Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 MAYIS 2000 PAZAR 14 l L J J A [email protected] 1 2 .ULUSLARARASI ÎSTANBUL TÎYATRO FESTÎVALİ Ortak yapım önerileri artıyor• Sponsorlanndan plduğumuz Robert ^Vilson'm oyunu mekân sorunu -nedeniyle Istanbul'da açılamadı. 'Dumrul ile Azrail' festivalden sonra2001cleBerlin'e gidiyor. Hebbel Tiyatrosu uluslararası bir projede bizim yapımcılardan biri olmamızı istiyor. KüMr Servisi -12.Uluslara- rası Istanbul Tiyatro Festivali sa- lı günü Edafos Dans Tiyatrosu yapımı 'Medea' ıle açılıyor. Bu -yıl 1998 de 'Cam Temizkyki- sT ile hayranlıkla izlediğimiz ve '2000 yılında yine gelmek isti- yoruz, programda yer var mı?' üiiye soran Pina Bausch ve top- luluğu 'Masurea Fogo' ile ka- tılıyor. RobertVVHson da 'Persefone' ve 'DenizdenGelenKadın'dan sonra üçüncü kez üstelık festi- valin de sponsorlanndan oldu- ğu ve ilk kez New York Lincoln Center'da sahnelenen oyunu 'Önceki Günler; Ötüm, Yıkun & Detroitlir ıle katılıyor. The Royal Shakespeare Company ise Shakespeare'ın 'Hırçın Kız'ını sunacak. Festivalin yö- netmeni Dikmen Gürün ile bu yılın programı üzerine konuş- tuk. - Festival bu yıl ortak yapım- lar, buluşmalar ve aşk üzerine yoğunlaşıyor. Yunanistan, In- giltere, ttalya ve Almanya'dan beş oyunun katıldığı festivale, Türkiye'den sekiz oyun yer ah- yor. Programı oluştururken bu yü gerçekleştiremediğiniz pro- jeler oldu mu? Neden? DtKMEN GÜRÜN- Evet, bu yıl ikı projenın avuçlanrruz ara- sından kayıp gıtmesine çok üzüldüm. Amerika'dan VVoos- ter Group ve Danimarka'dan HotelProforma. Wooster, Get- rudeSteinın bır yapıtindan yo- la çıkarak "House LJghts"ı su- nacaktı, ama yıne karşımıza çı- kan mekân sorunu ve teknik olanaksızlıklar bu yapımın gel- mesini engelledi. Eldeki sahne- lenn hiç bın uymadı. Biz de umudumuzu seneye sakladık. Belki boş bir alan girerek bir şeyler yapabiliriz diye düşünü- yoruz Hotel Proforma'nın *Operation: Orfeo"su için de benzen sorunlan yaşadüc. Bu lîrik dramayı da bir biçimde se- yircımızle buluşturmak hoş ola- caktı. Ama her şeye karşm. bu yıl yine iyi bir program sundu- ğumuza inanıyorum. Şundiden bazı gösterüerin biletleri bitti ya -da bıtmek üzere. - Önceki vıllarda festivalin 1) 'Hırçın Kız' - The Royal Shakespeare Company, 2) 'Masurea Fogo' - Tanztheater Wuppertal Pina Bausch, 3) 'Lillian' - Tiyatro Stüdyosu, 4) 'Hep Aşk Vardı' - Kenter Oyunculan, 5) 'Brecht Burada ve Şimdi' - Hanna Schygulla, 6) 'Dumrul ve Azrail - Uluslararası Istanbul Tiyatro Festivali, Hebbel Tiyatrosu-Berlin, 5. Sokak Tiyatrosu, 7) 'Önceki Günler: Ölüm, Yıkun&Detroit III' - Robert tyflson, 8) 'Medea' - Edafos Dans Tiyatrosu. açüışı Rumelihisan'nda ger- çekleştiriliyor, Ortaköy'de so- kak tiyatrosu gösterUeri sunu- luyordu. Bu etkinlikler festiva- ii adeta şenliğe dönüştürüyor- du. Bundan niçin vazgeçtiniz? GÜRÜN- Kesinlikle vazgeç- medık. Vazgeçmek bir yana, düşlenmizi sûsleyen olay fes- rivali bir sirkle açmak; Gnnıe du Soieil ya da Cirque Plume, Zingaro gibi tiyatral sirkleri ge- tirebilmek, ama bu müthiş bir maddi yük demek, sirk çadın- nın kurulacağı alan demek, gös- teri süresi demek. Geçen yıl Fransa'dan çok hoş bir sokak ti- yatrosu gelecekti açılış için ve de Taksim meydanından başla- yarak tüm adayı içine alan bir gösteri yapacaktı. Ama, o sıra- larda yaşanan siyasal gergin- likler, terör korkusu geri adım atmalanna neden oldu. Doğru- su biz de ısrar etmedik. Bu ris- ki göze alamazdık. Bu yıl "Hır- çuı Kız" ve "Dumrul üe Azra- fl" için Rumelihisan düşünül- dü ama her ikisinde de yönet- menlerin tercihi kapalı mekân- lardı. Aslında, Rumelihisan be- nim her yıl özlemle baktığım bir alan. Belki seneye... Çok yoğun bir gösteri -Açıüş Edafos Dans Tryatro- su'nun 'Medea'sıyla yapuacak. Nasıl bir yapım izteyeceğiz? GÜRÜN- Edafos Dans Ti- yatrosu'nun "Medea"sı çok güçlü duygulann çok yoğun yaşandığı bir gösteri. Tam an- lamıyla bir dans tiyatrosu mu? Hareket tiyatrosu mu? Bence ikisinin kanşımı. Zaten toplu- luğun genç yönetmeni de bir ko- reo-drama olarak nitelendiri- yor yapıtını. Medea rolünü üst- lenen sanatçı çok güçlü biryo- rumcu. Iason'un Rudolph Va- lentino'yu çağnştıran kişilıği de gösterinin vurucu yönlerin- den biri. Bir saat rüzgar gibi geçiyor. -9.Festivakle farkh program- la yer alan Hanna Schygulla da bu kez Kurt VVeiD şarkuan su- nacak. Ute Lemper'i deyeniden izlerne olanağınuz olacak mı? GÜRÜN- UteLemper'in gel- mesını bu yıl çok istedik. ama Tiyatro Festivali sırasında ma- alesef turne programı doluy- du. Caz Festivali'nde dinleye- ceksiniz Ute Lemper'i. Hanna Schygulla bu yıl çok hoş bir program sunuyor."Brecht Bu- rada ve Şündi'' NVeill ve Eisler müziklerinin zenginleştirdiği bir gösteri. Aralara Brecht üs- tüne kendi yorumlannı da ka- tıyor Schygulla. O da, turne programı çok yoğun olduğu için tek bir konser için gelebi- lecek. - Geçen yıl Attis Tiyatro- su'nun' Herakles Üçlemesi" Be ortakyapımlarda ilk adım aül- mışü. Bu yıl 5.Sokak Tiyatrosu, Hebbel fheater ile biıiikte ger- çekleştirdiği 'Dumrul ile Az- rail* oyununun prömiyerini ger- çekleştirecek. Taormina Ar- te'nin de ortak yapım önerisi vardi— Ortakyapım gerçekleş- frmede tekzortukekonomik ne- denler mi? GÜRÜN- Ortak yapımlarda ekonomik sorunlar zorluklar- dan biri elbette. Biliyorsunuz, bu yıl Robert Wilson'un 'Ön- ceki Gûnler"i de bizim yer al- dığımız bir ortak yapım. Chan- ge Performing Arts, Lincoln Center New York, MC93 Ba- bigny Paris, Uluslararası Istan- bul Tiyatro Festivali ile birlik- te bu büyük projenin yapımcı- lan. Bu oyunu Lincoln Center yerine bizde açabileceklerdi ama mekân sorunu nedeniyle olamadı. AKM'yi bir ay sürey- le provalar için nasıl kapatabi- lirdik ki? Yani maddi sorunlar kadar mekân da önemli. Bir or- tak yapımın tabii ki bizde baş- lamasını ısteriz. Ama, bir şekil- de üstesinden gelme gayreti içindeyiz bu sorunlaraı. "Dum- rul ûe Azrafl" festivalde perde açacak ve tstanbul'dan sonra 2001 'de Berlin'e gidiyor, Heb- isT.mıot 12 UlUSLARHRf V.KFI TIVATRO FESTİVALİ bel Tiyatrosu'na. Hebbel önü- müzdeki yılda veya daha son- ra gerçekleştirilebilecek ulus- lararası bir projede bizim ya- pımcılardan biri ounamızı is- tiyor. Melih Fereli de sıcak ba- kıyor olaya. Gördüğünüz gibi, birlikte çalışma önerileri gide- rek tırmamyor. Bu da festival adına olumlu bir gelişme. -RoyalNatkmal Theatre (Uhı- sal Kraüyet Tiyatrosu)'ndan sonra bu yıl da Royal Shakes- peare Company'i izleyeceğiz. Ülkelerie yapılan projelerle mi bu olanak sağianryor? GÜRÜN- Bu yıl, "Britain- Turkey 2000" projesi kapsa- mında gerçekleşurildi RSC'nin gelişi. Vakıf olarak ülkelerie gerçekleştirilen böylesi proje- ler elbette geniş olanaklar sağ- lıyor festivallere. İlk kez sahnelenecekler -tlkkezsahnelenecekyapım- larneler? GÜRÜN- Yüdız Kenter'in yazdığı, yönettiği ve oynadığı «Hep Aşk Vardı" ilk kez biz- de perde açacak. Yüdız Ken- ter'in annesi, kendisi ve kızı üstüne kurulu bir oyun. Me- rakla bekliyorum. Aşkın, sev- ginin, mücadelenin kokusunu ahyorum bu oyunda... "LilB- an" Tiyatro Stüdyosu yapımı ve yine tek kişilik bir oyun. Ah- met Levendoğlu yönetiyor ve Lillian rolünde AKyeUzunata- ğan'ı izleyeceğiz."Dumrul ile Azrail" Murathan Mungan' ın öyküsü. Bu miti sahneye taşı- yan ise Mustafa Avkıran ve 5.Sokak Oyunculan. - tKSV'nin önceki yülarda vurtdışına açümasındave ortak yapımlar gerçekleştirmesinde destek olduğu Devlet Tiyatro- lan'nın bu yılki baskıcı rutu- munu nasd değerlendiriyorsu- nuz? GÜRÜN- Yanlış bir tavırdı. Neden böyle bir tavır sergilen- di anlamış değiliz, ama olan oldu ve Devlet Tiyatrolan bu yıl festivalde yer almıyor. Istan- bul Kültür ve Sanat Vakfı'nın komutla iş yapmadığının bilin- mesi gerekirdi diye düşünüyo- rum. Asluıda, bu konuda faz- la konuşmak da istemiyorum. Umanm önümüzdeki yıllarda böyle tatsızlıklar yaşamayız. - Kültür Bakanhğı bu yû fes- tivale katlada bulundu mu? GÜRÜN- Her yıl olduğu gi- bi bu yıl da bakanlığa ait me- kanlar bize tahsis ediliyor. Bu anlamda bir sorun yaşamadık ama ÎKSV'ye aynca maddi bir katkıda bulunulmadı. 53. ULUSLARARASI CANNES FİLM F E STIVALÎ Yüzyıhn sancüan beyazperdede VECDİSAYAR CANNES- Serin ve yağmurlu bır havaya kar- şm festival sarayının önü her zamanki gibi dop- dolu. Cannes halkı, Depardieu'yü bir kez daha coşkuyla bağrma basıyor. UmaThurmandapa- yını alıyor bu coşkudan. Festivalin açılış filrni, Roland Joffenın ^'atel'i az sonra başlayacak. Si- nemanın büyüsünü, gerçekle yanılsamanın iç içelığını yansıtan olağanüstü bir dans gösterisi üe başlıyor gece. Fransızlann yeni gözbebeğı Ve-- gine Ledoyen üstlenmiş bu kez sunuculuğu. Sa- londa dünya sinemasından gelen nice yüdız ara- sında bır de polıtika yıldızı var: Başbakan Lionel Jospin ilk kez katılıyor festivale. Ledoyen, sahneye Jüri Başkanı LucBesson'u çağınyor. Besson. salondakı başbakanı espri ile selamîıyor; "Bu gece Başkanınız olmaktan mut- luyum" diyerek. Sonra da "Şimdi size kabinemi jtonBöçinî* diyerelcjüri üyelerini sahneye çagı- nyor. NicoteGarda, KristinScottThomas, Bar- bara Sukowa, Jeremy Irons. Aitana Sanchez-Gi- jon gıbı yıldızlann yanı sıra Hindıstan'dan mi- ~ Iftan bir yazar Arundhati Roy, romancı-senarist Patrick Modiano ıle ıkı yönetmen Jonathan Denıme ve Mario Martone. Ve bu yalın törenin en önemli yaru şu; açüışı ne başbakan yapıyor, ne de bir bakan. Üç ülkeden üç sanatçı geliyor sahneye.Cecflia Roth-Ahnodovar'ın fümini anım- sayın- Gerard Depardieu ve Uma Thurman ve üç ayn dilden "Festivali açryorum" sözcükleri. Hepsi bu. Tören, Jean-Luc Godard'ın on beş da- kikalüc fümi ile noktalanıyor. Yüzyüın sancıla- nna, yaşanan onca şiddete ilişkin kışisel bir yo- rum. 20.yüzyılın 15 dakikalık bir özetinden son- ra, birkaç yüzyıl geriye sıçnyoruz. 1671 yılınm Fransası'na. Görkemli tarihsel yapımlann yönet- meni Joffe'nin "Vatel w Ljbıryjlın açıhs fılmi. Yanşma dişı hir fîîtnle açıynr fesrivali hu yıl GiflesJacob. Yüzyüm acılan, sancılan Godard'ın filmin- den sonra da peşimızi bırakmıyor. Henüz festi- valin üçüncü günü ama izlediğimiz filmlerin çoğunluğu 2O.yüzyüın vahşetini vurgulayan ya- pımlar. Ken Loach'un "Ekmek ve GûBer" adlı yapı- mı Amerika'daki işçi hareketine, Meksikalı Ame- rikalüann açısından yaklaşıyor. Toplumun kıyı- sında yaşayan bir kesimin şiddete yönelmesinin Makmalbaf, 'Kara Tahta' adlı ikinci filmi ile şaşırtıcı bir çıkış yapıyor. îran toplumunda kadının konumundan, savaşın vahşetine, kuşaklararası çatışmaya kadar çeşitli yan temalan şiirsel bir bütün içinde bir araya getiriyor. Filmi alabildiğine çarpıcı, 'iddialı' bir yapım. ipuçlannı arayan Loach'un filmine bir başka yazımızda değinmek vaadiyle gelelım izlediği- miz diğer yapımlara. Kara tahtalar kadar karamsar bir fîlm Muhsin Makmalbaf m 20 yaşındaki kızı Sa- mira Makmalbaf, 'Kara Tahta' adlı ikinci fü- mi ile şaşırtıcı bır çıkış yapıyor. İlk filmi "El- ma"ya benzer, naif bir filmle karşılaşacaldan- nı sananlar içkLtam bir sürpriz. Samira'nın fil- mi alabildiğine çarpıcı, boyutlan hiç de küçük olmayan "iddialı" bir yapım. lran Kürdistan'ın- dan insan manzaralan sergileyen Samira Mak- malbaf. üç kuşağa yer veriyor filminde: Ölmek üzere vatanlanna, Irak Kurdistan'ına gıtmek is- teyen yaşhlar, Iran-Irak smınnda kacakçüıkla ya- şamlannı sürdürmeye çalışan gençler ve genç- lere bir şeyler okumak için çırpınan, sırtlannda kara tahtalan (fılmin Farsça adı: Tahte Siyah) ile dağlarda gezinen, mermilerden bu tahtalann al- nna sığınarak kurtuhnaya çalışan öğretmenler. Samira, öğretmenlerin umutsuz çabasmı günü- müz lran entelektüellerirün halkla ilişki kurma çabalanna benzetiyor bana kalırsa. En yaşam- sal gereksinimlerini bile karşılamaktan aciz in- sanlara, bilgi gereksinimleri olduğunu anmısat- maya çahşmanın pek de kolay, umut verici bir çaba olmadığını görüyorsunuz filmde. Kara tah- talar kadar karamsar bır film yapmış Samira. Ba- basının filme katkısı, senaryo ve kurgu aşama- suıda ohnuş. Bana kalırsa Muhsin'in fıhnlerin- den daha yalm, daha etküeyici bir füm çıkmış ortaya. tran toplumunda kadımn konumundan, savaşın vahşetine, kuşaklar arası çatışmaya ka- dar çeşitli yan temalan şiirsel bir bütün içinde bir araya getiriyor. Tümü ile amatörlerin rol al- dığı fılm, sürekli devinim halindeki kamerası ile çağımızm şiddetine bir kez daha tanıkldc ediyor. Yanşmanın en güzel sürprizlerinden biri. Yanşma dışı "Befli Bir Balaş" bölümünde iz- lediğimiz Belçikalı Thierry Knauf un "Wild Bhıe" adlı yapımı da tıpkı Makmaibaf'ın filmi gibi belgeselle şiiri buluşturan bir yapım. O da çağımızdaki şiddet olgusunu irdelemeye çalışı- yor. Çeşitli ülkelerdeB (Nij«rya, HindistaB, ı ftgya, vb.) doğa vg msan manzaralan, daha doğ- fBsa^degaya^vc insanlığa karşHşlenmiş^açlar- hakkında tutulmuş bir günlük. Siyah beyaz fo- toğraflan, farklı dillcrdekı komanteri, bakışla- n, şarkılan bir müzik yapıtınm notalan gibi kul- lanıyor. Zaten fılmin alt başlığı da: "Bir kaç ses için notalar'*. Irk ve din çatışmalanna, insanlık dışı vahşet uygulamalanna tanık olan yüzyıümı- za bir ağıt olan Knauf'un filmi ticari sinemanın kalıplanru umursamayan, gereğinden biraz uzun ama etküeyici bir film-şiir. Y A P I Y O R L A R ? Paul Newman,film çevirmeme kararı aldı • Paul Nevvman artık film çevirmeme karan aldı. Ünlü aktör Hollyvvood'daki son filminde eşi Joanne Woodward'la birlikte rol alacak. Newman, son yıllarda çevrilen fümlerdeki seks ve şiddet sahnelerinden rahatsız olduğunu ve Hollyvvood'un son dönem yönetmenlerinin kendısine kamera önünden çekılme karannı verdirdiğirü söyledi. • Mel Clbson 'Chicken Run' çizgi fihninde 'Rocky' adlı bir horozu seslendirecek. Nick Park ve Peter Lord'un yönettiğifilm'Toy Story'nin tekniği ile çekildi. 25 Ağustos'ta Türkiye sinemalannda vizyona girecek olan Füm, Amerikan horozu Rocky 'nin güzel Ingiliz horozu Gınger'a (Julıa Savvahla) olan aşkı anlatıyor. • Bruce vvillis 'The Whole Nıne Yards' adlı dizıde Matthew Penny ile rol alacak. Üç bölümlük dizide Willis, Ross'un (David Schwimer) kız arkadaşının babasını oynayacak. • Meg Ryan Cathennc Zeta- Jones'un rolünü kaptı. Ryan, Oliver Stone'un yönettiği 'Beyond Borders" filminde Kevin Costner ile başrolü paylaşacak. Ingiltere, Kuzey Afrika ve Güneydoğu Asya'da çeküecek filmde Ryan ve Costner, felaketleTde insani yardım örgütünde çalışan iki âşığı canlandınyor. • Gabriel Garcia Marquez. oğiu Rodrigo Garcia'nın 'Things you can tell just by Lookmg at her' adlı ilk filminin gösterimi için Cannes'a geliyor. San Fernando Valley'de beş ayn aşk öyküsünün anlatıldığı fılmin başrollenni Cameron Diaz, Valeria Golino. Glenn Close ve Holly Hunter paylaşıyor. • Liza Minelli geçirdiği gögüs ameliyatından dolayı 'Minelli on Minelli' adım taşıyan turnesini iptal etmek zorunda kaldı. - = - ^ • Gene Hackman, Cannes Film Festivali'ne Claude Miller'ın ünlü filmi 'Garde A Vie' adlı filminin yeni versiyonu 'Under Suspicion' ile katılıyor. Yönetmenliğini Stephen Hopkins'in üstlendiği fihnde Gene Hackman, Michael Serrault'nun, Morgan Freeman ise Lino Ventura'nm rolünü canlandınyor. • Steve Martln 'Arizona Dream'm senaristi David Atkins'in ilk filmi 'Novocain'de rol alacak. Cinayet suçundan yargılanan bir dişçiyi canlandıracak olan Martin, son filmi 'Bovvfinger'da umduğu başanyı elde edememişti. • Jean-Jacques Annaud Stalmgrad savaşını anlattığı filminin Almanya'da gerçekleşen çekimlerini bitirdi. Sergıo Leone'nin düşTerini sûsleyen 'Kapıdaki Düşman' adım taşıyan filmde Ed Harris, Jude Law ve Joseph Fiennes rol alıyor. • Ceorge Lucas 'Yüdız Savaşlan'nın 2. bölümü için 19 yaşında bir genç anyor. Jack Llyod'un 19 yaşındaki haline benzemesi gereken kişi genç Anakin Skyvvalker'i canlandıracak. • Max von SydOW artık yılda sadece üd füm çekeceğıni açıkladı. Kendisine sunulan rollerin ya çok kısa ya da ilgi çekicı ohnadıklanndan yakınan 71 yaşındaki oyuncu 12 yüdan beri tiyatro sahnesinde de rol almıyor. • John Travolta Adam Hall'ın ajan romanlan serisinden uyarlanan 'Quiller S.olitaire' adlı fihnde rol alacak. Metro Goldwyn Mayer, fılmin James Bond tarzı bir macera olacağını belirtti. • Antonlo Banderas Shckhar Kapur'un yöneteceği 'Operadaki Hayalet'in sinema versiyonunda başrolü oynayacak. • Francls Coppota bir yüdan ri—%eri sürea gÖrüşmelerden sonra Metro Goldwyn Mayer Yapım Şirketi ile anlaşma imzaladı. Üç yıllık sözleşmeye göre, Coppola 10 milyon ya da daha az bütçeli 10 füm çekme hakkına sahip.