su püskürterek yangına müdahale eden araçta, deprem, sel gibi doğal afetlerde yüksekteki insanların kurtanlmasını sağlayan bir asansör sistemi bulunuyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakanlık Devlet Personcl Başkanlığı, kamu kurum ve kuruluşlannın acil hizmet gereksinimlerini karşılamak için teknik hizmetler ve sağlık hizmetleri sınıfından 9 bin 611 boş kadroya memur atanacağını açıkladı. 7 bin 19 boş kadroya lise mezunlannın, 1195 boş kadroya 2 yıllık yüksekokul, 1397 kadroya da 4 yıllık fakülte ve yüksckokul mezunlarının atanacağını bildiren Başbakanlık, 1999 yıhnda yapılan devlet memurlan sınavında başanlı olanlar arasında puan sırasına göre mcrkezi yerleştirme yapılacağını kaydetti. Başbakanlık açıklamasında, başvuru süresinin 24 Aralık tarihinden başlayıp 11 Ocak 2002 tarihine kadar süreceği ryelirtildi. Adaylann illerde valiliklerce kurulacak başvunı biirolarından 2 milyon lira karşılığında mer Reel sektör tasarısı 9 bin 611 memur alınacak Başbakanlık'ta 1999 sınavında başarılı olanlar başvuracak kezi yerleştirme kılavuzu ve başvuru formu alacağı ifade edilen açıklamada, "Adaylar söz konusu formu doldurarak Devlet Personcl Başkanhğı'nm Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Başkent Şubesi (1683) 243141 nolu hesabına yaürdıkları 3 milyon liraya ilişkin banka dekonlııyla birlikte başvuru süresi içinde başvuru bürolanna elden teslim edeceklerdir" denildi. Açıklamada, 5. dönem merkezi yerleştirme kılavuzunda yalnızca tekniker hizmetler ve sağlık hizmetleri sınıflarına ait mühendis, tekniker, teknisyen, hemşire, ebe, sağlık memuru, sağlık teknisyeni gibi kadrolara yer verildiğine dikkat çekildi. DMS'de başanlı olup sağlık ve teknikle ilgili öğrenim kurumlarından mezun olan adaylann söz konusu koşullan taşınıası halinde tercihte bulunabileceği vurgulandı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Reel sektörün sorunlanna çözüm olacağı savıyla hazırlanan "Mali sektöre olan borçlann yeniden yapılandınlmasrna ilişkin yasa taslaği Başbakanlığa sunuldu. Borç yapılandınlmasında bankalann yanı sıra tüm mali kuruluşlan içine alan taslakta, kamu ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kapsamındaki bankalann yöneticilerine "yargı muaflyeti" getiriliyor. Düzenleme, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) çahşanlanna da "kıyak emeklilik" öngörüyor. Bankalar Yasası yeniden değiştirilerek BDDK üyelerinin görevleri sona erdıkten sonra 2 yıl boyunca iş yapamama yasağı, fon bankalan istisnası ile deliniyor. Başbakanlığa sunulan 9 maddelik taslakla, vergi muafiyetleri getirilebilmesi için özel bankalann özel şirketlerden olan alacaklarına yönelik yeniden yapılandırma için yasal düzenleme yapılmaya çalışılıyor. T.C. ENERJİ VE TABİI KAYNAKLAR BAKANLIĞI HİMAYELERİNDE, 2729 Kasım 2001 tarihleri arasında Iş Rankası Kuleleri Oditoryumu'nda ger^eklefen FORUMUMUZA DESTEK VEREN; ENERJİSA AK ENERJİ MANNESMANN SIEMENS AYEN ENERJİ TRANSBALKAN ENAK ENERJİ AKEL TRT NTV CUMHURİYET HÜRRİYET FİNANSAL FORUM EKONOMİST INVESTOR TURKEY CONRAD OTEL ÖZEL ULAK'a TEŞEKKÜR EDER.