Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 •MART2000CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
CJJVUIM U1VJJ. / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13
JUctaftan
davaaçtılar
• Ekonomi Servisi -
Ist-anbul Anadolu
yakasında hukuki
dayanağı olmadan
elektnk dağıtım ışuıi
fiilen yüriiten Aktaş
Elektrik tarafından
işlenne son verilen
çalışanlar,
mağdunyetlerinın
gidenlmesi istemiyle
davaaçtı. 1990yüında
gerçekleşen devirle o
tarihte TEK bünyesinde
görev yapan kamu
çalışanlan Aktaş'a alındı.
Personelin devir işlemi
1990'da, TEK ile Aktaş
arasmda yapdan "işletme
hakkı devir
sözleşmesine"
dayanıyordu. Ancak söz
konusu sözleşmenin,
1993'te, Danıştay 10.
Dairesi'nce iptal
edümesiyle personel
devri hukuken ortadan
kalktı. Söz konusu ıptal
ile aynca Aktaş'ın da
hizmet vermesinin de
hukuki dayanağı kalmadı.
Bıma karşın çalışmayı
sürdüren Aktaş, çalışma
yetkismın bulunmadığı
1994-1995 yıllannda
TEK'den devredilen
200 'ün üzerinde
personelin işine son
verdi.
K&flannra
Bankası'ndan
pekorkâr
• İSTANBUL (AA) - T.
Kalkınma Bankası'run
1999yılındageçen
seneye oranla yüzde
998.6 oranında kâr ettiği
belirtildi. Türkiye
Kalkınma Bankası'ndan
Borsa'ya gönderilen mali
tabloyagöre, 1998
yılında 737 milyar 668
milyon lira net kâr elde
eden bankanın, geçen yıl
bu kânnı 8 trilyon 104
milyar 57 milyon liraya
çıkardığı bildirildi.
Ukrayna'dan u
KDVımÜdesi
• KİEV (AA) - Ukrayna
Parlamentosu'nun, petrol
ve dızel yakıtı ıthalatında
uyguladığı gümrûk
vergileri ve katma değer
vergisini sonbahara
kadar kaldırdığı
bildirildi. Karann
ilkbahardaki ekim
sezonu öncesinde
akaryakıt fiyatlannın
yükselişİBİ dizgınlemek
amacıyla alındığı
belirtilerek, tanm
sezonunun ardından
ekim ayında akaryakıta
yeniden yüksek oranlı
KDV uygulanacağı
açıklandı.
On-flhıe domip
• Ekonomi Servisi-
înternet ortamrnda
uluslararası on- line
ticaret yapılmasını
sağlayan
"iSteelAsia.com" sitesi
Türk demir-çelik sektörû
temsilcilerine tanıtıldı.
Merkezi Hong Kong'da
olan kuruluşun Internet
sitesinin tanıtımı VSC
Holding Başkan
Yardımcısı Miriam Yao
tarafindan yapddı. Yao,
fırmalann sıte üzennden
yapüacak ticaretle işlem
maliyetlerinde yüzde 25,
toplam maliyetlerde de
yüzde 12.5 oranında
tasarruf edebileceklerini
belirtti. • ,.v i •
TÜPRAŞ'n
hafcaarzı
• ANKARA (ANKA) -
Özelleştirmeden sorumlu
Devlet Bakanı Yüksel
Yalova, TÜPRAŞ'ın
halka arzı için 7 Nisan'ı
hedeflediklerini söyledi.
Yalova, POAŞ ihalesiyle
ügıli olarak düzenlediği
basın toplanüsında,
ihalenin iyi bir başlangıç
olduğunu belirterek,
"POAŞ projesi bizim
için gurur duyduğumuz
bir kilometre taşıdır.
Amacımız, TÜPRAŞ'ı,
Telekom'u aym yere
taşımaktır" dedi. Yalova,
bugüne kadar 59 ihale
açüdığını, gelecek ay
dokuz kuruluştaki kamu
hisselerinin
özelleştirilmesi amacıyla
ihaleye çıkacaklannı
vurguladı.
Şubatta TEFE'de yüzde 4.1, TÜFE'de 3.7 olan rakamlar, hedefin uzağında görünüyor
Enflasyonda korktdan oldu
Aylık
t
3.4jjn.O
; Şubat Man
enflasyon
5.3
^^k 4.0A
\ &l
OJ.8
Nsan Mays Haz. Tam
* > Tûkead
Ağust Eyö
O Töpön R8
EMm Kasım Artfk
A
Uzmanlar gidisten kaygılı
Ekonomi Servisi - Hükümetin yüzde 25'lik yıl sonu enflasyon
hedefini inandıncı bulmayan uzmanlar, faizlerin yeniden yükseli-
şe geçmesınden endişe ettıklerini söylediler. Istanbul Üniversite-
si öğretim üyesi Prof. Dr. Esfender Korkmaz. enflasyonda yükse-
lişin birkaç ay içinde tüketıci fıyatlanna yansıyacağı belirtirken,
Prof. Dr. Oğuz Öyan da bu durumda işçi ve çiftçinin mağduriye-
tinın nasıl karşılanacağı sorusunun boşlukta kaldığını ifade etti.
Korkmaz, hükümetin hedefı yakalaması için yazın enflasyonu
eksi değerlere düşürülmesi gerektiğini kaydeti. Oyan da "Ücretar-
bşteruu yüzde 251e sffiirtamaya kalkan anlayıs, enfiasyon bedefi
açsmdaadafai bir aMaünacayı kulanıyor oimaktadır'' diye konuştu.
Harcama gnıplanna göre
Harcama
Gıda
Giyim, ayakkabı
Konut
Ev Eşyası
SaÇlık
Ulaştırma
Eğlence ve kültür
Eğitim
Lokanta, otel
Aylık
6.5
-3.3
4
1.9
4.8
3.0
2.9
0.2
4.5
Çeş. mal ve hizmet 2.8
Yılhk
59.7
44.5
86.5
61.2
74.8
88.3
55.4
79.7
54.4
67.8
EkonomiServisi- Şubat ayında,
bir önceki aya göre toptan eşya
fiyatlan yüzde 4.1, tüketici fiyat-
lan yüzde 3.7 oranında artarken ra-
kamlar, hükümetin, 2000 yuı so-
nu içinyüzde 25'lik enflasyon he-
defini tutturmasının güç olduğu-
nu ortaya koydu.
Devlet lstatistik Enstitüsü'nden
(DİE) yapılan açıklamaya göre,
şubat ayı itibanyla 12 aylık orta-
lamalara göre yılhk enflasyon top-
tan eşyada yüzde 56.3, tüketici fı-
yatlannda yüzde 65.8 olarak he-
saplandı. Son 1 yılhk enflasyen ise
toptan eşyada yüzde 67.5, tüketi-
ci fiyatlannda yüzde 69.7 olarak
behrlendi. Buna göre yılhk enflas-
yon şubat ayında, önceki yıhn top-
tan eşya fiyannın 19.2, tüketici fi-
yatında da 5.8 puan üstünde ger-
çekleşti.
Şubat itibanyla 12 aylık ortala-
ma enflasyon, toptan eşyada yüz-
de 56.3, tüketici fiyatlannda ise
yüzde 65.8 olarak hesaplandı. Top-
tan eşya fiyatlanndaki artışın 0.6
puanı devlet, 3.5 puanı da özel
sektörden kaynaklandı. Yapılan
açıklamaya göre, şubat ayı enflas-
yon rakamı devlette yüzde 2.7,
özel sektörde yüzde 4.6 oldu.
DİE verüerine göre, bu yıhn şu-
batayında, sektörel bazda en yük-
sek fıyat arüşı yüzde 7.6 ile tanm,
avcılık, ormancılık ve balıkçılık-
ta gerçekleşti.
Son bir yıllık dönemde ise sek-
törel bazda en yüksek fiyat artışı
yüzde 100.6 ile madencilikte ol-
du. Alt sektörler bazında, yıllık
en yüksek Fıyat artışlan yüzde
332.4 ile hampetrol ve doğalgaz
çıkanmında görûldü.
Izmir'de tüketici fiyatlan bir ön-
ceki aya göre yüzde 5.4, toptan eş-
yada ise yüzde 3.8 arttı. İstanbuTda
da tüketici fiyatlan 1.0, toptan eş-
ya fiyatlan 4.1 artış kaydetti.
'Rakamlarda sürpriz yok'
Merkez Bankası Başkanı Gazi
ErçeL enflasyonun tanm sektörü
dışında bekledikleri rakamlara ya-
kın düzeylerde gerçekleştiğini, ta-
nmdaki oranın beklenenin üze-
rinde olduğunu açıkladı. Erçel,
kronik enflasyonda ilk üç aylık
dönemde hızlı bir düşüş beklen-
memesi gerektiği yönündeki uya-
nsını yinelerken, enflasyonda yaz
aylanyla birlikte "kesJdn'1
bir dü-
şüş yaşanacağını bildirdi.
Hazine'den yapılan açıklama-
da da, yılın ilk ikı ayında enflas-
yonda gözlenen artışlann, hedef-
lenen enflasyon oranında bir sap-
maya yol açmayacağı, yapılan he-
saplamalann bu eğilimi destek-
lediği belirtildi.
Banka ve sigorta müşterileri ile konut edineceklerin yaşamında çokşey değişecek
Tüketici haklannda devrimFATMAKOŞAR
Tüketici Yasasf nda yapüması planlanan
düzenlemeler, özellikle banka ve sigorta
müşterileri ile konut edineceklerin yaşa-
mmda çok şey degiştirecek.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Avrupa Bir-
liği'ne (AB) uyum çerçevesınde hazırladı-
ğı Tüketici Yasası değişiklik taslagına, ban-
ka ile sigorta şirketlerinin müşterilerine "ge-
nd işlem şartian" adı altında imzalattırdı-
ğı hükümleri geçersiz kılan ve "banmna
amsçtı konıınara" garanti zorunluluğu ge-
tiren maddeler ekledi. Bakanlığuı hazu-la-
dığı taslağın tartışmaya açıhnası ve özellik-
le kredi veren kuruluşlann engelleme gın-
şimlehnde bulunması bekleniyor.
AB adayhk sûreci çerçevesinde
"""' Adâylık sürecınde uyum doğrultusunda
çahşmalar yapan Türkiye'nin tek taraflı söz-
leşmelerde örnek aldığı AB'deki düzenle-
meler, tüketicinin aleyhine maddeleri yasak-
lıyor. Özelhkle bankalar ve sigorta şirket-
lerinin lehine olan, tüketicinin ise başını ağ-
ntan hükümlerin, sözleşmelerde kuUanüma-
sının 1993 yılmda çıkanlan bir yönergeyle
yasaklandığı AB ülkelerinde, tüketici ör-
gütleri de daha etkin biçimde faahyet gös-
teriyor.
Söz konusu ülkelerde tüketici dernekle-
ri, bneysel krediler veren herhangi bir ku-
ruluşun sözleşmesinde tek taraflı hüküm
te^>it etmeleri durumunda derhal yargryabaş-
vuruyor ve sözleşmeyi iptal ettiriyorlar. Tür-
kiye'de de hâlâ yürürlükte bulunan 4077
Sayılı Tüketici Yasası'na "tüketici aleyhine
olan tektaraflı sözkşmeierin geçersiz olaca-
ğT maddesinin eklenmesiyle banka ve si-
gorta müşterilerinin rahatlaması bekleni-
yor. Şirketlerin, tartışmaya açıhnası bekle-
nen taslağın yasalaşmasını engelleme giri-
AB'ye ada> hk
sürecinde yapılan
düzenlemeler
sonucunda
rüketiciler, çok daha
geıüş haklara sahip
olacaklar. Özellikle
bankalar ve sigorta
şirketlerinin lehine
olan, tüketicinin ise
başını ağrrtan
hükümlerin
sözleşmelerde
kullanümasının 1993
yılında çıkanlan bir
yönergejle
yasaklandığı AB
ülkelerinde, tüketici
örgütleri daha etkin
biçimde faahyet
gösteriyor.
şunınde bulunması bekleniyor. Ancak tasa-
nnın yasalaşması durumunda şirketler, tü-
keticiyle yaptıklan sözleşmeleri yeniden
düzenlemek zorunda kalacaklar. Bu çerçe-
vede yapılacak düzenlemeler doğrultusun-
da banka ve sigorta sektörünün yanı sıra
Türk Telekom, ISKİ, TEDAŞ gibi kamu
hizmeti veren kurum ve kuruluşlann da tek
taraflı olarak sözleşmeye ekledikleri ve tü-
keticiyi bağlayan hükümler geçerliligini yi-
tirmiş olacak.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tüketici
Konseyi'nde tartışmaya açıhnası beklenen
değişiklik tasansına. konut amaçlı gayri-
menkulleri de aldı. Böylece, yasa değişik-
lığınden sonra konut alanlar, satın aldıkla-
n şirket ya da kişiden en az 2 yıllık garan-
ti isteyebilecek ve bu sürede yaşayacağı so-
runlar konusunda müteahhitten çözüm is-
teyebilecek.
Yazfaktan memnun kalmayanlar
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri,
yasadaki "mal" tanımına "konntamaçkta-
jinmaTiarveyazlıklar" üadesinin de eklen-
diğini bildirerek aldığı konut ya da yazlık-
tan memnun kahnayan tüketicilenn tamir,
değiştirme, zarannı tazmin etme ve parasını
geri isteme haklanna sahip olacağmı dile genr-
diler. Bakanhk yetkilileri, 900TÜ hatlar
uzennden yapılan satiş, kiralama gibi iş-
lemlerin kapıdan satışlar kapsamına
ahnacağmı da dilegetirerek "Bankatomkredi
sözleşmeleri, kapıdan saoşlar, de\re mülk ve
devre tatil gibi konularda degişiklikler söz-
konusu" diye konuştular.
Yetkililer, 23 Mart'ta gerçekleştirilecek
Tüketici Konseyi'nin yasadaki değişiklik-
leri ele alacağını anrmsatarak, buradakı eleş-
titi ve önerilerin de dikkate ahnacağını ifade
ettiler. Tasannın daha sonra Meclis'e sev-
kedilmesi bekleniyor.
Katılmayana yaptırım gündemde
Karaparada
akadımlar
Ekonomi Servisi - Uzun yıllar sözü edilen ancak bu-
güne kadar somut adımlar atılamayan "kara para alda-
mamücaddesuMk" sevindirici gehşmeler yaşanmaya baş-
ladı. Dünyadaki belli başh para aklama merkezlerinin
beürlenmesi yönûnde araştirmalar hız kazanırken bu
mücadeleye katkıda bulunmayan ülkelere "uluslarara-
sı yapünmlar'' uygulanması konuşulmaya başlandı.
Kara para aklama ile mücadele veren, aralannda Tür-
kiye'nin de bulunduğu 28 üyeh Finansal Eylem Hizmet
Gücü'nün (FATF) Başkanı Patrick Moulette, haziran
ayına kadar bu merkezlerin listesini oluşturma çahşma-
lannın tamamlanmış olacağını kaydetti. FATF'ın sürdür-
düğü araştırma, kara pa-
FATF, dünyadakibeUi
başhpara aklama
merkezlerinin hazinm
ayına kadar
bdbieneceğinivebu
mücaddeye kathda
bulunmayan ülkelere
karşı uluslantrası
yapanmın gündeme
geieceğini açüdadt.
ra aklamaya karşı işbir-
ligine yanaşmayanlann
beürlenmesi ve suçlula-
ra karşı muhtemel yaptı-
nmlan temel alan 25 kri-
tere dayanıyor. Bu konu-
da mücadele veren tek
uluslararası kuruluş ko-
numunda olan FATF in-
celemelerini kendisine
üye olanlar ve ohnayan-
lar arasında ayınm yap-
madan yüriitüyor. FATF
Başkanı Moulette, en çar-
pıcı öraeğin kuruluşun
üyesi olan Avusturya'nın tasarruf hesaplanndaki anor-
mal artışa karşı önlem ahnaması hahnde üyehğinin as-
kıya ahnacağı konusunda uyanhnası olduğunu vurgu-
ladı. 8 milyon nüfuslu Avusturya'da 25 milyon hesap bu-
lunması ve söz konusu hesaplarda 120 milyar euro tu-
tannda bu meğlağın varlığı çeşitli soru işaretlerini gün-
deme getiriyor.
Avrupa Komisyonu da FATF'nin araştırmalannın ta-
mamlanmasını beklemeden "Avrupa meyvesimn içinde
bir kurt" olarak tanımladıklan kara para aklama cenne-
ti Liechtenstein'ın ciddi bir şekilde incelemeye aldı. FATF
üyeleri, Avustralya, Avusturya, Belçika, Ingiltere, Kanada,
Dannnarka, Finlandiya, Fransa, Ahnanya, Yunanistan, Hong
Kong, Izlanda, Irlanda, Italya, Japonya, Lüksemburg,
HoUanda, Y. Zelanda, Norveç, Portekiz,Singapur, Ispan-
ya, Isveç, Isviçre, Türkiye, Amerika, Avrupa Komis-
yonu, Körfez Işbirhği Meclisi'nden oluşuyor.
SPK ve Türk Ticaret Kanunu gereği yayımlanması
zorunlu ilanlannız için Cumhuriyef size özel bir
fiyat sunuyor: .
r
Türkiye Baskısı Brüt st/cm 20 $
Bilgi için: (0212) 513 84 60-61
513 95 80
514 07 53
FakS: (0212) 513 84 63 Cumhuriyet
İŞÇİNİN EYRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
İletîşimin Bconomisi
iletişim faküttelerinin, iletişim sektörünün desteğin-
de düzenledikleri '1. İletişim Kongres/'nde iletişimin eko-
nomisi masaya yatınlıyor. Gazete, televizyon yayımcı-
lığının içinden gelenlerzaranna işletmecilikten söz edi-
yortar. Açık açık, Türkiye gerçeğinde, yayımlanmakta
olan gazeteler ile yayın yapan televizyon kanallannın
zarar ederek yayımcılık yaptıklannı anlatıyorlar.
Bir işletme bir yıl, belki birkaç yıl zarar etmeyi göze
alabilir. Çok büyükyatınmlar söz konusudur. Gelecek-
te önemli kazanç, toparlanma umudu vardır. Ama bir
işletmenin girdi-çıktı hesaplarının bütünü tutmuyor,
hep zarar hanesine yazılması söz konusu oluyorsa iş-
letme nasıl ayakta kalabilir? Nasıl sonuç olarak kazanç-
lı çıkılabilir?
Benim bir savım var. Türkiye'nin, isterseniz dünya-
ntn en iyi ekonomistlerini, maliyecilerini, hesap uz-
manlannı getjrin, bizim iletişim kurumlanmızın hesap-
lannın altından kalkamaz, iletişimin ekonomisini açık-
layamazlar.
Elbette ister gazete, ister televizyon, isterse iletişim
alanının en yeni oyuncağı bilgisayarlı işletmeler olsun,
tümünde tirajlara, teknik maliyetlere göre somut he-
saplar yapılabilir. Gelin görün ki bu hesaplar Türki-
ye'deki hesaplara hiç uymuyor. Bizim işletmelerin kim-
selerin el süremediği hesaplan ile bilimsel verilere gö-
re yapılabilecek en gerçekçı hesaplar birbirini tutmu-
yor.
Her gün yüz binlerce gazetenin bedavaya dağrtıldı-
ğı, gazetenin bir başka ürünün promosyonu olarak
pazariandığı, kâğıt maJiyeti altında satıldığı bir duzen-
de, ortada ayakta duran bir işletme varsa, "Değirme-
nin suyu nereden geliyor?" diye bir sorunun da sorul-
ması gerekmiyor mu? Aynı ölçülerte televizyonlar, bü-
tün diğer iletişim kurumlarında, gelirler ile giderler kar-
şılıklı tablolara oturtulduğunda, akıl, mantık dışı sonuç-
lar ortaya çıkıyor.
Aynı holding çatısı altında, çalışanlann hangi şirket-
te olduklannı bilmedikleri, yönetim kadrolarının bile
şirket sayılannı, adlannı doğru dürüst sayamayacak-
lan, alacak verecek hesaplannın birbirine girdiği, ka-
yıt dışı, kural dışılığın egemen olduğu bir düzende,
çok büyük bir emek somürüsü ile yaratılan değerler
bile işletmelerin ayakta kalmasını açıklayamıyor.
Holdiglerin hesaplannın bütününde, çıkariara hizmet
etmek üzere kullanılan, ihalelerden kara para aklan*
masına, siyasi, ekonomik baskı, iktidar gücü elde et-
mek üzere ele geçirilmiş, çok amaçlı bir yelpazede ya-
şatılan bir medya gerçeği ortaya çıkryor. Holdingler için-
de, kendi işletmelerinin, bankalannın, gazete ve tele-
vizyonlan, diğer iletişim araçlarının pazarlamalarını bir
diğerinde bedavaya getirmek çıkarların en hakçası
sayılıyor. Bir havuzdan çok iş çıkararak aynı kadrolar-
dan pek çok iletişim aracında yararlanarak malıyetle-
ri en aza indirgemek de öyle.
Türkiye'nin kanayan yarası, dünyanın gelişmesini
kaygı ile tartıştığı medyanın tekelleşmesi, büyük ser-
mayenin güdümü ve çıkarlannın emrine girmesi ile sı-
nıriı değil. Baştan sona kuralsız bir düzende, Türk
medyası siyasi iktidar erkinin üstünde elde ettiği güç
ile, siyasi iktidartan parmağında oynatmakla kalmıyor,
sermayenin medyası olmayan işletmelerine karşı da
haksız rekabet avantajından yararlanıyor.
Bu çarpık tablonun, en etkili gücü, en kural dışı dü-
zende ele geçirmiş olmanın, insan haklan, toplum dü-
zeni, halkın gerçeğe, bilgiye, kendi çıkarlannın bilinci-
ne ulaşma haklan üzerindeki tahribatı öylesine ağır ki.
Hani şu bilinen adı ile basın özgüriüğü, şimdilerde ile-
tişim Özgürtüğü denilen, en yaşamsal insan hakkı var
ya. Diktatörlüklerde sansürle, sandık demokrasilerin-
de çarpık hukuk düzeni ile gelen yasaklamalar, ileti-
şim kurumlannı ele geçiren güçlerin koyduğu kurallar,
yasaklar yanında hafif kalıyor.
Basın özgüriüğünü tehdit eden en büyük güç, yeni
dünya sömürü düzeninin çarklarına teslim olmuş ile-
tişim alanındaki tekelleşme. Dünya medyası küresel-
leşme ile birlikte önce 50 kadar, sonra da 25, günü-
müzde ise 6-8 dünya medya tekelinin denetimine geç-
miş bulunuyor.
Insanı haklanna, kendisine, çıkarianna yabancılaş-
tran, istenildiği gibi yönlendirip aptala çevirebilen bir
medya düzeninde, yeni dünya sömürü düzeni insan-
lık üzerindeki egemenliğini yürütüyor. Türkiye'de bir de
tümü ile kural dışı ama siyasi iktidariardan çok daha
güçlü bir medya gerçeği yaşanıyor. Ne siyasetçi, ne
de kamu yararını gözetmekle görevli kurumlar, bu ya-
salar, hukuk dışı durumu bir yerlerden düzeltmek üze-
re parmaklannı oynatamıyor.
Birbirine gebe, birbirine göbekten bağlı bir kirli çı-
kar düzeni yürüyüp gidiyor. Sonra da insanlar gözleri
bağlı devenin bir yerlerine dokunup farkJı tanımlama-
lar yaparak fili anlatmaya çalışmanın komik, aciz du-
rumuna düşüyoriar. "Basında insana yatınm yapılmı-
yor", "Haberferçokkalitesiz, herşeymagazin, reyting
üzerine", "Yargısız infaz yapılıyor", "Bankası, şirketleri
olan iletişim kunımlan ihalelerde haksız öncelikalıyor-
lar ", "Siyasetçi medyaya teslim", "Medyanın, tele-
vizyon, bilgisayarlı iletişim kunjmlannın yasalan bileyok
"... tanımlamalan, yakınmalan havada kalıyor.
sukransoner@yahoo.com
Koch-VVeser'de coğunluk sağlanamadı
IMF Başkanlığı'na
ABD baskısı
WASE0NGTON (AA) -
Uluslararası Para Fonu'nun
(IMF) Icra Kurulu'nun gay-
ri resmi nitelikteki oylama-
smda, IMF'nin yeni Icra Di-
rektörlüğü için üç adaydan
hiçbiri coğunluk oyunu el-
de edemezken ABD'nin Av-
rupa'ya "yeni bir aday bul"
baskısı giderek artıyor.
IMF'den yapılan açıkla-
maya göre, Icra Kurulu'nun
24 üyesi kullandığı oylar-
dan büyük kısmı Almanya
Maliye Bakan Yarduncısı
CaioKoch-VVeser e gitti, an-
cak, yine de coğunluk oyla-
nnı alamadı.
Halen IMF'nin Icra Di-
rektörlüğü görevini vekâle-
ten yürüten Stanley Rscher,
oylamada ikinci, Japonya'nm
uluslararası ilişkilerden so-
rumlu eski Mahye Bakanı
Yardımcısı EisuteSakakfca-
ra üçüncü sırada geldi. Re-
kabedn yoğunlaştığı IMF'nin
yeni lcra Direktörü'nün se-
çimi öncesinde, bundan son-
ra dikkatler, Avrupa Birli-
ği'nin (AB), ABD'nin ta-
lepleri doğrultusunda yeni bir
adayı ortaya çıkanp çıkarma-
yacağı üzerinde yoğunlaşı-
yor.
Financial Tımes gazetesi-
nin dünkü sayısında yer alan
bir haberde de, ABD'nin
basküan karşısmda, Alman-
Î
'a'nın Koch-Weser'i, IMF
cra Direktörlüğü adayhğın-
dan çekmeye-hazırlandığını
yazmışO. Gazeteye göre, In-
giltere ve Italya, Koch-
Weser'in yerine kendi aday-
lannı ortaya koymaya
çabalıyor. Muhtemel aday-
lararasında, Ingiltere Mahye
Bakanı GordonBravvn, Ital-
ya Hazine Bakanı Guinano
Amato. Fransa Merkez Ban-
kası GuvernörüJean-Claude
Trichet ve Uluslararası
Ödemeler Bankası 'nın tn-
giliz başkanı Andrew Croc-
kett'in adı geçiyor.