Katalog

Cumhuriye SMTKBftnUZIİZMET un MBE SMTOVHII UZIİZMET tianEUMâ MUÜI led g mz kıtabın adıni, kredı kartmızm mmarası ve soo bırkkte taldınn, krtap evınızde olsun. Admın, soyadınra ve telefaa n z ı « büdtnnevi unutmayın. Cve degıbenız, dılcnemz ûye de * olun ya da ıryeiığmızı venıleyın R JŞLEM BİR TELEFONLA:0212 S14 01 »6 76. YIL SAYI: 27038 / 250.000 TL (KDViçmde) KURUCUSU: YUNUS NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 17EKİM1999PAZAR U M H U R İ i N K U Ü R M I ADELBERT VON CHAMISSO PETER SCHLEMIHL Almancadan çeviren: Sabahattin Ali Yazardı, şairdi, bilim adamıydı Adelbert von Chamisso. 1781 'de Fransız olarak doğdu, 1838'de Alman olarak öldü. Ama Fransa'yı da, Almanya'yı da tam olarak yurt sayamıyor; Fransa'da da, Almanya'da da rahat edemiyordu. Napolyon saldırdığında Almanya'daydı. Ona karşı Alman ordusunda savaşmak istiyor, ama Almanların Fransızlar için kullandığı aşağılayıcı sözler de onu kırıyordu. "Peter Schlemihl"ı 1813'te bu ruh durumu içindeyken yazdı. Aynı yıl, Berlin coşumcularınm onde gelen şaırlerinden bırıyken, tıp öğrenimine başladı ve kendini doğa bilimlerine verdi. Bilimsel araştırmalar yaptı, gezilere katıldı. Bilımsel bir gezi sırasında tuttuğu günlük, "Romanzof Keşif Ekibiyle Dünya Gezisi" bu türün klasikleri arasına girmiştir. Başyapıtı olan "Peter Schlemihl", "yurtsuz" Chamısso'nun sımgesel bir oyküsüdur. Chamisso, belki kendisi de ayrımına varmadan, yurtsuzluğundan duyduğu derın üzüntüyü şairane bir biçimde dile getirir bu yapitında. Salı günü Cumhuriyet'le birlikte... Iktidardaki 3 parti anlaştı Çeteler affm dışmda'Dokunulmazlıkta sorun çıkmaz' Başbakan Bülent Ecevit, koalisyon ortağı partilerin, çetelerin af kapsamı dışında kalmasında birleştiğini bildirdi. Koalisyon ortaklan arasında uzlaşı arayışına girdiklerini belirten Ecevit, "Her konuda anlaşamayabiliriz, onu da doğal karşılamak gerekir" dedi. Ecevit, milletvekilliği dokunulmazhğının sınırlandınlması konusunda sorun çıkacağını sanmadığını belirtti. Ecevit, Sosyalist Enternasyonel'e üye olacaklannı söyledi. • 4. Sayfada Eski Adalet Bakanı Moğultay 'Eli sopalı devlet olur mu?' • CHP Parti Meclisi üyesi ve eski Adalet Bakanı Mehmet Moğultay af tasansı, cezaevleri ve faili meçhuller konusundaki görüşlerini, devletin yeniden yapılandınlması şeklinde özetliyor. Kader kurbanlannı korumak için çıkanlması düşünülen af yasasının başka yönlere kaydığını belirten Moğultay, çetelerin de, devlete zarar verenlerin de kapsam içine almdığını söyledi. Moğultay, "Af zaruretse ve hükümet tarafından mutlaka çıkanlması gerekiyorsa eşitlikçi ve adil olması gerekir" diyor. Moğultay "Eli sopalı devlet olur mu" diye soruyor ve ekliyor: "Devlet faili meçhulleri, suç örgütlerini ortaya çıkarmakla yükümlüdür. Susurluk olayının faillerine silahlan devlet görevlileri tarafından veriliyor. Devlet destekli kanunsuzluk olur mu?" LEYLA UVŞANOĞUrnun söyteştoi • 12. Sayfada Öcalan'dan PKK'ye mektup 'Devlet pratik sonuca bakar' # PKK lideri Abdullah Öcalan, örgütün başkanlık konseyi ve merkez komitesine gönderdiği mektuplarda, çatışma yaşanabilir havasına kesinlikle son verilmesi gerektiğini belirterek her an silaha başvurma riskinin banş sürecini zorladığını söyledi. Türkiye'den geri çekilen militanlann bu işlemi hızlı bir şekilde sürdürmesi gerektiğine işaret eden Öcalan, devletin daha çok pratik sonuçlan dikkate aldığını belirtti. Kendisine ve diğer idam mahkûmlanna karşı MHP'nin infazcı bir yaklaşım sergilediğini belirten Öcalan, her türlü gelişmeye hazırlıklı olunması gerektiğini bildirdi. BWB SEVtfin haberf • 4. Sayfada Hükümet ortaklan 2000 yılının bütçesi için birbirini eleştiriyor Yiiiiyıne çahşaııa) Türk-îş Araştırma Müdürü Prof. Dr. Oğuz Oyan, 2000 yılı bütçe tasansını "felaket senaryosu" olarak tanımladı. Önümüzdeki yıl vergilerin tamamının faize aktanlacağınm kesin gözüktüğünü belirten Oyan, hükümetin hangi meşruiyet sınırlan içinde yurttaşlan vergi vermeye ikna edeceğini sordu. Oyan, yıllık ortalama enflasyon yüzde 42.5 öngörülürken yüzde 25'lik yıl sonu enflasyon tahminine göre maaş ayarlaması yapmayı "çok büyük bir aldatmaca" olarak niteledi. > Bütçeyi IMF'nin şekillendirdiği eleştirilerine karşılık Maliye Bakanı Sümer Oral, bütçenin Türkiye koşullanna göre hazırlandığını öne sürerken DSP'li Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Metin Şahin de "IMF'yle görüşmeler herkesin gözü önünde oldu. Bunlar gizli saklı şeyler değil" karşıhğını verdi. ANAP ve MHP'den bazı sözcülerin bütçeyle ilgili eleştirilerini "uygunsuz" olarak niteleyen Şahin, "Ortak eleştirir mi? Ortağın temsilcileri var hükümette" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosa) - Hükümet. bugün TBMM'ye sunacağı "2000 Ma- H Yüi Bütçe Yasa Tasansı"yla, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) istemı doğrultusunda ka- mu harcamalanndan kısüan kay- naklann faız ödemelenne akta- nlmasını kabul ettı. Hükümetin vergı gelirlerinin 24 katriryon h- raya çıkanlmasını öngörmesi, Kİ)V ve akaryakıt tüketim ver- gisi (ATV) gibi vergi yüklerinin arttınlması beklentısını güçlen- dirdı. Türk-îş Araştırma Müdü- rü Prof. Dr. Oğuz Oyan, Türkiye'de artık butçe- lenn yenılik getırmeyen belgeler oldugunu, her bütçenin bir öncekıni arattıgını kaydettı. Oyan, kötüleşmenin sürekliliğini şöyle ortaya koydu: "Vfergi getiri faiz gideri ilişkisüıe bakoğınız za- num, geçen yıl her oe kadar gerçekkşmese de Özelleştirmeye hız > Uluslararası Para Fonu'nun isteklerini bir bir yerine getiren hükümet. özelleştirme sürecini hızlandırdı. Özelleştirme Yüksek Kurulu ile Özelleştirme Idaresi, toplam 6 triryon 38 milyar liralık özelleştirmeyi onaylarken Türkiye Demir Çelik Işletmeleri'ne ait Gerede Çelik Konstrüksiyon ve Teçhizat Fabrikalan Sanayi ve Tic. AŞ (Gerkonsan) ve Mannesmann Boru Endüstrisi TAŞ'deki hisseleri de özelleştirme kapsam ve programına aldı. • 6. Sayfada Memurun kaybı büyük 1 Kamu çahşanlannm maaşlannın yalmzca bu yılın ikinci yansında yüzde 25'e ulaşan oranda değer kaybına uğrayacağı hesaplandı. Buna göre, hükümetin ocak aymda vermeyi planladığı yüzde 15'lik maaş artışı yıîın yalmz ikinci yansında yaşanan kaybı gidermeyeceği gibi reel olarak yüzde 10 geriletilecek maaşlar, 2000 yılının ilk yansında yaşanacak enflasyon karşısında da erimeye bırakılacak. • 8. Sayfada başlangıç hedefme göre faiz giderieri vergi geiir- lerinin yüzde 66'sını oluşturuyordu. flk 7 ayda yüzde 95'i faize gitti. Gerçekleşmedeyüzde 100'ü gider. Daha başlangıçta 2000 yılı bütçesinde yüz- de 88'le bağtamışlar. Büriin vergilerin faize gide- ceği kesin gibi gözüküyor. Bu durumda hangi yiizle, hangi meşruiyet sınırlan içinde yurttaşla- n vergi vermeye ikna edebüirter?" Oğuz Oyan, IMF'nin istediği faiz dışı fazla- nın arttınlmasının, "bütçenin her tüıiü sosyal iş- levini sona erdirmek, bütçe aracıhğıyla yapılan kamu hizmetlerini kısmak, kamu hbmetini ya- pacak nıteBkte personel istihdamınm engeUenme- si" anlamına geldığını bildirdi. "Bütçede çok açıkeşitsizlikvar*' dıyen Oyan, motorlu taşıt ver- gısinden, yüzde 64'e endekslenen kira gelirleri- ne kadar artışlar gerçekleşen enflasyona göre ya- pılırken bunlara katlanacak olan insanlara yüz- de 25 maaş artışı önerildiğıne dikkat çekü. WArkasıSa.8,Sü.3te Sakarya Deprem konutıı çöktii: 1 ötii 4 işçl yaralandı Sakarya'nm Ferizli ilçesinde, depremzedeler için yaptınlan konut inşaatınm çökmesi sonucu, enkaz altında kalan 1 işçi öldü, 4 işçi de yaralandı. M 3. Sayfada Eceyit'ten barınak SÖZÜ Cumhurbaşkanı Demirel ile Başbakan Ecevit, bugün deprem bölgesinde prefabrike yerleşim merkezlerini açıyor. Ecevit bannma sorununun kasun ayı sonuna kadar çözüleceğini söyledi. Deprem bölgesindeki belediyelere yetkileri koşullu geri verildi. M 8. Sayfada ÇADIRKENTTE BtR GECE - Deprem en çok çocuklan ve kadınlan vurdu. Minikler bir \ andan okul. bir \ andan o\ un di- ye oyalanıyor, ancak ruhlanndaki nrtmayı konuşunca anhyorsunuz. Ya kadınlar; onlar, Anadolu kadınlan için vazılan şiir- lerin dizelerini anlamlandınyor sanld. Zaten ağır olan sonımluluklan çadırkentlerde bir kat daha artrruş. Çadırkente gece çöküyor, lüks lambası ışığmda uyutulmaya çahşüan bebenin ninnisi ne ola kL.. (Fotoğraf: HATİCE TUNCER) • 3. Sayfada ABDMe deprem: 7.3'te kayıp yok ı Kuzey Anadolu Fay Hattı'nm bir benzeri olan San Andreas Fay Hattı üzerinde bulunan California eyaletinde sabaha karşı 7.3 büyüklüğünde deprem oldu. Merkezi Los Angeles kentinin 177 kilometre doğusundaki Mojave Çölü olan depremden etkilenen geniş bir alanda can ve mal kaybı olmadığı bildirildi. Dış Haberler Servisi - ABD'nin California eya- letinin güney kesiminde dün yerel saatle sabaha karşı 02.48'de Richter ölçeğine göre 7.3 büyüklü- ğünde bir deprem meydana geldi. 45 ila 60 saniye sürdüğü açıklanan depremde ilk belirlemelere gö- re hasar ve can kaybı olmadı. Colorado'daki Jeolo- jik Araştırma Dairesi'nin depremin büyüklüğünün 7.3 olduğunu açıkJamasına karşın Fransa'nın Stras- bourg kentındeki Ulusal Deprem Araştırmalan Da- iresi depremin 7.6 büyüklüğünde olduğunu öne sürdü Depremin merkez üssünün Los Angeles'uı 160 kilometre doğusundaki Mojave Çölü'nde bu- lunan ve nüfusun az olduğu Joshua Tree bölgesi ol- duğu bildirildi. Deprem, başta Los Angeles olmak üzere Las Vegas, Arizona, San Francisco, Nevada, San Dıego ve Meksıka'nın suur bölgelerinde de MArkasıSa.8,Sü. 7'de AVRUPA BtRLİĞt Adaylık olasılığı yükseliyor # Avrupa Birliği'nin Finlandiya'nın Tampere kentinde iki gün sûren zirvesi sonunda Türkiye'nin Helsinki'de AB üyeliğine aday ilan edilme olasılığında önemli ilerlemeler sağlandı. Zirvede AB ülkelerinin hemen hepsi Türkiye'nin adayhğını desteklediğini belirtti. • 11. Sayfada FUTBOL Olayh maçı Trabzon kazandı # Haftanm önemli maçuıda Trabzonspor, Fenerbahçe'yi 2-0 yendi. Fenerbahçeli Alpay ve Ogün'ün kırmızı kart gördüğü maçta Bordo- Mavili ekibin gollerini Osman ve Vugrinec ath. Maç sonrası çıkan olaylarda onlarca kişi yaralanırken, hakem Bülent Uzun'un, kötü yönetimi tepkilere yol açtı. Gûnün diğer maçuıda ise Göztepe, Ankaragûcü'nü deplasmanda 2-1 yendi. • Spor'da tRLANDA MlLLl MAÇI TRT'DE • Spor'da MINA URGAN: ÖGRETMENLİĞİM TUTTU, ANLATTIM 114. Sayfada DARBECÎDEN OYALAMA TAKTlKLERl M 11.Sayfada TÜRKÎYE'DE TARIM ÇÖKERTİLİYOR M Arka Sayfada SAYISAL LOTO ÇEKİLDİ 5-19-24-26-29-40 GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Nereye? Ya hesabı yapamryoriar ya da 2000'de memura ve- rilecek zam üzerinde anlaşamıyoriar. Bakanlar Kurulu beş saat süren bir toplantı yaptı. Hükümet adına sözcülüğü üstlenen bakan, bütçe- nin hemen her bölümü üzerinde bilgi verdi. Faiz giderieri, yatınm ve sosyal güvenlik harcama- lan, tarımsal destek, personel giderieri ve sonra ge- lirierie ilgili rakamsal bilgileri sıralıyor. MArkasıSa.8,Sü.l'de Saura, Goya'yfa buluştu Carlos Saura'nın son filminin ismi "Goya Bordeaux'da". Gönül Dönmez Colin Carlos Saura'yla Montreal Dünya Film Festivali'nde konuştu. Saura hem filmini hem de yaşamı boyunca peşinde olan Goya'yı anlattı ve ekledi: Bu film kariyerim boyunca düşlediğim tasarımdı. Bugün Cumhuriyet 'le birlikte GUNDEM MUSTAFA BALBAY Kosova'danInsanManzaralan Kosova'nın doğasına selam venmeden insanlanna geçmeyelim. Balkan sözcüğü Türkçe. Sıradağ anla- mına geliyor. Ama, öyle her sıradağa "balkan" den- miyor. Ağaçlarla kaplıysa bu adı hak ediyor. Hazar De- nizi'nin doğu yakasındaki bölgenin adı da Balkan... Priştine Havaalanı'ndan Mamuşa'ya helikopterle geçerken 5-10 konutlu mini yerleşim yerterinin üze- rinden uçtuk. Evlerin çoğunun çatısı sanki kocaman MArkasıSo.8,Sü.8'de