Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 EKİM 1999 PAZAR 8 HABERLERÎN DEVAMI Edime PB 19 Samsun Y 18 Kocaeli PB 16 Trabzon Y 18 Çanakkale PB 18 Gıresun Y 18 Izmır A 24 Ankara PB 15 Manisa A 25 Eskişehir PB 16 Aydın A 25 Konya PB 18 Denızlı A 23 Sıvas PB 15 Zonguldak Y 15 Antalya A 25 Kars Mersin Diyarbakır Şanlıurfa Mardin Siirt Hakkâri Van A A A A A A A 26 23 25 21 23 19 18 ^=£. Yurdun kuzey kesım- len parçalı-çok bulırt- lu, Karadeniz yağmur ve sağanak yağışlı, ötekı yerter az bulutlu geçecek. Hava sıcak- lığında onemlı bır de- ğişıklik olmayacak. Rüzgâr, yurdun batı- sında kuzey ve doğu, doğusunda kuzey ve batı yönlerden hafif, ara sıra orta kuvvette esecek. DIS MERKEZLER Oslo Helsınkı Stockholm Londra Amsterdam Brüksel Paris Bonn PB PB PB PB PB PB PB PB 10 9 9 15 14 16 20 13 Beriin PB 11 Münih PB 11 Budapeşte Madrid Viyana Belgrad Sofya Roma Atina Zürih j PB Y PB PB PB Y Y Y 11 19 9 14 12 20 22 11 Moskova Aşkabat Astana Tafkent Bakû Bişkek Tiflis Kahire Y A A A Y A A PB / 22 18 24 24 15 22 25 Şam A 28 QAçık Parçaiı buluMu v Çotc bulutlu GUIVCELcÜNEYT ARCAYÜREK H Baştarafı 1. Sayfada Hatta tüketici ve toptan eşya fiyatlanna göfe enf- lasyon hızı da saptanıyor. Memurlara zam oranına gelince stop! Bugün bütçe TBMM'ye verilirken zam oranı da açıklanacakmış. Bu, hükümetin doluya koysa olmuyor, boşa koy- sa dolmuyor hesabı. Bir süre önce Başbakan Ecevit, zam konusunu gazetecilerie görüşürken yüzde 15'e enflasyon- daki artışa göre ekler yapmaktan söz etti. Haberlere bakılırsa, hükümet memuaı uyutacak yeni bir zam modeline galiba isim de bulmuş: "Maaşa enflasyon payı." Ya da "mode/"in adı "refah payı"! Doğaı ya da eğri yanını 48 saat sonra Maliye Ba- kanı Sümer Oral'ın bütçeyi TBMM'ye sunduktan sonraki açıklamalarından öğrenmemiz olası. Ama ağızlar torba değil ki büzesin! "Maaşa enflasyon payı" ıle ilgili yaygın bilgilere göre model şöyle işleyecekmiş: 1 Ocak 2000'de aylık enflasyon artışına endeks- li olarak maaşlara yapılacak ilk zam oranı yüzde 15 olacak. Ancak yılbaşından itibaren aylık enflasyon artış- larının toplamı, yüzde 15'i geçtiği andan itibaren aşan kısım izleyen ayın maaşlarına yansıtılacak. Ikinci yarı yılda yapılacak yüzde 10'luk artışın yanı sıra, yine aylık enflasyon artışının zam oranı- nı aşan bölümünün maaşlara yansıtılması sürdü- rülecek! Hükümetimizin haline bakınız: IMF'nin uygun gördüğü veya göreceği memur zammı için şapka- dan tavşan çıkarıyor. Yıllık yüzde 25 zammı memurun sindirebilmesi için ilk bakışta parlak görünen (kuşkusuz gerçek- leşirse) böyle modeller icat ediyor. Bu model işlerse tabii memur yüzde 15'ten son- ra hükümetin aylık enflasyonu yüzde kaç sapta- yacağını bekleyecek. her ay başı ya da sonunda bir tartışmadır sürüp gidecek. Bir ay önce hak kazandığı "refah pay/"nı, hangi ayın çıkmaz çarşamba günü alacagını içeren tar- tışmalar da işin cabası. Bütçenin IMF dayatmalarıyla hazırlanmasına karşı çıkan Sanayi Bakanı Kenan Tannkulu'nu MHP lideri Devlet Bahçeli yalanladı. Ulusal bir bütçedeki IMF patentini yadsıdı. Değişik havalar Aynı gün; bütçeyi görüşmek için toplanan Ba- kanlarKurulu'nagirerken MHP'li bakanlar Tannku- lu'nu "Ulusal onurumuzu koruduğu için" kutluyor- du. Üstelik yetkililer, "2000 yılı bütçesine ilişkin ra- kamlann hükümetin IMF ile stand- by anlaşmasın- da kararh olduğunu" gösterdiğini söylüyorlar. Borsamız "IMF ile 'uyumlu' bütçe habeheri" üzerine coştu! 211 puan artışla haftayı kapadı. Bu bütçeyle ekonomik açıdan Türkleri kurtara- cak Ecevit hükümeti. Gerçi Türkiye'de "kurtarıcıdan" çok ne var ki.. Hanı adamın bir de kurtancılardan kurtulsak" dediğine uygun kıvamda bır ülkede yaşıyoruz. Kur- tarıcıdan geçilmıyor. Son olarak Mesut Yılmaz seçim yitinme paha- sına demokratik rejimi kurtardığını ilan etti. 28 Şubat sürecınin başladığı günlerde şayet DSP ile55. hükümeti kurmasa imiş; rejirn "attaya" gidiyormuş. Demirel'den sonra ikinci kurtarıcı Mesut! Bir üçüncü gerek. O da Ecevit. Ha gayret! Fakat Mesut Yılmaz bu savıyla bir itirafta bulun- muyor mu? Biliyorsunuz üstat; seçimlerde ANAP'ın aldığı olumsuz sonucu 28 Şubat'ın buyurduğu ilkelere sahip çıkmalarına bağlamıştı. Bu yargının etkisiyle 18 Nisan seçimlerinden sonra (bu yoldan oy toplayacak ya) dinsel konu- larda Fazilet Partisi koşutunda yürümeye özen gösterdi. Örneğin kesıntisız 8 yıl eğitimi delen ilkokulu bi- tirenlere Kuran kurslarını açtı. Bütçeden din sömürüsüne değin siyasal aldat- maca almış başını gidiyor. Nereye? k Gök gürültflB Yük yine çalışaııııı sırtında • Baştarafi 1. Sayfada Oyan, yıllık ortalama enflasyon yüzde 42.5 öngörûlûrken yûzde 25'lik yıl sonu enflasyon tahmini- ne göre maaş ayarlaması yapmayı *çok büyûk bir aldatmaca" olarak niteledi. Prof. Oyan, enflasyon gerçekten yüzde 25'e indirilirse, 2000 yılının Türkiye Cumhuriyeti tarihinin, baş- ta ücretliler olmak üzere vergi veren- lerden devletten faiz geliri elde eden- lere doğru şiddetli gelir transferinin yaşandığı bir yıl olacağını söyledi. "Bu bir felaket senaryosu" diyen O- yan, yüzde 115'lik borçlanma faiz- leriyle enflasyonun yüzde 25'e indi- rilmesi durumunda oluşacak gelir transferinin kamu borç faızlerinin ulusal gelire oranını yüzde 20'lere doğru çıkaracağını söyledi. Bunun bunalımdan çıkış değil, daha büyûk bir bunalım anlamına geldiğini vur- gulayan Oyan, kuşkulu olmasına karşın bütçeye konulan 6 katrilyon li- ralık özelleştirme hedefınin zorlan- masının "2000>iiındaçokgözü kara bir sadş prosedürü" anlamına geldi- ği uyansındabulundu. Oyan, ekono- minin daraldığı böyle bir dönemde bu kadar büyük birkaynağı kamu ke- siminin piyasadan çekebilmesinin zor olduğunu anlatırken özelleştir- menin işsizliği arttıncı özelliğine dikkat çekti. Oyan, KİT'lerin elde et- tiği gelirlerden mahrum kalacak olan devletin, özelleştirmelerden dolayı yeni yükler aldığına dikkat çekti. O- yan, bunlann, özelleştirme İÇİB KlT'lerin makyajlanmasında yapı- lan masraftan, devletin kıdem tazmi- natı yükünü üstlenmesine ve yeni iş olanaklan bulma zorunluluğuna ka- dar ıızandığını anlattı. Başbakan Bûknt Ecevit, dün yap- tığı açıklamada, IMF'nin istemleri- nin kabul edildiği bütçenin ardından stand-by'a ilişkin bir takvim oluştu- rulup olusturulmadığı sorusuna "ha- yır" yanıtını verdi. Ecevit, ne kadar- lık bir deprem bütçesi oluşturuldugu- na ilişkin olarak "Yeterttiçvecbşluy- nak sağlandı. Fakatkesm rakanu he- nüz veremiyoruz. Devlet buniann yükünü kendisi taşıyabikcek güçte- dir"dedi. Bütçeye ilişkin yann açıklama ya- pacak olan Maliye Bakanı Sflmer O- raL memur maaşlarına 2000 yılında yüzde 26.5 zam yapılacağı ve 3 ay- da bir enflasyonun üzerinde 2 puan artış sağlanacağı iddialanna ilişkin olarak "Hayır. Pazartesi günü daha net bu konular açıklanacak. Gazete- lerdeki haberierherkesinkendi hesap tara falandır" dedi. Ek ödenekte ar- nş yoluyla memur maaş zammının yükseltilmesinin şu anda düşünül- mediğini söyleyen Oral, deprem ne- deniyle hazırlanan 500 trilyon liralık ek ödenek tasansı ile ek vergilerin çı- kanlmasına ilişkin Bakanlar Kuru- lu'nda henüz karar ahnmadığım bil- dirdi. TBMM'nin tatile girmesinden önce geri çekilen ek ödenek tasansı- nın yeniden gündeme gırmesi için Bakanlar Kurulu karar alırsa yılba- şından önce yasalaştınlması zorun- luluğunu anlatan Oral, Dünya Ban- kası'ndan gelecek kaynaklann ge- nelde krediler olduğunu. bunlann bütçeye gelir kaydedılmediğini be- lırtırken "Ancak kamunun harcama- laruıda finansman oiarak kullanılır tabii" dedi Oral, bütçenin IMF'nin doğrultusunda şekillendirildiği eleş- tirilerine de "Bütçe, Türltiye'nin, Türk ekooomisinin kendi şartianna gnn> hnyırianmrjtır" dedi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyo- nu Başkanı Vletin Şahin, bugün TB- MM'ye sevk edilecek bütçenin Ma- liye Bakanı Oral tarafından 3 Kasun tarihinde komisyona sunulacağını. tasan üzerindeki görüşmelerin 8 Ka- sım'da başlayıp, 26 Kasım'da sona ereceğini bildirdi. ANAP ve MHP'den bazı sözcülerin memur maaş zamlan ve bütçeyle ilgili eleş- tirilerini "uygunsuz" olarak nitele- yen Şahin, "Ortak ekştirir mi? Hü- kümettetemsüdlerivar" diyerek tep- ki gösterdi. Şahin, memur maaşlarına yapıla- cak yüzde 25 artışın, geçen yılla kı- yaslandığında "düşük" olduğunu kabul ederken "Amahedeflerdeepey düşük tutuluyor. Keşke yüzde 25 ma- aş zammı olsa da enflasyon da yüzde 25'e inse" diye konuştu. Şahin, me- mur maaş ve yatınm ödeneklerinin komisyonda değiştirilmeyeceğini belirtirken "Maliyebütçesi bağlanır- ken genel degerlendirme yapıyonız, yabnmcı kuruluşlann bakanİanyla birdaha konuşup topiuödenek kovu- voruz. Yine aynı yolu izteyebitiriz" dedi. Şahin, bütçeyi IMF'nin şekil- lendirdiği eleştirilerine, "Bunlar sak- b gizti şeyler değfl. Türkiye'nin eko- nomik çıkmazı olan kaynak ve vaü- rım çıkmazı için birtakım temaslar kuruluyor. Bizden ekonomimizi dü- zeltmemiz isteniyor. Ekunomiyi dü- zeltebilmek için vaünmdu ödenekti, iç borç faizlerinde gerileme gibi bir- takım hedefleri tutturmanuz gerek7 * karşıhğım verdi. Şahin, ayn bir deprem bütçesine ilişkin olarak "Bu bütçenin içinde depreme yönelik giderkri herhaJde düşünmediler. Dış yardımlaria bunu karşılayabilmeyi umuyoriar herhai- de. Dışandan İJ5-4 nıihar dolar bir beklenti var, konut yapunını falan bunlarlakarşılamavı plânlıyorolabi- lirkr. Sosyal yardım anlamında, 100 milvoD lira crvannda bannma yar- dımı ödüyoriar. onlar 700-800 tril- yonu bulacak sanıyorum, o kalem bütçe içinde otabffir" diye konuştu. Hükümetin düşük ücret politikası devam ediyor Memurmaaşlannda değerkaybı ANKARA (Cumhuriyet Bürostı) - Kamu çalışanla- nnınmaaşlannın yalnızca bu yüın ıkinci yansında yüz- de 25'e ulaşan oranda değer kaybına uğrayacağı hesap- landı. Buna göre, hükümetin ocak ayında veımeyi plan- ladığı yüzde 15'lik maaş artışı yılın yalnız ikinci yart- sında yaşanan kaybı gidermeyeceği gibi reel olarak yüzde 10 genlerilecek maaşlar, 2000 yılının ilk yan- sında yaşanacak enflasyon karşısmda da erimeye bıra- kılacak. Hükümetin, yüzde 25'lik enflasyon hedefî doğrul- tusunda tüm yıl için yüzde 25'e ulaşacak düzeyde ilk 6 ay için yüzde 15, ikinci 6 ay için yüzde 10 oranında memurlara zam verme planı, kamu çalışanlarının ve emeklilere yönelik düşük ücret pohtikasının devamı an- lamına geliyor. Türk-tş'in eylül ayı gıda harcaması araştırması, ortalama memur maaşının 143 milyon li- ra olduğu Türkiye'de, 4 kışilik bir aile için yoksulluk sınınnı 330 milyon lira olarak ortaya koyuyor. Araşar- mayagö^e, 4 kışüik bir ailenin aylık zorunlu gıda har- camasınm rutanr 108 milyon >893 bin lira. Bu durum- da. ortalama memur maaşıyla geçinmek zorunda ka- lan 4 kışilik bir ailenin, zorunlu gıda harcamasından ka- lan 35 milyon lira ile giyim, yakacak, kıra eğitim gibi temel tüm gereksinimlerini karşüaması gerekiyor. Hükümet, Temmuz 1999'da memur maaşlarını yüz- de 20 oranında arttınrken ekim ayında yüzde 5 'lik zam olasılığı da ortadan kalktı. Böylece 1999 yılının ilk ya- nsında yüzde 20 reel olarak değer kaybeden memur maaşlanna, ikinci 6 ay için verilen yüzde 20'lik zam ilk yan yıldaki kaybı ancak karşıladı. Ancak memur maaşlan ikinci 6 ayda yaşanan enflasyon karşısmda ko- rumasız kaldı. Ortalama 143 milyon 520 bin lira olan memur maaşı üzerinden yapılan hesaplama, yüzde 3.8'lik temmuz ayı, yüzde 4.2'lik ağustos ayı ve yüz- de 6'lık eylül ayı enflasyonu karşısmda bu maaşın alım gücünden 18 milyon 338 bin lira yitirerek 125 milyon 181 bin liraya geriledigini ortaya koyuyor. Hesapla- maya geçen yılaı ekim, kasım ve aralık aylanna ilişkin enflasyon rakamlannı esas alarak devam edilrrfesi du- rumunda, ekim ayında yüzde 6.1, kasun ayında yüzde 4.3 ve aralık ayında yüzde 3.3'lük enflasyon gerçekle- şirse ortalama memur maaşmda ilk 6 ayda meydana ge- lecek kayıp tutan 34 milyon liraya ulaşıyor. Ikinci ya- nyılda enflasyon karşısmda yaşanan kayıp ortalama memur maaşinın yüzde 24'ünü oluşturuyor. Böylece ortalama memur maaşı 143 mityon 520 bin liradan 109 milyon 506 bin liraya kadar geriliyor. Bu rakam ise Türk-İş'in eylül ayı itibanyla ortaya koyduğu 4 kişilik bir aile için zorunlu gıda harcamasını aneak karşılaya- biliyor. Hükümetin 2000 yılının ilk yansı için yüzde 15 ar- tış \ ermesi durumunda, en yüksek memur maaşraı alan 1 '4 dereatdeki rür.velinin 3Ö2 milyon 904 bin lira olan maaşı 84 milyon 435 bin lira artarak 647 mıiyon 339 bin liraya çıkıyor. Ancak en düşük memur maaşını alan 15/1 derecesindeki bir hizmetli 105 milyon 256 bin li- radan yalnızca 15 milyon 788 bin lira artarak 121 mil- yon 44 bin liraya çıkacak. Ortalama memur maaşı ise yüzde 15'lik zamla 21 milyon 528 bin lira artarak 143 milyon 520 bin liradan 165 milyon 48 bin liraya çıka- bilecek. Hükümet, ocak ayında verilecek yüzde 15'lik zamla memurlann 1999'un ikinci yansında maaşla- nnda uğradıklan reel olarak yüzde 25'e yaklaşan kay- bı karşılamadıgı gibi yüzde 10'a yakın kaybı kalıcılaş- hnyor. Bunun yanında 2000 yüırun ilk yansı için de memur maaşları erimeye bırakılıyor. FP'den hükümete gensoru haztrhğı tstanbul Haber Servisi-Fazilet Partisi (FP) Grup Başkanvekilı Büient Annç, ekonomide yaşanan kriz nedeniyle bir gensoru hazn-hğı içinde olduk- lannı belirterek bu gensoruyu önümûzdeki günler- de TBMM Başkanlığı'na vereceklerini söyledi. Annç. partisinin tstanbul II Başkanhğı'nda dü- zenlediği basın toplantısuıdaülke ekonomisi ile in- san haklan konulanna ilişkin görüşlerini açıkladı. 46 katrilyon lira olan bütçenin 14 katrilyon lira açık vereceğini belirten Annç, bütçeyi "faiz büt- çea" olarak nitelendirerek "Bütçeye bir iflas büt- çesi de IMF bütçesi de denflebifir" dedi. IMF'nin pek çok ülkede sosyal patlamalara neden olduğu- nu anımsatan Annç, Türkiye'de sosyal patlamala- nn başlayabileceğini savundu. Af yasası, bütçe ve sosyal güvenlik konulannda hükümetin kendi için- den eleştiriler geldiğini anlatan Annç, hükümet ortaklanndan özellikle MHP'yi eleştirerek şunla- n söyledi: "MHP etkisiz ve cansız kabyor. Hükü- met protokolü ve programnıın bir tek cümlesinde bik MHP'yi göremediğimiz hükümet, krraatlan nedeni) le hep özür dilemek yolunu seçiyor." Annç, Marmara Üniversitesi 'nde kıyafetleri ne- deniyle öğrencilerin okula alınmaması, siyasi par- tilerin kapatılma girişimleri, Avrupa tnsan Hakla- n Mahkemesi'ndeki davalar. RTÜK Yasası'ndaki değişiklik, Adana'daki polis baskını ve Merve Ka- vakçı olayının hükümetin bu girişimiyle uyumsuz olduğunu ileri sürerek Türkiye'nin söz konusu tab- loyla ınandıncı olamayacağını savundu. Annç, po- lisin Marmara Üniversitesi'nin önünden çekilme- sini de istedi ve "Aksi halde doğacak acı sonuçlar- dan, utandma sonuçlardan başta İçisleri Bakanı olmak üzere hükümetin bütün ortaklan sorumlu- dur" dedi. Büient Annç, FP Genel Başkanlığı'na adaylı- ğıyla ilgili bir sorusu üzerine de adaylığını birkaç ay önce ilan ettiğini ammsatarak bu karannın de- vam ettiğini söyledi. • • G U N D E M MUSTAFA BALBAY • Baştarafi 1. Sayfada bir el tarafından tek tek devşirilmiş gibiydi. Hemen sonrasında tatlı kıvnmlar çizen dağ sıraJan başla- dı. Tam tepeden bakınca ağaçlar küçükmüş gibi görünüyor. Biraz eğim başlayınca ince uzun göv- deleri beliriyor. Açık kırmızıyla koyu yeşil arasında, sanların da serpiştirildiği onlarca renk saydım... ••• Mamuşa'da ayaküstü tanıştığımız kişilere köken- lerini sordum. Her biri ortalama 500 yıl öncesine git- tiler. Mamuşa köy meydanında üç kişiyle konuşuyo- ruz. Süleyman, Sefer, Murat... 500 yıl önceki gelişlerini anlatyoriar "HabizgetmişizTokat'tan..." -^_ • "Bizimkilerin kökü gider Konya'ya..." ''"' Sanki ben Türkiye'den gelmemişim gibi, Tokat'ın, Konya'nın, Bahkesir'in yerini tarif ediyorlar. Ama Is- tanbul üzerinden: "Biizim Tookad, izstanbul'dan zekizyüz yiirmi bej kilomedre..." Kiminle konuştumsa, Anadolu kerrtlerinin uzakltğı- nı Istanbul üzerinden verdi. • • • Kosova'daki Türk birliği yaklaşık bin kişiiik. Türk bir- liğinin içinde 30 Azeri, 30 da Gürcü askeri var. Türki- ye'de eğitilen bu askerler, eğitimin bir parçası olarak Kosova'ya da getirilmiş. Mamuşa ve Prizren'de da- ha değişik bir tabloyla karşılaştık. Bölgede Hollan- da'nın sorumlu olduğu alanda Hollandalı askerler var. Hollanda askeri elbisesini giymiş, esmerce biri Türk- çe konuşuyor. Sorduk: - Kardeşim sen kimsin? ' ;. "Hollanda askenyim." • • "A ' - Bu nasıl oldu? -• 5.»- >" "Hollanda vatandaşlığına geçtim. Askere de böy- le geldim. Burada Hollanda biıiiğinin Tün\çe tercû- mana da ihtiyacı olduğu için ben geldim..." Hollanda askeri Ali'ye, böyle başka Türk askeri var mı diye sorduk. Almanlar da benzer yöntemi kullan- mışlar. ••• Prizren'de Doğru Yol Türk Kültür ve Sanat Derne- ği var. 1951 'de kurulmuş. Duvarlannda demeğin uğ- raştığı kollar sıralanmış: Yeşil Turnalar Türk Halk Müziği, Ayyıldızlar Türk Hafif Müziği, Tasavvuf Müziği, Halk Oyunlan Ekibi, Nâzım Hikmet Edebiyat Kolu, Aziz Buş Tiyatrosu, Çocuk Ekibi, Esin Dergisi, Filiz Dergisi, Resital Kokı, Resim Kolu... Dernekte tanıştığımız Kosova Türk Temsil Kurulu Koordinatörü Ferhat Derviş bütün yaytnlann Türk- çe yapıldığını, bu demeğin kültür merkezine dönüş- türülmesi gerektigtni vurguladıktan sonra ekledc £<' - Bizi burada ayakta tutan Türkçedir. Burada nes- mi rakamlaria bizim sayımızı 10-15 bin venyoriar. A- ma 250 bin kışı Türkçe konuşunca, ağırtığımız değl- şiyor, gerçek de ortaya çıkıyori ••• Güler Lika ilkokul öğretmeni. "Bugün 15 Ekim, öğretim yılımız bitti, bir hafta sonra yenisine başla- yacağız" dedi, devam etti: " 15 Ekim 'de geçen 1998-99 öğretimyılı bitmiş ol- du. Savaş olduğu için okullarkapalıydı. önce onu ta- mamladık. Şimdi yeni öğretim yılını açacağız. Ama kitapyok. Bize Türkiye'den kitap yollasınlar..." Kosova'da öğretmenlere 7 aydır maaş verilmiyor- muş. Başka biçımlerde geçimlerini sağlıyorlarmış, a- ma mesleklerini de bırakmıyoriaımış. Birkaç öğret- menle konuştum. Hiçbiri bunu birinci sorun olarak ge- tirmedi. İlk vurguladıklan kitap eksikliğiydi... Kitap eksikliğinin bir nedeni de eski kitaplan oku- mak istememeleri. Onlar Sırptann yazdıklanymış. Kendi tarihlerini istiyoriar! -, ••• Prizren'de tanıştığım Şank Cibo ve Vildan Cibo bu gidişimi saymadılar, yeniden bekliyoriar. Tanışma- nın üzerinden 10-15 dakika geçince elbette dostluk da derinleşiyor. llle bir şeyler ikram etmek istediler. Teşekkür ettim. Bir ara Şank, "Prizren'de 98 çeşme var. Bizim çeşme suyumuz bal gibidir, içimine doyul- maz" dedi. "Ben de içsem" derken lafı ağzımdan al- dı, "içelimama" dedi, "önce suyu içmeyi çok ister durumda olmanız gerekir, gelin şurada bir tatlı yiye- lim..." Bir kişiyi ikrama zoıiamanın bu kadar tatlısıyla kar- şılaşmamıştım! Başbakan Ecevit: Bannma sorunu çözülecekANKAR4 (Cumhuriyet Bürosu) - Cum- hurbaşkam Süleyman Demirel ile Başbakan Büient Ecevit, Yalova, Kocaeli ve Sakar- ya'nın Hendek ilçesinde prefabrike konut- lardan oluşan bazı yerleşim merkezlerini bu- gün açacak. Kalıcı konut almaya hak kaza- nanlara konut edinmeleri için 2 seçenek su- nulacağını bildiren Ecevit. evıni kendisi yap- mak isteyen yurttaşlara köylerde 3.5, şehir- lerde 6 milyar lira para \ enleceğini söyledi. Yurttaşlar ülkenin herhangi bir yerinde hazır konut almak isterlerse 6 milyar lira kaynak sağlanacak. Bayındırlık \e lskân Bakanı Koray Aydm, deprem bölgesindeki belediyelerden alınan yetkilerin koşullu oiarak geri verildiğini bil- dirdi. Bölgedeki imar planlarının yeniden gözden geçirilmesi için genelge yayımladı- ğını belirten Aydın. var olan imarplanlannın irdeleneceğini. zemin etüdü olmaksızın ya- pılanlann iptal edileceğinı kaydetti. Ecevit dün yaptığı basın açıklamasında, "geçici ba- nnma sorunıınun kasım avı sonuna dek tü- müyle çözühTicsi için çaba gösterildiğini'' söy- ledi. Ecevit'in verdiğı bilgiye göre deprem- zedeler için şu kararlar uygulanacak: # Oturdukları konut yıkık. ağır ya da or- ta hasarlı olan mal sahıbi \ e kiracılara 1 Ekim 1999'dan itibaren 12 ay süreyle 100 milyon lira barınma yardımı uvgulaması sürecek. Bugüne kadar bunun için Sü bin yurttaş baş- vurdu ve 20 bine yakın yurttaşa ödeme ya- pıldı. 80 bin yurftaşın hep:>ine aylık 100 mil- yon lira ödeme yapılması durumunda, 12 ay için kaynak gereksınimi 100 trilyon liraya ulaşıyor. # Az hasarlı konutlarda oturan konutlann sahibi ya da kiracılanna 600 milyon liralık onanm ve bannma yardımı yapılacak. # Başbakan Büient Ecevit, "geçici bannma sorununun kasım ayı sonuna dek tümüyle çözülmesi için çaba gösterildiğini" söyledi. Bayındırhk ve lskân Bakanı Koray Aydın, deprem bölgesindeki belediyelerden alınan yetkilerin koşullu olarak geri verildiğini bildirdi. # Işyerleri yıkık veya ağır hasarlı olan yurttaşlara 500 milyon, orta hasarlı olanlara 350 milyon. az hasarlı olanlara da 200 mil- yon lira sosyal yardım yapılacak. # Depremde yaşamlannı yitiren yurttaş- lann 1. dereceden yakınlanna 750 milyon li- ra yardım yapılacak. # Depremde özürlü duruma gelenlerden 1. derecede özürlü kalanlara 500 milyon li- ra, 2. derecede özürlü kalanlara 300 milyon lira sosyal yardım yapılacak. # Kalıcı konut almaya hak kazananlara konut edinmeleri için 2 seçenek sunulacak: Bayındırlık ve lskân Bakanlığı tarafindan ve- rilecek projeye göre kendi sağladığı arsa üze- rine evini kendi yapmak isteyen yurttaşlara köylerde 3.5, şehirlerde 6 milyar lira para ve- rilecek. Yurttaşlar ülkenin herhangi bir yerin- de hazır konut almak isterlerse 6 milyar lira kaynak sağlanacak. # Konutlan orta hasarlı olan hak sahiple- rine köylerde 1.5 mih/ar, belediye sınırlan içinde ise 2 milyar lira para verilecek. # Bölgede çalışan kamu görevlıleri ve iş- çilere aylık 50 milyon lira tazminat ödemesi yapılacak. öğretmenlere 2. kez öğretime baş- langıç ödeneği ödenecek. # Deprem bölgesindeki belediyelerle özel idarelerin lller Bankası'ndan aldıklan pay arttınldı. Bayındırlık ve lskân Bakanı Aydm dün dü- zenlediği basuı toplantısında deprem sonra- sında bölge belediyelerden alınan imar yet- kilerinin geri verilmesini içeren genelgeyi açıkladı. imar planının yapımına veri olan jeolojik/jeoteknik etüt raporlannın ve imar planlannın hasar görmüş ve henüz yapılaş- mamış alanlarda yeniden değerlendirme zo- runluluğu olduğunu belirten Aydın. "Jeolo- jik etütraporu ohnaksızuı yapıbnış imarplan- lannın derhal iptal edilmesi. jeolojik/jeotek- nik etüt raporlan hazuiandıktan sonra yeni- den imar planıyapdması gerekmektedir" de- di. Aydın, imar planlannda değişikliğe gidil- meyecek yerlerde "Afet Bölgelerinde Yapıla- cak Yapılar Hakkmda \ önetmelik" uyarın- ca inşaatlann denetlenmesi gerektiğini belir- terek "Bu amaçla daha önce tmar Kanunu, imar planı ve ilgili yönetmeliklere aykın ola- rak vçrUmişinşaat ruhsatianmn iptaledilme- si gerekmektedir" dedi. Aydın, belediyelerin yasa gereği ruhsat verdikleri inşaatlan peri- yodik olarak denetlemelerini, kaçak eklere izin vermemelerini ve imar planlannda ge- rekli değişiklikleri yapmalannı istedi. Bayındırlık Bakanı Aydın'ın genelgesine göre uyulması gereken esaslar şöyle: • Zemin etütlerinde yerleşmeye uygun ol- madığmın belirtihnesine karşın imar planla- nnda yapılaşmaya açılmış alanlar sakıncalı olarak belirlenecek ve yapılaşmaya açıhna- ması sağlanacak. • tncelemeler sonucunda zemin etüt ra- porlannda yeterli detaym bulunmamasından kaynaklanan hatalı yer seçimi kararlannın saptanması halinde yeninden zemin etüdü ra- porlan ve imar planı yeniden hazırlanacak. • Zemin etüdü raporlan yeterli olmasına karşın imar planı yapımı sırasında dıkkate almmamasından kaynaklanan hatalı yer se- çimi ve plan kararlannın raporlara uygunlu- ğunu sağlamak için imarplamnda gerekli de- ğişiklikler yapılacak. • tmar planlanndaki zemin etüdü rapor- lanna aykın değişiklikler yapılmış ise bu planlar iptal edilecek. - Jeolojik/jeoteknik etüt raporlan jeoloji ve jeofızik mühendislerinin yapacağı çalış- malar sonucunda ilgili belediye, valilikler, özel mühendislik bürolan, üniversiteler tara- fından yapılabilecek. Bu çalışmalar yapılır- ken 1972 ve 1996 yılında hazırlanan "Tür- kiye Deprem Haritası" baz alınacak. 0 tmar mevzuatına aykın yapıların ve ge- cekondulann bulunduğu alanlarla ilgili af an- lamına gelebilecek plan değişiklikleri yapı- lamayacak. • tnsanlann yoğun olarak bulunduğu iş merkezleri ve sosyokültürel yapılar ile dol- gu alanlanndaki yapılanmalarla ilgili imar planları aynca değerlendirilecek ve zemin etüt raporlan yenilenecek. : ı • ABD'de depremI Baştarafi 1. Sayfada hıssedildı. Depremin merkez üssü Joshua Tree'de bir kadın, üzerine dolabın devn'l- mesi sonucu yaralandı. Kasabanın bazı bö- lümleri de su borulannın patlaması nede- niyle su baskmına uğradı. Kasabadaki bir süpermarket ağır hasar gördü. Joshua Tree yakınlanndaki Tvventy Nine Palms'da bu- lunan deniz kuvvetleri üssündeki bazı ya- pılarda da hasar gördü. Depremin merkez üssü yakınlanndaki Ludlow kentinden geçen tren yolunda iler- lemekte olan 40 vagonlu bir yolcu treninin depremin etkisiyle raydan çıktığı, 20 vago- nun devrildiği belirtildi. Trendeki yolcula- nn sarsmtımn şiddetiyle yerlere yuvarlan- dığı ve bazı yolculann hafif yaralandığı öğrenildi. Trenden cep telefonuyla yakınlannı ara- yan bir kadın. "Tren şiddetie sarsdmaya başladı. \bkular koltuklanndan düşüpyer- lerde yuvarlandılar'" dedi. Yardım ekiple- rinin bölgeye gittiği bildirildi. Los Angeles'takı bir otoyol köprüsönde de hafif bir çatlak olduğu bildirildi. Ken- tin dışındaki bazı semtlerde elektrikler ke- sildi, su borulannın hasar görmesi nedeniy- le sular kesildi ve yer yer toprak kaymala- n oluştu. Depreme uykuda yakalanan Los Ange- leslılar, çok şiddetli bir sarsmtıyla yatakla- nndan fırladıklannı anlattılar. Kumarhane- leriyle ünlü Las Vegas'taki otellerdeki müş- teriler depremin başlamasıyla sokaklara firladılar. Depremin merkez üssü Joshua Tree'deki bir restoran sahibi, "Deprem ol- duğunda içtridc 140 kişi vank Herkes çığ- hklar armaya başladı, bir müşterim de dü- şüp bayıldı" dedi. Depremuı ardından bi- ri 5.8 büyüklüğünde olmak üzere en az 10 artçı şok gerçekleşti. California Teknoloji Enstitüsü'nün bir sözcüsü, depremin, 1992 yılında California'yı vuran 7.6 büyüklü- ğündeki Landers depreminin gecikmiş bir artçısı ohnadığını, yeni bir deprem olduğu- nu söyledi. Landers depreminde ikısi kalp krizınden olmak üzere 3 kişi ölmüştü. 1994'te Los Angeles'ı eüdleyen 6.7 bü- yüklüğündeki depremdeyse 57 kişi ölmüş- tü. Ensu'tü yetkilisi, depremin merkez üs- sü yakınlanndaki eski bir maden ocağına atfen depreme "Hector Depremi" adı ve- rildiğini söyledi. "Hector Depremi", 1989'da San Fransisco'da gerçekleşen şid- detli bir depremin 10. yıldönümünden bir gün önceye denk geldi. Benzer favlar California, Kuzey Anadolu Fayı'yla bü- yük benzerlikler gösteren San Andreas Fa- yı üzerinde bulunuyor. ABD Jeoloji Ensti- tüsü tarafindan geçen perşembe günü ya- yımlanan bir raporda, San Francisco böl- gesinde 30 yıl içinde büyük bir deprem ol- ma olasılığınuı yüzde 70 olduğu belirtil- mişti. Enstitü raporuna göre depremin en az 6.7 büyüklüğünde olması bekleniyordu. Bu arada, Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araşnrma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Mete lşıkara. ABD'nin Los Angeles kentinin do- ğusunda meydana gelen şiddetli depremin büyüklüğünün, Kandilli Rasathanesi'nde 7 olarak ölçüldüğünü belirtti.