Katalog

10 OCAK 2000 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Prof. TahsinYeşildere, kuduzla mücadelede profesyonel örgütlenme gerektiğini söyledi 6 Yaşamak oıılamı da lıakkfİPEKYEZDANt Türkiye bir yandan AB'ye girmeye hazırla- nırken, diğer yandan or- taçağdan kalma "ku- duz'' hastalığı ve bu has- talığın önlenmesi için ortaya atılan "hayvan katüamına yöneük orta- çağdan kalma fildrlerte" ugraşıyor. Çağdaş ülke- lerde evcil hayvanlarda yen kalmayan kuduz hastahğının, insanlarda ölüme neden olduğu Türkiye'de, bu hastalı- ğın önüne geçmek için köpeklerin "Uzakdo- ğu'ya ihraç edilmeleri- ne" kadar uzanan bilim- sellikten uzak ve ilkel "çareler" aranıyor. Veteriner Hekimler Odası Başkanı Prof. Dr. Tahsin Yeşildere, sokak köpekleri için profesyo- nel örgütlenme olmadan kuduz olayının çözüle- meyeceğini belirterek "Öldürmek asla bir çö- züm olamayacağı gibi, hayvanlann yaşama hakkını biz insanların engellemeye hiç hakkı yok" dedi. Prof. Dr. Yeşildere, sokak hayvanlannın re- habilıte edilmesine yö- nelik "HAYDOG" (Hayvan Doga Koruma Vakfı) adlı bir "vakrf" kurma projeleri olduğunu söyledi. Vak- fa ilk etapta yerel yönetimler- den ve gönüllülerden kaynak aktanlmasının düşünüldüğünü behrten Yeşildere, vakıf için Dünya Hayvanlan Koruma Der- neği'nden de "destek" sözü al- dıklannı söyledi. Sokak hayvanlanna yönelik hazırlanan vakıf projesınde şu çalışmalann yapılması planla- nıyor: - Vakıf bünyesinde ışletmeler ve vetenner hekim ûniteleri ku- rulacak. - Bannaklar gelıştirilecek, - Şehir içi gezici, tam dona- nımlı ve eğitilmiş toplama ekip- leri 24 saat görevlendirilecek, - Sokak köpekleri toplanıp gerekli uygulamalardan geçiril- dikten sonra sahiplendirilmeye çalışılacak, - Kısırlaştırma ve aşı uygula- malan yapılacak, - 3 yıllık aşı, tasma, derialtı mikroskop uygulaması ile kö- pekler koruma altına ahnabile- cek, - Tedavi edilemeyecek denlı hasta köpekler btlimsel yöntem- lerle uyutulacak, - Aşılanan ve kaydedilen hay- vanlann deri altına mikroçip de- nilen bilgisayarlar yerleştırile- 20yıllık veteriner hekim AkifDemirel Küçük Hayvan Veteriner Hekimle- ri Birliği Başkanı olan ve yaklaşık 20 yıldır veteriner hekimlik yapan Dr. AkifDemirel, kuduzun öuüne geçmek için en önemli çözümün "tasırlaştir- ma" olduğunu söylüyor. ABD ve Ka- nada'da da veteriner hekimlik yapma hakkını elde eden ilk ve tek Türk ve- teriner olan Demirel. bazı kesimlerin kuduza çözüm olarak gördüğü "so- kaktaki evcil ha> r vanlann ortadan kal- dınlması" durumunda, ABD ve Ka- nada'da olduğu gibi vahşi hayvan ku- duzunun kente ınerek yayılacağını vurguluyor. Yaklaşık üç ay önce kurulan "Kü- çük Hayvan Veteriner Hekimleri Bir- Hfj"nin başkanı ve Florya'daki tstan- bul Hayvan Hastanesi'nin kurucusu olan Veteriner Dr. Anf Demırel, ku- duzun çaresınin "kBirlaştirma" oldu- ğunu belirterek "Kısuiaştırma, hem erkek bem dişi kedi ve köpekte obna- hdır. Yalnız dişide yapılması birönlem oünaz" dedı. Saniplı hayvanlann kolay takibi için beleâryelerin kayıt sistemi getirmele- n gerektiğini anlatan Demirel, beledi- yeçfb kayıth olan köpek sahiplerine be^diye tarafından her yıl "aşılama" içihtairuyan yazısı gönderilmesi ge- rejçfigını vurguladı. jŞökak köpeklerinin rehabilitasyo- nunun yerel yönetimlerin gö- revi olduğunu belirten Demi- rel, sokak köpeklerimrîbifiriç- " li ve eğitimli insanlar tarafın- dan toplanarak belediye baVı- naklannda kısırlaştınlması, aşılanması ve hasta olanlann tedavi edilmesi gerektiğini söyledi. Hayvan kontrol birimi aç- manın belediyelerin kanuni görevı olduğuna dikkat çeken Demirel, bu kontrol biriminde çalışacak elemanlann ise mut- laka eğitimli olmalan gerekti- ğini vurguladı. Demirel, teda- vi edilemeyecek durumda olan hayvanlann ise "kafasına vur- mak ya da silahla vurmak gibi ilkel vevahşi yollarla de- ğil", mutlaka ınsa- nı yollardan ayu- tulması gerektiğini bildirdi. Bunun çok basit bir işlem olduğunu anlatan Demirel, "damar içinden enjekte edi- lecek bir ilaçla hiç acı çektirmeden hayvanı uyutmanın mümkûn oiduğu- nu" belirtti. Belediyeler tarafından kurulacak bannakJann yetennce büyük, sağlık- lı ve hijyenik olması gerektiğinin de altını çizen Demirel, "Biz bu hayvan- cek. Yeşildere aynca satışı yapılan hayvanlann da mutlaka denet- lenmesi ve satılan hayvanlann mutlaka kayda geçirilmesi ge- rektiğini söyledi. Türkiye'de kentlerdeki kuduzdan önce "vahşi hayvan kuduzu"nun ön- lenmesi gerektiğinin altını çizen Yeşildere. hükümetin bu konu- da hıçbir önlem almadıgını vur- guladı. Farklı bir yaklaşım Veteriner Hekim Dr. AktfDemirel, sokakta ba- şıboş gezen hayvanlara çözüm olarak bugûne dek hiç gündeme gelmemiş bir proje geliştirdi: "Kö- peUerin aşı ve bakunının cezaevlerindeki adlisuçhı- lar tarafından yapılma- «."Kanada \e ABD'de de veteriner hekimlik yapan Demirel, ABD'de cezaev- lerinde 1997 yılında yapı- lan çaksma sonucunda, ci- nayet suçundan hüküm giymiş suçlulann yüzde 47'sinin çocukluklannda mutlaka bir hayvana acı çektirdiğinin yst da öldür- düğünün ortaya çıktığını anlatıyor. Demirel, bu so- nuçtan hareketle, sokak- lardaki başıboş hayvanla- nn rehabilıtasyonuyla ıl- gili kendisınin, "köpekle- rin aşı ve bakımının ceza- evlerindeki adli suçlular tarafindan yapılması" yö- nünde proje geuştinüğini beürtiyor. Insan sevgisi- nin yolunun hayvan sev- gisiıiden geçtığine inanan Demirel. "Belki de o in- sanlara, topluma hizmet eüneyi, hayvanlara hizmet etmevi öğreterek aşüaya- bffiriz" diyor. Suç işlemiş insanlara önce hayvan sevgisinin ögrenlmesi ge- rektiğini ifade eden Demi- rel, "Bu konuda en akılb- cayöntem, Adalet Bakan- bğı'yla yerel yönetimlerin anlaşarak hapishaneler içine sokak bannaklan kurulması ve mahkûmla- rm o hayvanlara bakarak topluma hizmetiöğrenme- âdjr" diye konuşuyor. hayvanlann öldürülmemesini istedi 'Çözüm hsııiaştınna' laıia birKkte yaşamak zorundayız. On- lan hapishaneye aCargibi bir deUğe ü- kıp birbirinin ûzerine atamayTz" diye konuştu. Demirel. içinde dezenfeksiyonu ya- pılan, her bölümde belirli sayıda kö- pegin tutulabileceği. sağlıklı ve bü- yük bannaklar olması gerektiğini söy- ledi. Şu anda mevcut birkaç köpek ban- nağının "son derece sağhk- sız" olduğunu ifade eden DemJrel, şöyle fcomıştu: "Bannakfann dnrumu- nu görüyorsunuz. Yüzlerce köpek bir arada. Onun uyuz hastahğı ona geciyor, onun viral hastahğı ona ge- çiyor; piresi, üzerindeki pa- raziti ona geçiyor, her tiirlü hastahğı birbirine bulaşı- yor. Bu iş değil, böyle çözüm iiretmesin belediyeler. Hay- vanlann hastauklannın birbirine bulaşacak şekikle bilinçsizce yapüacak ban- nağı hiç yapmasınlar daha i>i. Bunu insani, insana ya- kışan şekilde yapsuuar." Demirel, ABD ve Kana- da'da evcil hay- vanlarda kuduz probleminin yıllar ön- ce ortadan kalktığmı, ancak vahşi hay- vanlarda bu sorunun bitmedığini söy- ledi. Demirel. bu olayı bizzat kendi- sinin de oradayken yaşadığını belirte- rek ABD'de bazı eyaletlerde sokak köpeklerinin ortadan kaldınlması ne- deniyle vahşi hayvanlann kent çöp- lüklerine indiğini vurguladı. Demirel, "ABD'deki kuduzun şu anda başbca nedeni, kokarca, tilld ve rakunlardır. Türkiye'de de bu sokak köpeklerini ta*namen ortadan kaldınrsak vahşi hayat kente inecek" dedi. Demirel, kuduzun önünfe-geçilebil^ mesi için Türkiye'ye yurtdışından kö- pek sokulmasınm da mutlaka önlen- mesi gerektiğini söyledi. Kuduzun bu- günün sorunu olmadığmı ve Türki- ye'de yıllardır var olduğunu anımsa- tan Demirel, "Kontrol yok, isteyen çantasına bir köpek koyup getiriyor, pr>asada her yerde bunu görebiürsiniz. Romama'dan, Ukrayna'dan, Rus- ya'dan köpek getiriliyor. Bunun mut- laka önlenmesi ve kontrol edihnesi ge- rekiyor. Insanlanmızm da yurtdışın- dan getirilen bu hayvanlara itibar et- memesi gerek" diye konuştu. Demirel, evlennde köpek beslemek isteyen insanlan ise milyarlarca lira vererek cins köpek almak yerine "so- kak köpeklerini beskmeye" çağırdı. Demirel, "Eğer amaç gerçekten sev- giyse, sokaktaki köpekler, insanlan- mıza sevginin en iyismi verecektir. On- lar çok kolay bağlanırlar. çabuk hasta obnazlar, o yüzden insanlanmıza bi- zim bir çağnmız var. Bmlerce dolar verip, "yurtdışmdan gelmedir, ıyi ırk- tır, saf kandır' şekündeki sözlere bak- madan sokaktaki köpekleri alsınlar" dedi. Valilik öıüemler hazırladı Hayvan Haklan Bildirgesi îstanbul'da son günlerde kuduz olaylannın art- ası nedeniyle valilik tarafından geçen hafta bu Ibnuda ilçe belediyelerinin sorumluluğunu ön- -^-^ı.bır dizj karar alındı. tstanbul Valiliği'ne Hayvan Zabıtası Sağlık Komisyonu'nun tkararagöre, ilçebeledıyeleri başıboş kö- için> islah ve kısırlaştınna çalışmalannı icla yükümlüler. j komisyon karanndaki bazı noktalar şöyle sı- y • f - Aşüama. kampanyası: Aşılama kampanyala- ti belediye veteriner hekimleri tarafından yürü- tülecektır. Kampanya içm gerekli olan kuduz ijjsı. Tanm îl Müdürlüğü tarafından temin edi- töcek. Belediyelerin sorumluluk sahalannda sa- İgpYı ye sahipsiz aşılanmamış hayvan bırakılma- yacak. 4 - Hayvan bannaklan: Sahipsiz ve başıboş hay- vanlann sayılannın azaltılması, bu hayvanlann daha ijfi şartlarda ve kontrol altında bulundurul- masıiçin her ilçe belediyesi en az bir hayvan top- lam^alanı kuracak, Büyükşehir Belediye Baş- kanlıgı da Asya ve Avrupa yakalannda uygun anl|Fda en az birer adet olmak üzere iki büyük ..haj^rn bannağı kuracaktır. Kurulacak hayvan batınaklannda, aşılama ve kısırlaştırma merke- ziiie birlikte müşahede yeri ve kuduz nedeniy- le ölen hayvanlann usulüne uygun olarak orta- dan kaldınlacağı yakma finnı bulunacaktır. Hay- van toplama ışlemi ise insani değerlere ve bilim- sel usullere uygun olarak yapılacaktır. Gerekli hayvan bannaklannın kuruluşu için yaptıklan projeleri 15 Kasım tarihine kadar valiliğe ulaş- tıracaklar. - Belediyelerin, derneklerin, diğer kişi ve ku- ruluşlann bölgelerinden topladıklan başıboş hayvanlan başka bir ılçeye taşımalanna, ll Jan- darma Komutanlığı, Emniyet Müdürlüğü ve Be- lediye Zabıta Müdürlüklen gerekli denetimleri yaparak engel olacaklardır. - İlçe kaymakamlıklan bu kararlann yerine ge- tırihnesi hususunda sürekli denetim yaparak ge- rekJı tedbırleri sağlayacaklardır. tlçe imkânlan ile çözülemeyen durumlan valilik makamına bil- direcek, önlem alınması için çaba sarf edecektir. - Hayvan Sağlık Zabıtası Korrrisyon karar- lannın uygulanmasından belediye başkanlan, belediye vetenner hekimlen ile Tanm tl Müdür- lüğü Hayvan Sağlığı Şube müdürleri sorumlu o- lacak, insan sağlığını tehdit eder durumlarda maddi ve manevı tazminata muhatap tutulacak ve haklannda idan ve cezai işlem yapılacaktır 15 Eldm 1978'de ParisUNESCO evindeflanedi- len Ha>'van Haklan Evrensel Bildirisi şöyle: 1. Bfitün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aym var olnıa hakkına sahiptirler. 2. Bütiin ha>\anlar sa>gı görme hakkına sahip- tir. Bir hayvan tiirii olan insan, öbür ha>-vanlanyok edemez. Bu hakkı çiğne\erek onlan sömüremez. Bilgilerini ha>~vanlann hizmetlerine sunmakla gö- revlidir. Bütiin hayvanlann insanca gözetüme, ba- kılma ve korunma hakkı vardır. 3. Hjçbir haj^ana kötü davTanılamaz, acımasız ve zalimce e> lem yapılamaz. Bir hayvanuı öldürfll- mesi zorunlu olursa, bu bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmabdır. 4. Yabani tflrden olan bütûn hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda ya- şama ve üretme hakkına sahiptir. Eğitim amaçh ol- sa bile özgüıiükten yoksun kilmanın her çeşidi bu hakka aykındır. 5. Geleneksel olarak insanlann çevresüıde yaşa- yan bir türden olan bütiin hayvanlar uyumlu bir bi- çimde türüne özgü >aşam koşulları ve özgüriük içinde yaşama ve üreme hakkına sahiptir. 6. İnsanlann yanlanna aldıklan bütün hayvan- lar doğal ömür uzunluklanna uygun sûrece yaşa- ma hakkınasahiptir. Bir hayvanı terkebnekacıma- sız \e aşağılık bir davranışür. 7. Bütün çahşan hayvanlar iş süresi ve yogunhı- ğunun sımrlandırdması ve güçlerini artbncı bir bes- lenme ve dinlenmc hakkına sahiptir. 8. HayvanlarafizUdya da psikolojik bir acı çek- tiren deneyler yapmak hayvan haklanna a> kırıdır. Tıbhi. bilimsel, tkari ve başkaca biçimlerdeki her rürlü deneyler için de bu durum böyledir. 9. Ha>\^n, beslenmek için yetiştirilmişse de ba- kılmalu banndınlmah. taşınmah,ölümüdeaa çek- tirmeden ve korkutmadan olmalıdır. 10. Hayvanlardan insanlann egiencesi olsun di- ye vanuianılamaz, hay\-anlann seyrettirflmesi ve hayvanlardan yaraıianılan gösteriler hayvan onu- runa aykındır. 11. Zorunluluk ohnaksızın bir hayvamn öldürül- mesi yaşama karşı suçtur. 12. Çok sayıda yabani hayvanın öidürühnesi de- mek olan her davranış bir soykınm, yani bir suç- tur. 13. Hayvan ölümüne de saygı göstermek gerekir. Ha>~vamn öktürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmahdır. 14. Hayvanlan korumave savunma kunülan, hü- kümet düzeyinde temsil olunmabdır. Hayvan hak- lan da insan haklan gibi yasayia korunmahdır. AYDINLANMA EMRE KONGAR Hukuk Devleti Çöküyor mu? Anayasa'nın değıştirilemeyecek ve değiştirilme- si teklrf edilemeyecek olan ikinci maddesine gö- re Türkiye Cumhuriyeti, demokratik, laik ve sos- yal bir hukuk devletidir. "Hukuk Devleti" olmanın birinci koşulu, sadece vatandaşlann davranışlarının değil, aynı zamanda gerek siyasetin gerekse idarenin her türlü eylemi- nin hukuk denetimıne bağlı olmasıdır. Daha açık bir deyışle, "Hukuk Devleti" olan bir ülkede, sadece vatandaşlar değil, Meclis de, Hü- kümet de hukuk denetimıne tâbîdir. "Hukuk Denetimi", mahkemeler aracılığı ile uy- gulanır. Gerek vatandaşlann kendi aralarındaki, gerekse vatandaşlarla siyasal ve idari otonte arasındaki iliş- kilerden doğan anlaşmazlıklar, bu konularda görev- li olan mahkemelerce çözülür. Türkiye'de çeşıt çeşıt mahkeme vardır. Genellıkle vatandaşlann kendi aralarındaki uyuşmazlıklara Adliye Mahkemeleri bakar. Kendi içlerinde Hukuk ve Ceza Mahkemeleri ola- rak ikiye aynlan Adliye Mahkemelerinin tepesinde Yargrtay vardır. Vatandaşlann Devletle olan ilişkilerindeki . uyuşmazlıklara ise Idare Mahkemeleri bakar. İdarenin hertürlu kararına karşı vatandaşin Mah- kemeye başvurma hakkı bir Anayasal haktır Anayasa, vatandaşlan, devletın keyfı davranışla- nna karşı korumak için onlara bu hakkı tanımıştır. Idare, yani daha günlük deyımle hükümet, ıda- re Mahkemesi kararlanna uymazsa, vatandaşm, devletten veya kararı uygulamayan Bakandan taz- minat isteme hakkı doğar. Kendi içlennde Idare Mahkemelen ve Vergı Mah- kemeleri olarak ikiye aynlan bu mahkemelerın üze- rinde Bölge Idare Mahkemeleri, en üstte ise Danış- tay vardır. Işte bütün bu Idare Mahkemeleri sistemi, va- tandaşın hakkını koruyan, hükümetlerin, yani politikacılann ve devlet memurlannın vatanda- şa haksızlık etmesini, hukuk dışı davranmasını önlemek için kurulmuş bir düzendir ve "Hukuk Devleti"nin vazgeçilmez önkoşuludur. "Hukuk Devleti" kavramı çerçevesinde vatanda- şı devletin, yani kamu yönetımınin haksız davranış- lanna karşı "Idare Mahkemeleri" ile koruyan Ana- • yasa, yine "Hukuk DevletTnin bir gereği olarak "Anayasa Mahkemesi"nı kumnuştur. "Anayasa Mahkemesi"nın esas görevi, TB- MM'nin eylemlerinın Anayasa'ya uygun olmasını denetlemektir. Çünkü, Türkiye Büyük Millet Meclisi karartan- nın, yani özellikle çıkarılanyasaların Anayasa'ya uy- gunluğunun denetimi de Hukuk Devleti nın önem- li bir parçasKJır. • • • Bir devletin "Hukuk Devleti" olması, yukanda çok kısaca özetledığım, Hükümetin ve Meclis'in bile Mahkeme denetimine bağlı olmasına ve Ana- yasa'nın geçerlılığının bu yolla sağlanmasına bağ- Demokrasilerde yargı bağımsızdır. - - Yargı-, gücünü sadece Anayasa dan ve Anaya- sa'ya bağlı olarak çıkarılan yasalardan alır. Gerek politikacılar ve onlann oluşturduğu Mec- lis, gerekse Devlet Memurlan ve onlann başında olan Idare, yani yıne politikacıların oluşturduğu Hükümet. ancak "Hukuk DevletP'ne bağlı olduğu oranda meşrudur, demokrattır ve seçilmiş olma- nın üzerine yüklediği görevleri yerine getirebi- lir. Cumhurbaşkanlığı makamı ise bütün bu siste- min hem temsilcisi hem de güvencesidir. Hukuk Devleti kavramını, para gücüyle ya da siyasal nüfuz ile aşmak ısteyenler olabilır. Kimı zaman da eğitim, sağlık, konut, üretim gi- bi kavramlar da hukuk dışı uygulamalara daya- nak yapılmak istenebilir. Ama hukuk devletinde butün hizmetler hukuk kurallanna uygun olmak zorundadır. Bütün bu sistemin hem temsilcisi hem de gü- vencesi olan Cumhurbaşkanlığı makamı ise bu uygunluğa en büyük titizliği gostermesı beklenen organdır. Hukuk Devleti'nin simgesi olan Cumhurbaşka- nı'nın, Hukuk Devleti kavramının en ustunde yer alan Damştay, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi kararlanna en büyük saygıyı göstermesi, sistemı- mizin meşruiyeti açısından, çok ama çok önemli- dir. Diyarbakır'da kuduz şüphesi DtYARBAKIR(AA)- Diyarbakır Sağlık Müdürlüğü, 5 gün önce Elazığ'm Maden ilçesinde köpek tarafından ısınldığı bildirilen bir kişiyi anyor. Dıyarbakır Sağlık Müdürlüğü yetkılileri, 5 Ocak'taElazığ'ın Maden ilçesinde bir köpek tarafından ısınldıktan he'men sonra otobüsle Dıyarbakır'a geldığı bildirilen şahsı aradıklannı belirterek, ısınlan şahsın, Diyarbakır'daki en yakm sağlık kuruluşlanna müracaat etmesini istediler. Elazığ Sağlık Müdürü thsan Şahin ise Maden ilçe merkezinde 5 Ocak'ta köpek tarafından ısınlan 2 gencin, ilçede aynı gün tedavi altına alındığmı ve sağlık durumlanmn iyi olduğunu belirterek, takip edilen köpekte kuduz şüphesi bulunduğunu söyledi Şahin, bazı vatandaşlann Maden Kaymakamlığfna başvuruda bulunarak olay günü ilçe çıkışında başka bir kişınin de köpek tarafından ısınldığı yönünde bilgiler verdiğinı kaydederek şöyle konuştu: "Kaymakamuğa iletilen bilgilere göre otobüs beklerken ısınlan şahıs 25-30 yaşlan arasında ve çevredeldlerin hastaneye gitmesi gerektiği yönündeki u\anlanna, 'Acil olarak Diyarbakır'a gıtmem lazım. Bununla uğraşacak zamamm yok' şeklinde cevap vermiş. 2 genci ısıran köpeği, ekiplerimi/ takibe aldı. Takip sonucunda köpeğin öldüğü tespit edildi. Şu anda bivopsi yapılıyor. Köpeğin kuduz olma şüphesi var. Ancak bu köpeğin, aranan şahsı ısınp ısırmadığını bilmiyoruz. Belki de her şey sövientiden ibaret Ama biz, önlem için Dıyarbakır ve Mardin sağlık müdürlükleriyle temasa gecrik. Eğer böyle bir şahıs varsa, zaman kavbetmeden sağlık kuruluşlanna başvursun."