Katalog

Cumhuriyet INTERNET'TE www.cumhuriyet.com.tr www.cumhuriyet.com Cumhuriyel Cumhuriyet İSTAİBUL VE ÇEVRESİNDE YAYINDAYIZ 75. YIL SAYI: 26865 / 200.000 TL (KDViçinde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARİ: NADİR NADİ (1945-1991) 27NİSAN1999SALI H R H I K I VOLTAIRE SADIK'SAFDIL Fransızcadan çeviren: Bekir Karaoğlu Aydınlanma çağının öncülerinden, Fransız Devrimi'ni hazırlayan düşünürlerin başında gelen Voltaire'in en önemli üç felsefi romanından ikisi... Bugün Cumhuriyet 'le birlikte... SADIK SAFD1L K İ T Prof. Dr. A. AFETİNAN M. KEMAL ATATURK'UN KARLSBAD HATIRALARI Atatürk'ün bu ilgi çekici anılarını okurlarımıza sunmaktan büyük bir kıvanç duyarız. Cuma günü Cumhuriyet 'le birlikte... Demirel, NATO zirvesinin ardından seçimleri değerlendirdi paıtflifaüküınetJStedİğİmİZİ aldlk' NATO zirvesinde Türkiye'nin evet demediği bir şeyin olmadığını söyleyen Demirel, "Istediğimiz gibi olmasaydı, irademizin olmadığı yerde icraat yapmak zorunda kalırdık" dedi. Demirel, Clinton'ın kendisiyle görüşme talebi ile ilgili olarak da "Ben Türkiye Cumhurbaşkanı'y ım - Clinton'ın görüşmek istemesi doğaldır. Dünyanın en önemli yerinde duruyorum" diye konuştu. Haksız duruma düşmeyeceğiz' öcaian davasına da değinen Demirel, Türkiye'nin davayı oldubittiye getirmek gibi bir yola başvurmayacağını vurguladı. Demirel "Türkiye, haklıyken haksız duruma niye girsin" diye sordu. Seçimleri de değerlendiren Demirel, "Sandıktan ne çıktıysa o muteberdir. Halkın istediği odur. Bu koalisyondur, başka bir şey değildir. 3 partiden müteşekkil bir koalisyon olacaktır" dedi. Cumhurbaşkanı Demirel: Bundan sonraki seçimde Türkhe yerine otunır. VVASHINGTON (AA) - Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, terör örgütü PKK'- nin lideri Abdullah Öcaian konusunda "Dünya kamu- oyundan şikâyetim var. Öle- nin hakkı aranmıvor, ökJüre- ne merhamet duy uluyor" de- di. Demirel, Kuzey Irak'tabir Kürt devleti kurmaya kimse- nın gücünün yetmeyeceğini söyledi NATO zirvesinde, Avrapa Güvenlik ve Savun- ma Kimliği konusunda, Tür- kiye'nin istediği istikamete gelındığini belırten Demirel. Türkiye'nin 'evet' demediği bir şeyin olmayacağını söy- ledi. NATO zirvesinin ta- mamlanmasının ardtndan, kaldığı VVashıngton Madison Oteli'nde basın toplantısı dü- zenleyen _Cumhurbaşkanı Demirel, "Ocalan'ın yargı- lanması, yeni hükümetin ku- ruluşu, MHP, HADEP, eko- nomik konular ve dış ilişki- ler" dahıl birçok konuda gö- rüşlerini bildirdi. Cumhurbaşkanı Demirel, adil ve şefFaf olacağmı bildir- dıği Öcaian davası ile ılgilı görüşlennı şöyle dile getirdi- -Şahıs. 30 bin kişinin katli it- hanuyla mahkemeye çıkanlı- yor. Türkiye bu davayı oldu- N A T O Diplomatik başanda ABD desteği # Türkiye'nin Washington zirvesinde elde ettiği diplomatik başannın arkasında haklı itirazlan kadar ABD'nin de "Avrupa'yı şu aşamada tek başına bırakmama karan" olduğu kaydedildi. Türkiye, bildirgenin istediği doğrultuda çıkanlmasına yönelik olarak ABD ile yaptığı temaslarda, "Türkiye'nin Avrupa güvenlik sisteminin dışında bırakılması ABD'nin de bölgedeki stratejik çıkarlanna uymaz" söylemini kullandı. • 11. Sayfada A B D B a s k a n ı C l i n t o n 'NATO'da birlik daha da güçlendi' # NATO'nun 50. yıh nedeniyle yapılan zirvenin ardlndan ABD Başkanı Clinton, üye ülkelerin toplantıdan daha da birlik içinde aynldığını söyledi. Balkanlar'da uzun süreli istikrann sağlanması amacıyla NATO'nun Güneydoğu Avrupa ülkelerine yardım edeceğini belirten Clinton, "'Bu ülkelerin bir gün, demokratik bir Sırbistan'ı da içerecek bir şekilde, büyük Avrupa'ya katılmalannın sağlanması için çalışacağız" dedi. • //. Sayfada bittiye getirmek gibi bir yola niye başvursun? Dış imajını niye bozsun? Haklıyken hak- sız duruma niye girsin? Eteş- riri almayacak demijorum, ama Türkiye bunu en az eleş- tiri alacak şekilde > apacaktır. Aynca, ortada 30 bin ölü var. Bunlann 5 bini masum insan- lar, S bini onlan korumak için gönderilmiş askerler. Bunlan hiç arayan soran yok. Bir de 20 bin terörist vapılmış genç var. Onlar da bu ülkenin ço- cuğu. Bunlan kimse sormu- yor. Dünya kamuo\ undan şi- kâyetim var. Ölenin hakkı aranmıyor, öldürene merha- met duyuluyor." Genel seçimlere ilişkin de değerlendirme yapan Demi- rel, "Sandıktan ne çıktıysa, o muteberdir. Halkın istediği o- dur. Bu koalisyondur, başka bir şey değildir. 3 partiden müteşekkil bir koalisyon ola- caktır. 2 partili koalisyon iste- niyorsa, seçim kanunu, parti- ler kanununda yeni düzenle- meler gerekebilir"* şeklınde konuştu. Seçimlerden ikinci parti olarak çıkan MHP'ye ilişkin olarak da Cumhurbaş- M Arkası Sa. 19, Sü. 3te Anayasa Mahkemesi sınırlamalara karşı 'Düşünceye muüaközgürlük'# Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer, yüksek yargının düşünce özgürlüğüne bakışını yeni yasama döneminden önce dile getirdi. Sezer, yasaya aykırı bir eyleme çağn niteliği taşımayan her türlü düşüncenin açıklanmasına özgürlük tanınması gerektiğini söyledi. Sezer, düşünce açıklamanın "temel bir hak ve mutlak özgürlük" olduğunu vurguladı. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Anayasa Mahkemesi Başka- nı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa Mahkemesi'nin 37 kuruluş yıl- dönıimündekı konuşmasını "dü- şünce özgüıiüğü ve demokratik- leşme"ye ayırdı. Anayasa ve ya- salar değiştırilerek "özgürlük ala- nının genişletilmesi" yönündeki yüksek yargı görüşü, 21. yasama dönemı başlamadan önce doğru- dan Ahmet Necdet Sezer tarafın- dan dile getırildi. Düşünce açık- lamanın "temel bir hak olduğu- nu" ve "mutlak özgürlük" tanın- ması gerektiğini vurgulayan Se- zer, Türk hukuk mevzuatındakı yasaklann çoğunun çağdaş de- mokrasilerde kabul gören ilkelerle bağdaşmadı- ğını vurguladı. Sezer, "Düşünce açıklamasu ey- lemden aynlmalıdır. Sınırlama, özgürlüğü orta- dan kaldıracak >a da onu kullaıulmaz duruma getirecek ölçüde olmamalıdır"* dedi. Anayasa Mahkemesı'nın 37. kuruluş yıldönümü dün tö- renle kutlandı. Cumhurbaşkanı Süleyman De- mirel ile Başbakan Bülent Ecevit'ın yurtdışında olmalan nedeniyle katılamadıklan törende ko- nuşan başkan Sezer, "düşünce özgürlüğü" üze- nnde durarak, insan haklanna saygılı, demokra- tik, laık ve sosyal bir hukuk devleti olan Türki- ye Cumhuriyeti'nde insan hak ve özgürlükleri- nrn çağdaş, evrensel standartlara uygun olarak korunması ve gelıştinlmesınin zorunlu olduğu- nu kaydetti. Düşünce özgürlüğünün, tüm özgürlükler ile ilişkili olduğuna dikkat çeken Sezer, "Kişinin Anayasa Mahkemesi Baş- kanı Ahmet Necdet Sezer: Düşüncenin açıkJanması. eylemden aynlmalıdır. varbguun temeli olan düşünce ve düşünceyi açıklama özgüıiüğü, demokrasinin de temeli ve aynl- maz bir parçasRİır" diye konuş- tu. Sezer, ulusal ve evrensel hu- kuk normlanndan örnekler vere- rek düşünce özgürlüğünün öne- mine vurgu yaparken, düşünce açıklama özgürlüğünün, gerçek kişiler için olduğu kadar tüzelki- şiler yönünden de temel bir hak olduğunu. c^mekler, sendikalar ve siyasal partilenn de organlan aracılığıyla düşünce açıklamasın- dabulunabileceklerini belirtti. Bu özgürlüğün pek çok özgürlüğe kaynaklık ettiğine dikkat çeken Sezer sözlerini şöyle sürdürdü: " Düşünce özgürlüğü, dernek kurma. seçme vese- çilme hakkı ile de sıkı bir bağlanh içindedir. Çün- kü demokrasi, seçme \e seçitane haklannı kulla- nacaklaruı bilinçli karara varabflmeleri için ser- bestçe haberleşme olanaklanna sahip olmalany- la gerçekleşir. Demokrasi için siyasal partiler ve vatandaşlann seçme veseçilme hakkına sahip ol- malan veterli değildir. Bilgi edinme, düşüncele- rini açıklama ve yayma özgürlüğü olmadan de- mokratik sistemin etkinliğinden söz edüemez. Çağdaş toplumlarda, özgür eleştiri > apabilen bi- reyler ve basın, haberleşme araçlanna ulaşabil- me ve sivasal etkinliklerle ilgjlenebilme, örgütie- nebilme gibi özellikler demokrasi} le vakuıdan il- gilidir. Kamuoyu, olaylar ve sorunlar üzerinde herkesin özgürce düşünce açıklayabüdiği, deşti- M Arkası Sa. 19, Sü.3'te DSP-MHP-ANAP Ö>E ÇIKIYOR DSP MHP'yi tarbşıyor • DSP kulislerinde, MHP ortaklığını "sindirmenin" çok güç olduğu vurgulanırken " 1 yıl kadar MHP ile ortaklık denenir. MHP'nin değişmediği görülürse bırakınz" görüşü yaygınlaştı. DSP-ANAP-DYP modelinin ise "MHP'nin merkez sağ partilenn milletvekillerine çengel atması olasılığı" nedeniyle uzun ömürlü olamayacağı değerlendirmesi yapıldı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Seçım so- nuçlanna göre bırincı çıkan DSP ile ikinci çıkan MHP arasında ANAP'ın da katılacağı üçlü koalis- yon seçeneği ağırlık kazanmaya başladı. DSP ku- lislerinde, MHP ortaklığını "sindirmenin" çok güç olduğu vurgulanırken, Ecevit'in karar ver- mekte güçlük çektiğı ve sıkıntılı olduğu belirtil- di. Ecevit'in partisinin en güçlü olduğu dönemde \ArkasıSa.l9,Sü.l'de Işçi sınıfinuı birlik, mücadele ve dayanışma günü 1 Mayıs, tüm dünyada olduğu gibi, Türldye'de de \ıllardan beri gekneksel olarak alanlarda kutlamyor. DİSKveKESKl Mayıs'ta alanlardaDİSK Genel Sekreteri ve 1 Mayıs Düzenleme Kurulu Başkanı Murat Tokmak, Istanbul'daki kutlamalann yasaklanacağı söylentileriyle ilgili olarak "Gayri resmi olan bu haberlerin bizim hazırlıklanmızı durdurmayacağının bilinmesi gerekir" dedi. KESK'ten yapılan açıklamada da "DİSK ve KESK her koşulda 1 Mayıs'ı alanlarda kutlama kararlılığı içindedir" denildi. Türk-lş ve Hak-lş, 1 Mayıs'ta salon toplantısı yapacak. ANKARA/tSTANBUL (Cumhuriyet) - Işçi sı- nıfinın uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü olan 1 Mayıs'ı DİSK ve KESK alanda kut- lamaya hazırlanırken Hak-lş ve Türk-lş salonda kutlayacak. Başbakan Bülent Ecevit'i salon kutla- masına davet eden Hak-lş Genel Başkanı SaBm Us- lu, alanlann işçiyi rahatsız ettiğıni savundu DİSK Genel Sekreten ve 1 Mayıs Tertip Kurulu Başka- nı Murat Tokmak, lstanbul'da 1 Mayıs kutlama- larının yasaklanacağı haberlerine değinerek "Gay- ri resmi olan bu haberlerin bizim hazırhklanmızı durdurmavacağının bilinmesi gerekir' 1 dedi. • Arkası Sa. 19, Sü. 3'te KARDEŞ ÖCALAN ' Öcaian canlı bombaya karşı9 # Abdullah Öcalan'ı Imralı Adası'nda ziyareteden kardeşi Mehmet Öcaian, ağabeyinin Mavi Çarşı ve "canlı bomba" gibi eylemleri tasvip etmediğini söyledi. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Öcaian duruşmasını izlemek üzere iki parlamenteri Türkiye'ye gönderecek. • 3. Sayfada Yamalak'a Idam İStemi Kadıköy Göztepe'deki Mavi Çarşı'ya düzenlenen saldınya kanştığı ilen sürülen 3 kişi yakalandı. DGM savcısı sanık Metin Yamalak hakkında idam istemiyle dava açtı. • 3. Sayfada Arkadaşımız Kızdyalın'a öclül # Gazetemiz spor yazan Arif Kızılyalın. geçen yıl denize atlayıp intihar etmek isteyen bir yurttaşın hayatını kurtardıgı için TMOK tarafından davranış dalı büyük ödülüne layık görüldü. • Spor'da GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Sonradan Çıkarsa Oyunu.. Hükümetin kurulmasıyla ilgili görüşmeler başlayın- caya kadar çözümlenmesi olanaksız bilmece; MHP! Bir MHP'nin programa aldığı "idealler" var, bir de ülkenin koşulları. Birbiriyle ne ölçüde örtüşecek, bi- linmıyor. Üstelik; programına aldığı kimi sorunları, -örneğin kesintisiz 8 yıl gibi, türban gibi konulan- iktidara gel- diği zaman şu ya da bu biçimde, ama olumlu sonu- • Arkası Sa. 19, Sü. l'de 'Adaylar sakin olsun' öğrenci Seçme Sı- navı (ÖSS) için son hazırlıklarını yapan öğ- renciler heyecanlı bir bekleyişe girerken ÖSYM Başkanı Dr. Fethi Toker, önemli uya- nlarda bulundu. • 3. Sayfada Kaçınlan eserler dönüyor Kundaklanma- dan önce Yenikapı Mevlevıhanesi'nden ça- lınan, Sıvas Dıvriği Ulu Camii için 13. yüzyıl- da Mengücük Beyliğı döneminde cevız ağa- cından yapılmış beş panodan biri dün New York Federal Savcısı tarafından Istemiharı Talay'a teslim edildı. • Arka Sayfada '10 milyon kişi gecekonduda yaşıyor' 1966 yılında çıkarılan bir kanunla gecekon- du yapmak kesinikle yasaklanırken günü- müzde gecekondu sayısı 2 milyona ulaştı. H Arka Sayfada BORSA ûDun 5362 Önceki 5154 DOLAR 0Dün 387.700 Önceki 388.000 MARK ûDün 210.500 Önceki 210.200 ALTtN ûDün 3.535.000 Önceki 3.530.000 Borsa trmanışını sürdürüyor İMKB hafta- ya yıne rekorla başladı. Seçimlerin ertesin- de MHP'nin ikinci parti çıkması üzerine kı- sa süreli bir şok yaşayan borsa, DSP-MHP- ANAP koalisyonunun ön plana çıkmasıyla kendini toparladıktan sonra soluksuz koş- maya başladı. • 12. Sayfada GUNDEM MLSTAFA BALBAY NATO'da Gol Yemetfik Ama Maç Sürüyor... Süreli kullanma tarihi olan ürünlerde uygulanır. Üre- tici firma, süre bitimine yakın ürünlerini toplar. İnsan sağlığına çok zarar verecek durum yoksa, son kul- lanma tarihini kazır, yerine yeni bir kullanma tarihi damgalar. M Arkası Sa. 19, Sü. 8'de