Katalog

-I4KASIM2000SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13 OPECte üretün artışıyok • VİYANA(AA)- Viyana'datoplananPetrol îhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) petrol bakanlan dünkü gayri resmi toplantıda aldıklan kararlan resmen onayladılar. Yapılan açıklamada, kartelın şu an için üretimde yeni bir artışa gitmeyeceği teyit edildi. OPEC bakanlan, petrol arzında bu yıl içüıde 4 kez yapılan artışın etkilerinin tümüyle görülmesinin belli bir zaman gerektirdiğini ve bu an için 30 dolann üzerinde seyreden varil fıyatlannın yakında kartelın hedefledigi 22-28 dolar aralığına çekileceğini belirtiyorlar. YoksuRulc SIIMPI 588 milyon • ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - Dört kışılik bir ailenin yoksulluk sının ekim ayında 586 milyon 573 bın liraya, açhk sının ise 186 milyon 792 bin liraya yükseldi. Türkiye Kamu- Sen Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi'nin aylık gıda, konut, yakacak, giyecek, ulaşım, haberleşme gibi harcamalan baz alarak yaptığı hesaplamaya göre, yoksulluk sının ekim sonu itibariyle son bir yılda yüzde 47.2 oranında arttı. Ekim 1999'da 398 milyon 443 bin lira olan j -*- yoksulluk sının Ikna"* °'" 2000 sonunda 5^6 milyon 573 bin liraya ulaştı. Barüj için para ararayor • £RZURUM(AA)- Erzunım'da yapımı devam eden 7 baraj ve sulama projesınin tamamlanması için toplam 34 6 trilyon liraya ıhtıyaç duyulduğu bildirildi. Devlet Su tşleri 8. Bölge Müdürii AbdullahGökbudak yaptığı açıklamada çeşitli sulama çalışmalan için şimdiye kadar 27 trilyon 456 milyar lira harcandığını ve bu projelerin hayata geçirilmesi için ise 34 trilyon 600 milyar liraya daha ıhtıyaç duyulduğunu ifade ettı. GSM 1800'ün Hk taksfti ödemf • ANKARA (AA)-lş- Tim Telekomünikasyon Hizmetleri AŞ'nin ödediği,GSM 1800'ün 500 milyon dolarlık ilk taksidı ile KDV tutan, îş- Tim'in ödediği 500 milyon dolarlık ilk taksit, Hazine'nin Merkez Bankası nezdinden hesabına yattnldı. Aynı şekilde ilk taksitin 85 milyon dolarlık (yüzde 17)KDV'sinekarşılık gelen 57 trilyon liralık ödeme de bugün yapıldı. Böylece,GSM1800 ihalesınde KDV Ue birlikte 585 milyon dolar ödenmiş oldu. İktisat Bankası açddama yaptı • ANKARA (AA)- tktisat Bankası, "Garipoğlu Grubu ve Sümerbank ile tktisat Bankası'nın karşılıklı (back-to-back) işlemler yaptığı" yolundaki haberlerin gerçek dışı olduğunu bildirdi. Açıklamada, "Bu durum tamamen gerçek dışı olup İktisat Bankasf ndan bu gruba kullandınlmış herhangi bir karşılıklı kredi yoktur. tktisat Bankası'nın bu gruptaki kredi riski, yalmzca bin 400 dolardır" denildi. Devletin el koyduğu bankaların Türkiye genelinde toplam 896 şubesi bulunuyor TMSF, şubelere el atlıHAZAL ATEŞ ÇAKIR Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredilen bankalann verimsiz olan ve yetki alınmadan kurulan şube- leri kapaülıyor. Bankacılık sistemi için- de yüzde 7 aktif büyüklüğe sahip olan bu 10 bankanın Türkiye genelinde top- lam 896 şubesi bulunuyor. Fondaki ba- zı bankalann işlemlerini tstanbul, An- kara ve tzmir dışındaki şehirlerde bir şube ile yürüteceği belirtiliyor. Bankacılık sektörünün rehabilitas- yonu projesi çerçevesinde, banka bir- • Fona devredilen bankalann kirası yüksek verimi düşük şubeleri ile tahsilat ofisi adı altında 'izinsiz' kurulan birimlerinin kapatılmaya başlandığı belirtiliyor. leşmeleri ve devirlerini teşvik etmek amacıyla vergi düzenlemeleri yapılır- ken, "şube enflasyonun nun da önüne geçilmeye çalışılıyor. Yetki alınmadan açılan şubder Bu çerçevede başta fona devredilen bankalann kirası yüksek, verimi dü- şük şubeleri ile tahsilat ofisi adı altın- da "izjnsiz" kurulan birimlerinin kapa- tılmaya başlandığı kaydediliyor. Egebank'ın yetki almadan açılan şu- belerine ilişkin incelemelerin sürdüğü bildirilirken, Sümerbank Bursa'daki faaliyetlerini sadece bir şube ile sürdü- receİc. Aynca Sümerbank'ın bazı şube- leri de merkez şubelere devrediliyor. Esbank'ın 5 şubesinin kapatıldığı, Iz- 'Hindistan 'a hoşgelmedin Dünya Bankası' Kûresel ticaret propagandası yapmak ûzere Hindistan'a gelen Dünya Bankası Başkanı James D. \Volfensohn, Hindistan Finans Bakanı Yashwant Sinha'ın misafirpervertiğine rağmen ülkcdeki komünist gropiar tarafindan pek de hoş karşılanmadı. Binlerce Hinüi Dünya Bankası Başkanı Wolfensoh'un ziyareti nedeniyle protesto gösterfleri dözeniedi ve 'Evine Dön' mesajı yoüadı. mir Konak Çarşı Şubesi'nin de uydu şube haline getirildiği belirtiliyor. Bu bankanın aynca Kapalıçarşı, Ulus ve Ankara yolundaki şubelerinin de ka- patıldığı kaydediliyor. Fona devredilen bankalardan, Türk Ticaret Bankası'nın 270, Etibank'ın 151, Esbank'ın 94, Sü- merbank'm 88, Yaşarbank'm 85, Ege- bank'ın 80. tnterbank'ın 42, Bank Ka- pital'in 31, Yurtbank'm 28 ve Bank Ekspres'in de 27 şubesi bulunuyor. Fo- na devredilen ve toplam 896 şubesi bu- lunan bankalann her şubesınde yakla- şık 18 personel çalışıyor. Eski Merkez Bankası Başkan Yar- dımcısı Prof. Dr. Selçuk Abaç, verim- sizlik tespiti yapılan şubelerin kapatıl- ması gerektiğini vurgulayarak, "Fon- dakfler rasyonel şekilde yönetiliyor. Yanhşlann düzeltilmesi, saüşlan da hızlandıracaktır. Legal nhetik kazan- madan açılan şubelerin kapaülması ohımhı bir gefişmedD-" şeklınde değer- lendiriyor. 'Aal fazla olan, şube sayısı' Türkiye'de bankalann fazlalığından söz ederken şube sayısının dikkate alınması gerektiğini anlatan Abaç, "Etiler bununörneği. Burada şube faz- labğudan neredeyse tkari kuruhış kal- mayacak. Türkiye'de asü fazla olan banka sayısı değfl, şube sayısı. Enflas- yon ve devletin finansman ihtivacı bun- lann yaşanlmasuıa izin verdi Bu bozuk yapılann sürdürülmesine olanak tam- dı. Şündi mecburenverimsiz bütûn şu- beler kapatılacakhr. Kim matiyederini kontrol alüna ahrsa o ayakta kalabile- cek" değerlendumesıni yapıyor. Prof. Dr. Selçuk Abaç, devletin el koyduğu bankalardan satılamayanla- nn kamu bankalanna devn konusun- da da, u Başka altematif olamaz. Ya sa- tüacak ya da rehabüite edihp bağunsu devlet bankası olarak tutulacak. Bunu ayn tutmak yerine deviet bankalanna devrednek daha doğru" dıyor. Küresel ticaret turlannın 2001 sonuna kadar yeniden başlatılması çağnsı yapıldı EC'te yine güçlüler kazârıdıEkonomiServisi -Asya Pasi- fık Ekonomik lşbirliği Örgütü (APEC) toplantısı, küresel ti- caret görüşmelerinde yeni tu- run başlaması konusundaısrar eden güçlü üyelerin zaferiyle sonuçlandı. APEC zirvesinin kapanış bildirgesınde tarihi tam olarak saptanamasa da ge- lecek yılm sonuna kadar Dün- ya Ticaret Örgütü (DTÖ) bün- yesinde yapılacak küresel tica- ret turlannın yemden başlama- sı için çağn yapıldı. Toplantımn kapamş günün- de Malezya ve ABD temsilci- lerinin küresel ticaret görüşme- lerinin takvimi konusunda tar- tışmalan, zirvede yeni tur gö- rüşmeleri için çağn yapılması- na engel olamadı. ABD Ticari Temsilcisi Charlene Bars- hefcky ile Malezya Ticaret Ba- kanı Rafidah Aziz, yeni küre- sel ticari görüşme takviminin belirlenip belirlenmemesi ko- nusunu tartışırken karşılıklı olarak 'nazikobnayan' kelime- ler kullandılar. ABD'nin her türlü ortamda gündeme getirmeye çalıştığı kü- resel ticaret göruşmeleri geçen yıl yoğun protestolaralnnda yü- rütülen Seattle toplantılannda yanm kalmıştı. ABD'nin ısrar ettiği takvim belirleme konu- sunda APEC içinde bile özel- likle Asya ülkeleri ve ABD ara- sında 'beHrguT farklılıklar bu- lunduğuna ve Asya tarafının bir takvim belirlenmesi için henüz erken olduğu görüşünde birleş- 21 ülkenin temsfldlerinin kanldığıAPEC Bakanlar toplanüsı ıtıin tamamlanrfı tiğine dikkat çekiliyor. öte yandan ABD Ticari Temsilcisi Barshefsky, Malez- ya Ticaret Bakanı ile aralann- da anlaşmazlık olduğu iddiala- nnı reddederek "Hayır, hayır, biz iyi arkadaşızn dedi. Petrol fiyatlan sorunu 1998 yıhndaki APEC top- lanüsında da ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright ile o dönemde Malezya Başbakan Yardımcısı olan Enver tbrahim arasında tartışma yaşanmıştı. APEC forumuna katılan 21 ülkenin temsilcileri, yüksek petrol fîyatlannın dünya ülke- lerinin ekonomik gelişmesini ve istikran tehdit ettiği ve kim- seye bir yaran dokunmadığı görüşünü dile getirdiler. APEC bakanlan, yann ABD Başkanı Bfll Clinton ın da ka- tılacağı liderler toplantısında, bu konuda bir çağn yapılması- nı istediler. Çiftçilerin gelirierinin arttinlmasıplanlanıyor Kooperatiflere kaynak arayışı ANKARA (AA) - Tanm ve Köyişleri Bakanlığı, kırsal kesimde kalkınmanın sağlanması ve buradaki aüelerin gelirinin arttırüması amacıyla uygulanacak kooperatif projeleri için 600 trilyon lira para anyor. Bakanlık tarafindan, geçen yılm haziran aymdan bugüne kadar, tanmsal kalkınma kooperatiflerine, 297 proje kapsamında 13 trilyon 290 milyar liralık kredi kullandinldı. Bakanlık, bin 231 projeyi daha devreye sokmak için, 592 trilyon liralık kaynak gerektiğini hesapladı. Tanmsal Kooperatiflerin Yatınm Faaliyetlerine Yapılacak Devlet Yardımı Yönetmeliği uyarmca, son 1.5 yılda 13 damızlık sığır yetiştiriciliği kooperatifıne 1 trilyon 8.7 milyar lira, 74 süt sığırcılığı kooperatifine 7 trilyon 421.4 milyar lira, 4 seracılık kooperatifine 392.9 milyar lira, bir besi sığırcılığı kooperatifine 246 milyar lira, 3 ancılık kooperatifine de 168.2 milyar lira kredi verildi. Köyden kente göçü önlemek ve kırsal kalkınmayı sağlamak amacıyla "DoğduğumYerdeDoymak • Bakankk, kırsal kalkınmanm sağlanmasıru amaçlayan projeler için 600 trilyon lira gerektiğini belirtti. tstiyonım" kampanyası kapsamında halen, 612 süt sığırcüığı, 425 besi sığırcılığı, 132 damızlık sığır yetiştiriciliği, 34 ancılık, 25 seracılık, 3 kültür mantarcılığı projesinin fınansmam için ise 592 trilyon lira kaynak gerekiyor. Kooperatif projelerinin finansmanı için, söz konusu fona aktarümak üzere bu yıl bütçeye 3 trilyon lira ödenek konmuş ancak bakanlığm talebi üzerine başka ödeneklerden yapılan aktanmla bu kaynak 13 trilyon liraya yükseltilmişti. Gelecek yıhn bütçesine ise bu projeler için 11.3 trilyon lira ödenek konulduğu belirtiliyor. Fakat, IMF'ye verilen niyet mektubu çerçevesinde kaldınlması öngörülen fonlar arasmda, kooperatıfler fonunun da bulunduğu belirtilerek bu nedenle kooperatiflere yönelik proje kredilerinin de gelecek yıldan itibaren Maliye Bakanlığı'nın onayı ile kullandınlabileceğı ifade ediliyor. Bunun da, bakanlığm bu yöndeki faaliyetlerini ve işleyışi zorlaştıracağı kaydedildi. Verimliliködülü kazananfirma sırnnı anlattı 'Önceliğimiz insan kaynaklan' GÖZDE AKGÜNGÖR 'Yıhn Çözümleri' adıyla Microsoft öncülüğünde düzenlenen yanşmada 'iş verirrüüiğP kategorisinde birincilik ödülü kazanan Rözmaş Metal Sanayii, kurduklan 'Dijital Sinir Sistemi' sayesinde cirosunu yüzde 120 arttırdı. Şirketin Lojistik Müdürü Femıh Kayhan. finans alanında zorlanan KOBl'lerin internet gibi yeni alanlara adım atarken önceliği insan kaynaklanna vermesi gerektiğini vurguluyor. Projeye başlarken bütün bilgilerin kafalarda ve klasörlerde saklı olduğunu, şirkette hiç bilgisayar altyapısı bulunmadığını belirten Kayhan, network ortamında çalışacak bir yazıhm hazırladıklarmı söylüyor. Bilişim teknolojileriyle tanışmak isteyen KOBÎ'lerin önünde büyük bir fmansman sorunu olduğuna işaret eden Kayhan, yönetim planlama, üfun takibi, stok kontrol ve müşteri bakiyelerinin alınması gibi fonksiyonlar içeren 'Dijital Sinir Sistemi' için 48 bin dolarlık bir ağ kurduklannı dile getiriyor. Kayhan, bu finans desteğini 48 ayhk bir ödeme plaru içinde geri ödeyeceklerini ve bunun çok önemli olduğunu ifade ediyor. Cirolannm 10 ayda yüz milyar liradan 500 milyar liraya çıktığını anımsatan Kayhan, "Kötü sürprizlere yer yoktu, çünkü planh bir çahşmaydı'' dıyor. Herkesin parça ve ürünleri tamdığını, ama nasıl kullamlacağını kimsenin bümediğine dikkat çeken Kayhan, yeniliğe kapalı insanlan açmak gerektiğini söylüyor. Kayhan "Sorunun nasıl çözüleceğini ve ne sağlayacağını gösterirseniz, birlikte çahşüğtnız insana bu işi öğretirsiniz" diyor. Ödüllendiriunenin çok motive edici olduğunu vurgulayan Kayhan, "Bflişnn teknolojisini başanyla kulİanryoruz. tkmd aşama, bu teknolojüeri inıllaiMhgımpı müşterilerimize •'; , duyurmak ve rakiplerunizin de kuuanmasını sağlamak olacak" diye konuşuyor. "Perakendede e-ticarete geçmeyen bir firma şu anda çağdısıdır'' diyen Kayhan, site -t. kurarak intemet üzerinden satış yapmayı planladıklannı söyledi. • Cirolannı 10 ayda 5kat arttırdıklanm anımsatan Kayhan, "Kötû sürprizlere yer yoktu, her şey planhydı" diyor. İŞÇİMS EVRENİNDEN ŞÜKRANSONER Sokaklar Isımyor Güney Kore'de nerede ise her yıl, bazan yılda bir kezden fazla yaşanan görüntüler yine ekran- larda. Bu kadar büyük işçi kitlelerinin, böylesine öfkeli gösterilerine, bu kadar acımasız polis mü- dahalesi ve çatışma dünyanın bir başka köşe- sinde böylesine sık yaşanmıyor herhalde. Haklan için böylesine etkin savaşım geleneği ırksal birözellik değil elbet. Sırnnı, Ozal'ın ağzın- dan düşürmediğı, Türkiye'nin benzemesi istenen Güney Kore mucizesinde(!) aramak gerek. Dün- yanın en büyük az uluslu tekellerinin, ucuz emek odaklı üretrmlerinde merkez seçtikleri ülkelerin başında geliyor Güney Kore. Çok büyük bir üre- tim kapasitesi, çok büyük bir sanayi işçisi kitle- si. Niteliği tartışılsa da büyük bir sendikal örgüt- lenme. İş bulmak ve iş kaybetmenin çok kolay oldu- ğu, ücretlerin ve sendikal haklann hep en altlar- da gezindiği bir ülke. Işçinin işinden başka kay- bedeceği birşeylerin olmadığı bu ülkede, kriz dö- nemlerinde binler, on binler birden işsiz kalabil.i- yor. Işte patlamalar, en acımasızından polis-işçi çatışması böyle durumlarda yaşanıyor. Dünya tekellerinin çıkarlan için, etkin, deneyimli bir po- lisiye gücün hazır ve nazır olduğunu söylemeye gerek var mı? Işte yüzden fazla işçinin yaralandığı son sokak gösterisi, işçi- polis çatışmasının gündeminde 50 bin ile 200 bin arasında bir işçi kitlesinin işini kaybetmesi var. Dünyanın dev otomobil firma- ları Hyundai ve Daewoo, Güney Kore fabrikala- nndaki üretimleri ile bağlantılı bir büyük krize gir- mişler. Kore Hükümeti'nin refomn paketi bu iki şirketin iflastan döndürülmesini öngörüyor. Hü- kümete göre 50 bin, sendikalara göre 200 bin iş- çinin işini kaybetmesi gibi de bir bedeli var. İşçi gösterileri bu reform paketini protestoya ilişkin. Çok klasik, bildik küreselleşme düzeninin acı- masız kurallan işliyor. Akıl almaz kârlar, büyüme süreçlerinde, tekellerin paylanndan işçiye düşen pek bir şey olmuyor. Çalışma hakkının ötesinde, işçi ücretleri, sosyal, sendikal haklar gelişmiyor. Işler kötüye gittiğinde ise en ağır bedeli doğru- dan işçi ödüyor. İşinden başka kaybedecek bir şeyi olmayan binlerce, on binlerce, yüz binlerce işçi işini kaybedıyor. Dün sabah büyük bir rastlantı olarak birkaç televizyon kanaltnda birden, tümü de "küresel- leşmenin kurallan, Dünya Bankası, IMFreçete- leri" diye tepinen ekonomi yorumculanmız ağız birliği etmişçesine bizdeki istikrar programının görmemezlikten gelmeye çalıştıklan insan boyu- tuna şöyle bir dokunmak gereğıni duydular. Da- hadoğrusu, kamu çalışanlannın, KESK'in Anka- ra'da toplayabildiği kalabalık onları düşündür- müştü. KESK'in bütçe göruşmeleri ile bağlantı- iı tırmandıracağı ve iş bırakmaya dönüşecek ey- lemlerinin, büyük bırtoplumsal bırikım vetepki- nin yansıması olduğunu artık görmemezlikten gelmenin olanağı kalmamıştı. Kamu çalışanlannın "enflasyona ezdirmeme" sloganı altında yıllardır enflasyona ezdirilmele- rinin sonucu, iyice aşağı çekilmiş ücretleri, Tür- kiye'nin gelişen ekonomik istikrannın (!) ayıplı bayrağı gibi sallanıyordu. Emek cephesine bir gün sosyal güvenlik, bir başka gün ücret cep- hesinde indirilen darbelerle gelinen noktada, sendikal hareketın dağınıklığında, Türk-lş'in ala- bora olmuşluğunda henüz ciddi karşı duruşlar, patlamalar olmasa da, KESK'in tek başına ya- pabildiği, şöyle bir kıptrdanışta, Türk-lş'in, emek cephesi platformunun yapabileceklerinin ilk işareti oluyor. Ekonomi yorumculan, sözünü etmekten hiç hoşlanmadıkları, seçtikleri sözcükler, cümleler- den çok belli olsa da, "ekonomik istikrar prog- ramında, hükümetin işi giderek zorlaşıyor" so- nucuna gelmekten kendilerini alıkoyamıyorlar. Sözün özü, küreselleşme adı altındaki sadece tekellerin çıkarlarının gözetildiği bir çarpık dü- zende, genelde emek haklan hep geriye püskür- tülüyor. Insanın yok sayılması, emek haklannın gaspedilmesine karşı henüz anlamlı siyasal, sen- dikal, toplumsal örgütlülüklerle yanıt verilemiyor. Ama bazan da, kaybedilecek bir şeylerin kalma- dığı, patlamanın yaşandığı noktalarda sokaklar ısınıveriyor. sukransoner@yahoo.com Güney Koreli işçinin öfkesi GüneyKore'de sendikalannhükümet karşıtı eylem- leri rüm hızıyla sürüyor. Daewoo işçilerinin de kan- hmı ile sayılan 15 bine ulaşan protestocular, hükü- metin 'yeniden >apdanma planı'nm 200 bini aşkın ye- ni işsiz ordusu yaratacağuıı savunuyor_