Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
-11 ŞUBAT2000CUMA CUMHURİYET SAYFA
LJil. kultur@cumhuriyet.com.tr 15
Iki farklı kültür arasında kalakalmış, üçüncü kuşaktan, sorunlu bir genç kızın zoraki Anadolu yolculuğu: Yara
Alüıı PortakaPa uzanan bir yol tilıııi
tki yü önce Antalya'da en iyi film se-
çilen ve Yelda Reynaud'ya en iyi kadın
ayuncu Altın Portakah'nı kazandıran
Yıhnaz Arslan'ın 'Yara'sı, ansızın, ses-
siz sedasız gösterime girdi. 25 yıl kadar
önce sağhk nedenleriyle gittiği Alman-
ya'da kalmış, önceleri tiyatroyla ilgile-
nip sahne oyunlan yazdıktan sonra
1993 'te 16 mm olarak çelctiği ilk filmi
'Geçitfer'le San Sebastian festivalinde
en iyi fılm ödülünü kazanmış, 'Alman-
a smemacüar'kuşağından, Yılmaz Ars-
lan, kendini yetıştırmiş, duyarh, dikkat-
le izlemeye değer bir yönetmen. (Tıpkı
'Çabuk ve Aasız'ın Fatih Akm'ı gıbı.)
'Yara' da, Yılmaz Arslan'ın, Antal-
ya'nın (1998) ardından, davet edildiği
önemli festivallerde gösterilip ilgi çeken
ve ödüller alan ıkinci filmi. Akademi îs-
tanbul'da seyrettiğımiz seansta topu to-
pu 5-10 seyirci vardı ne yazık ki. Doğnı-
su bu ılgisizlığı hiç hak etmeyen bir fılm
'Yara'.
Türkiye'de doğup küçük yaşta işçı
ana-babasıyla yolunu tuttuğu Alman-
ya'da büyümüş ve ıki kültür arasında
gide gele başı dönmüş, annesinin baş-
ka kocaya kaçmasıyla iyice bağnaz, ca-
hil babasının bakımına kalmış, zaten
psikolojık sonmlan olan, Hülya adında-
ki uyumsuz genç kızın (Yelda Reynaud)
dramatık 'yokuluğunu' hikâye edıyor
*Yara'. Zaman zaman bjrçm, sert ton-
lardan çalan filmde, Hülya'nm hem ken-
dindekı arayışlannı hem de dışındakı
zorlu, yıpratıcı yolculuğunu ve vaktiy-
le doğduğu ama yabancısı olduğu bir ül-
kede, oradan oraya savruluşunu izliyo-
ruz. Almanya'da diskolarda yitirmek-
ten korktuğu kızını tutup fılmin başın-
Yönetmen, senaryo:
Yılmaz Arslan /
Kamera: Jürgen
Jürges / Oyııncular:
Yelda Reynaud, Nur
Sürer, Füsun Demirel,
Hikmet Karagöz, Özay
Fecht, Mustafa Suphi,
Halil Ergün, Necmettin
Çobanoğlu, Settar
Tannöven, Hülya
Karakaş/1998
(Gün Izi Film)
da bizzat Türkiye'ye, Nığde'deki köyü-
ne getirip kardeşine zorla teslim ediyor
babası, iyileşsin diye. İyi niyetli, ancak
babasından farksız amcanın (Halfl Er-
gün), onu ıstemeyen yengesinin (Füsun
Demfrei)borusunun öttüğü, yoksul evin-
de, iyice daralıp bunalan Hülya, kendi-
ni yollara vuruyor çok geçmeden. Sık
sık leitmotif gibi yinelenen, düşsel bir
demir kafes sahnesiyle sungelenen, ka-
dının geleneklere, törelere yenik düşme-
sine film boyunca karşı çıkıyor, isyan edi-
yor, çevresinden sürekli deli muamele-
si gören, bahtsız, hırçın, inatçı, yürekli
genç kız kahramanımız. Hiç istemedi-
ği halde zorbalıkla, köyüne postalan-
mış Hülya'nm, ne pahasma olursa olsun
kaçıp Almanya'ya dönme amacına ki-
litlenmiş, irkilüci serüvenini bölüm bö-
lüm görüntüleyerek anlatan 'Yara'da,
habire örselenip yaralanarak, düşe kal-
ka sonunda amacına ulaşan Hülya'yı
Almanya'daki fınalde, yakın arkadaşı-
nın annesine ait incik boncuklan takmış
takıştırmış, sürüp sürüştürmüş, dersha-
neye yaraşmayan hal-tavır içinde, iyice
'parçalanmış' bir halde görüyoruz geç
kaldığı okulda...
Bölüm bölüm egzotikleşen bir bakış-
la yansıtılan Türkiye macerasında köylü
birkadın, yol kenannabaygın düşmüş Hül-
ya'ya bakıyor sevecenlıkle. Motorlu de-
likanlılar rahatsız ediyor kızı. Delikanlı-
lann asıldığı Hülya'ya pazarlarda küfe-
cılik yapan, yoksul, mert, bitirim sokak
çocuklan yardım ediyor. Hiç yemeyip
sürekli sigara içen, amca evinden kaçıp
Almanya'ya döneyim derken kendım
Anadolu bozkınna vuran Hürya, yeni ko-
casının aılesine, onu_yeğenı olarak tanı-
tan öz annesinden (Ozay Fecht) de bek-
ledığı sevgiyi, yakınlığı bulamıyor. Birtek
minibüsteki kuklacı (Mustafa Suphi), bu
hırpalanmış, yabancılaşmış yabani kızla
ilişkı kurabiliyor. (Gerçeklerden kaçıp
masal dünyasına sığınmayı yeğliyorçün-
kü laz). Polısin yakalayıp geçici olarak
bir ümarhaneye kapattığı Hülya, hapis-
haneden farksız tımarhanede delibozuk
bir kadınla (Nur Sürer) dostluk kuruyor.
Annesinin ve amcasıyla yengesinin onay-
layışıyla Almanya'dan çıkagelen arkada-
şının (Miranda Kondiç) sayesinde, gö-
zetim altmdaki ipsiz sapsız, ürkünç tip-
ler kataloğundan farksız, hastası, hemşi-
resi, doktoruyla tam bir düşkunler yur-
dunu andıran, fecı koşullardaki delilere-
vinden nihayet kurtuluyor, Almanyasına
kavuşuyor Hülya fınalde.
Yönetmen Arslan'ın bundan böyle
Hülya'nm Almanya'da kendi ayaklan üs-
tünde dikilip dıkilemeyeceğine ilişkin
yoruma açık bir finalle noktaladığı 'Ya-
ra', kabaca üç ayn bölümde gelişen hi-
kâyesi, kimi etküeyici sahneleri, Jürgen
Jürges'in göruntüleri ve fümin motoru Yel-
da Reynaud'un harika oyunculuğuyla
aküda kalıyor.
Özellıkle Reynaud'nun doğal, içten ve
yalın oyunuyla insanın boğazma küçık gi-
bi oturan bu tedirgin edici fılm, kimisi-
nuı haksızca eleştirisini gerçekten hak
etmiyor, Türkiye'yi tımarhane gibi gös-
termiyor. Tersine, ortaya seyirciyi baştan
sona avucuna alan, sarsıcı bir yol filmi
koyan yönetmenin, özlem dolu, sıcak
yaklasımı söz konusu, bızce. Yer yer eg-
zotik bir bakış öne çıksa da, ustalıklı çev-
re-mekân kullanımından görsel düzeyi-
ne kadar altyapısı sağlam, gerçekçı oldu-
ğu kadar dokunaklı, sıcak bir fihn 'Ya-
ra', keskin (hatta yer yer canhıraş) bir
çığlık boyutlanna erişen. Sahip çıkılma-
sı gereken bu fılmin en önemli kozu da
kuşkusuz. Hülya-Yelda Reynaud.
YENİ BAŞLAYANLAR.
jeanne P'Arc / jan Darfc
1429'da, Tann taranndan Fransa'yı kurtarmak ve Fransa Kralı ola-
cak Prens Chartes'a yardmı etmekle görevlendirildiğine inanarak
harekete geçip tngilizlere karşı zafer Irayatıan, ama düşmanlannca
yakılarak öldürülen, dindar, yoksul köylü kızı Jan Dark'ın dramı,
şimdıye dek birkaç tarihsel filme konu edilmişti smemada. CariDre-
yer'den Otto Preminger'e kadar kimi usta yönetmenler bu konuyu
klasikleşmış fılmlere dönüştürürken, Ingrid Bergman'dan Jean Se-
berg'e ve Sandrine Bonnaire'e kadar uzaülacak ünlü yıldızlar da
Jan Dark'ı perdede canlandırmışlardı. Şımdı bunlara Luc Besson-
Mflla Jovovich çiftı de ekleniyor.
Fransızlann bir kurtancı, bir azize ve bir kahraman olarak andık-
lan Jan Dark'ın yaşamını beyazperdeye taşıyan en son tarihsel üs-
tün yapım, Fransız sinemasının Hollywood'la aşık atan, yetenekli,
bccenklı yönetmeni Luc Besson'un eseri.
-ş Oörevmı yerine getirmek için erkek gibi gıyinen, silah taşıyan,
Fransızlann manevıyannı yükselten, ordu yöneten ve îngilizleri Or-
leans'tan atan "Kutsal Baİdre", sonrasında, kendi vatandaşlannca
ihanete ugrayıp Ingılızlere satılarak Rouen'da, bir cadı gibi ateşte
yakılmıştı 1431 'de.
19 yıllık kısa yaşamında inanılmaz şeyler başaran bu sıradan, ca-
hil köylü kızuun hücâyesi, en son "Beşinci Ekmenfle dünya çaprn-
da bir başanya erişen Fransız yönetmen Luc Besson'un elinde göz
alıcı, gö±emli birtarihsel üstün yapuna dönüşmüş. Yönetmenin göz-
de oyuncusu Milla Jovovıch'ın Jan Dark'ı oynadığı fılmin ötekı ün-
lüleri de John Malkovich, Dustin Hoffman, Faye Dunaway, Vlncent
CasseL Tcheky Karyo ve Pascal Gregoty. Amerikan yapımı tarihsel
yapımlardan eksiği bulunmayan, fazlası olan bu Luc Besson "Jan
Dark"ı, bugün gösterime giriyor.
Abre LOS Ojos / Aç cöıünfl'
Sinemaseverlere Alejandro Amenabar adındakı yeni bir Ispan-
yol yönetmenıni tamtacak olan "Abre Los Ojos (Open Yor Eyes)-Aç
Cözünü", kolayca kategorize edılemeyecek cinsten, sarsıcı bir psi-
kolojik dram.
Bugün gösterime gjren fümde, kaderin yüzüne hep güldüğü, zen-
gın, varlıklı, aşk bağımlısı ve kadın düşkünü Cesar'ın (EduardoNo-
riega) hedonist yaşamı, günün birinde vuku bulan bir araba kaza-
sıyla felakete dönüşüyor. Cesar, asla iyileşmeyecek yaralan, mah-
vohnuş yüzü ve hayatıyla başbaşa kahyor. Onu arük zevk sefa ye-
rine, doktorlar, cerrahlar, psikiyatrik tedaviler, yalnızlık, mutsuzluk
beklemektedir.
1998 Sundance Film Festivalf nde 1972 dogumlu yönetmen Ale-
jandro Amenabar'm "gekceği parlak. yeni bir sinema dehaa" ola-
rak karşılanmasuıa yol açan fılm, Cesar'm "güzeflikle çirkinfik, akd-
hlıkla detilik, gerçekükk kâbustar arasmdald çok katmanh hikâye-
saıi"' perdeye taşıyor
Melodramdan kara fUme dönüşen, zaman zaman da seyirciyi sa-
np sarmalayan bir aşk fümi gibi seyredilen "Aç Gözünü", aynca
başroldekı Eduardo Noriega- Penetope Cruz çiftiyle de ilgi çekebi-
lir. Ispanyol yönetmen Alejandro Amenabar'ın "Aç Gözünü"sü,
merakhsı için kuşkusuz ilgisiz kahnamayacakbir film. Ozellikle Ame-
nkan fıknlerinden sıkılıp daralmış seyircinin şöyle bir soluklanma-
suıa neden olabilir.
Eylül Fırtınası
Habib Bektaş'm "Golge KDrknsu" adlı romamndan smemaya
lyarlanan "Eylül Fırtması'', sinemamızm usta yönetmeni Anf Yıl-
naz'ın son filmi.
Tank Akan, Deniz Türkali. Meral Çetinkaya, Kntay Özcan, Ha-
om Körmükçü ve ılk kez sinemayı deneyen şarkıcı Zara'nın baş-
ica rollerini üstlendiklen "Eylül Fırnnası'', babası aranan, annesi
jözaitında beş yaşmdaki bir çocuğun, masum Metin'in hikâyesi.
Hücrede bir gün geçirdikten sonra annesini hapiste bırakıp onu
ümaya gelen dedesiyle Bozcaada'dakı dede evine yollanır küçük Me-
ın. Metin'in ada günlen, üzüm bağlanyla dedeyle balık tutma se-
âsı arasında, keyifle başlar ve sürer.
Ancak giderek Metin'in ailesi parçalamr, onurlu, gunırlu dede ak-
i dengesini yitinr ve küçük Metin'in naif, çocuk dünyası zaman za-
nan trajıkomik bir hal ahr...
12 Eylül'ün toplumsal yasamımızda yaratügı baskı ve zorlama-
ara ilişkin, çocuğun bakış açısından yansıuimış, duygu yüklü, ye-
ü bir "12 E>1ül filmi'' Eylül Futınası.
'Güle Güle \ yaşlılığa güzelleme
düzenyoğun bir duygular seli...Ziimanm
içindengeçen adasakinleriSeyircinin son dönemde salonlan doldura-
rak tekrarbağnna basbğı stnemamızdakı can-
blığın, çeşitüliğin yeni bir ömeği olan 'Güle
Güle',nicedir fılm yapmayan yönetmen Ze-
ki Okten'in vaktiyle değeri pek anlaşılama-
mış filmi 'Düttürü Dünya'dan 11 yıl sonra,
yeniden sinemaya dönüşünün ürünü.
Son haftalarda allı pullu, gözalıcı Holrywo-
od yapımlanyla rekabete ginşerek gişede iyi
çalışan yerli fılmler kervanına hemen dahil
oluveren, milyonluklar kulübünün yem, ola-
sı üyesi 'Güle Güle", insan ruhundan iyi an-
layan bir ruh hekımının gözlemlerine, biriki-
mine dayanan, nicedir artık çıkmayan Şizof-
rengi dergisrnin yayuncısı, yazar Fatih Altı-
nöz'ün kalemınden çıkan bir senaryodan,
uluslararası bir ekiple, ünlü ustalardan oluşan
bir oyuncu kadrosuyla, sesli olarak, Bozca-
ada'da çekUmiş.
Yaşlılığa, dostluğa, umuda, sevgıye, daya-
mşmaya düzülmüş bu- 'güzeUeme' nıtelığîn-
deki 'Güle Güle', bir arada büyüdüklen, can
dostu olarak yaşadıklan, dayamştıklan ve
yaşlandıklan bir adada, hayann sonbahann-
dakı beş kahramanm hikâyesini anlatıyor.
Yönetmen Zeki Okten'in dönûşfi
Baştan beürtmek gerekirse, doğrusu duy-
gusallığm dozu biraz fazla kaçmış 'Güle Gü-
le'de. Sürekli dirsek temasında, iç içe yaşa-
mış, çocuklukarkadaşı, can dostu kahraman-
lanmızm (ozellikle Akpınar-Alasya ıkilisi-
nin) sık sık ağladığı dokunaklı sahnelerden
etkılenen seyircinin de anında gözleri sulanı-
yor ve müzik eşliğinde, yoğun bir duygular
seli halinde seyreden bir gözyaşı terapisine dö-
nüşüyor fılm. Gariptir, yıllardn- perdeden,
sahneden, ekrandan çeşitli kuşaklan güldü-
regelmış Akpuıar-Alasya ikilistnin şimdi de
milleti hüngür hüngür ağlatması. Güle ağla-
ya seyredilen ve duygusal patlamalanyla se-
yircide rahatlatıcı bir etki yaratöğı da söyle-
nebilecek 'GüleGüle'deki göz yaşartıcı dost-
luğun kahramanlan, cins cins, çeşit çeşit. Çok
duygusal yapıdaki tsmet (Zeki Alasya), yü-
larca aileden kalan sinemayı çalışnrmış, hep
gıtmek düşleri kurmasma karşuı hiç adadan
aynlamamış, evlenmemış, annesini toprağa
verdikten sonra ipin ucunu iyice koyvermiş,
sürekli aglayacak bir omıız arayan, sürekli
annesinin mezannı ziyaret edip konuşan, has-
sas, yalnız birada sakinı. Başka biryalnız olan
Yönetmen: Zeki Ökten / Senaryo:
Fatih Attnöz / Kamera: Ferenc
Pap / Müzik: Engin Düzyol /
Oyuncular: Zeki Alasya, Metin
Akpınar, Yıldız Kenter, Eşref
Kolçak, Şükran Güngör, Ayşegül
Aldinç, Haluk Bilginer, Güler
Ökten, Nilüfer Açıkalın, Serra
Yılmaz /1999 Türkiye (UFP-VVB)
araba tamircisi Şemsi'yle (Şükran Güngör)
düşüp kalkıyor en çok. Vaktiyle kansınca
(Sevda Ferdağ) terk edilmış Şemsi, acısını
gömdüğü ıçki kadehlenne düşmüş. azmede-
rek alkolden kurtulmuş, yıllardır 56 model bir
Chevrolet'yi onaran, aksi, titiz, arkadaşlany-
la meyhaneye de gıden, 'medeni bir dindar.'
Arkadaş grubunu çekip çeviren, askerhkten
emekli Celal (Eşref Kolçak) de, büyük kent-
te özgür bir yaşam süren 28 yaşındaki kızıy-
la (Nflüfer Açıkahn) sorunlu, disiplin merak-
hsı, katı, otoriter bir baba.
Uzun, tekdüze evlilik yülannın cenderesin-
den geçmiş, zarif kansı Zarife (Yıldız Ken-
ter), sağduyulu, anaç, güçlü, görmüş geçir-
mış bir kadın ve gnıbun 'denge unsuru' as-
lında. Bırkezgördüp Kübalı btrkadınla yıl-
lardır yazışan, hatta arkadaşlanna da merak-
la heyecan veren bu mektup aşkını hayatınnı
odağı haline getirmiş, öğretmen emeklisi Ga-
lip (Kaşını kaldırarak alnıru kmşnran ve ağ-
zuıı da büzerek acayip rol kesen Metin Ak-
pınar'ın ağlak ifadesinden kurtulamadık film
boyunca) ise grubun romantik öğesi. Rosa'nuı
Küba'dan gelen mektuplarım taşıyan adanın
PTT müdiresi (Ayşegül Aktinç) de Gaüp Bey'e
tutkun gibi, daha doğrusu bu mektup aşkına
âşık, evde kalmış müdir'anım. Duran zama-
mn içinden geçen bu kahramanlann düzeni,
Galip'in bedenini tümüyle sarmış kanserin teş-
his edihnesıyle altüst oluyor. Arkadaşlan Ga-
lip'i, sevgıli Rosa'sına kavuşmak üzere Kü-
ba'ya göndermeye kalkışıyorlar derken. Ama
yolculuk gideri olan 4 milyan bulmak ne
mümkün? Küba yolculuğunun faturasmın,
Ismet'uı evini satmakla ya da Şemsi'nin re-
pocu oğlundan para beklemekle çıkanlama-
yacağını anlayınca hiç olmayacak bir ışe gi-
rişiyor, ıhtıyar delıkanh kahramanlanmız. Bir
banka soygunu gerçekleştinyorlar ve bu soy-
gun bizi de fihnden koparttınyor...
Yan rollerde boy gösteren Haluk Bilginer,
Ayşegül Aldınç, Güler Ökten, Serra Yıhnaz
gibi oyunculann da renk kattığı, 'Hanım'dan
yülar sonra yeni bir çıft oluşturan Yıldız Ken-
ter-Eşref Kolçak ikihsinin yanı sıra Şükran
Güngör'ün de sıvrildiği 'Güle Güle', Zeki
Okten'in fılmografisinde yeni bir aşama sa-
yılabüir mi? Tartışılu-.
Şimdiye kadar heybesine 'Sürü', 'Düşman',
'Faize Hücum', 'Düttürü Dünya', vb. gibi
önemli filmler sığdırmış, 40 >ıldn- az-öz ça-
lışır, saçım bıyığmı yedinci sanatta ağartmış,
tepeden tırnağa 'alçakgönüMlük anıtı' Zeki
Ökten, sinemamızda Yılmaz Güney (zamanı
ve) sonrası dönemin, sevdiğimiz, saydığumz
en önemli yönetmenlerinden biri kuşkusuz.
Okten'in yeniden kamera başı yapmasına el-
bette sevmUir. Sıcak yaz mevsiminde güze-
üm Bozcaada dekonmda geçen fümde, abar-
tılmış duygusal dozu ve bırtakım zaaflar gös-
teren senaryo biryana, Zeki Ökten ustarun kı-
vamını bulmuş anlatımma, Macar kamera-
man Ferenc Pap'ın başarılı görüntülerine, ne-
redeyse hıçbir sahneyi boş geçirmeyen En-
gin Düzyol'un orijinal müzığ^ine, takım oyun-
culuguna filan diyecek yok.
Duygusalhgın dozu kaçmış
Ancak Galip karakteri için Akpınar'ın se-
çiünesine inrazmı var. Oyunculuğuna değil
de, aşın kilolarma tabii. (Keşke Müşfik Ken-
ter reddetmeseymiş o rolü.) Bu hem hüzün-
lü, duygu yüklü, hem de komik ve esprili
dostluk-dayamşma 'fantezisi'. sonuçta orta
karar bir başanrun ötesrne geçemıyor bizce.
Yine de tüm değerierin yozlasügı, sevgi, dost-
luk, özveri gibi kavramlann eskiyıp pörsüdü-
ğü, aşka-dostluğa herkesm fena halde gerek-
sinim duyduğu günümüzde, Zeki Okten'in an-
lattığı, bu yaşı yetmiş ama işi bitmemiş kah-
ramanlanmızm hikâyesi, yok olan, elden gi-
den bazı güzellikleri arumsatıyor. Kimisinin
gühneye, ağlamaya doyamadığı, duygusalh-
ğm bir haylı abarnldığı 'Gük Güle',seyirciy-
le sıcak bir yakmhk kurarak 'dosthık, aşk,
dayanışma üstüne çekflmiş bir 21. yüzyıl ma-
sah' gibi anında tüketili- veriyor.
KEDİ GOZU
VECDİ SAYAR
Güzel İnsanlar
Aslında "Anayasamı Istiyorum" kampanyasından
söz etmeyi düşünüyordum bugün. Ne var ki son
günlerde medyanın en gözde malzemelerinden bi-
rini oluşturan sinema konusu yakamızı bırakmıyor.
Sinemadan söz açmayan köşe yazan kalmadı ne-
redeyse. Hangi köşeye uzansak ya"Kahpe Bizans"ın
müthiş başansı ya da Yılmaz Güney'in "lumpen"\i-
ği konusu çıkıyor karşımıza. Tabii, bir de Hizbullah
kasetleri var...
Ne yazık ki sinema tartışmalarında da, diğer alan-
larda olduğu gibi "magazin" sınırlarının içine hapsol-
muş gibiyiz. Omeğin, zekâdan ve incelikten yoksun,
kalın çizgili bir mizah anlayışı ile parodi yapılamaya-
cağı pek konuşulamıyor. Nezaketten mi, yoksa "iş
yapan fılm en iyi filmdir" anlayışının giderek yaygın-
laşmasından mı, bilemiyonjm.
Sinemada başan ölçütünün "gişe" olduğunu id-
dia edenler mi istersin, Amerikan sinemasının "de-
ğerlerini benimsemeyi "globalleşme" sananlar mı?
Kedilerin bir bölümü, gerçek sanatla eğlence arasın-
daki farkı unutmak ve unutturmak için elinden gele-
ni yapıyor. Memet Baydur'un geçenlerdeyazdığı gi-
bi, genç kuşak eteştirmenlerimiz arasmda bile bu akın-
tıya kapılanlann sayısı az değil. Baydur'un dediği gi-
bi Sinematek'ten mahaım yetişen bir kuşakla karşı
karşıyayız. Bir filme salt "temposu ağır" diye eleşti-
ri getiren yazarlar kimseleri şaşırtmıyor artık.
Ve, çirkinlikler diz boyu yükselirken "Güzel Insan-
lar'a kimseler yüz vermiyor. Iki hafta önce Alkazar'da
başlayan, bugünden başJayarak Levent Kültür Mer-
kezi TÜRSAK Sineması'nda gösterilecek olan bir
filmden söz ediyorum. Kedi kardeşler, ne olur bu fil-
mi kaçırmayın. "Kahpe Bizans'a gidin elbet, "Altın-
cı His" de kaçmıyor... Ama, bazı filmler var ki onla-
ra sahip çıkmalısınız. Medyanın gözardı ettiği, sine-
malarda şöyle bir görünüp kayboluveren ve sayıla-
n birelin parmaklannı geçmeyen değerli mücevher-
leri hiç olmazsa sizler yalnız bırakmayın.
Jasmin Dizdar, "Güze//nsar)/ar"da(Beautiful Pe-
ople) Londra'da bir otobüste karşılaşan iki "düş-
man"dan yola çıkarak dünyamtzda yaşanan trajik olay-
lara bakıyor. Humour'u ve "ironi"y\ ustalıkla kulla-
nan yönetmen, yabancı düşmanlığı, etnik aynmcılık
gibi son derece ciddi sorunlara mizahla yaklaşırken,
konusunu çarpıtmamış, sulandırmamış, tam tersine
mesajını en etkin biçimde vermenin yollannı aramış
bulmuş. Insanı yüreğinden yakalarken, beynini de ih-
mal etmemiş. Trajik olanla komik olanı yan yana ve-
rirken, insan sevgisi üzerinde temellenclirmiş filmini.
Tıpkı, Atrf Yılmaz'ın "EylülFırtınası"ndayaptığı gi-
bi. Usta yönetmenimizin filmografisinde çok seçkin
bir yeri olduğuna inandığım bu son filmi de "Güzel
İnsanlar" gibi, yakın tarihi bir grup insanın kişisel ta-
rihlerinden yola çıkarak yorumluyor. 12 Eylül fırtına-
sının parçalayıp un ufak ettiği milyonlarca insanın öy-
küsünü küçük bir çocuğun gözünden anlatıyor. Son
derece başanlı bir kasting (sinemamızın en yetenek-
li minik oyuncusu olmaya aday Kutay özcan, "Sü-
rü" ve
u
Yo/"daki duyarh oyununu anımsatan, gözle-
ri ile çok şeyler söyleyebilen Tank Akan, sinema-
mız için Önemli bir kazanç olan Zara, başta Hazım
Körmükçü ve Deniz Türkali olmak üzere çok ba-
şanlı yardımcı oyuncularla desteklenen unutulmaz
bir kadro) ve Habib Bektaş'm "Gölge Kokusu'ad-
lı romamndan uyarianan başanlı bir senaryo ile ha-
yata geçirilen (keşke müzik için de aynı şeyleri söy-
leyebilseydim) "Eylül Fırtınası" için, 12 Eylül filmle-
rinin en iyisi diyebiliriz rahatlıkla. Ülkemizin "güzelin-
sanlar"m\ yakından tanımak, yaşanan acılara bir kez
daha tanıklık etmek olanağını sağlayan bu filmin hak
ettiği ilgiyi göreceğine inanıyorum. Bu filmi izlerken
düşünmeden edemeyeceksiniz, neden 'sivilbirana-
yasa"ya ihtiyacımız olduğunu...
Sinemada 'iş yapan' filmler arasında, kimi zaman
güzel sürpnzlere de rastlanıyor. Zeki Okten'in "Gü-
le Gü/e"si, daha ilk gününden büyük bir ilgi ile kar-
şılandı. Filmin başansı, büyük bir sıcaklıkla yansıtı-
lan insan sevgisinden, filmin masaisı gerçekçiliğin-
den kaynaklanıyor kanımca. Seyirci, unuttuğu bazı
değerierin anımsatılmasından hoşnut; bu duygulan
artık yaşayamasa da en azından beyazperdede bir
duygu ortaklığı kurmak istiyor bu güzel insanlarla.
Yeşim Ustaoğlu'nun "Güneşe Yolculuk'u da, ke-
dilerin ilgisiz kalamayacağı bir film. Mart başında ni-
hayet -az sayıda sinemada- gösterime giriyor. San-
sür, yeni bir kimlikle, ekonomik sansür olarak sine-
mamızdaki yerini koruyor demek ki. Bu film de ül-
kemizin güzel insanlarmı yansıtıyor, onca çirkinliğin
ortasında.
Son sözümüz, genç yaratıcılann yapıtlannı 'ka-
ramsariıkla, 'ülkemizi kötü tanıtmakha suçlayanla-
ra. Sizler ne kadar karalamaya çalışırsanız çalışın, on-
lar ülkemizi ve ülkemizin güzel insanlannı dünyanın
dört köşesinde tanıtıyoriar. Tıpkı Yılmaz Güney gibi
onlar da ülkemizin yüz akı sanatçılar. Son haftalar-
da Rotterdam'da, Brükserde, Göteborg'da, Los An-
geles'ta filmleri alkışlarla karşjlanan Zeki Demirku-
buz, Yeşim Ustaoğlu, Ferzan Ozpetekten sonra şim-
di de Nuri Bilge Ceylan Beriin Festivali'nde yanşı-
yor.
Bütün güzel insanlara selam oisun.
BUGÜN
• TOPLUMSAL ARAŞTIRMALAR VAKFI'nda saat
19. 3O'da mizah yazan Cihan Demirri'nın 'Mizah
nereyekoşnyor?' söyleşisi izlenebilırY34P 93 65)
• AKM'de, saat 19.00'da, şef Stepnen Laytım'un
yönetiminde tstanbul Devlet Senfoni OrkestTası'nın
konserine The HiDiard Ensemble sohst olarak
katüacak.(252 74 74)
• BEYOĞLU ADAKÜLTÜR'de saat 17.00de HaH
Turhanh yönetiminde 'Kültürel Muhalefet Tarihi'
başlıkh seminer; saat 20 30'da Cnal Büyükgönenc'in
konseri; saat 21 .OO'de Nail Kmmzıgül'ün göstensi yer
alacak.(2Sl 55 44)
• NÂZIM KÜLTÜREVİ'nde saat 19.30'da 'RSDtP ve
'Ne Yapmah?" başlıklı Marksizm semineri
izlenebilir/245 04 81)
• BABYLON'da saat 22.30'da Snwvbo\-The Latin
Section'ın konseri izlenebilir. (292 73 68)
• CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'nde saat
18.00'de Aydm Engin ın söyleşisi gerçekleşecek.
(252 38 81)
• BORUSAN KÜLTÜR VE SANAT MERKEZt'nde
saat 12.30 ve 17.30'da 'Birzamanlarbirsınınla_.
Stravinskv' adlı video belgesel gösterimi
gerçekleşecek. (292 06 55)
• BtLGİ ÜNtVERSTTESI nde saat 19.00'da Ste&n
Schwartz ın 'Shooting Fish (Otada Balık, Çantada
Keklk)' adlı filmi yer alacak. (216 23 15)
• ÇÎNİLİ KAFE'de saat 21.OO'de Ömer Özgeç'in
dinletisi gerçekleşecek. (346 37 20)