Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
zSt& EKİM 2000 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLERIN DEVAMI
TURKİYE
•stanbul B 16 Sinop B 16 Adana B 22
Edime B 17 Samsun PB 18 Mersin B 23
Kocaelı B 15 Trabzon
ganakkale
tzmtr
B 16 Giresun
Y 16 Diyarbakif PB 17
B 19 Ankara
Y 16 Şanhurfa PB 20
B 15 Mardin PB 15
Manisa B 18 Eskışehir B 16 Siirt PB 17
B 22 Konya B 14 Hakkâri PB 12
Denizli B 18 Sıvas B 12 Van PB 13
'onguldak B 14 Ar.talya B 23 Kars
Doğu Karadeniz ıle Do-
ğu Anadolu'nun kuzey
vedoğusuyağışlı.Mar-
mara ite yurdun iç ke-
simlen sisJİ, diğer yerter
az bulutiu geçecek.
Yağışlar yağmur, Do-
ğus Anadolu'nun yük-
seMerinden karia kan-
şık yağmur şeklinde
olacak. Hava sıcaklığı
batı bögelerimizde bi-
raz daha artacak.
DIS MIRKEZL
Oslo
Helsinki
Stockholm
LondrL
Amsterdam
Brüksel
Paris
Bonn
K
K
K
K
K
K
B
PB
9
9
10
12
12
13
16
10
Berlin PB 12 Moskova
Budapeşte PB 9 Aşkabat
Madrid PB 22 Astana
Viyana B 17
Belgrad B 15 Ba
Sofya
Roma
B 15 Bişkek
B 21
Atina B 16 Kahire
Münih PB 14 Zürih PB 12 Şam Y 22
f^\ Parçalı bukrtlu Bulutlu k
Çok bulutlu Yağmurlu Kart Sulukar t
Gok gürültûlü
CTÜNCELCÜNEYT ARCAYÜREK
• Baştarafi 1. Sayfada
bul Milletvekili gazeteci arkadaşımız Ahmet Tan,
yaz boyunca özveriyte çalıştı. Trafik kazalannı araş-
tıran geziler yaptı, uzmanlaria ve bilim adamlany-
l a görüştü.
Yasa hazırlamak, görevi dışında kalan Tan Ko-
misyonu raporunu bitirmek üzere.
Tan, bu raporun ışığında hazırianacak çok mad-
deli bir trafik tasansını uzun olduğu gerekçesiyle
TBMM'nin öncelik ve ivedilikle ele almaması ola-
sılığına değiniyor.
Komisyon "mevcut mevzuattaki eksiklikleh" de
bir bir saptamış. örneğin, trafikte ölenlerin üçte bi-
ri 17 yaşın altında. Ne ki, 1955'te çıkanlan Ticaret
Yasası'yla 18 yaşından küçükler sigorta kapsamı-
na giremiyor.
Araştırma Komisyonu trafik kazalannda "ölen-
l&rin sayısını saptayacak bir örgütlenmeye gerek-
s/nildiğini" duyuruyor.
Nedenleri inanılmayacak gibi. Polis, kabahatli
görüneceği kaygısıyla trafik ölümlerini düşük gös-
teriyor. Yaralıyı hastaneye gönderdikten sonra öl-
dü mü kaldı mı, izlemiyor. Hastaneler, gelen yara-
lının neden öldüğünü belirlerken trafik kazası ye-
rine, ölüm nedenini raporda örneğin travma veya
benzeri bir nedene bağlıyor.
Belki de bu yüzden Dünya Bankası, Türkiye'de
trafik teröründen ölenlerin sayısını 100 bin dolayın-
da gösterirken bizdeki kayıtlar daha aşağı rakam-
lar içeriyor.
Kısacası Türkiye'nin trafik istatistiklerinde
1990'dan bu yana ölüm nedenlerine göre sırala-
ma yok!
Sorunu tanımlama konusunda Tan Komisyonu
ile içişleri Bakanı Tantan, aynı sözcükleri kullanı-
yor: Trafik terörü ve suçlusu!
Trafik kazasıyla binlerce insanın ölüme neden
olanlan cinayetle suçlamak zorunlu. örneğin adam
çok alkollü olarak ölüme neden oluyor, ama 35
milyon para cezası ile kurtuluyor.
Cinayeti para ile örtmek galiba Türkiye'ye özgü!
Komik cezalar, komik gerçekler
Cezalann caydırıcı olmaması, hele ölümlere yol
açanlann para cezasıyla kurtulması belki de trafik
terörünün artmasındaki temel neden.
Komisyon raporunda yer alır mı, elbet bilemiyo-
rum; ama bana göre, ertelenmesi olanaksız hapis
cezalan verilmedikçe yasa, kural tanımaz sürücü-
ler daha çok cana kıyacak!
Uygulamalarda gördük ki, araçlara ve ehliyete
süreli el konulması bile caydıncı etki yapmıyor.
Kılık-kıyafetiyle aydın görüntüsü veren adam(!),
Ankara'nın Cinnah Caddesi'nde 100 km. ile lüks
aracını sürerken yasada yazıiı yasağı umursama-
dan bir elinde telefon ötekinde direksiyon, ağzın-
da sigara fiyakalı sürücülük yapıyor.
Türkiye'nin hemen her konuda gündeminde olan
"Mevzuat Hazretleri" ise; trajikomik!
Avrupa'nın 15 ülkesinde 250 bin otobüs olma-
sına karşın, bizde -maşallah mı desek- sayı 350
bin. Kamyon 300 binin üstünde. Sadece Şırnak'ta
14.800 tanker.
Galiba yeni yeni uyanıyoruz: Trafik terörünün
panzehiri demiryollan! Yeni keşfettiğimiz "ça/ie'nin
rakamlan öyle çarpıcı ki... 7 bin 800 km, demiryo-
lumuzun 4 bin km'si Osmanlı döneminden kalma.
Bu rakama Atatürk döneminde 3.500 km. eklen-
miş. Ya sonraki yıllar. Demokrasi dönemimizde 300
km!
Eskişehir'de demiryollanna şefinden makiniste
kadar eleman yetiştiren okul kapatılmış! Makinist-
sizlikten 200 lokomotif depoda. Adapazan ve Es-
kişehir'deki cer atölyeleri çalışmıyor. 17 bin vago-
nun 10 bini onanlmadığı için serviste değil.
Bu acı rakamsal gerçekleri sıralarken Ahmet
Tan'ın gülümsemesi bile eleştirisel:
"Cumhuriyetimizin 75. yılım" diyor "'Memleke-
ti dört baştan çelik ağlarla ördük' diyen 10. Yıl
Marşı ile kutladık".
Pek çok konuda 10. yılda kaldık der gibi...
Giireş kııKibüııe
Hizbııflalı davası
• Baştarafi 1. Sayfada
neği hakkında hazırla-
nan iddianamede, sa-
nıklann 1995 ve
25.08.2000 tarihleriara-
sındaki eylemleri nede-
niyle 2908 Sayıiı Der-
nekler Yasası'na muha-
lefetten cezalandınlma-
lan isteniyor. îddiana-
mede adı geçen sanıklar
şöyle:
Arif Alpaydın (Gebze
Belediye Başkan yar-
dımcısı-kulüp başkanı),
MYazıa (Belediye He-
sap Işleri Müdürü), Ha-
san Payyu (Temizlik Iş-
leri Müdürü), Abdullah
Yağcı(Gelirler Müdürü),
AKTaştan(Halklaîlişki-
ler Müdürü), Refik Tu-
ran (Muhasebe Müdür
Yardımcısı) ve HasanSo-
lakoğliL, Mehmet Kepek,
Salih Düzenli, Mehmet
Kocakoç (Gebze Beledi-
yesi görevlileri).
tddianamede, İçişleri
Bakanlığı mülkiye baş-
müfettişlerinin hazırladı-
ğı raporlarda, derneğin
bağış makbuzlarının hiç-
bir gerekçe gösterilme-
den iptal edildiği, gelir ve
gider kaydının düzenli
bir şekilde tutulmadığı
belirtüdi. Gebze Güreş
îhtisas Derneği'nin Hiz-
bullah davasında tutukla-
nan Birikim Matbaası sa-
hibine basun işlerinin ve-
rildiği ve ödeme yapıl-
maya devam ettiğine dik-
kat çekilen iddianamede
şöyle denildi: "Gebze
jnn-
kânlarmın,derneği kuru-
hış amacına aykuı olarak
siyasi ve irticai faaliyet
gösterdiği iddiasıyla hak-
kındadavaaçüankişDere
yönetikolarakkuüanıldt-
ğı, bu şekilde derneğin
amacı dışında faalryette
bulunduğu anlaşümıştııf'
Derneğin sporcu ve yö-
neticilerinin Ankara'da
"Medine OteTde kaldı-
ğı belirtilen iddianame-
de, derneğin belediyeden
kiraladığı bina ve çay
bahçelerinin yasalara ay-
kın olarak başka kişilere
devredildiğine dikkatçe-
kildi. İddianamede, Geb-
ze Hizmet Vakfı'na da
bağışta bulunan derneğin
bütçesinden FP'li Bele-
diye Başkanı Ahmet Pen-
begüllü'nün almış oldu-
ğu kredinin gecikme fa-
izinin ödediği, Penbegül-
lü'nün Bulgaristangezi-
si masraflannın karşılan-
dığı belirtüdi.
Yunanistan'a doğrudatı basla
• Baştarafi 1. Sayfada
sut Ydmaz'ın 2-3 Ka-
sım'da gideceği Atina'da
Yunanistan Başbakanı
KostasSimitisile görüşme-
sinin beklendiği bildirildi.
8 Kasım'da açıklanacak
katılım ortaklığı belgesin-
de tam üyelik görüşmele-
rinin başlama tarihine iliş-
kin bir ifadenin yer alma-
yacağı kaydedildi. 6-7 say-
fa olması beklenen
katılım ortaklığı belgesin-
de AB Komisyonu, "siya-
si kriterler, makroekono-
mik kriterler, AB mükte-
sebatına uyıun ve idari ya-
pdanma" ana başlıklann-
da beklentilerini sıralaya-
cak.
Türkiye-AB tam üyelik
görüşmelerine geçilebil-
mesi için temel belge nite-
liğini taşıyan katılım or-
taklığı belgesi üzerindeki
dıplomatık çalışmalar yo-
ğun bir şekilde sürüyor.
Yunanistan'ın belgede
Kıbns ve Ege ile ilgili is-
tediği ifadelerin yer alma-
sı için yaptığı çalışmalara
yanıt vermeye çalışan Tür-
kiye, belgeyı hazırlamakla
sorumlu AB Komisyo-
nu'yla olduğu kadar Yuna-
nistan yönetimiyle de di-
yalog kanallannı açık tut-
maya çalışıyor.
Mesut Yılmaz'ın 2-3
Kasım günlerinde Türk-
Yunan Iş Konseyi toplan-
tısı için gideceği Yunanis-
tan'da hükümet yetkilüe-
riyle de görüşmesi bekle-
niyor. ANAP kaynaklan,
Yılmaz'ın Başbakan Simi-
tis'le bir araya gelebilece-
ğini söylediler.
Dışışlen Bakanı tsmail
Cem'in de Budapeşte'de
30-31 Ekim'de yapılacak
NATO asamblesi sırasında
Yunanistan Dışişleri Baka-
nı Yorgo Papandreu ile bir
araya gelmesi bekleniyor.
Yılmaz'ın Atina temaslan
sırasuıda AB-Türkiye iliş-
kilerinin de gündemde ola-
cağı kaydediliyor. Yuna-
nistan, iki ülkenin yakın-
laşma sürecinde AB ile il-
gili kendi deneyimlerini
Türkiye'ye aktanyordu.
Cem-Papandreu görüşme-
sinde de benzer konulann
ele alınacağı kaydediliyor.
AB Komisyonu 'nun ge-
nişlemeden sorumlu üye-
si Günther Verheugen'ın
geçen hafta Atina'ya yap-
tığı ziyaretin ardından ka-
tılım ortaklığı belgesine
Kıbns ile ilgili bir parag-
raf konulmasının kararlaş-
tınldığı öğrenilmişti.
Yunanistan'ın belgede,
Türkiye'nin Kıbns'ı işgal
ettiği, sorunun çözülmesi
için bir an önce adım at-
ması gerektiği ifadelerinin
yanı sıra Ege kastedilerek
"Türkiye'nin Yunanis-
tan'la sınır sorunlannı
çözmesi" beklentisinin de
yeralmasuu istediği bildi-
riliyor. Katılım ortaklığı
belgesi, AB Komisyo-
nu'nun tüm aday ülkeler
için hazırladığı formatı
aynı, içeriği ayn bir belge.
6-7 sayfa kadar olması
beklenen belge, 8 Ka-
sım'da Izleme Raporu ile
birlikte açıklanacak. Bel-
gede yer alacak 4 ana baş-
lık şöyle:
Siyasi ölçütier: Kopen-
hag ölçütlerinin temel
alındığı bu bölümde, Tür-
kiye'den insan haklan du-
rumunu geliştirmesi, de-
mokratikleşmenin hızlan-
dmlması, Kürt kelimesi
kullamlmadan anadil kul-
lanımına izin verilmesi,
azuılık ifadesi kullamlma-
dan bölgesel farklılıklann
giderilmesi, Türk Ceza
Yasası'nın değiştirilmesi,
askerlerin siyasi yaşamda-
ki agırlıklannın azaltılma-
sı gibi beklentiler yer ala-
cak. Ancak bu beklentile-
rin gerçekleştirilmesi için
belirli bir tarih verilmeye-
cek Türkiye'nin 1984 yı-
lından bu yana ölüm ceza-
sını uygulamadığına vur-
gu yapılması beklenen
belgede, ölüm cezasının
tamamen kaldınlmasının
AB üyeliği için bir koşul
olduğunu içeren ifadeler
yer alacak. Mesut Yılmaz
da gazetecilere yaptığı
açıklamada, "Bu zaten
baştan beri bilincn bir şey.
Yeni bir unsur değO. Ama
şu aşamada tam üyelik sfi-
reci içerisinde mevcut uy-
gulamamn (ölüm cezası-
nın uygulanmaması) de-
Atina
9
dan Ankara
9
ya tavır
MURATtLEM
AIÎNA- Yunan basınında çtkan haber-
lere göre, parlamentoda grubu bulunan si-
yasi partiler, NATO çerçevesinde gerçek-
leştirilen "Destined Glorv-2000
7
" tatbikaü
sırasında Türkiye ile Yunanistan arasında
çıkan kriz nedeniyle, iki ülke arasında ım-
zalanan 9 ışbuiığı anlaşmasının, "Anka-
ra'nm gerçek niyeti beüi oluncaya kadar
1
"
geçici olarak dondurulması konusunda uz-
lasmaya vardı. Bu çerçevede önceki gün
toplanan Yunanistan Parlamentosu Üre-
tim ve Ticaret Komitesi, Türkiye ile hazır-
lanan turizm anlaşmasının onaylanması
yönünde karar aldı. Fakat aynı komite,
NATO tatbıkatı sonrası ortaya çıkan kriz-
den Türiciye'yi sorumlu tutarak diğer 9 iş-
biriiği sözleşmesinin dondurulmasını
Meclis Başkanı Apostolos Kaklamanis'e
önenne karan aldılar. Önümüzdekı gün-
lerde Meclis Başkanı'nın gündeme getir-
mesi ile parlamentoda oylanması beklenen
önergede "Türkiv-e, Yunanistan'a yöndac
net tavnnı ortaja koyana kadar aniaşma-
lar ile i^fli belğekrin imzalanmayB) don-
durulması'' yönünde oylama yapılacak.
Atina'daki siyasi ve dıplomatık çevrelere
göre büyük olasıiıkla üışkılere daıbe vu-
racak olan önergenın kabul edılmesı bek-
leniyor. Destined Glory-2000tatbikannda
NATO planlanna uymayan Atina, AB'de
önümüzdeki günlerde açıklanacak olan
katılım ortaklığı belgesi ve AB içinde
oluşturulacak olan AGSK gücü için Tür-
kiye karşıtı girişimlerde bulunuyordu.
Bu arada Dışişleri Bakanlığı sözcü yar-
dımcısı Hüseyin Diriöz, 8. Cumhuıbaşka-
nı Turgut Ozal'ın başbakanlığı dönemin-
de Yunanistan Başbakanı Andreas Pa-
pandreu ile Kıbns'tan Türk askerlerinin
tedricen çekümesi için anlaşma yapıldığı
konusunda "herhangi bîr biigi buhınma-
'büdirdi.
vam ettirilmesi, AB açısın-
dan yeterli. Türkiye'nin
belh* bir sürede bu cezayı
kaküracağmı taahhüf et-
mesi bekleniyor" dedi.
Makroekonomik öJçüt-
ter: AB Katılım Ortaklığı
Belgesi'nde Türkiye'nin
enflasyon, işsizlik, bütçe
açığı gibi makroekonomik
ölçütlerle ilgili beklentile-
rine yer verilecek.
Kronikleşen enflasyon,
yüzde 20'lere varan işsiz-
lik AB için kabul edile-
mez olarak görülüyor.
Türkiye ise IMF ile yapı-
lan istikrar programıyla
zaten bu dengelenn sağ-
lanmasına çalışıldığmı be-
lirterek AB'ye yamt veri-
yor.
Müktesebata uyum:
Türkiye'nin AB ile mük-
tesebatını uyumlu hale ge-
tirebilmesi için 110 bin
sayfayı tarayıp gerekli ça-
lışmalanm tamamlaması
gerekiyor. Uyum çalışma-
lan 31 ana başbkta gerçek-
leştiriliyor. Türkiye'nin,
gümrük birliğinin gerçek-
leştirildiği 1995 ydından
bu yana müktesebatını
uyumlulaştırma çabalannı
zaten sürdürdüğü belirtili-
yor. Ticaretin, haksız reka-
bet gibi konularda çalış-
malann hızlandınlması da
gerekiyor.
İdariyapılar: AB'nin en
çok önem verdiği konular-
dan biri de aday ülkelerin
söz konusu reformlan uy-
gulayabilmeleri. Bu re-
formlann uygulanabüme-
si için de idari kapasitele-
rin geliştirilmesi, yoksa
oluşturulması gerekiyor.
AB de Türkiye'den uygu-
lamaya yönelik idari yapı-
lannı gözden geçirmesini
isteyecek.
Paııııık vurgunu incelemede
'Paraşüt'le
trilyonlar
uçtu
• Baştarafi l'de
de Türkçeye çevirt-
tikleri belirtildi.
Rapora göre, Altm-
baş Holding sahte mü-
hür ve belgelerle dev-
letı trilyonlarca lıra za-
rara uğrattı. En büyük
vurgunlardan birinin
şeker kaleminde oldu-
ğu kaydedildi. Müfet-
tişlerin saptamalarına
göre, şeker fabrikala-
nndan Suriye ve I-
rak'a ihraç edilmek
üzere alınan 30 bin ton
şeker için 20 milyon
dolar ödendi. Ancak
alınan şeker ıhraç edil-
meyerek Adana, Gazi-
antep ve Mersin'de iç
piyasaya sürüldü.
Böylece devletten tril-
yonlarca lira haksız
vergi iadesi alındı.
Rapora göre Altın-
baş Holding, ıthalat ve
ihracatta kullanılması
gereken gümrüklü
ambarlan da kaçakçı-
lık deposu olarak kul-
landı. Burada depola-
nan muz, pirinç ve
motorinle ilgili olarak
da trilyonlarca liralık
hayali ifaracat ve ıtha-
lat beliriendi.
"DGM'ye iletilecek
raporda Altınbaş Hol-
ding'de çalışan, arala-
nnda Altınbaş kardeş-
lerin de bulunduğu 23
kişinin Türk Ceza Ya-
sası'nm ilgili madde-
lerine göre sahte evrak
düzenlemek ve toplu
kaçakçılık suçunu iş-
ledikleri belirtildi.
Gümrüklerde de bu-
güne kadar Gümrük-
ler Genel Müdürlüğü
üstdüzey yöneticileri-
nin de aralannda bu-
lunduğu 51 kişi hak-
kında soruşturma baş-
latıldığı belirtildi.
ÖZCAN GÜNEŞ
MAHMUTORAL
DİYARBAKIR/
ŞANLIURFA - Genelkur-
may yetkililerini de rahat-
sız eden pamuk destekle-
me primi uygulamalann-
da Güneydoğu'da trilyon-
larca liralık usulüzlük ya-
pıldığı saptandı. Diyarba-
kır, Mardin ve Urfa'da pa-
muk üretim potansiyelinin
çok üzerinde ödeme yapıl-
dığı, bu konuda Diyarba-
kır'da 100 üretici, Şanlıur-
fa'da da 51 fabrika sahibi
hakkında davalar devam
ediyor. tçişleri Bakanı Sa-
dettin Tantan'm da Genel-
kurmay' m uyanlan üzeri-
ne olayı mercek altına al-
dığı öne sürüldü.
Devlet pamuk çiftçisi-
nin, dünya fiyatlannın üs-
tündeki maliyetlerini "des-
tekleme primiT
'yle karşıla-
mayı öngörüyor. Bu kap-
samda çiftçinin kütlü pa-
muğu çırçır fabrikalanna
teslim ediyor. Fabrika üre-
ticiye, teslim aldığı pamuk
miktarını gösterir bir belge
veriyor. Bu belge üzerin-
den üreticiye prim ödeni-
yor. Bu uygulamda özellik-
le Güneydoğu'da usulsüz-
lükler yaşanıyor.
Ordunun huzursuz oldu-
ğu vurgun kapsammda, Di-
yarbakır'da 1998 yılında
çok sayıda pamuk üretici-
si, kilo başına devlet tara-
fuıdan verilen 12 centlik
destekleme priminden da-
ha çok yararlanmak için
hiç pamuk ekilmemiş ara-
zileri bile ekili gösterdi.
Böylelikle üretici sahte
belgeler üzerinden yakla-
şık 15 trilyon liralık haksız
kazanç sağladı. Prim öde-
melerinde yaşanan bu usul-
süzlükler üzerine Diyarba-
kır'da valilikçe "Pamuk
Destekleme Primi Komis-
yonu" oluşturuldu. Komis-
yon öncelikle kent genelin-
de pamuk ekilebilir alanla-
n saptadı. Buna göre mer-
kez ilçe de .dahil ohnak
üzere il genelinde 625 bin
dekarlık arazide pamuk
ekilebileceği belirlenirken
1 milyon dekann üzerinde
bir alanın pamuk ekilmiş
gibi göstenldiği anlaşıldı.
Pamuk ektiğini belirten
çiftçilerin tarlalannda ko-
misyonun uzman ekiple-
rince inceleme yapıldı. Da-
ha sonra pamuk işleyen
fabrikalann kapasiteleri ne
kadar elektrik harcadıklan
karşılaştmldı. Müfettiş in-
celemeleri sonucu ziraat
odası ve çu-çır fabrikalan
tarafından düzenlenen pri-
me esas belgelerin bir ço-
ğunun abartılı olduğu sap-
tandı. 100 çiftçi ve çu-çu"
fabrikası sahibi hakkında
savcılıklara suç duyuru-
sunda bulunuldu. Usulsüz-
lük yaptıklan iddia edilen
100 kişinin tutuksuz yargı-
lanmasına ağır ceza mah-
kemelerinde devam ediyor.
Askerlerin rahatsız ol-
duğu vurgunun Şanlıur-
fa'daki boyutu daha büyük.
Şanlıurfa da sadece 1988
yılında bir ihban değerlen-
diren Hazine denetçileri-
nin kentte yaptığı incele-
mede, bazı üreticilerle çu--
çu" fabrikası sahiplerinin,
olmayan pamuğu işlemiş
gibi göstererek devletten
prim talebinde bulunduk-
lan ve sahte evrak düzen-
ledikleri ortaya çıkanldı.
Yapılan araştırmada,
kentte üretilen pamuğun
bir bölümünün çevre kent-
lere satılmasına karşın tü-
münün Şanlıurfa da işlen-
miş gibi gösterildiği kesin-
leşince 20 kişiden oluşan
denetçiler Diyarbakr'da
olduğu gibi bir ay süreyle
yöredeki çırçır fabrikala-
nnm kapasitelerini, kul-
landıklan elektrik oranını
karşılaştırdılar. inceleme
sonunda toplam 18.5 tril-
yon lira olan destekleme
priminin 8 trilyonunun
fazladan gösterildiği belir-
iendi ve bu paranın öden-
memesine karar verildi.
Yolsuzluğun ortaya çık-
masının ardından kentteki
51 çu"çır fabrikasının sa-
hibi hakkmda Şanlıurfa 2.
Ağır Ceza Mahkemesi'n-
de dava açıldı.
Genelkurmay yetkilile-
rinin uyanlan üzerine
İçişleri Bakanlığı'nın
1988 yılından itibaren
destekleme primi uygula-
masını mercek altma aldı-
ğı ve "tanmdaki çete"nin
ortaya çıkanhnasına çah-
şılacağı öğrenildi.
wall Street Journal
'SıraAvrupa'da'
NEW YORK (AA) - Amerikan fınans
çevrelerinin etkin gazetesi Wall Street
Journal, dün Türkiye'nin Batı açısından
taşıdığı önemi vurgulayan ve Türk-Ame-
rikan ve Türkiye-Avrupa ilişkilerini irde-
leyen bir makale yayımladı. "Clinton
ağn-fağım Türkiye'den yana koydu. Sıra
Avrupa'da" başlığmı taşıyan MeükKay-
lan imzalı makalede, "Başkan Clin-
ton'un. sözde Ermeni soykuımı tasansı-
mn Temsilciler MecUsi'nden gecmesini
önlemek için devlet adamhğımn gerekle-
rini yerine getirerek yapuğı müdahale-
den" övgüyle söz edildi.
Makalede, Ankara'nın AB'den sürek-
li dışlanması, Batıh demokrasilerin Tür-
kiye'ye karşı tutarlı bir politikalan ol-
madığımn kamtı olduğu belirtildi. Maka-
lede şöyle denildi:
"Bu tutumun Türk kamuoyu üzerin-
deki olumsuz etkisi giderek artmakta ve
Türkiye'yi alternatif bölgesel dostluklar
aramaya itmektedir."
Itatya'daErmeni tasansı
meclisgündemine alındı
ROMA (AA) -Italya'daki sağ
partilere mensup 10 milletvekili-
nin sözde Ermeni soykınmıyla il-
gili tüm devletlerin arşivlerinin
açıhnasına yönelik sunduğu ta-
san, bugün yapılacak meclis ge-
nel kurul gündemine alındı. Ada-
let Bakanı Hikmet Sami Türk,
Italyan Meclisi'ndeki sözde Er-
meni soykınmı tasansı ile ilgili
olarak "Bu iş yasama mekaniz-
masınuı isi değil. Bu tasan, iyi
yönde giden ilişkilere zarar verir"
dedı.
Muhalefetteki Ulusal Ittifak
(AN) Partisi Milletvekili Sandra
Fei'in başta imzasımn bulunduğu
tasanda, Birinci Dünya Savaşı sı-
rasmda cereyan etmiş olaylar için
soykınm kelimesinin uygunluğu
konusunda tarihçilerin anlaşma
sağlayamadığı belirtilirken, Ital-
yan hükümetinden, Türkiye ile
Ermenistan arasmdaki ilişkilerin
normalleştiriknesi ve geliştiril-
mesi için aracılık etmesi isteni-
yor. Türkiye açısından olumlu
olarak değerlendirilen tasanda,
aynca tüm devletlerden arşivleri-
ni kısıtlamasız olarak tarihçilere
ve araştırmacılara açmalan talep
edilirken bilimsel bir toplanü dü-
zenlenmesi için çalışmalar yapıl-
ması gerektiği kaydediliyor.
Türk'ten uyan
Adalet Bakanı Türk, sözde Er-
meni soykınmmm tamnmasma
ilişkin tasanmn Italyan Meclisi'-
nin gündemine sıkça getırilmesi
ile ilgili olarak "Biz tarihi çarp-
brmak istemiyoruz. Tarihi inkftf
da etmiyoruz. Ama buna mecfis
karar veremez" dedi.
G U N D E M MLSTAFA BALBAY
• Baştarafi 1. Sayfada
vallamış. Ancak, bunun dışında resmi işlemlerie de
banka boşaltma devam etmiş. Bu dönemin so-
rumlusu kim?
2- Egebank'a el konduktan sonra yapılanlann
yanında, el konmadan önce de durumun bazı dev-
let organlannca bilindiği anlaşılıyor. DGM kayıtla-
nna da giren belgelere göre, el konmadan altı ay
önce rapor hazırlanmış ve "vatandaştan 250 mar-
ka da dolara da faiz" diye toplanan toplam 150 mil-
yon dolann daha o dönem boşaltıldığı belirtilmiş.
Bu raporlar neden hasıraltı edildi? Bu bağlamda
uyaralım:
Iktidariar sadece yaptıklanndan değil, yapma-
dıklanndan da sorumludur!
3- Lüp-şorzade Yahya Bey ve ailesinin cezaevi-
ne girince de bankacılık işlemlerine devam ettiği
anlaşılıyor. Bankacı-ressam Ayşenur Esenler'in
babasına da 70 bin dolar kadarcık havale gönder-
diği haberini yalanlanmadı. Bu durumda akla şu
sbrular geliyor:
- Ayşenur Hanım ve Yahya Bey, cezaevine ban-
ka şubesi mi açtı?
- Böyle bir işlem hangi yetkilinin onayıyla yapılı-
yor?
- Hükümet, IMF'den para istemek yerine ceza-
evlerine bir heyet göndermeyi düşünüyor mu?
- Bir süredir işinden gücünden olan Yahya
Bey'in, Bodrum, Marmaris gibi bir kıyı şehrindeki
cezaevine nakledilip kıyı bankacılığı yapması ne
zaman sağlanacak?
4- Egebank'ın kamu bankalanndan da kredi al-
dığı, bunlan kullanırken usulüne uygun hareket et-
mediği yine raporiar ışığında ortaya çıktı. Soruş-
tunmanın devlet içindeki uzantılan ne zaman açı-
ğa çıkacak?
Adalet Bakanlığı'nda zirve
5- Gelelim konunun en hassas bölümüne...
Geçen cuma günü Adalet Bakanı Hikmet Sami
Türk bakanlıkta bir Egebank zirvesi yaptı. Olayı so-
ruşturan DGM'lerin savcılarını çağırdı. Istanbul
DGM Başsavcısı Aykut Cengiz Engin, savcılar
Ercan Cengiz, Muzaffer Yalçın, Turan Çolakka-
dı, Ankara DGM Başsavcısı Cevdet Volkan, sav-
cı Nuh Mete Yüksel ile müsteşar Ihsan Erbaş
toplantıya katıldı.
Zirvenin gerekçesi kamuoyuna şöyle açıklandı:
- Farklı birimlerde sürmekte olan soruşturma ile
ilgili koordinasyonu sağlamak!
Gerek bakanın gerekse savcılann dürüstlüğün-
den milim şüphemiz yok. Ancak bu zirveden son-
ra davanın Ankara'da değil de Istanbul'da açıla-
cağı görüşü ağıriık kazandı. Zanlılann tüm avukat-
lan da ne yapıp edip davanın Istanbul'a kaydınl-
masını istiyor. . . . . , „,_.,;
Neden?
6- Davanın Istanbul'a taşınmasına gerekçe ola-
rak suçun bu kentte işlenmiş olması gösteriliyor.
22 Aralık'taki el koymadan sonra Şişli'de soruştur-
ma başlatıldı. Ankara DGM işini bitirdi, davaya ha-
zırianıyor, Şişli'deki durumun "daA?a geri" olduğu
görülüyor.
Ankara'da işlerin seri gitmesinin nedeni bilgilen-
dirme. Gerek İçişleri Bakanlığı gerekse Bankalar
Üst Kurulu savcılıklara anında bilgi ulaştırıyorlar.
Bunun yanında bir de "bilgi notlan" hazıriıyortar.
Hangi olayın ne anlama geldiğini anlatıyoriar.
Benzer bilgilendirme Istanbul'da olabilecek mi?
7- Bankanın içinin boşaltılmasında uygulanan
yöntemler şeytana pabucunu ters giydirecek ka-
dar çeşrtli. Savcılık kayıtlanna giren bilgi-belgele-
re göre, Demireller birbirierini de dolandırmışlar.
Demireller'e ait Göltaş Çimento Fabrikası'nın hal-
ka açılmasından sağlanan paralar, Demireller'e ait
Kıbns'taki kıyı bankasına aktanlmış. Bu para da ba-
tık görünüyor. Kâğrt üzerinde birbirlerinin parasını
batırmışlari •*
O zaman şu soru öne çıkıyon
- Yahya Murat Demirel'in altı mı soruşturuluyor,
üstümü?
8- Son noktayı koyarken yazının başlığmı aça-
lım. Acaba diyorum, Devlet Güvenlik Mahkemele-
ri'nin (DGM) yanında bir de Hazine Güvenlik Mah-
kemeleri (HGM) mi açmalı?
Açılırsa korkanz iş yükü bakımından herkesi sol-
lariar!
balbay@cumhuriyetcom.tr
İnsan kacakcılığı
Türk, uluslararası
işbirliği istedi
ROMA(AA)-Adalet
Bakanı Hikmet Sami
Türk, hiçbir ülkenin, sı-
nır aşan boyutlara sahip
yasadışı insan kaçakçı-
lığı ile tek başma müca-
dele edemeyeceğini be-
lirterek mücadele için
devletlerin iyi niyetle
işbirliği yapmalan ge-
rektiğini söyledi.
Roma'da düzenlenen
"Insan Kaçakçıhğı ile
Mücadele" adlı ulusla-
rarası konferansta dün
bir konuşma yapan
Türk, siyasal ve ekono-
mik sorunlar ve yaygm
insan haklan ıhlallen
gibi nedenlerden dolayı
çok sayıda insanın ya-
şamlannı sürdürebil-
mek için daha güven-
likli yerler arama ihri-
yaahissettiğinibeürtti.
Türk, bazı devletlerin
siyasal mülteciler için
özendirici politikalar
uygulamalannın da ya-
sadışı göçün nedenleri
arasında sayılabileceği-
ni belirtti. Yasadışı in-
san kaçakçılığının.
uluslararası şebekeler
olarak çalışan suç ve te-
rör çeteleri tarafından
organize edildiklerini
hatırlatan Türk, insan
ticaretinin terör örgüt-
leri için önemlı bir fi-
nansal kaynak olduğu-
nu vurguladı.
Suç ve terör örgütle-
rinin yardımıyla çok sa-
yıda insanın Türkiye'ye
giriş yaptığını belirten
Türk, söz konusu sayı-
nın temmuz ayının so-
nuna kadar 40 bin 250
kişi olduğunu kaydetti.
Türk, hiçbir ülkenin
sınır aşan suçlarla tek
başma mücadele ede-
meyeceğinin altuıı çize-
rek ülkeler arasında
işbirliği önerdi.