Katalog

13 EKİM 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ / ekonomi« cumhuriyet.com.tr 13 SEKA üpünlerine zamgeMi • KOCAELİ (AA) - Türkıye Selüloz ve Kiğıt Fabnkalan(SEKA)AŞ Genel Müdürlüğü, ürettıği bazı kâğıt ve karton çeşitlerinin fıyatına yüzde 5 ile 7 arasında değışen oranlarda zam yaptı. Gazete kâğıdı ise zatn kapsamı dışmda tutuldu. 1. hamur kâğıt fıyatı yüzde 7 ı oranında artarak tonu 305 < milyon ltradan 326 mılyon 500 bin liraya çıktı. Kitap kâğıdının tonu ise ıse 254 • miîyon 700 bin lira, dosyalık kartonun tonu da . 182 milyon lira oldu. IMF Başkanfnın tahmini • FRANKFURT (AA) - Uluslararası Para Fonu • " (IMF) Başkanı Michael Camdessus, kuruluşunun tahminlerine göre ABD ekonomısınin hız keseceğıni. buna karşılık Japonya ve Avrupa ekonomilerinın girdikleri toparlanma eğilımınin süreceğını söyledı. Camdessus, Almanya'nm Frankfurt kentınde ışadamlan ve siyasetçilenn katıldığı bır toplantıda yaptığı konuşmada, Japonya ve Avrupa dahıl sanayileşmiş ekonomilerdeki dûzelme işaretlerinin uluslararası ekonomik ve malı knzde en kotü dönemin geride bırakıldığını gösterdığinı ifade etti 'Kooperatifler gözden çıkanldr • GAZtANTEP (AA) - Güneykent Konut Yapı Kooperatifleri Bırliğı Başkanı Hüseym Sanağa. kooperatiflenn 1984-1987 yıllan arasında "altın dönem" yaşadıklannı, bugün ise merkezı ıdare tarafından adeta gözden çıkanlmış durumda olduklannı savundu. Sanağa, 1984-1987 yıllan arasında Toplu Konut ldaresi Başkanlığı (TOKİ) aracılığıyla, devletin. malıyetin yüzde 75'ıni kredıtendırdığinı, şimdı kredılendırme oranının yüzde 5-10 oranlan arasına düştüğünü söyledi Tayvan depremi • TAIPEI (AA) Tay\'an'da geçen ay meydana gelen 7.6 büyüklüğündekı depremin tahmini maliyetinın 9.2 mılyar dolar olduğu bıldırildi. Tayvan hükümetının konuyla ilgili açıklamasında, bu tutarın ülkenin gayn safı mılli hasılasının yüzde 3.3'üne tekabül ettiğı belirtildi. Açıklamada, 9.2 milyar dolarhk hasann 6.6 milyar dolarlık bölümünün yıkılan ve hasar gören binalardan kaynaklandığı ifade edildi. Rekabet Kurulu'nun CINE 5'e verdiği 49.3 milyar liralık ceza, bir günlük reklam gelirinin yansına bedel Rekabeti bozatıa koıııik cezaEkonomi Servia - Birleşik Medya Pazarla- ma AŞ'nin şikâyetı üzerine önceki dönem lig maçlannı naklen yayımlayan CINE 5'le ilgili soruşturma başlatan Rekabet Kunılu, "rekabe- ti bozdtığu" gerekçesı ıle kuruma sadece 49.3 milyar liralık ceza verdı. Futbol maçlan olduğu günlerde günlük rek- lam geliri 250-270 bin dolan (120 milyar TL do- layında) bulan CINE 5'in yıllarca futbol maçla- nnı naklen yayımladığı düşünüldüğünde. Re- kabet K.urulu'nun cezasmın komik kaldığı ifa- de edılıyor. Reklamcılar sadece bır maç sırasın- da ındınmler düşüldüğünde CINE 5'm 200 bin dolara (90 milyar TL) yakın para kazandığmı be- hrterek "Bu ceza bir maç yayını sırasında dde edilen reklam geürinin sadece yans" değerlen- dırmesını yapı>orlar. Rekabet Kurulu'nun ver- diği gecikmış ve 'komık' para cezasının caydı- Sorusturmanın asamaları • BlMAŞ'ın CI\E 5 ikUgilişikâyeti UŞubai 1998'de Rekabeî Kurulu'naıüaşü. • 9 Mart 1998 'de Rekabet Kurulu ön soruşturma karan verdl • 4Haziran 1998 tarihinde taraflardan sözlü savunma istendi • 31 Mayıs 1999 tarihinde taraflarayazüısavunmayapmalangerektiğibüdirüâL • / 7Ağustos 1999 tarihinde taraflardan son kez sözlü savunma istendi. • 12 Ekim 1999'da nihai karar verildL Reklamcılar bir maç yayını sırasında 90 milyann üzerinde reklam geliri elde edileceğine işaret ederken, CINE 5 için bu cezanın pek bir anlam ifade etmeyeceğini belirtiyorlar. ncı bır örnek oluşturmayacağı ılen sürülüyor. Rekabet Kurulu tarafindan, önceki dönem lıg maçlannı naklen yayımlayan CINE 5'in "re- kabete aykuı uygulamalan olduğu" iddialan- nı değerlendırmek üzere açılan soruşturmada. nihaı karar dün açıklandı. Karara göre CINE 5,49.3 milyar liralık idari para cezasına çarp- tınldı. Rekabet Kurulu aynca, CINE 5'in eşit durumdakı alıcılara aym ve eşıt hak, yüküm- lülük ve edimler ıçin farklı şartlar ıleri sürerek aynmcılık yaptığı kanaatine vardı. Rekabet Kurulu Başkanı Tamer Müfrüoğhı. CINE 5 Fılmcilık ve Yapımcılık AŞ'nin "3da- kikahk haber amaçh görüntü kasetterinin" te- mini konusunda. eşit konumda olan yayın ku- ruluşlanna farklı fıyat uyguladığını belirterek, kurulun gerekçeli karan ıle ilgili şunlan söyle- di: "4054 sayıh kanunun 6. maddesinin b ben- dinde tanımlanan 'eşıt dunımdaki alıcılara ay- nı ve eşıt hak, yükümlülük ve edımler için fark- lı şartlar ilen sürerek, doğrudan veya dolaylı ola- rak aynmcılık yapılması' fîiHne uygunluk gös- terdiğine ve bu nedenle kanunun 6. maddesinin ihlaledüdiğine, o> birtiği Ue CBVE 5 FUmcüik ve Yapuncıhk AŞ hakkında uygulanacak para ce- zasının belirlenmesine. 1997 >ilı net sauşlan üze- rinden hesap edilen gayri safı gelirinin esas abn- masına \e 4054 savılı kanunun 16. maddesinin 2. fikrası gereğince takdiren 49 milyar 387 mil- yon 577 bin 457 Bra idari para cezasıyla ceza- landınhnasına oyçokluğu ile karar verilmiştiıf Anımsanacağı üzere, CINE 5 ile ilgili soruş- turma, BtMAŞ'ın 17 Şubat 1998 tarihinde Re- kabet Kurulu'na başvurmasınm ardından baş- latılmıştı. Yaklaşık 1.5 yıllık bir sürenin ardın- dan soruşturmayı sonuçlandıran kurul, CINE 5 'e 49.3 milyar lira ceza verirken, maç yayım- ladığı günlerde yaklaşık 700 bin dolarlık rek- lam alan ve indırimler düşüldüğünde 250-270 bin dolara yakm gelir elde eden CINE 5'e ve- rilen cezanın ne kadar hafif olduğu da ortaya çıkıyor. BM'NtlV GIDA KARŞILIĞI PETROL İZNİ Irak'm tercihi bu kez TürkiyeDh'ARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - Birleşmiş Mılletler'in üç dönemden bu yana Irak hükümetıne zorunlu gıda ve ilaç ihtiyaçla- nnı petrol karşılığında satın almasına izın veren karan. nıhayet böl- gedekı ışadamlanna yaradı Bundan önceki ikı altı ayhk dönemde. BM'nın 2 milyar dolarlık dış tıcaretıne izın veren karan kapsamın- da zorunlu gıda ve ılaç tıcaretını başta Ürdün olmak üzere Körfez ülkelennden satın alma yoluna giden Irak, şımdi Türkiye'dekı fır- malan tercıh edıyor. Bu nedenle bölgeden son birkaç hafta içinde yapılan ıhracatta önemlı oranda artış gözlendı. Bölgedeki ıhracatın artmasının en önemli nedenini. Birleşmiş Mületler'ın son altı ayhk dönem ıçin Irak hükümetının dış tıcaret izninı arttırarak 5.5 milyar dolara çıkarmasına bağlayan. merkezı Gaziantep'te bulunan Güney- y . doğu lhracatçı Birliklen Baş- Jf*S~J Ir /T kanı Abdulkadir Çıkmaz. Irak J.I LtıY \Af hükümetmin ve oradaki firma- lann Türkiye ile bağlantılı tica- ret yapmayı tercih etmesının bölge ihracatını arttırdığını söy- ledi. Irak'a verilen izin kapsa- mında 5.5 milyar dolarlık dış ti- caret ıçınde yaklaşık 800 milyon a yatırım çıkarmasıBAĞEKT(AA)-Körfez Sa- vaşından sonra uygulanan uluslararası yaptmmlar ne- deniyle uzun süre dünya tica- retindeki önemi azalan Irak, gıda karşılığı petrol satışı ko- tasuıın 6 aylik dönemler ha- linde 5.5 milyar dolara çıka- nlmasıyla yenıden çekim mer- kezi haline geliyor. Bağdat'ta bugün başlayan ve 3 gün sürecek lrak-Çin Karma Ekonomik Komisyo- nu toplantılannda, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ko- nusu ele ahnıyor. Endonezya heyeti Irakpazanndaki konumu- nu güçlendirme isteğindeki ülkelerden bir diğerini ise Endonezya oluşturuyor. En- donezya Sanayı ve Ticaret Bakanı Rehardi Remlan baş- kanlığında. bürokrat ve sa- nayicilerden oluşan 72 kişi- lik Endonezya heyeti Bağ- dat'a geldı. dolarlık bir tutann gıdaya aynl- dığını belirten Çıkmaz, "Daha önceki iki dönem, Birkşmiş MiJ- letler ikişer milyarlık dış ticare- teizinvermişti. \ncakodönem- lerde Iraklı firmalar ve hükümet, ihthaçlannı karşdafnak için baş- ta Lrdün olmak üzere Körfez ülkelerini seçti. Ancak bu dö- nem işler biraz değisti. Şimdi Türkiye'den de alım yapıyor- lar" dıye konuştu. Irak'a yönelik ihracatla ilgili olarak bölgedeki çok sayıda fir- manın akreditesini tamamladığı- nı belirten Çıkmaz, "Bu ülke\e yapılan ihracat bölgedeki firma- lara yarayacak. Çünkü lrak'la çanşan Hrmalann yüzde 90'ı bu bölgede faaliyet gösteriyor. Biz Irak'm dışandan alacağı 800 mfl- yon dolarhkgıdamn yaklaşık300 mihvn dolannın Türki\e'den alı- nacağını tahminedivoruz. Irak'a yapılan ihracaün yüzde 90'uun bölgeden yapılacağını hesaplar- sak, yaklaşık olarak 200 milyon dolann üzerinde fazladan ihra- cat yapma şansı doğacak" dedı. Lokanta sahipteri, fast-food'culara düşük KDV uygulanmasına sert tepki gösterdiler. Lokantacdarbaşkakbnh UĞURHÜKÜM PARİS - Pans sokaklannı pek alışkın olma- dığımız tipte protestocular arşınladı önceki gün. Fıyatlanna yüzde 20.6 oranında Katma Değer Vergisi (TVA) eklemek zorunda olan lo- kantacılar, hazıryemekçiler, şipşakçılar. "fast- food"cularla aralanndaki eşitsizliğın gıderil- mesi için yürüdüler Zira bu tipte hazır yiye- cek satan işyerlerinin ürünlerine koyduklan TVA oranı yüzde 5.5. Ellerinde iri kepçeleri başlannda beyaz kü- lâhlanyla Millet Meclisi'ne kadar ilerleyen yüzlerce lokantacı, burada polisle çatıştı. Po- lıse yumurta ve un atan lokantacılara, polis göz- yaşartıcı bombalaria karşılık verince ortalık ana- baba gününe döndü. Trafiği kesen ve muhte- melen biraz fazla içkili olan lokantacılann önemlı bir kısmı sağa- sola taşkınca hareket- lerde bulununca güvenlik kuvvetleri müdaha- le etti. Göstericilerden 58 tanesı gözaltın alın- dıktan kısa bir süre sonra serbest bırakıldılar. Fransız sağ muhalefetinin blok halinde des- teklediği lokantacılara beklenmedik bir des- tekte de çoğu sol hükümet ortağı, komünist- ler ve Içişlen Bakanı Jean- Pierre Chevene- ment'ın lcurucusu olduğu Yurttaşlar Hareke- tınden geldi. Bütün bu polıtik hareketler, 2000 >ılı bütçesine getirilecek değişiklik önergele- riyle, lokantacılann daha düşük TVA ödeme- lerini sağlayacaklanna daır söz verdiler. Turizm ve Otelcilik Meslekleri Birliği Baş- kanı Andree Daguin yaptığı bir açıklamada sektörleri için tek bir TVA (Katma Değer Ver- gisi) oranı talep etti: Yüzde 14. Bu oran Avrupa'nın diğer tunstik ülkele- nnden olan Irlanda'da yüzde 12.5, Avusturya ve Italya'da yüzde 10. Yunanistan'da yüzde 8, tspanya'da yüzde 7, Hollanda'da yüzde 6, Lük- semburg'da yüzde 3. PUÎS BAŞKANI tNDİRİMİYETERSİZ BULDU Akaryakıtta düşüş sürecekEkonomiServisi- Petrol Ürün- leri Işverenler Sendikası (PÜ- İS) Genel Başkanı tsmafl Ayte- miz, akaryakıt fiyatlannda ön- ceki gün yapılan yüzde 5'lik in- dirimi yetersiz bulurken, Akar- yakıt Ana Dağıtım Şirketleri Derneğı (ADER) Genel Sekre- teri Sıtkı Ergüney de düşüşün devam edeceğini söyledi. Enerji ve Tabü Kaynaklar Ba- kanlığı tarafindan, indırimin Ital- ya ürün fiyatlannda meydana gelen düşüşlerden kaynaklandı- ğı bildirilirken H ttalya ürün fiyat- lannda ton başı- na meydanagelen 10-15 dolarhk dü- şüşlersonucunda, petrol fiyatlanna da yansnihnak su- retiyle tüketki fi- yatiannda yakla- şık yüzde 5 ora- nında indirimler yapılmışür" de- nildi. PÜİS Başkanı Aytemız, dün yap- tığı yazıh açıkla- mada, uluslarara- sı ham petrol fi- yatlannm yüzde 10 düştüğüne, fiyatlarda ise yüzde 5 ındirim yapıldığına dikkat çektı. Petro- lün varilınin 23.32 dolardan 21.10 dolara indiğini ifade eden Isma- il Aytemiz. süper benzin fıyatı- nın 477 bin 800 liradan 453 bin 800 lıraya düştüğünü, bunun do- larbazında ise 1.04 dolarken 97 cent'e gerilediğiıü bildirdi. Ben- zin fiyatının Türk Lirası bazın- da yüzde 5, dolar bazında ise yüzde 6.7 düştüğünü belirten Aytemiz. şunlan söyledi: "Mart 1999'a göre Türkiyeide akaryakıt fhaüan halençok yük- sek. Bir varü hampetrol fiyaun- da 10 dolarlık artış bir Btreben- • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, "ltalya ürün fiyatlannda ton başına meydana gelen 10-15 dolarhk düşüşler sonucunda, petrol fiyatlanna da yansıülmak suıetiyle tüketici fiyatlannda , yaklaşık yüzde 5 oranında indirimler yapılmıştır" açıklamasını yaptı. zine 6centolarakyansıyor. Mart 1999'da >arili 10 dolar düzeyin- de olan hampetrolün. bugün va- riB 21 dolara çıkü. Eğer ham- petrol fiyatlanndaki yükseliş, Türkiye'deki akaryakıt fryaüa- nna aym oranda uygulamış ol- saydı, şu anda 1 litre süper ben- zinin fiyatının 77 cent veya 361 bin lira olması gerekirdL" ADER Genel Sekreteri Ergü- ney de akaryakıttaki indirimin do- lar bazındaki fıyatlarda vergi ve kur oranlanyla doğrudan bağ- lantılı olduğunu belirterek "Petrol fiyan 1 birim ge- riler, kur 2 birim artarsa ucuzluk yapıhmyor. Akar- yatatTüketim Ver- gisi ürün maliye- tinin yüzde 300'ü. Bu parametreiçin- de dünya ile mu- kayese edemeyiz. Gerikme dolar ba- zındaki petrol fi- yatının gerikme- sinden kaynakla- myor" dıye konuş- tu. İndirimin de- vam edebüeceğini ifade eden Ergüney, "Petrol ta- lebinin en yüksekolduğu dönem yaz avidn". Kışm ısınmada kulla- nılan fuel-oil artabilir. Akana- kıt fiyatlanndaki düşüşün diğer bir nedeni de mevsim değişikli- ğjdjr" değerlendırmesini yaptı. İndirimin nedeni Enerji Bakanlığı, akaryakıt fi- yatlannda, ltalya ürün fiyatla- nnda meydana gelen düşüşler nedeniyle indirime gidildiğini bildirdi. Bakanlık tarafindan ya- pılan yazıh açıklamada, otoma- tik fıyatlandırrna sisteminde, ltal- ya ürün fiyatlanmn baz olarak ahndığı kaydedildi. Bazettj . bı marka * unlatır... l O bir marka; hayata bakışınıza tercüman olur, seçiciliğinizi ortaya koyar, gösterişsiz ama sıradışı beklentilerinizi anlatır, • . ulaşabilmeniz için bir çok yerde sizi karşılar, farklı ihtiyaçlarınıza farklı çözüm anlamına gelir, sizi bire bir temsil eder... O, bir "marka"dır. Sizin markanız! Budget. " M B r IKigı 445 36 4*-*T«t« H»f fcİMt E I «3121 399 33 ' 2 - MTTM.TIL ı«42\ 322 ^ İZMİT ^42ı 324 51 2 • IOMTA. -01321 321 7! '? T3 • M.TİI SOLF 0TH. l E * A MEMDBKI MV«ÜWUH/OfS lUTUUL IC232] T4 22 33 K MTUHt C32I ?7« r •tOmUM G2S31 i->6 " E MMOIMtS V%| 4T2 41 44 FETHirE C521 e 4 6' S 2 ES3 36 56 • HHU. IC,?4 K L t n -MnM.TJL (OT42 Î43 33 05 MfTM.YA H f25 42 42 tiOE U1242 '53 M K • i • tmCflr- (03B4t 3«ı 55 41 43 • • K l t Z U "Q25S X* 54 « • BAZtAMTEP L 322 459 00 15 «• (P4Z1 330 3C 79 tO233l 4 » 05 ÛS C?S6| 614 49 5fi Mî Î3İ '2 30-31 Car Rental Amaçlar çeşitli.araçlar Budget... Az ücretten çok, çok iicretten az vergi alıyoruz! Önceki uygulama; 4369 Sayılı Vergi Yasası ıle getirilen değışiklikle, yıl içinde vergilendirilen "birden çok işverenden elde edilen ücretlerin" izleyen yılda tekrar beyan yoluyla birleştirilerek vergilendirmekteydi. Böylece; birden çok işverenden alınması nedeniyle yıl içinde düşük oranda vergi tarifesi uygulanan ücretler beyan yoluyla "birleştirilerek" daha yüksek vergi tarifesi üzerinden vergılendırilmek yoluyla vergi yükü arttınlmaktaydı. Yeni uygulama; 4444 sayılı yasa ile getirilen degışikliklerie birden çok işverenden alınan ücretlere iki avantaj tanımıştır. Ucret geliri bir kez vergilendiriliyor 1. llk avantajı tüm ücret gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi 5 puan indirilmiştir. Böylece ilk kez ücret gelirieri diğer gelirlerden ayrılarak (yüzde 15 ile yüzde 40 arasındaki dilim ve oranlara göre) daha düşük düzeyde vergilendirilmiş olmaktadırlar. 2. Ikinci vergi avantajı ise, sadece birden çok işverenden alınan ücretlerie ilgilidir. 4369 sayılı yasa ile bu tür ücretlere konulan ücretlerin birleştirilerek beyan edilmesi ve vergilendirilmesi zorunluluğu 1999 ve sonraki yıllar için uygulamadan kaldınlmış bulunmaktadır. Böylece; ister tek ister birden çok işverenden elde edilmiş olsun ücret Faks0212S1407S1 Venüsorunlarmz M yapılan değişiklikle, düşük ücret alandan çok, çok ücret alandan ise daha az vergi alınmaya başlandı. gelirieri yıl içinde bir kez vergilendirilmiş olacaklardır. Bu uygulamada tek işverenden ücret alanlann ücretîeri birleştirilerek daha yüksek düzeyde vergilendirilirken, birden çok işverenden alınan ücretler ayrı ayrı ve düşük oranlarda vergilendirileceklerinden bu kesimdeki vergi yükü daha düşük olacaktır. Işte ücret vergilendirmesinin şaşırtıcı sonucu; Ömeğin; konunun anlaşılmasını sağlamak üzere yılda 4 milyar ücret gelirinin "tek işverenden" ya da "çok işverenden" elde edilmesi durumlarına göre _ ödenecek vergi tutarını saptamaya çalışalım. Vergi ayıbı Ücretin tek işverenden elde edilmesi durumunda vergi yükü; (*) 4.000.000.000 TL'nin tek işverenden elde edilmesi durumunda üzerindeki vergi yükü; 2milyarTL%15 2 milyar TL %20 Toplam vergi yükü 300.000.000 400.000.000 700.000.000 Ücretin birden çok işverenden elde edilmesi durumunda vergi yükü; 4.000.000.000. TL ücretin yarısının bir işverenden, yansının da başka bir işverenden alınması durumunda ücret üzerindeki vergi yükü ise aşağıdaki şekilde olmaktadır; 2 milyar TL%15 2milyarTL%15 Toplam vergi yükü 300.000.000 300.000.000 600.000.000 Yukandaki örnekte de görüldüğü gibi; yıllık 4 milyar ücret gelirinin tek işverenden alınması durumunda ödenecek vergi 700 milyon olmasına karşın aynı ücretin iki işverenden alınması durumunda ödenecek vergi tutan 600 milyon olmaktadır. Şimdi söyleyin bakalım, mevcut vergi uygulaması az ücret gelirinden çok, çok ücret gelirinden az vergi almak sonucunu doğurmuyor mu? Hesap ortada... Bu bir vergi ayıbıdır ve az ücret gelirinden çok, çok ücret gelirinden de az vergi alma uygulamasının zaman yitirilmeden düzeltilmesi gerekmektedir. (*) Vergi hesaplamasında özel indirim, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) primleri ve damga vergileri dikkate alınmamıştır.