Katalog

1 7 MAYIS 1999 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 Kosova gergınlığı nedenıyle NATO, Turkıye'den us ıstıyor bu kezde NATO Antlaşması'na gore boyle bır ıstek yenne getınlebılır mı? Prof Dr Anıl Çeçen'e gore Kuzey Atlantık Paktı Antlaşması'nda bu tur ıstemlerı haklı gosterecek herhangı bır duzenleme bulunmuyor "NATO Antlaşması, Sovyetler Bırlığı 'nın bulunduğu dönemde Doğu Bloku ulkelerının Batı ıttıfakına donuk yürvttüğu saldınya karşı savunma ve ışbıriığı ılkelenne dayanılarak hazırlanmış bır metındır Kunıluşundan bu yana 50 yıldır yalnızca savunma ve ışbıriığı orgutu olarak gorev yapan NATO guçlen, ılk kez Kosova sorununda antlaşmanın dışında hareket ettıler Çunku yapılan operasyonda, ıttıfaka uye olan ulkelerın sıyası bağımsızlığı ya da guvenlığının tehlıkeye duşmesı gıbı bır durum soz konusu değıldı " Pekı bu çerçevede NATO'nun yenı ısteklerını kabul etmesı Turkıye açısından nasıl bır sonuç doğurur? Çeçen'ın bu soruya verdığı karşılık da şoyle "NATO konseptının ABD'nın çabalarıyla değıştınlmeye çalışıldığını gözlemlıyoruz ISIK KANSU Us vermenin gerekçesi NATO, gıderek Batı ıttıfakının guvenlık örgutü olmaktan çıkarılıp ınsan haklan kavramı doğrultusunda ortaya çıkan sorunların çozumu ıçın bır 'dunya jandarması' konumuna kaydınlıyor Oysa ınsan haklan sonınu NATO'yu değıl, Bırieşmış Mılletler ve Avnıpa Guvenlık ve Işbıriığı Antlaşması'nı ılgılendıren bır sorundur Bu çerçevede, Turkıye'nın durumunu değerlendırerek yenı bır NATO polıtıkası oluşturmasında buyuk yarar vardır " Anıl Çeçen, Amenka'nın NATO formulune karşı Avrupa ulkelennın 'Batı Avrupa Bırlığı' adı altındakı askerı kuruluşu one çıkardığını anımsatarak, Turkıye'nın bu noktada Avrupa Bırlığı ıle ABD arasında kaldığına ınanıyor "Avrupa'nın ayn bır asken örgutlenmeye gıtmesını ıstemeyen Amenka, NATO'dakı karar mekanızmasını Batı Avrupa Bırlığı'ne devretmeye hazırianıyor Bu durumda Turkıye ıse, Avrupa Bırlığı dışında olduğu ıçın, 1952'de uyesı olduğu bır asken ıttıfakta karar mekanızmalannın dışında kalacaktır Henuz bu sorunlar çozulmeden Turkıye'nın ıkıncı bır Incıhık uygulamasına Trakya'da da ızın vermesı, çok büyuk hukuksal ve sıyasal sorunlara neden olabılır " Ne yazık kı, Turkıye açısından yaşamsal onemdekı konular, Amerıkan vatandaşı Merve'nın 'dınsel kısve'si vb tartışmalar yuzunden enıne boyuna ele alınamıyor Taze fıkra Okurumuz Akhan Hılmı Çamurdan en taze Akbulut fıkrası geçmış "Meclıs başkanlığı seçımınde Akbulut ılk turda 83, ıkıncı turda 84 oy aldı Neden? Ilk turda kendısıne oy vermeyı unutmuş da " Giine Guleryuzlu habercı Metın Uca'nın, Mustafa Hoş, Fergun Atalay ve Ayşegül Imer ıle bırlıkte Kanal 6'da hazırladıkları 'Sabaha Merhaba' adlı haber kuşağını ızlıyor musunuz? Uca'nın programında her şeye maydanozluk yok, ıç ve dış polıtıka uzenne yenı yetme ukalalık hıç yok Uca'nın programında şaka, gulmece var, sululuk yok Yaşamın acı gerçeklerı var, sulugözluluk yok Metın Uca, "Bır tur haber giilep yiizle başlayın göstensı bızımkısı Magazın ağırlıklı belkı, ama bellı bır nıtelık çrtasının altına dûşmek ıstemıyoruz" dıyor "Insanlan sabah sabah yenıden uyutmayı değıl, uyandırmayı amaçlıyoruz Görüntünün gücünden yarartanarak kımı zaman haber bûltenlennde gözden kaçan aynntılan, üstüne pek düşulmeyen bölümlen, 'Derın-serın analız' bölümünde ırdelıyoruz Çok gaf yapılan bır ülkede 'Haftanın lafı, gafı ve safı'/?/ ızleyıcılenmızle bırlıkte belırlıyoruz. Bır haberde görmekten utandığımız noktalardan. gazetecı olarak yapılmaması gerekenlerden ozenle uzak duruyoruz Insanlara, gerçekfen parmak sallayarak değıl de, gûlûmseyerek, gülümseterek anlatmaya çabalıyoruz Ağzınagelenı söyleme özguriüğünü de kullanmıyoruz " Gune, Metın Uca'nın sabah programları ıle başlamak hoş oluyor doğrusu... Enerji hükmüne dikkat Bülent Ecevit'ın daktılosundan çıkıp geçen hafta MHP ıle ANAP'ın goruşune açılan koalısyon hukumetı protokol taslağının 31 maddesı şu hukmu ıçerıyordu "Enerji sektorundekı ozelleştırmelen veya yabancı yatınmcılan guçleştıncı yasal ve anayasal engeller bağımsızlığımıza golge duşurmeyecek duzenlemelerle aşılacaktır." Ne demektı bu? Anayasanın ımtıyaz sozleşmelerıne ılışkın Danıştay'a verdığı yetkı kaldırılacak ya da sınırlandırılacak, ulusal yargı yenne "uluslararası tahkım'e yol açılacaktı Bu uygulamaya gıdıldığı an, protokol taslağındakı "bağımsızlığımıza golge duşurmeyecek duzenlemeler" ıfadesının ıse hıçbır anlamı kalmayacaktı Son gelışmeler gosterıyor kı DSP-MHP-ANAP ortakhğı gundemden şımdılık duştu Dılerız kı kurulacak herhangı bır hukumetın protokol taslağından, ulusal çıkan zarara uğratabılecek buna benzer hukumler de duşer lllli ÇALIŞANLARIN / SORULARI SORUNLARI YILMAZ ŞIPAL Yaş nedeniyle emeklilik ve ikramiye farkı Sorit: Bir devlet kuruluşundan, 37 yıl 5 aylık bir hizmet yılın- dan sonra 65 yaşı doldurmam sebebiyle şube müdfirü ola- rak 1. derece 4. kademeden 3.600 ek gostergej le, Temmuz 1998'de emekli edildim. Temmuz 1998'deki katsavı, goster- ge \ e oranlarda emekli ıkramh emi aldım. Daha sonra, Ekim 1998'de emekli a>lıklarına \apilan zamma aıt ikrami\e far- kını da aldım Oğrenmek ıstedığım 65 \ aş sebebıv le a\ rılmam- dan dolayı. 1 Ocak 1999'da vururluğe gıren \enı katsayıla- ra gore de ikramiye farkı hakkımın olup olmadığıdır. (Y.S.) YANIT: TC Emekli Sandığı Yasası'nın 40 maddesı uyannca "iştirakçilerin vazıfelemle ilgılerinin kesilmesini gerektiren yaş haddı 6? vaşını doldurdukları tarıhtır". 4 Nısan 1988 gunlu Resmı Gazete de yayımlanan 5434 sayılı Tur- kıye Cumhunyetı Emekli Sandığı Yasası nın Bazı Maddelennın De- ğıştınlmesıne ve Bu Yasaya Geçıcı Maddeler Eklenmesıne Ilışkın Ya- sa ıle değışen, 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Yasası nın ek 20 mad- desı, 65 yaş uygulamasıyla emekli edılen devlet memurlanna ode- nen emeklılık ıkramıyesı ıle ılgılıdır "İştirakçilerden, kanunlarla belirlenen bekleme sureleri sonun- da kadrosuzluk ve>a yaş haddı sebebıvle emeklıve se>k edilen- ler ve vazıfe malulluğu hukumlenne gore vazife malulluğu avlı- ğı bağlananlar ile olum sebebı\le haklarında emeklilik ışlemı uygulananlara; bu kanuna gore aylığa hak kazandıkları tarihı takıp eden uç av içinde emekli ıkramiyesinın hesaplanmasına esas alınan katsav ılarda meydana gelecek artış nedeniv le oluşacak ik- ramive farkları ile, ilk mali yılın birincı ayında katsavılar dışın- daki diğer unsurlarda me\ dana gelecek artışa, bu tarıhte > urür- lukte olan katsavılar uvgulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ıkramivesı ile ılgılı hukumlere gore ayrıca ode- nır. \ncak avlığa hak kazandıkları tarihı takıp eden uç av ıçın- de katsay ılarda artış vapılmadığı takdırde. muteakiben katsayı- larda altı ay içinde vapılacak ilk artıştan doğan ikramiye fark- ları da bunlara ayrıca ödenir." Memur ve emeklılen ıle SSK ve Bağ-Kur emeklılenne yılda bır kez yapılan artışlar 1 Ocak 1984'te, 1 donemı 1 Ocak-30 Hazıran arası, 2 dönemı de 1 Temmuz-31 Aralık arası olmak uzere ıkı döne- me bolunmuştur 1 Temmuz 1993'te maaş artışlan bu kez yıl 4 doneme bolunerek vapılmaya başlanmıştır Bu u>gulamava da 1 Temmuz 1996'da son venlmış yıne eskı uvgulamaya donulmuş aylık artışlan 2 donemde yapılmaya başlanmıştır Gunumuzde ayhklara yapılan artışlar bınn- cısı 1 Ocak-30 Hazıran ıkıncısı de 1 Temmuz-31 Aralık donemle- nnde yapılmaktadır Ek madde 20'ye gore, 65 yaşını doldurduğunuz ıçın kendı ısteğı- nız dışında kurumunuzca emekli edıldığınız Temmuz 1998 tanhını ızleyen uç ay içinde ve Ekım 1998'de katsayı artışı emekli ıkramı- yenıze vansıtıldığına gore Ocak 1999 da katsıyalarda oluşan artış, emeklilik ıkramıyenıze yansımayacaktır Ancak TC Emekli Sandı- ğı Yasası Ek Madde 70 ıle uygulamaya gıren "özel tazminatın" emek- li ıkramıvesıneyansıvanoranı, 1 Ocak 1999dayukselmıştır Butaz- mınat da "katsavılar dışındaki unsurlar" arasında yer aldığına go- re bu tazmınatta İ Ocak 1999 da oluşan artışm, emeklilik ıkramıyenıze yansıtılması gerektığı goruşundeyız İLAN T.C. İSTANBJLJL 3. İCRA CEZA HÂKİMLİĞİ'NDEN İLANEN TEBLİGAT 1999 6 Muştekı Set Beton Madencılık ve Tıc AŞ \ekıh Av Denız Önel tarafından borçlu Hahm Gunduz aleyhıne Istanbul 2 lc- ra Müdurluğu'nun 1998 10670 esas savılı takıp dosyası uzen- ne yapılan ceza davasının ıncelemesı sonunda Hâkımlığımızde gorulen ceza davasının (mal beyanında bu- lunmamak) borçlusu Halım Gunduz (Merkez Mah, Mahmut- bey Cad Okul Sokak N 2 Halkalı / Ist) adresıne gondenlen davetıye teblığ edılmedığınden yapılan arastırmalara rağmen adresının tespıt edılemedığınden ılanen teblıgat yapılmasına karar venlmıştır Borçlunun CUMK. nun 225 ve IİK nun 349 maddelenne gore duruşma gunu olan 14 7 1999 s 15 00'de duruşmada bu- lunması veyahut delıllennı ıbraz etmesı gelmedığı takdırde davanın gıyabında devam edeceğı hususlannın teblığ venne kaım olmak uzere ılanen davetıye olunur 3 5 1999 Basın 20833 HAYVANLAR ISMAIL GÎLGEÇ KİM KİME DUM DUMA BEHÎÇAK behıcak(a turk.net HARBİ SEMİH POROY BULUT BEBEK MRAYÇtFTçt TARtHTE BUGÜN MLMTAZ ARIKAN 1 7 Mayıa DOMUZLAR KÖRFEZİ TUTSAKLARI 1961'DE 8UGUN, KÛBA PEVLETSAŞKAN FIOBL CASTlKf ABD'YB, 'OOMUZLAR KoeP€Zlt ÇIKAHMASIN[>A ElE SEÇlKDiKLERI SALDtftGAHLARtNr AĞIR IÇ MAKINELE- R/Yte TAKAS ECHLMES/U/ OVegOt KUBA P£r£/Ml'N P€fJ SOMKA, A8D 're KAÇAM PHOATOK FULSeNCKJ 8ATTISTA V£ ES/a YÖHETiM MUUlAKt, CA(A KAS1 MERK£ZJ HABEBALMA SEeVISl) ILE ynPARAK, y£M /sertuıı DEVIRMBK. IÇIM G£Çn. 6u AMAÇLA SlK MlUS t£UW£TI H4ZieiAfjPI ABD BAÇKAMI J FKEUNEDY'Nlfil Pe OHAYLADIĞI Çi- KARMA, NıSAM İ961'PE KÛSA'NIN DOMUZLAÜ KD&- FEZl 'NE yAPIU» ANCAK,HAZIİSUKLI KÜ8A ASU KUVVETLeRI KARŞtSiUCA &4ÇA&LI OLAMADlLAtZ. EYLEM SlGASINPA 3O'l OLPURÜUHJ, 1210'u [>A TUTSAK EOlLCM ÇSalda ^ GÖRÜŞ Dr. EMİN GÜRSES Köylülük ve Kuralsızlık Bır oncekı yazımızda, devletın, mal ve hizmet sun- mayı organıze etmek ıçın oluşturulan kurumlarda ıfadesını bulduğunu belırtmıştık Bu kurumların ış- levlerını yenne getırmesı, onların varlığının devam- lılığını sağlayacaktır Aksı takdırde bunların var oluş nedenlen sorgulanmaya başlanacak ve yenne ıka- me edılebılecek uygun kurumların oluşturulmasının yollan aranacaktır Sanayı toplumlarında bır sureç ıçensınde onemlı olçude ortak davranış bıçımlen gelıştınlmış ve bu açı- dan bakıldığında bır self-dısıplın sağlanmıştır Tur- kıye gıbı henuz koyluluğun hâkım olduğu toplum- larda ıse ne bu tur ortak davranış bıçımlen gelıştırı- lebılmış ne de uygun bır self-dısıplın sağlanabılmış- tır Belırsızlığın egemen olduğu bu tur toplumlarda şıd- det kulturunun ve buna uygun davranış bıçımlennın yaygın olduğu gorulmektedır Ideolojıler ıse genel- lıkle bu şıddet ve belırsızlık kulturune uygun bır şe- kılde şekıllendırılmışlerdır Uzlaşma kulturunun sa- nayı toplumu ve dolayısıyla modern toplumun ol- mazsa olmaz koşulu olduğu dıkkate alınmamıştır Bu- yuk bır çoğjnluk, uzlaşma kulturu olmadan uzlaş- manın var olduğu, ozgurlukçu bır sıyası yapılanma- nın, onemlı sorunlar yaşanmadan oluşturulabılece- ğı yanılgısına duşmuştur Modern bır toplumun oluştumlabılmesı ıçın sana- yı toplumuna ulaşılması gerektığı açıktır Sanayı top- lumu self-dısıplını ve uzlaşma kulturunu oluşturabı- lecek altyapılan hazırlayacaktır Aksı takdırde Tur- kıye'de olduğu gıbı koyluluğu entegre edemeyen bır sanayıleşmenın yokluğunda koyluluk şehırlere 'her kafadan bırses'ö\ye tanımlanabılecek kendı yaşam bıçımını hâkım kılacaktır Merkezı otontelenn geçı- cı de olsa bazı nedenlerle bundan bırfayda umma- lan ıse zamanla malıyetı daha da yukseltecek, top- lumsal bunalımlara yol açabılecektır Kentlere sahıp çıkmaktan acız olduğunu goste- ren burjuvazı kendısının tanhsel gorevını geçmışte yaptığı hesap hatalanyla zaten bunalmış durumda olan merkezı otorıteye bırakmayı ve onun emırlerı- ne uymayı daha ucuz bır yol olarak gormuştur Boy- le olunca da burokrası doğal olarak bellı bır sureç- te çozülmesı gereken sorunlan kısa surede çozmek ıçın kolları sıvamış, fakat sorunlann çokluğu karşı- sında panığe kapılarak hatalar yapmaya başlamış- tır Şehırlerde kuralsızlık merkezı otorrtenın ışını zor- laştınrken merkez-çevre arasında surtuşmeyı de arttırmıştır Bu surtuşmeler radıkalleşmeyı besle- mıştır Zamanında kuralsızlıktan medet umanlar şım- dı modern toplumun kurallarını dayatmak ıçın guç- lerını aşan bır çaba gostermek zorunda olduklarını gormektedırler Toplumda koyluluğun kente hâkım olması sonucu mesleksızler ışgucu ıçensınde onem- lı bır yer tutmaya başlamışlardır Bunlar ıse gunu kurtarmak ıçın çaba gosteren yenı bır tur tuccarlık mesleğı oluşturmuşlardır Bu meslekte de kuralsız- lık belırieyıcı bır ozellık olarak kendısını gostermeye başlamıştır Unıversıtelere de sıçrayan bu kuralsızlık, yalnızca oğrencılenn kendı duşuncelennı başkalanna zorla da- yatmasını getırmekle kalmamış, bazı oğretım uye- lerının sağ ve sol dayatmacılığın surdurulmesı ıçın oğrencılerı açıkça kışkırtmalarına kadar varmıştır Kendısının buyuk çabalarıyla bugune getırdığı Sa- karya Ünıversrtesı'nde Rektor Prof (smaıl Çallı, oğretım uyelerıyle yaptığı bır toplantıda, bazı oğre- tım uyelerının gorevlerı gereğı olan bılımsel araştır- ma yapmak yenne tarıkatlarla uğraştıklarını, oğren- cılen kışkırttıklannı rfade etmış ve devletten maaş alıp devlete sovenlere ızın verılmeyeceğı konusunda uyarıda bulunmak gereğını duymuştur Boyle bır manzarada Batılı anlamda bır kapıtalız- mın ışleyışı de tıkanmaya başlamıştır Yanı hem eko- nomıde hem de sıyasal alanda bır lıberalleşme sağ- lanamamıştır Eldekı malzeme ıle sıstemın topalla- ması kaçınılmaz olmuştur Hakların ne olduğu ko- nusunda her kafadan bır ses çıkmaya başlamış dın de dahıl hemen hemen her şey mahalleden mahal- leye, hatta sokaktan sokağa değışık şekılde tanım- lanmaya başlanmıştır Istanbul'un Fatıh ılçesınde bıle değışık caddelerde orgutlenen bazı Islamcı ta- nkatlar bırbııiennı dınsız olmakla suçlayacak kadar ılerı gıtmışlerdır Islam dınının bır arada yaşamanın koşullannı koyduğunu unutanlar, kuralsızlıktan me- det ummuş ve bır arada yaşamanın bır gereğı olan serf-dısıplıne de en fazla tepkı gosterenler olmuş- lardır Koylulukten kurtulmadan evlıya olunamayacağı gı- bı sanayı toplumu olmadan gelışmış Batılı ulkeler- dekı gıbı bır modernleşme sağlanamayacak ve dolayısıyla bu belırsızlıklenn surmesı de kaçınılmaz olacaktır BULMACA SEDATYAŞAY1\ 1 2 3 4SOLDANSAĞA 1/ Çorba yap- maktakullanı- lan, türlu bı- çımlerde kesı- lerek kurutul- muş buğday unuhamuru 2/ Bır tümceyı oluşturan bı- nmlerden her bın Ege Böl- gesı'nde ünlü bır antık kent 3/ "Don delık — dehk/Kev- gır mısın be kardeşlık" (OrhanVelı) Eskıve -j bılınmeyen bır tanhı - anlatmakta kullanılan deyımsozu 4/Bırko- 3 nunun bütûn yönlennı 4 bırer bırer ıncelemek 5 5/ Kazlan semırtmek _ ıçın venlen mısır ha- ° muru 6/ Kayıkta dü- 7 menı kullanmak ıçın 8 dumenın baş tarafına g takılan kol Kedı ya dakopekyavrusu 7/Notada durak ışaretı Japonla- nn ulusal gıysısı 8/ Çıplak vucut resmı "Bırbaşka — beklemez artık gelecekten" (Yahya Kemal) 9/ Sakızla tatlandınlmış rakı YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Yakası erkek gomleğını andıran, uzun kollu, kolla- n manşetlı kadın bluzu II Anlann çıkardığı bır tur salgı Bır ışın yapıldığı an 3/ Sakarya'nın bır ılçe- sı Antmetıkte bır kuvvetın derecesını veren sayı 4/ Asma, kavun, karpuz gıbı bıtkılenn surgunu ya da da- lı 5/ Aruz olçusunde, kısa okunması gereken bır he- ceyı kalıba uydurmak ıçın uzatma 'Olumdur yaşa- nan tek başına Aşk — kışılıktır" (Ataol Behramoğ- lu) 6/Tekraretmek 7/Yabancı Musevılığınsımge- sı olan sekızkollu şamdana venlen ad 8/ Kadınsı dav- ranışlan olan erkek 9/ Bır kımsenın davranışlanna te- mel olan ahlak ılkelennm tumu Lokantalarda gar- son yamağı