Katalog

SAYFA CUMHURtYET 24 AĞUSTOS 1999 SALI 12 FJIX.I ¥W\ I IVII / ekonomiCacumhuriyet.com.tr Deprem paketi bu hafta netleşiyor, IMF'den gelecek kaynağın 650 milyon dolara kadar çıkma olasılığı var Ek bütçe gündemdeRANUSALMAN ANKARA - Hükümet, ekonomi bakanJıkJannm oluşturduğu ekibin çalışmalannı sürdürdüğü depreme karşı alınacak önlemlere ilişkin paketi bu hafta netleştirmeye çahşıyor. Deprem nedeniyle 27.3 katrilyon lira clan 1999 bütçesinın yeterli olamayacağı belirtilirken, bu nedenle ek bütçe çıkanlması planlanıyor. Hazine'den Sorumlu Devlet Bakanı Recep ÖnaL 1999 bütçesinde yatınma kaynak aynlamadığını, deprem nedeniyle yatınm ödeneklerinde genişleme olabileceğini belirtirken. • Hazine'den Sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal, 1999 bütçesinde yatınma kaynak aynlamadığını, deprem nedeniyle yatınm ödeneklerinde genişleme olabileceğini belirtirken, IMF'den gelecek kaynağın 650 milyon dolara kadar çıkma olasıhğına dikkat çekti. Faizlerin de fiyatlar gibi arz-taleple oluştuğunu, buna müdahale edilmeyeceğini vurgulayan Önal, halkın "fedakârlık yapma" istemi çerçevesinde alınacak vergi için geçici bir sistem düşünüldüğünü belirtti. IMF'den gelecek kaynağın 650 milyon dolara kadar çıkma olasıhğına dikkat çekti. Faizlerin de fıyatlar gibi arz- taleple oluştuğunu, buna müdahale edilmeyeceğini vurgulayan Önal, halkın *fedakârhk yapma" istemi çerçevesinde alınacak vergi için geçici bır sistem düşünüldüğünü belirtti. Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Önal. IMF'yle görüşmelerin öne çekilmesinin söz konusu olmadığını, anlaşmaya yönelik prosedürün Washington'da yapılacak görüşmelerle sürdürüleceğinı belirtirken, fonun eylül başında yapacağı ziyaretin "depremie Ogfli ne yapılabilir" önceliğine dayandığını açıkladı. Önal, IMF'den aktanlacak 325 milyon dolarhk kaynağın artabileceğini belirtirken, şöyle konuştu: "Orada otomatik olarak IMF statüsünden geien bir olanağımız var. IMF, Türkiye kotasının ya da hangi ülke kotasının olursa olsun vüzde 25'ini Başbakanhk Kriz Merkezfnden yapdan soidsnuds, Hazine'ye ah uygun durumdaki taşınmaziann da depremzedekrin yerieşimine açılacağı bfldirüdL Haûne taşınmazlanm depremzedelere açiyor .4NKARA(CBmhoriyetBiirosu)-Deprernzedelerın geçici olarak kalabıleceklen Hazme'ye ait uygun ta- şınmazlar, Malıye Bakanlığı'nca belirlendi. Başbakanhk Kriz Merkezi'ndöı yapılan açıklama- ya göre Kocaeli, Sakarya, Bursa, Yalova ve Bolu vali- liklerince istenilen araç malzeme ve personel mıktan şöyle:"330'u kamyon 1130 iş makmesi, 31 ambulans, 350 tebiz, 2 bin 160 seyyar tuvakt, 30 bin metre boru, 10 bin ton motorin,470sedye,71 çöp arao. 100 bin çöp torbası. 130 bin 300 battanhc. 81 bin 300 çadır, 97 bin 800 yatak, su ve mama, 15 bin ceset torbası, 331 kur- tarma ekfiri, 120 çeşitfi persond VB 24 dokton" Deprem bölgesindeki tüm ana telefon santrallarmın işlerdunnnda olduğu bildirilen acıklamada, ana haber- leşme sistemlerinin tam kapasite ile servise sokuldu- ğu kaydedildi. Açtklamaya göre Yalova Aksa Fabrika- sı'ndaki kimyasal sızıntısı giderildi ve çcvreselriskor- tadan kaldınldı. Verilen diğer bilgiler şöyle: • Milli Savunma Bakanlığıa 13 bin ceset torbasını kriz merkezine sevk etti. • Kızılay, deprem bölgesine 21 bin 554 çadır, 56 bin 150 battaniye. 26 seyyar mutfak. 98 seyyar tuvalet, 4 seyyarhastane ile gıda maddesi gönderdi. Istanbul Av- cılar cla sıcak yemek dağıtımı başladı. heroen serbest bırakabilir, bu yüzde 5O'ye kadar gidebüir. Şu anda yüzde 25 serbest bırakılmış durumda. Geldiklerinde bunu görüşeceğiz. Onun dışında LVlF'nin ilgili olduğu uluslararası kuruluşlara vereceği mesaj, verdiği paradan daha önemn." Önal, deprem nedeniyle yapılacak harcamalann piyasada karşıhğı olması nedeniyle enflasyonist bir etki oluşturmayacağı savmı. "Bir şeyin karşüiğının olması, piyasalardaki arz- talep dengelerine müdahale demek. Biz böyle bir şey düşünmüyoruz. Ekonomi neyi gerektirivorsa, ki bu üretimk ilgüidir, mal ve hizmet üretimi ne kadarsa. bunun karşıhğı. bunu saün alacak para varsa ekonomi dengeieri iyi gjdiyor demektir" diye anlattı. 'Bir kerettk ek vergi alımT Önal'ın bütçeyle ilgili şu açıklaması dikkat çekti: "Bizün imkânunız olsaydı da, bütçe yaparken yaürun ödeneği koyanilseydik. Ama o dönemde ilave bir kaynak düşünmedik. Bir tek kaynağumz borçlanmaydL Borçlannıada da belli bir programunız vardı. Onu bozmak istenıhorduk. Şimdi ö\le görünüyor ki, 2 temel kaynak oluşuyor. Birisi vurtdışından kaynak akınunda hızlanma var, deprem dolayısıyla ilave bir şey çıkıyor. Bir de halkunran 'Fedakârlık yapayım' atedaınası vstx" Recep Önal, deprem nedeniyle gündeme gelen bir kereye özgü ek vergi alımı konusunda ise "Geçici uygulamp kalkan bir sistem düşünülebüecek'" dedı. Önal, depremin ardından yapılan Hazıne ihalesinde faizlerin 8-10 puan birden yükseltilmesini şöyle değerlendirdi: "Biz piyasa dengelerine müdahale etmek niyetinde değiliz. Piyasa kendi kendine ohıracakür. bu gerçeği gördükten sonra. Ve bu kısa dönem geçtikten sonra, faizlerin aşağı egüiminin devam edeceği kanaatindeyim." Hükümetin yılm ikinci yansında büyüklüğünü 27.3 katrilyon lıraya çıkardığı bütçede yatınmlara yalnız 1.4 katrilyon lira aynlmıştı. Deprem nedeniyle altyapı yatınmlan basta olmak üzere inşaat sektörüne kaynak aktanhnası gerekecek. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nın ılk etapta 10.7 trilyon liralık kaynak talebi bulunuyor. TOKl'nin konut yapımında devreye sokulması durumunda da depremzedeler için yapılacak evlere bütçeden kaynak aktanlması gerekecek. Borsa iki gün daha kapalı Ekonomi Servisi - tstanbul Menkul Kıymetler Borsası İMKB Hisse Senet- leri Piyasası'nın 26 Ağustos'a kadar ka- palı olacağı bildirildi. İMKB Başkanı Osman Birsen, iMKB'ye verilen bilgilerin netleşmesini teminen borsanın 2 gün kapalı kalması- nı önerdiklerini ve bu önerinin kabul gör- düğünü söyledi.Borsa açıldığı zaman pi- yasanın en az zararla normal çalışmaya dönülmesi içm ek bazı önlemlerle ilgili çalışmalar yapıldığını bıldiren Osman Birsen, söz konusu önlemlerle ilgili du- yurunun bugün yapılacağını kaydetti. Türkıye'nin sanayi üretim bölgesinde meydana gelen depremin, hisse senetle- ri piyasasında, biraz da psikolojık olmak üzere bir düşüşe neden olabileceği belir- tiliyor. Menkul kıymet aracı kurumlan- nın yetkilileri, hisse senedi pıyasalann- da kısa dönemde beklenen düşüşe kar- şın, piyasanın seyrinin kamunun ek kay- nak ihtiyacının nasıl sağlayacağma bağ- lı olduğuna dikkat çekiyorlar. "•Kapaülması yanlıştı' Görüşlerini açıklayan menkul kıymet aracı kuruluşu yetkilisi, olayın psikolo- jik ve duygusal boyutunu vurgularken, İMKB'de de yüzde 15 'ler düzeyinde bir düşüş beklendiğini ancak 4900 puanm al- tma inişin beklenmediğini kaydetti. Büyük bir aracı kurumun yönetıcisi de İMKB'nın hisse senedi piyasasınm kapatılmasını eleştirerek "TÜPRAŞda- hil sağhklı bilgj alınamayan şirketlerin tahtalan kapatüabilirdL Düşüş otmasın diye borsa kapaülamaz" dedi. BANKACILAR VE TÜRK-ÎŞDEPREMFIRSATÇILARINA KARŞI UYARDI Faizde tehüke sinyaliEkonomi Servisi - Marmara Bölge- sı'nde yaşanan deprem felakete dönü- şürken, gelişmelenn, para ve sermaye piyasalannda da "yer sarsınüsına" yol açmaması için Merkez Bankası'nın fa- izleri kontrol altına alması uyansmda bulunuldu. Ziraat Bankası, Garantı Bankası. Em- lakbank, Esbank, Yurtbank'ın üst dü- zey yetkilileri. deprem felaketı ile bir- likte nakit paraya ıhtıyacı olan devle- tin özel bankalardan borçlanmasının faizleri daha da yükselteceğı görüşün- de birleşirken, depremin bütçeye etkı- sinin en aza indirilmesı için özel ban- kalann devletle işbırliğı yapmasının gerektiğini vurguladılar. Devletin nakit ihtiyacı Merkez Bankası ve Hazine"nin kriz firsatçılanna karşı dıkkatli olması ge- rektiğini ifade eden uzmanlar. Merkez Bankası'nın kısa vadeli faizleri kontrol altına alarak uzun vadeli faizın yüksel- YATIRIM FONLARI 23 AĞUSTOS 1999 OûnlOk Değijim ATİPİFONLAR tsBanLHtssefon K gjniı ktırık Fon tj BmİL Det^ıen For MertunUllSilSra kıkrrsUKamtıF Mecfat HüstFcr hbsat A lîpı Degışken F CnotıATİpıRınuFaı finnlî A îiıı DCİBIN F UmkAfipı Detçkn mArıpıHsstFoa yKTATıpıKjmBFım TKrArıpıTeİBtılSeiF. YKYATiplMKunıal.F YKYATipiIMılSck. F YKTAfıpı (Ma-lçecckSJ mATipıDtftfaııFon Hah S«arta Ozel Fon VıkıfHsseFon MrfAGıfaSekHrFmı VıMAIMSeUrFaı HrtANettStttorFoH 0qMA7ipıKınıaf«ı DifbMİıATîpıDc^fcen Fon FounsArıpıDejıjtaFmı CU Sifaota ATipı Dei^feen F Zınstn îîp) Dcfışteıı ron n k A Mp4 unnj fon Pwnjktaf*ATi[ fejışıra SüreıltsmaF» E|t^<r:pDeJr}«e«F Damrtsnt * Otfışieı For DenrTıtATıııDeiı^n DmrT.ATiptFjidtlBFon FJAınfc A DclısiEn fon TetadiATıjı H B « ÜM to ATlpı «anta For AbArıpıHaseSmdıF HoçbankATîpi Dc|ıslısi F bçtoıkhnoaFon Ksçtınk rfest Fon Noc MefikuJ k Işhnk rtoçAI!ı»fuS(g.&EİFiJB Kode2 A Frpı Degışken Fan TEBftT De^ şkeîi hr TEBATp KanraFoo TEBratDeitfteıA eAGSODejÛKİF ûnlı A Tıpı Delrciıeft Eaıcıtıa^ıATıtıDeiıjkenF STBATı»ıDeJiittnfon GeAArıotKamıFoo 2946001 IHB59 «7115 fiîtlflOelJV «3337 «333? 25635 1645112 1521775 255194S 582717 30237 26830 978 26M8 13000 20345 15384 İ3UO3 4481C 192898) 22S8C 26493 20478 10733350 308(078 50S3C98 777720 4107595 2463396 20297 64759 338164 1511471 33412 10335 mv190432 1200636 47069 1459176 301116 50619 14308 22671 13788 651177 109750 41920 22364 153881 186624 12136 67318 p HıpıtaUTıp tefşa^ ToprakATıpiClegışter TaprakATipiKaniıgFHi TdfenFtft-l Hural A D^t^ken Far IşıkAHjıHtsseFm A l f A T D i ^ F Yatınm f A Deff^len Fon Tacrief A Tpt Karma Focı StriteiiADeftşanF Bayımtır A Tıpı Deft^en Fbn BjımdııATıjıKaraıF 1; YaL Oegtşkaı Fon A W A l l F DmtıaıitADetı^aF DnzMıAKınııaF Demztu"' *T: -:S-FB BTtPİFONLAR İş Bank. Lıkıt Fon ! B k D m F ls8aon.rahaiiciltH.Fbmi IjBanÜaiMifçBoroFmı I t t k B Oetışker Fon BF Ittuat B Tahvı(-BcM IttsatBDegşkHiF Garantı B Talmt-8000 Gannb B Ta> Uut Fon GnabBr*ıKannaFnı er yKBBTicıLJkıtFm yHBBTipıDtjışkeııF]» YKB B Ta-wıl Bono Faru rMBToıjotFon meTalMi^mFnı VakıfT>İMlwBamFmı Vakıf Yabancı Menaoı* Fona VaMUUFa VakıfBrıpıKaraıaFn D * B r D Hnans B Tîpı Tıhvl-8000 Fmans B Tîpı De{ı;>Hi Fonii Fnans B Tipı Ukıt Fom. Zıraît S Tıp^ DtJ.şKen Fon ZıruteriBitkılFn Zıra^t 3 Tıpı Tahvıl Bono 9834 412!5 85380 14771 41061 54160 25263 56685 47052 64(26 64455 21658 10249 41392 23683 23544 19491 11346 18540 14668 11706 29(0! 21539 101(51117 1(70814 716(93 3419352 4333703 971484 3913029 3375983 12166044 4652990 2(0(422 5315856 1677583 10853805 6916505 3381986 2197323 62571 58075 175121S5 3(84375 191(601 1709278 352(4 3802966 537597! 3923256 3329290 4749884 4648518 4088006 16246 rlaHBT^TalmıBom HalkBBınDetijltnFoıı PamııkBTıiHUkıtFon FjıUMTılMUmFm EnUtMtDei^tHitaı EabıMiMİıtMFn Simelıhnl Bono Fon» Oe«»rti3i*BDeJi!ier DenurTatBUutF Tanşftn-lUtt TûıUankBrfpiDetijtEiı EbbmkBUHFaı TSKBIirıpıTıMUanF TSffiBTİpıOeftteıtF»! Tefcsti! S Tlpt üfct For Tetatıl B Dettfken Fnn «3 B TalMl 8ow F AH B Tîp ütal Fw bçkMkTılmlBonFon Koç Menkal 8 ükJt Fwi Mrto8OeitştHiF«ı IBBOeJçlBiFo» IMl»ııkBDe|ı^nFon Şeker B Tıp< Degışten Fw ftpcj-* B Degışnai Fon EcaaiayBDegı^tııFaı SnDeü^nFonı TofnkBDetı^n AlbBrıpıDelijiıeııFonu AltaBlipıüMFıvı YabnmFBDetıtknFn Tao1er8De|ı^aF OamnoTjİMİ-BonoFmu Chmnlı B Upı LAI Fon TAfflYıtBDetşfeoF MKllaad Bank B De|ı^i0) Fon Yarttank B DeCıjken Fan Deneb BTalmMtamFm DenıılunkBT üfatFoa StetHnlı B Ti»ı Oejışked Fon Ulusai Bank BTıpc Defşhen F 4231685 2369252 3962052 3045881 5812136 1856069 6080411 2112390 44701 48690 2334251 1717821 34694 21954 3305303 1167562 109537 2950261 15684 530274 112648 632398 494283 74949 32207 İ4689 783776 134845 19244 291923 183104 49842 51399 51168 321648 78677 194549 83988 157031 95245 20261 66234 18671 26028 55S33 59973 43709 23692 1943G 28738 36238 31600 25872 22531 21252 20426 13205 Müteahhide aftan vazgeçildi mesini engellemesı gerektiğini belirt- nler. Devletin nakit paraya ihtiyacı ol- ması nedeniyle yüksek faızle para tek- lıf eden bazı bankalar olacağma işaret eden bankacılar. "Fırsatçılara karsıdik- katii olunmaİL Bu bankalann isimfcri kamuoyuna açıklanmaü" dedı. Bono ve tahvıl satışlannın halka da yansıya- cağını kaydeden bankacılar, bankalann mevduat faizlerini yükseltmek zorun- da kalacağını ifade ediyorlar. Türk-lş Yönetım Kurulu, mali sıste- me, büyük tasarruf sahiple- ri ve büyük işletmelere dev- lete daha uzun vadeli ve da- ha uygun faızlı borç verme çağnsında bulundu. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Af tasansı olarak bilinen, dayanıkstz, eksik malzemeyle bina yaptıkları saptanan müteahhitleri de af kapsarruna almasına karşın deprem felaketinin ardından bu hükmün ilgili komisyonlarda degiştirilece|i ve kapsam dışında bıkanlacağı bildirildi. Kamuoyundan yükselen tepkiler üzerine kamu bankalannı soyanlann da kapsam dışında tutulduğu af tasansı, işkencecilere ise ceza indirimi öngörüyor. Banka baüranlara Hükümetin geçen hafta sonu TBMM'ye ilettiği Bazı Suç ve Cezalann Alfina ilişkin Yasa Tasansı ile Basm Yoluyla Işlenen Suçlann Ertelenmesine tlişkin Yasa Tasansı, ilgili komisyonlara sevk ediidi. Hükümetin TBMM tatile girmeden çıkarmayı hedeflediği tasanlar bugünden hibarcn tali komisyon olan Anayasa Komisyonu'nda ele alınacak. Basın suçlanna verilen cezalann ertelenmesini öngören ve bugün Anayasa Komisyonu'nda ele alınacak olan tasan, 18 Nisan'a kadar sorumlu müdûr sıfatı ile işlenen suçlar dahil, basın yoluyla veya sözlü- görüntülü yayın araçlanyla işlenen suçiardan hüküm giyenlerin cezalannın infazmın ertelenmesini hükme bağlıyor. Bu suçiardan dolayı cezalannı çekmekte olanlar için de aym hüküm uygulanacak. Tasan ile ilgili yasa maddesinde öngörükn şahsi hürriyeti bağlayıca cezarun 12 yılı geçmeyen suçlar ik birlikte veya yahuzca para cezasmı ya da kamu hizmetinden yasaklama veya bir meslek veya sanatın yapılmaması, işyerinin kapatılması veya müsadere cezası gerektiren suçlar ve mahkemelerden başka merciler tarafından verilen para cezasmı gerektiren fiiller hakkında takibat yapılmayacağı öngörülüyor. Bu suçlar nedeniyle hüküm giyenlerin de affedileceği belirtiliyor. Depremin, ülke ekonomi- sı üzerindekı olumsuz so- nuçlannın gelecekteki yıl- lan da etkileyecek güçte ol- duğunun görüldüğü, yarala- nn sanlması için büyük kay- naklann seferber edilmesi gerektiği vurgulandı. Acıklamada, "Devletbüt- çemizin >ılladır içinde bu- hmduğu çaresizlik bifinmek- tedir.Altyapıyatmmlanna gi- derek daha az kaynak ayn- hrken bütçenin yüzde 43'ü borç faiz ödemeİerine aynl- maktadır. 1999 yüımn ük 6 ayında vergi gelirierimizm yüzde 91'i faizlere aktanl- nuşnr" denildi. Devletin afet öncesı yeterli hazrrlık yapa- mamasmın, afet sırasında yeterli donanımla olaya mü- dahale edememısınin devlet bütçesinın acıklı durumuna bağlı olduğu vurgulandı. SERBEST DÖVİZ ClNSt AfnenkanDdar AJmanMana bvıçre Frankı Frarsz Frankı hdlandaFlonn ingiiz Sterlını Avusturya Ş*n lOOftat üreb SAabRıy* Japon Yen AUŞ 441200 238800 291000 71000 211000 707000 33800 24000 116500 3880 SATIŞ 441900 239800 293000 71350 212500 712000 33950 24200 117500 3960 REPO PİYASASI Emisyorr 1.885 katrilyon TL Irrterbank: %73.85 1 Günlük stopajsız: %70.80 1 Günlük stopajlı: %77.28 ALTIN 24 Ayar altın Cumhunyet Reşat 22Ay»Weak 14 Ayar aitın 3630000 23800000 2720000 3285000 1323900 3655000 24600000 2920000 3640000 2138175 ÇAPRAZ KURLAR 1 ABDDoları 15691 70110 15059 8258C 111.42 1.4967 77835 3.7503 IKımytD: 1S0R: 1S0R: 1Eıro Anstratya Dolan Datimartca Kranı Isıiçre Frangı Isveç Kronu Japon Yeni K»ada Dolan NonecKronu S. AraDistan Riyali 1.6122 WD Dolan 3 2879 MM) Dolan 1 3687 ABD Dolan 603.108 TL. 10605 ABD Dolan Euro dönüşüm oranlan 1.95583 Almafl Mariu 40.3399 Be^üca Frangı 403399 LöfcsemtMrg Frangı 166386 IssanyolPezatası 655957 Fransız Frangı 0.787564 trlanda Lira» 1936.27 Italyan Lireti 2.20371 HollatdaFtoruıi 13 7603 Anısturya Şilini 200.482 Podekiz Esksdosu 5.94573 Fin Marfckası BENCE İZZETTİN ÖNDER 'Daha Fazla Işık" Karanlık bir dünyada nedenleri iç içe geçmiş fela- ketleryaşarken insanın dilinden "daha fazla ışık!" söz- cükleri dökülüyor, kalbinde ise aydınlığa olan gerek- sinme trtreşimleri yükseliyor. Ünlü fizik alimi Einste- in'ın kendısı kadar ünlü bır ifadesi şudur: "Yaratıcı o denli ürkütücüdör ki, bu âlemde gördüğümüz ve ya- şadığımız olaylarla bizleri heran şaşırtmakta ve deh- şete düşürmektedir. Ancak, o yaratıcı, o denli mer- hametli ve bize öyle güçler vermiştir ki, bunlan kulla- narak bu dehşet verici olaylar amsındaki ilişkiyi anla- yabilir ve yorumlayabiliriz." ••• Deprem, açıktır ki, bir doğa olayıdır. Her doğa da- yı gibi, onun da kurallan vardır. Bugün için depremin oluşum kurallannın tümünü bilemiyor olabiliriz. Ya da duşum kurallannı bilebilsek dahı, olabilecek bir dep- remin zamanını, süresıni ve şiddetini henüz tam ola- rak hesaplayamıyoruz. Bu nedenle, gerçekten dep- rem olayı fevkalade ürtükücü gelmektedir. Üstelik de, depremle ilgili tüm nedenleri bilebilsek dahi, depre- min yol açabileceği can ve mal kaybına engel oluna- mayabilir. Iştn bu yönü insan-doğa ilişkisidir ve bu iliş- ki, bu boyuru ile "doğa felaketi" olarak da anılabilir. • • • Böytece Hk boyutu ile tanımlayabilecegimiz doğa oia- yı, Türkiye ekonomisinin çok büyük bir bölümünün ku- rulu olduğu ve nüfusunun çok büyük bir bölümünün yaşadığı bölgeyi vurdu. Işte bu noktadan itibaren in- san-insan ilişkisi başlıyor ve bu kısa yazının sonunda görebileceğimiz gibi, insanın insana yaptığı tahribat do- ğanınkınin kat kat üstünde olabilmektedir. önce şu yerieşim meselesine twr bakalım. Işletme- lerin yerieşim konusu ıktisat bilimi içinde işlenmekte ve gerek hammadde gerek pazar açısından en uygun yer seçilmeye çalışılmaktadır. Ne var ki, bu seçişte hâ- kim olan amaç, kânn azamiteştirilmesidir.. Sermaye mer- kezli hâkim ideoloji böyle bır teoriye insancıl amaç ya da sosyal amaç fonksiyonlannı dahil etmez. Teorinin saf halinde söz konusu yan düşünceler de yer alıyor olmakla beraber, uygulamada böyle bir pratik kesin- likle geliştirilmez. Çünkü uygulama sermaye hâkimi- yetinde yürütülmektedır. Türkiye'deki devietçilık uygu- lamasının böytesi kapitalist uygulamadan farkı, kalkın- ma çabalannı tüm yurt sathına yaymaya çalışmış ol- masıdır. Çünkü bu işı özçıkara sermaye değil, toplum- sal yaran gözeten devlet yapıyordu. Gerek sanayi gerek yerieşim merkezlerinin saptan- masında hiçbir planın olmaması tesadüfi değil, ser- maye-yanlı kasıtlı davranıştır. Işin bu boyutunun tek yorumu, devletin ortadan kaldmlmış olmasıdır. Dev- let, sadece üretim ile değil, düzenleyıci faaliyetleri ile de toplum adına davranan bir örgüttür. Işte, "plan"\ "pilav"a benzeten sorumsuzlann amaçlan tam da bu idi: Tüm kararlardatoplumsal yarann gözardı edilerek, sermaye çıkan doğrultusunda hareket serbestisi oluş- turmak! Böylece devtet denen aygıtın şahdamanna bi- nilmiş oluyordu. Bugünkü birikimli oluşum ve acı so- nuç böylece ortaya çıkmıştr! Felaket bölgelerinde tam bir "halk karmaşası" hâ- kim oldu. Işin ilginç yanı, bu karmaşaya giden yolu al- kışJaria açanlar, o müthiş anda "devlet nerede!" diye çığlık attı. Devlet nerede olabilirdi ki! Niçin anlamamak- ta inatçı davranılıyor ki. Özel sermayenin birkaç sos- yetik kapkaççının elinde olduğu, gelişmekte olan bir ülkenin devleti, kapitalizmin yerieşmiş olduğu ileri ül- keler devletleri gibi olamaz. Onun için, sermayenin de- netienmesi ve buna bağlı olarak sistem konulan ge- lişmekte olan ülkelerde çok daha fazla öncelik taşır. Böyle bir devlet organize olamaz. Böyle ekonomiler- de en organize kesim silahlı kuvvetlerdir. Nitekim biz- de de aynı durum söz konusudur. Ancak, zamanla ser- maye kesimi olgunlaşıp, kendine çekıdüzen verdikçe, burjuva kurallan tüm toplumu ve devleti kapsamaya başlayabilir. En son kademeyi müteahhitlerimiz ve onlann yap- mış olduğu mukavva evlere oturma izni veren kurul- lar oluşturmaktadır. Ülkede planlama kavramını silen, iktisat bilimine dahi hâkim olan, ancak ilk anlık panl- tılan ile toplumun gözünü boyayarak, onu tum otası- lıklara karşı duyarsız bir cahil haline getiren gelişme- miş sermaye ideolojisi, patates tarlası üzerine motor fabrikası kuranlar ile kartondan mezarlara ınsanları sokanlar arasında fazla bir fark gözetmez. Daha da ıleri gıdersek, bu işin dünya çapında da böyle olduğunu görürüz. Tüm dünyayı gözü doymaz bir biçimde sömüren, zengini daha zengin, fakıri daha fakir yapan ideoloji ile Türkiye'de yaşanan ideoloji ara- sında nitelik değil, sadece derece farkı bulunmaktadır. Sermaye koruyucu-ideolojisini de yaratmaktadır. Önce tetikçi bulup karşımıza koymaktadır: Müteah- hitler, beledıyeler, organize olamayan devlet vb. Bun- lann hepsı birer denizanasıdır. Kumsala vuran deni- zanalannı tekerteker denıze geri gönderen adamın za- vallılığı gibi, biz de teker teker tetikçılerle uğraşırsak ana suçluyu kaybederiz. Nitekim, aynen de böyle olu- yor. Bu hikâyeye bir de insanlann kutsal duygulannı sömüren sermaye yanlısı dincilerin çabalan da kat- lınca, korkuyorum ki bu kez de işin ana dokusuna ine- meyeceğiz. Şimdiye dek olanlann sonuçlannı, devletin organi- zasyonunda, bu işe yol açan hâkim ideoloji sayesin- de yeşerip, hayat bulanlar karşılamak zorundadır. Biz- zat kendilerinin savunduğu piyasa ekonomisi buna amirdir.Aynı çevreleri bir de şu düşünce etrafında yo- ğunlaşmaya davet ediyorum: Ekonomik anlamda is- raf nedir? Acaba bu ekonomide asıl israfın kaynağı ne- dir? Ulusca uğramış okJuğumuz bu büyükfelaket sonucun- da hayatlannı kaybedenlere rahmet, tüm ulusumuza da başsağlığı dilerim. MERKEZ BANKASİ KURLARI 24 AĞUSTOS 1999 CİNSİ 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Danimarka Kronu 1 hgıliz Sterfini 1 svıçre Frangı 1 Isveç Kronu 1 Japon Yenı 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dınan 1 Nofveç Kronu DÖVİZ AUŞ 438,528 278,997 62,542 706,711 290,738 52,810 3,929 293,085 1,429,935 1 56,233 1 Suudı Arabistan Riyali 117,284 1 Euro 1 Alman Markı 1 Belçıka Frang[ 1 Luksemburg Frangı 11spanyol Pezetası 1 Fransız Frangı 11rlanda Lirası 100 Italyan Lireti 1 Hollanda Flonnı 1 Avusturya Şilını 1 Portekız Esküdosu 1 Fın Markkası 1 Bulgar Levası 1 Iran Rıyalı 1 Rumen Leyı 1 Sunye Lirası 1 Ürdun Dınan 1 Yenı Israil Şekeli 1 Yunan Dranmısı 465,059 237,781 11,528 11.528 2,796 70,898 590,503 24,018 211,034 33,797 2,320 78,218 SATIŞ 440,643 280,822 62,850 710,405 292,611 53,360 3,955 294,410 ,448,769 56,612 117,495 467,302 238,928 11,584 11,584 2,809 71,240 593,351 24,134 212,052 33,960 2,331 78.595 EFEKTİF AUŞ 438,221 277,714 62,498 706,216 290,302 52,773 3,914 292,001 1,408,486 56,194 116,404 237,615 11,511 11,442 2,790 70,792 586,960 23,946 210,717 33,746 2,303 78,163 100 78 14 4,645 545,768 97,650 1,397 SATIŞ 441,304 282,507 62,995 711,471 293,050 53,438 3.970 295.529 1,470.501 56,742 118,376 239,215 11,601 11,671 2,815 71,347 596,911 24,226 212,370 34,011 2,348 78,776 151 118 21 6,967 615,440 102,658 1,456