Katalog

24 AĞUSTOS 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA DEPREM Artçı sarsıntılann sürdüğü, dünyada etkilediği alan açısından bu boyutta bir deprem yaşanmadığı açıklandı Işıkara: Hasarh evlere girmeymIstanbul Haber Servisi-Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araşürma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara, 12 bını aşkın ınsarun öldüğü Kocaeli ve çevresini etkileyen depremin, etki alanındaki nüfus yoğunluğu açısından dünyada daha önce görûlmemiş bir deprem olduğunu söyledi. Işıkara, öncekı gün Adapazan Hendek'te 5.0 şiddetinde artçı deprem, Izmir Çeşme'de 3.5 büyüklüğünde bir deprem kaydedildığini söyledi. Prof. Dr. Işıkara, Kandilli Rasathanesi'nde kurum adına arkadaşlanyla birlikte dûzenlediği basm toplantısında, önceki gün Cumhurbaşkanı SüleymanDemirerin rasathanede aldığı brifingin ardmdan saat 17.30'da Adapazan Hendek'te aletsel büyüklüğü süreye göre 5.0 olan bir artçı deprem kaydedildiğini belirtti. 'Fay hattı 3 yerden tarıldı' Işıkara, bu artçı sarsıntıyı tstanbul'un da yakından hissettiğini kaydetti. Yaptıklan ön değerlendirmelerde, yaşanan depremle birlikte üç ayn fay segmentinin kınldığının görüldüğünü vurgulayan Işıkara, bu segmentlerin Akyazı-Sapanca arası, Sapanca Gölü- Gölcük arası ve Izmit Körfezi-Çınarcık arasında olduğunu söyledi. Işıkara, bu saptamalann Akyazı'dan Çınarcık'a kadar olan bölgede fay hattının üç ayn yerden kınlmış olabileceğinı gösterdiğını belirtti. Türkiye'nin bir deprem ülkesi ve yaşanan Kocaeli depreminin Türkiye'nin yaşadığı en şiddetli depremlerden biri olduğunu ifade eden Işıkara, önceki gün saat 20.40'ta Izmir Çeşme'de 3.5 büyüklüğûnde hafıf şiddette bir deprem olduğunu, depremin Çeşme sahillerinde hissedildiğini söyledi. Toplumu bllgHendlrlyoruz' Artçı depremlerin izlenerek değerlendirildiğini belirten Işıkara, Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü olarak bir tehlike gördüklerinde toplumu her an bılgılendirdiklerinı kaydetti. Işıkara, dayanıklılık tespiti yapılmamış evlere girilmemesi gerektiğini söyledi. Toplantıda konuşan ABD Jeoloji Dairesi Northern Colorado'daki uzmanlanndan Dr. Erdal Çapak da toplantıda gazetecilerin sorulannı yanıtladı, bilgi verdi. Dr. Çapak, Northern Çolorado ile Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü arasında yapılan bilimsel protokol çerçevesinde ABD'den 8 bilim adamıyla çalıştıklannı söyledi. Çapak, protokol kapsamında deprem hasarlannı azaltma konusunda ortak çalışma yürüttüklerini ve son depremde bu konuda yararlı olacak önemli veriler elde ettiklerini ifade etti. Kandilli Rasathanesi Sismoloji Laboratuvan'ndan Dr. Nurcan Özel de toplantıda yaptığı açıklamada, depremlenn, yakın fay hatlannı tetiklediğinin araştırmalarda saptandığını ve eldeki verilere göre uc uca eklenme etkısı gösterebildiğini söyledi. Jeoloji Mühendisi Ozkoylu 'Depremle yaşamayı öğrenmeliyiz' EKTUĞRUL MAVİOĞLU Jeoloji mühendıslen, yeryüzü şekillerinın oluşmasın- da belirleyici role sahip olan depremlerin felaket diye göstenlmesine karşı çıkıyor. Çızdigi deprem haritalany- la tanınan Jeoloji Mühendisi Erdmç Ozköylü, depremle bir arada yaşamanın yollannın öğrenilmesi gerektiğini be- lirterek "Deprem yıkıa değiL, yap*adır. Deprem olmasa her yer sudan ibaret olur \e insanhk olmazcu, Bütün do- ğa güzeDikleri deprem sayesinde oluşmuşrur. Deprem ol- masın demek. dünyada hayat sonaersin demekle aynı şey- dir. Önemli olan depremin yılaa etkilerinden korunmayı bflmektir" dedi. Depremle ilgili Türkiye'de bilimsel bilginın oldukça fazla olmasına ve fay hatlannın yöneticiler tarafindan çok iyi bilinmesine karşın, meydana gelen yıkıntırun bütün su- çunun doğaya atılmak istenmesine jeoloji mühendisleri karşı çıkn. Gazetemizde ve Gezi dergilennde yayımlanan deprem hantalanyla tanınan Jeoloji Mühendisi Özköylü, Cumhurbaşkanı Sükyman Demird'in "Devtetten değil, depremden davaa ohm" sözlerinin bilimsel gerçeklikle uyuşmadığını söyledi. Yeryüzü şekillerinin deprem saye- sinde oluştuğunu anlatan Özköylü, deprem olmasın de- mek yerine depremin yıkıcı etkisinden korunmanın yol- lannı aramanın doğru bir yöntem olacağını söyledi "Dep- rem olmasın demek, yeryüzünde yaşam bitsin demektir" diyen Özköylü, "Dağlar, tepeler, körfezler, adalar, kapb- calar deprem sayesinde oluşmuştur. Bir yandan doğa gu- zelfiklerine sahip olacaksınız, buıüarla övüneceksüıiz, bir yandan da deprem olmasuı diyeceksiniz. Bu ikisi bir ara- daolmaz. Depremi felaket olarak değil, yapıcı bir doğaola- yı olarak görmek gerekiyor. Yani depremle birlikte yaşa- mayı bilmek gerekjyor"dedı. Fay hatlannın enl 10 km Fay hatlannın eninin 10 km büyüklüğûnde olduğuna işaret eden Özköylü, çizilen deprem haritalannın sadece ana hatlan gösterdiğıne dikkat çektı. Özköylü şunlan söy- ledi: "Fay hatlan zon gibidir. Yani düz bir çizgiden değfl, çok sayıda kuıktan ohışur. \e bunlar sürekü hareket ha- Kndedüier. Bu harekennik mikrosisınik düzeyde kaydedi- Br ve günde yüzlerce kez gerçekleşir. Türkiye'mnyer ka- buğundaki hareketiüik Fransanın 20, Sibirya'run da 100 misli fazladır. Yıkıa depremler doğuda, sk depremler ise baoda göriilür. Ege'deki depremler sıknr ancak yıkıcılık açısından oldukça zayrmr. Omeğin YedigöDer ve Gökova Körfezi bu küçük ve sık depremler sonueu oluşmuştuıf Deprem baharda olsaydı Avcılar'da oluşan yıkımın dikkat çekici olduğunu be- lirten Özköylü, depremin bahar aylarında olması duru- munda çevredeki yıkıcı etkisinin çok daha büyük olabi- leceğini de savladı. Özköylü, şöyle konuştu: "Depremin yaz kurağmda meydana geünesi bu bölge- de büyük bir yıkınûnm öniine geçmiştir diye düşünüyo- rum. Eğer deprem bahar aylannda olsaydı, heyelan böl- gesi olan Bahçeşehir ve Gürpınargibi verierde ciddi \ ıkım oluşurdu. Bu bölgede depreme dayanıkh inşaat yapdma- ması, tek kelimeyle dnayete davetiye çıkarmaktııf Dün başlayan şiddetli yağış depremzedeleri bir kez daha zor durumda bıraktı. Su tankerlerinin öniinde yurttaşlar uzun kuyruklar oluşturdu. (AA) Istanbul Valisi, Avcılar'da enkaz kaldırma çalışmalarının sürdüğünüsöyledi ( Sım bannma iktiyaanısağkunakta' Istanbul Haber Servisi - Marmara bölgesini afet alanına çevıren depremde, Istanbul'da 23 Ağustos günü itibariyle 460 kişinin öldüğü, 2 bin 914 kişinin yaralandığı bildirildi. Istanbul Kriz Merkezi'nden yapılan açıklamada, kent dı- şında 367 kişinin öldüğü, 3 bin 337 kişinin de yaralandığı kaydedildi. Başta Avcılar olmak üzere 861 binanın da mühürlendiği belirtildi. lstanbul Valisi Erof Çakır, Istanbul'da dep- remden zarar görmüş ilçelerdeki kurtarma ça- lışmalannın hemen hemen sona erdiğini belır- terek "Bundan sonra bize düşen göre\ hem ev- leri yıkılan insanlann, hem de evleri onanlama- yacak denü hasar görmüş insanlann bannma ihtiyaç- lannı karşılamaktir" dedi Çakır, afet bölgeleri için il çapındaki yardım toplama çalışmalannın 32 ilçeye ya- yılacağını ve her ilçede yar- dım merkezlerinin kurula- cağını ifade ederek diinden itibaren de Yalova'ya günde 80 bin ekmek gönderilmeye başlandığmı söyledi. Avcılar Knz Merke- zi'nden alınan bilgiye göre ilçede yıkılan binalardan 1 tanesinde ceset çıkarma, di- ğer binalarda ise enkaz kal- dırma çalışmalan devam ediyor. İstanbul'da 460 ölü bin 337 kişı ise yaralandı. Başta Avcılar olmak üzere 861 binanın da mühürlendiği belirtildi. lstanbul Valiliği tarafindan depremde evleri yıkılan ya da onanlamayacak denli hasara uğ- rayan yurttaşlann bannma ihtiyaçlannm karşı- lanması amacıyla dün Avcılar Insa Lisesi'nde kurulan kriz merkezinde bir toplantı düzenlen- di. Toplantıya tstanbul Valisi Ero! Çakıf, 66.' Zırhlı Tugay Komutanı Tuğgeneral Hüsnü Can Teler, lstanbul Emniyet Müdürü Hasan Özde- mir, Avcılar, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Bayrampaşa ve Bağcılar kaymakamlan ile bu ü- Istanbul Kriz Merke- zi'nin açıklamasına göre depremde 460 kişi öldü, 2 bin 914 kişi yaralandı. Kent dışında da 367 kişi öldü, 3 tstanbul Valisi Erol Çakır, İstanbul'da depremden zarar görmüş Uçelerdeki kurtarma çalışmalannın hemen hemen sona erdiğini belirtti. (Fotoğraf: KUBÎLAY TÜNTÜL) çelerin beledıye başkanlan, tstanbul Teknik Üniversitesi (ITÜ) Rektörü Prof. Dr. Gülsün Sağkuner, Esenyurt Beledıye Başkanı Gürbüz Çapan, lstanbul Vahliğı Afet Işleri Genel Mü- dür Yarduncısı, Bayındırlık ve Iskân Müdürü ile askeri birlik komutanlan katıldı. Toplantıda konuşan Çakır, lstanbul'un sade- ce kendi yaralarmı sarma yolunda çaba sarfet- ' • mediğini, aynı zamanda merkezi haküfrletle ula-"1 """" şım ve haberleşme imkânının kesik olduğu dö- nemde bu imkânı sağladığını ve afet bölgelerin- den gelen yardım taleplerini yanıtladığmı söy- ledi. Yurtdışından gelen yardım ekiplerinın ha- vaalanından alınması, nıi- safir edilmesi ve afet böl- gelenne gönderilmesinin de lstanbul Valiliği tarafindan koordine edıldiğine dikkat çeken Çakır, "Yardım mal- zemelerinin uçaklardan alınması, Ude toplanması, kamyonlara yüklenmesi ve afet bölgelerine gönderilme- si faaliy etlerini de çok başa- nhyürüttük" diye konuştu. Tüm bunlann yapılma- sında askeri birliklerin ve kolordu komutanlannın ça- balannın büyük önem taşı- dığını ifade eden Çakır, "4 bini aşkm subay, astsubay ve er, büyükşehir belediyesi, poüs teşkilatı ve AKUT gibi gönüllü kuruluşlar da bü- yük gayret sarfetti" dedi. Çakır, İstanbul'da deprem- den en büyük zaran gören beş ilçedeki kurtarma ve yardım faaliyetlerini de iz- leyeceklerini açıkladı. IARGIHESAP SORACAK 'Konutlarmıza teknik inceleme yaptırın' uyansı lstanbul Haber Servisi - Marmara'da on bınlerce can kaybına ve büyük hasara neden olan depremin yeni can ve mal kayıplanna yol açmaması ıçin, teknik inceleme yaptırmadan hasarh binalara girilmemesi konusundaki uyanlar sürüyor. Depremzedelerin, ileride mahkemelere yapacaklan başvurulara delil oluşturması açısından enkaz kaldırma çalışmalan tamamlanmadan asliye hukuk hâkimliğine ya da kriz masalanna başvurarak hasar tespiti yaptırmak gerekiyor. lstanbul Barosu, idare ve müteahhitler hakkında yargıya başvuracaklar için masa oluşturdu. Cumhuriyet başsavcılıklan, kamu davası açmak için kriz merkezlerinden gelecek raporlan bekliyor. tstanbul Valıliğf nin de 19 Ağustos 1999 günü yapılan koordinasyon toplantısında, kriz merkezlerindeki binalann hasar tespitinden; birincı derecede ilçe kaymakamlıklannın, daha sonra Bayındırlık . Iskân Müdürlüğü elemanlannın, ilçe -- belediyelerinin ve gerektiğinde tstanbul Büyükşehir Belediyesi elemanlannın sorumlu olması genelge haline getirildi. Bu genelge doğrultusunda lstanbul Büyükşehir Belediyesi mobil ekiplerinın 23 Ağustos Pazartesi gününden itibaren başta Avcılar ve Bağcılar olmak üzere hasarh binalan tespit çalışmalanna başlayacağı belirtildi. İstabullulann hasar tespiti için başvurucakları • kurum ve telefon numalan şöyle: # İlçe kaymakamlıklan, # İlçe belediye başkanlıklan (Avcılar: 0212 591 11 24), Bağcılar: 0212 550 59 90), # tnşaat Mühendisleri lstanbul Şubesi: (0212 247 96 57,248 36 42), # tstabul Büyükşehir Belediyesi (512 55 00 300-301) Zemln araştırması ve bllgi İçin # tstanbul Büyükşehir Belediyesi Zemin ve Deprem Araştırma Müdürlüğü: 51147 03,51147 43 # Jeoloji Mühendisleri Odası: (0216)348 12 11. Hutcuksal yardım İçin # lstanbul Barosu, ıdare ve müteahhitler hakkında yargıya başvurmak isteyen depremzedeler için masa oluşturdu. Tel: (0212) 251 63 25. Savcılıklar raporlan bekliyor # Avcılar Cumhuriyet Başsavcılığı, Avcılar Kaymakamlığı'ndan çöken binalarla ilgili kriz merkezince yapılan hasar tespit raporlannı ıstedi. Knz merkezlerinden gelecek rapora göre, sorumlular hakkında kamu davası açılabilecek. Milletvekilleri, deprem felaketinde hükümetin yetersiz kaldığını söylediler ANAP grabunun deprem isyanıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ANAP'lı milletvekilleri, Marmara Bölgesi'nde etkili olan deprem felake- ti ile ılgüı hükümetin ve devletin yeter- siz kaldığını söylediler. Turizm Baka- nı Erkan Mumcu. "EHmizden geleni yapok diye bu işten srynlama)iz. Dep- remin ahmda kalan yalnızca insanlar değB, Türk idari ve siyasi sistemidir" derken, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Ertuğrul Yalçmbavu' da idare olarak büyük bir hizmet kusuru işlendiğini söyle- di. ANAP'h milletvekille- rinin eleştirilerinden özel- ükle Sağlık Bakanı Os- man Durmuş payını alır- ken Samsun Milletvekili Yaşar Topçu. "Sağhk ba- kanı uluslararası yardım- lan reddediyor. BÖyie hü- kümet olur mu" dedi. ANAP liden Mesut Yıl- maz ise eleştırilenn haklı olduğunu ifade ederken "Konuşacakçokşey var a- ma zamanı değü" dedi. ANAP Meclis grubu dün olağanüstü toplanarak Kocaeli merkezli depremi görüştü. Deprem bölgele- nnde inceleme yapan mil- lervekıllen ve parti yöne- ticilen ile bizzat bölgede görevli ba- kanlar bılgi aktanrken, hükümeti ve mevcut idari ve siyasi yapıyı sert bi- çimde eleştirdiler. ANAP grubunda dikkat çeken konuşmalar şöyle: Kamran Inan: Yabancı televizyon- lar deprem felaketiyle ilgili tüm geliş- meleri izledı. Bazı yabancı yardım ekipleri, yetkililerin kendilerine "lşiniz bitti, gktin* dediğini söylediler. Oysa Franstz ve diğer yardım ekipleri hâlâ enkaz altından canlı ınsan çıkarma umudu olduğunu söylüyorlar. Rüştü Kazun V ücelen (Bakan): Ben sigaranın karaborsada olduğunu öğre- nince, hem depremzedeler hem de gö- revlilere yardımcı olmak için bedava sigara gönderdim ama iki vali sıgara- lann ile gırmesine izin vermedi. YaşarTopçu: Ök iki gün kurtarma ve yardım çalışmalan başanlı olamadı. Hükümet, depremin büyüklüğünü ilk andaanlayamadı. Yollarkapalıydı, ile- tişim kurulamıyordu, mazeret değil. Cep telefonu neden çalışamadı. 01- mekte olan bir insana bile yardımı ol- mayacaksa cep telefonu neye yarar? Tabii, özel telefonlar basının elinde ol- duğu için hıç ses çıkmadı. Bayındırlık, Ulaştırma ve Sağlık ba- kanhklannda yapılan partizan atama- lar sonueu depremzelere yardım ge- cikti. Susuyorum ben, hükümetin üye- T ü r k i y e n i n h e r a ç ı d a n h a z ı r l ı k l ı o l d u ğ u n u s ö y l e m i ş t i Deprem Yaşar Topçu'yu yalanladı ANKARA (ANKA) - Eskı Bayındırlık Bakanı Yaşar Topçu, Adana depreminden hemen soma, 30 Haziran 1998 tanhinde TB- MM Genel Kurul toplantısında yaptığı ko- nuşmada. devletin depreme hazırlıksız ya- kalandığı yönündekı eleştınlere "tstanbul, lzmB-, Borsa, Sakarya gjbi depreme maruz kaUn bölgelerde de deprem senaryolannuz haTirdır.Bövtebirseykkarşilaşıkiığızanıan ne yapdacağı önceden beiuienmiştir'' diye karşı lık vermişti. Topçututanaklarda kalan konuşmasmda, Türkiye'nin Japonya'dan bir eksiği olmadı- fını savunurken, Türkiye'de yüzlerce dep- rem istasyonu bulunduğunu belirterek yeni bir depreme karşı hazırlıklı olduklannı öne sürmüştü. 1995 Dinar ve 1998 Adana dep- remlerinden sonra özellikle bölge milletve- killen illennde gördüklerieksiklikleri Mec- lis Genel Kurulu'na taşıyarak hükümeti ye- ni felaketlere karşı hazrrtıkh olmast konu- sunda uyardı. Topçu, bu milletvekillerine seslenirken Türk halkına yeni bir depreme karşı hazır- lıklı olduklan konusunda garanti vermişti. Topçu, 30 Haziran 1998'de TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı komışmada, Adana'da enkaz altındaki insanlann kurtanlması için hummalı bir çalışma yürütüldüğü saatlerde, Marmara depremıyle adeta yerle bir olan Sakarya ile depremden önemli ölçüde etki- lenen tstanbul ve Bursa'nm da bulunduğu iüerde bir deprem halinde kimin ne yapaca- ğının. nasıl harekete geçıleceğinin beUi ol- duğunu, deprem senaryolannın hazır oldu- ğunu bildirerek güvence vermişti. siyiz diye. Gerekirse savunma harcamalann- dan kısıtlama yapılmalı. Ersin Taranoğtu: Niye hâlâ ulusal yas ilan edilmedi, anlamış değilim. Erkan Mumcu (Bakan): Turistik te- sislerin atıl olan kapasiteleri ile özel- likle bölgede ayakta kalan ikinci ko- nutlan depremzedelerin geçici iskânı- na açma arayışındayız. Yaşar Okuyan: Enkazın alundan kurtulmayı ve yardım bek- leyen insanlarla gündemi- miz çok farklı. Devletin geç kaldığı iddiasını tama- men reddedıyorum. Yılmaz ise böyle fela- ket zamanlannda duygu- sal tavrr sergilemenin en kolaycı yöntem olduğunu belirterek "Akılcı olmak lazun" dedi. insanlann acılann ortak olup eleştiri- lerinı göğüsleyerek yar- dımcı olmaya çalışırken öncelikler konusunda şa- şırmamak gerektiğini be- lirten Yılmaz, "Bazı şeyie- ri şimdi tarnşmayacağız. Yaşar Okuyan arkadaşı- mız hakbdu*. Öncelikk acil ihtiyaclan karşılayacağız" dedi. Deprem Cölcük'ü sa\aştan çıkmış bir kent haline getirdi. Yol- lar çatlamış, binalar yıkılmış, halk perişan bir durumda gelece- ğe kuşkuyla bakıyor. (Fotoğraf: CELAL YILMAZ)