Katalog

2 2 OCAK 2000 CUMARTESİ CUMHURfYET SAYFA J. U J A kultur@cumhuriyet.com.tr 15 'Tövbekâr' Bernard Tapie, Fransa'da oynadığı oyunla en büyük düşünü gerçekleştirdi 'Parfc'te ayakta aDaşIamyor'KSKûrServisi-YıJJarcasürenonurkj- nkJıklanndan sonra, başını çeşitli bela- k r a sokan Bernard Tapie'nin yıldızı, rol aldığı bir tiyatro oyunuyla yeniden pariryor. Oyuncudan çok, bir milyoner işi ohrak bilinen şirket 'sağma' işiyle ta- nıaan Tapıe, daha sonralan Adidas'ın spor giyim şirketler grubunun sahibi ol- muş, klsa bir siire sonra da ıilas etmiş- ti. Birbirinden ilgisız birçok işte parma- ğı olan Tapie, Marsilya fiıtbol kulübü- nün yöneticisi olarak da Fransız basını- nın karşısına çıkmıştı. Bir dönem siya- setalanmda da kendini gösteren Bernard Tapie, eskı başkan François Mitterrand döneminde bakan olarak görev yaptı. Girdiği her alanda başansız oldu, za- manla meteliksiz kaldı ve rüşvetten yar- gılandı, tutuklandı. Şirndi ise Tapie'nin 'en büyûk dü- şû'nü gerçekleştirerek Fransız tiyatro- suna adım attı. 1975 yılında Jack Nic- hoison'ın oynadığı ve Oscar kazanan •One Flew OverThe Cuckoo'sNest'(Gu- guk Kaşunun Yuvası Üzennden Birisi Uçtu) adlı filmdeki McMurphy karak- terini büyük bir başanyla oynadı. The- atre De Paris'ten Frank Peyrinaud, her akşam gösteri bittığinde, ınanılmaz bir alkış koptuğunu ve seyircilerin Tapie'yi dakikalarca ayakta alİaşladıklannı söy- lüyor. Geçen yaz, Bernard Tapie'nin Ken Kesey'ın romanından uyarlanan oyunda rol alacağı duyurulduğunda, si- yasi çevreler bıyık altından gülmüşler- di. Eleştirmenlere göre ise Tapie'nin oy- nadığı karakter kendisini anlatıyordu. 1997 yılında siyasi kimliğınden, daha sonralan dolandıncılıktan yargılanan Tapie, sahnede hapishaneden çıkmak için deli numarası yapan bir mahkûmu canlandınyor. Credıt Lyonnais Banka Zincin'nin çökmesinde rolü olduğu id- dialan nedeniyle halen yargılanan Ta- pie, daha önce fazla önemsenmeyen • Theatre de Paris'te bu ay sona ermesi gereken oyun elli kez daha fazla oynandı, 40 bin kişiden fazla seyirci izledi ve oyun yüzde 80'den fazla kâr elde etti. Tapie, eleştirmenler tarafından, sahnedeki doğal karizmasıyla tam bir oyuncu olarak nitelendiriliyor. Jack Nfcbobon'm sinetnada Oscar karandtğı rolle, Bernard Tapie tiyatroda büyûk Ugi gördû. Oaude LeJoch'un 'Kadmlar ve Erkek- lertçinKuflanma Kdavuzu' adlı filmin- de rol almış, Monte Carlo radyosunda da Paris'in en popüler rapçisiyle yapu- gı düeti yayımlanmıştı. Kendi yaşamı- nı yazdığı bir kitabı da buJunan Ber- nard Tapie'yle aynı sahneyi paylaşmak, ilk başlarda diğer oyunculan biraz rahat- sız etmiş. Buna karşın renkli bir yaşam süren Tapie, alçakgönûllülük göstererek gerçekJeştirdiği herperformans başına, amatörlenn aldığı maaşı yani 100 po- und'u kabul etmiş ve afislerde ismının alfabetık sırayagöre en sonda yer alma- sını kabul etmış. Bunun üzerine sahne- yi paylaştığı oyuncularla arasmdaki buz- lar erimiş. Medyanın gdzbebeği oldu Başansız birhükümet adamından, if- las eden bir ışletmeciye dönüşen Tapie amk medyanın gözbebeğj ve manşetler- den inmiyor. Dergiler onun tek bir gö- rûntûsünü yakalamak için savaş veri- yor, peş peşe talk-show'larda görülü- yor. Bu ay sona ermesi gereken oyun, el- li kez daha fazla oynandı, 40 bin kişi- den fazla seyirci izledi ve oyun yüzde 80'den fazla kâr elde etti. Yıllarca top- lum tarafindan itilen ve hor görülen Ta- pie, eleştirmenler tarafindan, sahnede- ki doğal karizmasıyla tam biroyuncu ola- rak nitelendiriliyor. Bernard Tapie'nin bu başansını kabul etmek istemeyen bazı çevreler, onun 2002'de başkanlığa aday olacağı konu- sunu ortalığa yayıyor ve Tapie bu konu- daki iddialan ret etmekle uğraşıyor. Pa- ris metrosunu süsleyen afişlere bakılır- sa, eleştirmenler Bernard Tapıe'yi arük gerçek biroyuncuolarak değerlendırmek istiyor, fakat Fransız siyasi sahnesı ve hıdoık. bu tövbekâr adamın peşini bırak- mayacakmış gibı görünüyor. Krtap, yapıtları fotoğrafları ve aynntılanyla ele alıyor Her dönemiyle Topkapı Sarayıg KBRörServisi-Osmanlı lmpara- torluğu'nun 700. yıldönümü çerçe- vesinde, Topkapı Sarayı'nı aynnü- lanyla ele alan 'TopkapıSarayı' ki- tabı Akbank sponsorîuğunda ya- yımlandı. Kitabın tasanmını Ersu Pdrîn gerçekleştirdi. Topkapı Sarayı'nı inceleyen Ititap- ta her bölüm, müzedeki kendi so- nımlu uzmaru tarafindan kaleme aluurken sergilenen ve hatta müze- de sergilenmeyen önemli yapıtlar okuyuculara sunuluyor. Kitabın en öneirdi özelliklerinden biri ise ya- pıtlann fotoğraflarla desteklenme- si... AK Konyah tarafindan çekilen fotoğraflar, Topkapı Sarayı Müze- si'nde yer alan önemli yapıtlann aynntılı olarak incelenmesine ola- nak veriyor. Kitaptaki bölümler, HülyaTezcan, Deniz Esemenli. Neriman Sınar, HamiAydm, EmineBüirgen, Sfihey- laMurat, FezaÇakmut, Gülendam Nakipoğhı. Sefana Deübaş. Zeynep Çefik, Aysel Çöteüoğtn, Ayşe Er- dogdn, GoksenSonatveÖmürTur- fan tarafindan ele alındı. Yaklaşık 380 yıl Osmanlı Devle- ti'nın yönetim merkezi ve padişah- lann resmı ikametgâhı olan Topka- pı Sarayı'ı, bugün seksen bin met- rekarelik alanı ile müze olarak kul- lanılıyor. Saray, her ikı taraftan sahıle ka- dar çeşitli bahçeler, köşkler, sahılsaray lan ve kımihizmet yapılanyla donanmış birya- pıya sahip. En zengm saray-müzelerden biri Sarayın bır müze gıbı zıyarete açılması Suhan AbdüDtamit dönemine rastlıyor. O dönemin Ingılız elçisine saray hazinesin- dekı eşyaJar gösterüiyor. Sarayda, cumhu- . Mıdnlhamid Has Odas. UL Osman Köşkü'nûn barok perspektiffi ana gjrişi ve ampir uslupta anıtsal saçağt 18-19. yy. riyet dönemine kadar hazinenin iki odası ile Çin porselenlerinin gösterime sunuldu- ğu Seferli Koğuşu özel izin kâğıdıyla iti- barlı yabancılar ve sarayü yakınlan tarafin- dan gezılebiliyordu. Topkapı Sarayı Müzesi günümüzde, ge- çici ve sürekli on dört sergı mekâm, sara- yın gösterime sunulması gereken önemliya- pılanndan olan "Kubbealü, ArzOdas^En- derun Kütüpbanesi, Sofa Köşkü, Bağdat Köşkü, Revan Köşkü, Sünnet Odası" ve büyük bir mimari külliye oluşturan "Harem, Zülüflü Baltacılar Koğu- şu" ile yaklaşık 86 bin adet eski ya- pıtıyla dünyanın en zengin saray- müzelerinin başında geliyor. Topkapı Sarayı kitabında; Topka- pı Sarayı'nın Osmanlı öncesi yerle- şimini, padişah kaftanlan, kumaşlar, halılar ve kutsal öyküleri Hürya Tez- can yazdı. Deniz Esemenli saraym mekânlannı ve zamanlannı, Neri- man Sınar Dördüncü Avlu'yu, Hil- mi Aydm Hırka-i Saadet Dairesi, kutsal emenatleri ve sultanlann si- lahlanm. Emine Biürgen ve Sûhey- la Murat imparatorluk hazinesini, Feza Çakmut saatçilik tarihiyle bir- likte saat koleksiyonunu, Gülendam Nakipoğfaı mühürlen , Sehna Deli- baş Osmanlı saray işlemelen ve de- ri eserleri, ZeynepÇefik saray kütüp- hanesini, Aysel Çötelioğlu padişah portreleri ve resim koleksiyonunu, Ayşe Erdoğdn Çin ve Japon porse- lenlerinı, GöksenSonatAvrupa cam- lan, kristallen, porselenleri vegürnüş- leri, ÖmürTu&nIstanbul cam ve por- selenleri ve bakır ve tombak mutfak esyalannı 'Topkapı Sarayı' kitabın- da aynntılanyla ele alıyor. AIthol Fugard'ın 'Ada'sı, Lyttelton Tfyatrvsu 'nda, 1995'te Mandela ve 300 es/dpolitik mahkûm arkadaşına sunulmuş oyunun aynı oyuncu kadrosuyla sahnelenecek. bir kutlamadır'KöKür Serviâ - Sanat yapıtlannın pek azı, polıtık sıstemin değişimine katkıda bulunur ve samimi bir eleştin yapabüır. AtboiFugard, 'Ada' oyunuy- la bunu başarabilen enderyazadardân biri. Oyunungeçtiği, sıkı güvenük ön- lemleri ile korunan Robben Adası Ce- zaevj'nde. içlerinde Nebon Mande- h'nın da bulundugu pekçok ırk ayn- mı muhalif uzun jollar hapsedılmişti. Ilk kez 'Ada', Güney Afrika'da arala- nndabirçokbeyazın da bulundugu se- yircileri, ırkçılık canavanndan haber- daretmişti. 1973'te GüneyAfiika'da gizlilikicin- de oynanan 'Ada', 1974'te Royal Co- urt'ta sahnelenmesiyle izleyicilerde sok etkisı yaraünıştı ve New York'ta oyun, aktörleri, JahnKani ve HînstooNtsho- na'ya Tony ödülleri kazandırmıştı. Fu- gard'ın diğer ikı oyunu. 'Sâzwe Banze feDead' ve •StateajartsAfto-an Arrest ImmoraliryAct' de 'Ada'yabenzer et- kıyarattı. 'Ada'nmumulmadık uhıslararası ba- şansına ve uzun yıllar hükümetin bas- kısına karşın kararülıkla ülkesini terk etmeyen Fugard, dünya çapında hak- kında en çok konuşulan Afhkalı beyaz halmegeldı. SıksıkNobel'eadaygös- terilen Fugard'ı, Time dergisi 'l^i- iz difodeki en büyûk ve etldn oyvn yazan' üan etti. 'Ada', 26Ocak'tanitibarenLyttel- ton Tiyatrosu' nda, 1995'te Mande- la ve 300 eski politik mahkûm ar- kadaşuıa sunulmuş oyunun aynı oyuncu kadrosuyla sahneleniyor. 'Ada'nm yeniden sahnelenmesinden hoşnut olan Fugard, aynı zamanda kanşık duyguJar ıçerisinde: "Geç- mişte yasamak istemivorum. Geç- mişten bugüne yol almak istiyo- rum, ama bu,geçmişi unutmakis- tpdjgjm antamma gphnjynr Tann, yaşananlannunutabııasnııyasak- hyor. Güney Afrika'da merkez- kaçhbirgüçinsanbngeçmişe, aa- laşmış bir Afrikah' diye tanımlıyor. Fugard, 'Ada'yı oyuncularla yapoğı çalışmalar sayesınde oluşturduğunu anımsıyor "Profesyond siyah bir ak- törle çahşabflmekiçinootara uydurak i^rolııştıınnakdununuDdaydım.Bi- riarabamohnarnaMiarağmenjoBriim, diğeri bahçem olmamasına rağmen babçnammaidiL'' Hükümet, Fugard'ın tiyatro kumpanyasındaki aktörleri tu- tuklatır ve 'yaka paça amp' Robben Adası'na götürür. "Aktörlerden biri Sofokles'in 'Antıgone'unda sahneye çdanasmdan tosa bir süre önce hapse- dfldL Sahneye çtkmafirsatmıkaçırdı- ğıveyaş^nılamiapekçokparaldikta- şr>anbaoyiiDda(niıa>amadığıiçinçok üzgündü. Hücresinde bnükte kakhğı kişrvie metnin akhnda kaJan 15 daki- kakk\çrsi>onuDU sundu. •Adanın do- rnksahnesinibuolaydan yazdna" "Irkçı rejiroe göre oyunu durdur- mak için ortada bir metnin obnaa ge- rekiyordu. Oyunu kâğıda dökmedik tabi. (Bende gizb' bir kopyaa bulunu- yordu.)PDSSgeküpndeo>iimmbir kop- yasmı Btedi ve ekmizde onlara verecek birşeyyoktu. Hergecegösterhigerçek- leştirmemiz gerektiğinj söyledik. Pofai cak geçmişe sürekii dönüşier ya- pamazsmz." Fugard, yılın yansını Güney Afhka dışında, çoğunlukla, öğret- menükyapnğı ve oyunlannın sık- lıkla sahnelendiği Amerika'da ge- çiriyor. 67 yaşındakı yazann an- nesı Afhkalı, babası Irlanda- İn- giliz kökenli. Kendini "soysuz- bn şekilde engeDemeyi başarnuşök." 'Ada'nın üzücü ıronık başansı Fu- gard'ı, ırkçılık rejimindekı Güney Af- rika'da dışlanmışlardan biri haline ge- tirdi. Kendisi gıbi Gûney Arnkalı be- yaz yazarlara kızgın olan Fugard, No- bel ödüllü Nadine Gordimer ve B o oker ödüllüJJVl Coelzee'i nkçı yıllar- dan en kazançlı çıkan kişilerolarak gö- rüyor. Bazı Güney Afhkalı beyaz sa- natçılann kendılerini, 'özgurdüşünce- den bükümiü obnaktan hoşnot' bir kimlığe büründürmelerinden şikâyet- çi. "Okumadnnama Coetzee'nin,geç- mtşteyapt^ımıztumşenanhktonnjfs- ti oiarakbeyaz bir kadmın ırzma geçfl- mesini kabüflenmemiz gerekngini as- latan,' Dısgrace'inden fazla banafena- hk verecek birkitapdüşünemiyorum.'" Fugard,"korkuBç şiddet suçlan ve flerleme harekederinireddedenbirke- sjm beyazm nedenolduğu toplum den- gesizlflderinin jaratüğı büjûk vuksal- hıktan" duyduğu rahatsızlığı dile ge- örmesmekarşm,iyimsertutumdaveye- tıi Güney Aürika'nın yapılanması üze- rine şaşkınlığını gizlemiyor. "Hergün düşünüyonım. Tannm bunu nasd be- cenük? Kan banyosu içingerekl her şe- yinbufamduğu birülkedekansBbir devrimgerçekieştstfik.''Öte yandan yazar, beyaz rejım bittiğinden beri olagelen 'nıasumrvrt\itimi' içinyas tutuyor.u DeğişniıİerlebBİikteaBi£- ye ilk geten Ptayboy ve Hustlerder- i 'Ada'daJohnKanive\^lnstDaNtdHMiarolalıyor. hnk" Son oyunu, Captain's Tiger'ı ben- liğindeki derin Afhkalı duygusu ve çocukluk anılarma dönüşyapa- rak oluşturmuş. 40 yıl boyunca ırkçılık korkusu salan hükümetin tavnnakalemiyletanıkhkedenFu- gard, siyahlannyönetimielegeçir- mesiyle, artık daha kişisel öykü- lerle ilgilenmeye ve eski günlerin korkusuna kapılmadan bınkim- lerini rahatça açığa vurmaya ni- yetli. Yazarlığı, bir şeyleri kutla- ma arzusuyla yapan Fugard'ın, çağdaş Güney Afhka hakkında yazdığı zamanCoetzee gibiyap- mayacagı açık. "Irkpfck yılann- da yazd^unen karankkoyunum biecoşkuchirtüsâyledooaönnış- nr. Ada' birkndamadEKalem- lckâğKnbuhışturmannntekne- Ara Güter Türkiye'de Yüzyılın KüMr! Fotoğraf Dergısi'nin okurlan arasında düzenlediği 'Türkiye'de ve Dünya'da Yüzyıluı Fotoğrafçüan' anketinın sonuçlanna göre Ara Güler, oylann yüzde 34.79'unu alarak Türkiye'de Yüzyüın Fotoğrafçısı seçildi. Birçok fotoğrafçuun katıldığı ankette Izzet Keribar, Sıtla Fuat, Sami Güner, Ibrahim Zaman, Ozan Sağdıç, Sabit Kalfagil, M. Ârslan Güven, Adnan Polat ve Şakir Eczacıbaşı üst sıralarda yer aldılar. Dünyada Yüzyılın Fotoğrafçısı bölümünde yüzde 34.04 oyla Henri Cartıer-Bresson birinciliğe îayık görülürken, Ansel Adams, Man Ray, Robert Capa ve Sebastiano Salgado en çok oy alan fotoğrafçılar arasında bulunuyor. Altm Kozaim yapılanunnasma tepkiler büyüyor • AHANA (AA) -Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'nin mayıs aymda yapılması planlanan 12. Altın Koza Film ŞenlıgVne bütçeden pay ayuTnamasuıa tepkiler sürüyor. Adana Sanat Konseyi Sekreteri ve Adana Tiyatro Platformu Başkanı Hüseyin Akşen 30 yıldır Türk kamuoyunun gündemuıde olan Alün Koza Festivali'nin 'siyasi bir kararla çöp sepetine atılmak' istendiğini savundu Adana sanat kamuoyu ve diğer duyarlı çevrelerin bu tutumu kmadığuu bildiren Akşen, Adana Sanat Konseyi olarak alınan yanlış karardan dönmeleri için Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'ne yazılı başvuruda bulunduklarmı belırtü. Edgar Allan Poe'nun esrarengizayaretçisi • BALTIMORE (AA) - Edgar Allan Poe'nin mezannı 50 yıldır her 19 Ocak'ta ziyaret edip, 3 gül ve 1 şise Fransız konyağı bırakan gızemli kişi bu yıl da 02.00'de yıne oradaydı. Bazı kişiler 1949 yjlından beri mezara gehp, yazann şerefine konyak içen kişinin Poe'nin oğlu oîduğuna inanıyor. Bu gızemli zıyaretçiyi merak eden çok sayıda kişı bu yıl ziyaret saatınde mezann olduğu yerde toplandı Baltunore'daki Edgar Allan Poe Müzesı'nın yöneticisi Jeff Jerome. mezara bırakılan 3 gülün Poe, kansı ve teyzesı içuı olduğunu. ama yazann şerefine içılen konyağin açıklanamadığmı söyledi. Slide Show Galerilepi'mJe 'Beni bitiıf sergisi • Kümır Servisi - İlk sergisini' 999 Aralık ayında gerçekleştiren Slide Show Galerileri'nin yeni sergisi 'Beni Işitın' aduıı taşıyor. 80 yapıttan oluşan sergide, Hale Tenger, Hakan Onur, Vahap Avşar gibi Türk çağdaş sanatından isimler yer alıyor. Seıgi 23 Ocak 2 Mart tarihleri arasında Mühürdar Caddesi 79 Kadıköy adresinde, 17.00-24.00 saatien arasında izienebilir. Sergının küratörlüğünü Vasıf Kortun üstleniyor. Slide Show Galerileri'nin en önemli özelliği sadece dialan sergılemesi ve bu sergileme ışi için bir vitrin kullanması. özel bir filmle kaplanmış vitrine görüntü içenden yansıtılıyor ve her aln saniyede bir değişiyor. Dialann çoğalblabilir olması nedeniyle galeri, birden fazla yerde, aynı anda sergileme ışlevını yerine getirebiliyor. Aralık ve ocak aylannda New York ve Istanbul'da bulunan galen, mart aymda Madrid'de, nısan ayında ise Kopenhag'da yenı izleyicilerle buluşacak. www. Slide Show.Bizland.com adresinden son gelışmeler izlenebiür. 5UL (AA) - Bosna Hersek Cumhuriyeti'nin savaştan sonra çektiğı ilk fılmi 'Tünel', dünya sinemalanndan ilk kez bugün saat 15.00'te Istanbul Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda basına ve davetlilere özel gerçekleştirilecek bir toplantıyla gösterime girecek. Yönetmenliğinı Faruk Sokolovic'ın yaptığı, başrollenru Aleksandar Seksan, Hasıja Baric, Admir Glamocak'm paylastığı filmde, eski Yugosla^a dönemmde Balkan sinemasının en iyi örneklenne ımza atan Boşnak sinemacılar, yaşadıklan trajediyi beyazperdeye aktanyorlar. Tiyatno btanbıi Altm GöTü salmedyor • Kültür Serviâ - Henry Fonda, Katherine Hepburn ve Jane Fonda'nın sinemada oynadığı zaman hasıiat rekorlan krran 'Altm Göl* fümi, tiyatro oyunu olarak sergilenıyor. Tiyatro tstanbul'un sahnelediği oyun, 27-28-29 ve 30 Ocak tarihlerinde Profilo Kültür Merkezi'nde izleyicilerle buluşacak. Ernest Thompson'un yazıp Gencay Gürün'ün Türkçe'ye kazandrrdığı oyunu Hakan Altmer yönetti. Yaşlı ve karamsar bir adamın küçük bir çocuk sayesinde hayata bağlanmasmı konu alan oyunda başrolleri Nedret Güvenç, Haluk Kurdoğlu , Çiğdem Tunç ve Genk Sözeri paylaşıyor. BUGÜN • KÜLTÜR DOSTLARIDERNEĞİ, Kafkasya- Abhazya Kültür Derneğı'nde 18.00-20.00 saatleri arasında Ataol Behramoğlu ve Haluk Çetin'in katılacağı şiir dinletısi, sohbet ve imza gününü düzenhyor. (0 216 391 5410) • NÂZIMKÜLTÜREVİ'nde, Emın Karaca'run katılacağı 'NâzımHikmerüıŞürindeGizüTarih' konulu söyleşi 17.00'de gerçekleşecek. (245 04 81) • CRR'de, 'Ensetnbk Duomo"nun konseri 19.30'da izlenebilir. (231 54 98) • Pt AKTVVORKS de Gülçin Aksoy, Ünsai Bahtiyar, Fatoş Beykal, Elif Çelebi, Furya Çetin, Omh Özso>, Neriman Polat ve Vahit lona'nm katılacağı 'Video-Art nedir?' konulu söyleşi 17.00'de gerçekleşecek. (236 68 53)