Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 EYLUL 1998 CU 2 OLAYLAR VE GORUŞLER Nükleer Silahlar ve Gerçekler Prof. Dr. TÜRKKAYA ATAOV -ükJeer silahlar tartışma- sı Hındıstan \e Pakis- tan'ın yeraltı denemele- nyle ön plana çıktı. Böylesıne önemlı bır konunun birkaç yönü olması dogal. Tümünün sözünü bir tek 'yazı ıçınde etmek olanaksız. Önce, göz ardı edilen daha genel. ama daha ya- şamsal bazı gerçekler üstiinde duralım. Öteyandan. Başkan Cünton. bu ıki As- ya ülkesinın nükleer denemeleri nede- niyle sankı valnız doğrulan ve bütün doğrulan sövlüvormuş. gıbı bir ta\ ırla. 'denemelen kınayan \e cezalan sırala- yan bir tepki sergılemekle jetındi. Ne var ki. konu bu denli basit degil Clınton'ın ığnevı önee kendine batır- ması gerek Hemen alîını çızmelı kı, nükleer silahlaraılişkınolarakbırtakım "^aygın efsaneler var. Önce. onlan bır ' >ana ıtelim. Örneğin. bu silahlann gec- "miştekj asıl hedefı Sovvetler Bırlıgı'nden gelebılecek bir saldırn ı karşılamak de- ğildi Boylebırşeyzatenolmadıda Te- mel amaç bu silahlann varlıgını bır teh- dit gıbı kullanarak dış politıka hedefle- rini elde etmek. konvansıyonel çatışma- y\ denetım altında tutabılmekti. '"~ Elinde sılah. banka basan soyguncu- rîun tetigı çekmev e gerek kalmadan ama- cına ulaşması gibı. nükleer silahlar da sirf variıkfamla her gün ve her konuda sahıplennın hedeflerine hizmet etmek- ten geri kalmıvorlar. Örneğin. Amenka bu silahlan Lübnan va da Lib>a kıyıla- firta yaklaştırarak dıledığinı elde edi- yor. Son Körfez Sa\aşı'nda da Amen- • kan sa\as, gemılen ve uçaklar nükleerbaş- lıklarlayüklüydü. Hiçbm kullanılmadı: 'gerek devoktu. HenryKissinger"ın Nük- İeerSüahJarveDışPÖlitikaadlı kıtabın- da yazdıgı gibı. kullanılmadan ışe ya- •fariar. Amenka'mn Başkan Reagan % e Bush zamanlanndakı (üçüncü kuşak) nükle- er yeraltı denemelerınin amacı daözel- lıkle Üçüncü Dünyacla konvansiyonel si- lahlı çatışmalan etkılevebilmektır. Bu ge- liştinlmiş nükleer bombalann gerçek savaşlarda ışe ne denli yara>acağı Bağ- dat bombalanmadan birhafta önce Ocak ] 991 "de ortaya atılmıştı. Irak'a askeri müdahale yapıhrken. nükleer fızikçiler bu ülkenin nükleer silahlann yapımın- dan daha on yü uzak oldugunu belırtir- ken. Amenkan hükümeti "birkaç ay~ın sözünü ediyordu. Hem bu sözaldatma- caydı. hem de Irak Washington'ın eski bölgejandarması Şah'ı devıren yeni Iran rejımıyle sa\aşırken Bağdat'a yüksek teknolojı yardımı en başta Amerilta'dan gelmışti. K.amuovu. Wash)ngton yönetımlen- nin nükJeer sılah teknolojısinin yayılma- sına engel olduğuna inandınlmış. Oysa gerçek Amerikan siyaseti yalnız bazı devletlenn nükleerçabalannı destekle- mek. bazılannınkini de engellemektır. Amerika. örnegin Israil'in nükJeer silah- lara sahip olmasina ses çıkarmamıştır. Güne> Afrika'daki ırkçı rejıme daha 1968 de 230 pound ağırlıgında "zengin- leştiriJmiş uranyum" \ eren de odur Av - nı Amerika. Pakıstan. Afganıstan'da sa- vaşan "MiicahitJer"e arka çıkarken fs- lamabad'ın nükleer silah edınme çaba- lanna bilerek göz kırpmıştır. .Amerikan haberalma birimleriyle on yıl önce ya- pılan görüşmelerde, bu uzmanlar Isra- ıl'ın 100, Hindıstan'ın 12-20 ve Pakis- tan'ın da 4 nükleer bombası oldugunu açıklamışlardı. Pakistan atomik silahlar yapma yolun- da oldugunu 1992'dekabulettı. Raual- pındı yakınlannda Kahuta'daki gizlı alt- yapı. Amerika *nın uzaktan onayı> la ge- lışmiştir. "Pakistan bombasının babası" diye bilinen Dr. A. Q. Khan 1986'da ilk bombayı gerçekleştirdiğinde. Ameri- ka'nın bu oluşumdan haberlı oldugunu söylemiştı. Clınton'ın Hındıstan ve Pakistan "la ilgili tek yanlı tepkısi çok önemlı bir noktayı daha göz ardı edıyor. Sürekli akılda tutulması gereken bır gerçek şu ki, nükJeer silahlann yayılmasını engel- lemeye yönelık 197 0 antlaşması (NPT) yalnızyeni nükJeer devletlerin önüne set çekmekJe sınırlı değildır. A> nı antlaşma- da bir de madde 6 \ ar. O da "nükJeer si- lahlaruı bütünihieyasaklanmalannı ve yok edilmelerini" öngörüyor. Avnı za- manda Bırleşmiş Milletler Güvenlik Konseyı'nin sürekli üyeleri olan beş nükleer devlet 197 0"ten bu yana mad- de 6"nın öngördüğü yönde hıçbir adım atmadı. Asıl önemlı nokta bundan doğan teh- likeü durumdur. Bol mıktarda nükJeer si- lah. başta Amerika, Rusya, Çin. Ingil- tere \e Fransa'nın tekelindedir. Bunla- nn hiçbın nükleer sılahsızlanmaya git- medi. Statülennı kaybetmekten kork- tuklan ıçin böyle bır adım atmaya ya- naşmadılar; ılgivi yalnız yeni nükleer devletlerin bazjlanna çekmekleyetindi- ler Sankı onlann ulusal gü\enlikleri rüm ötekilerden daha önemliymiş gibı. Yalnız ABDtekeİEde! Chntonyönetimı 1970 antlaşmasının süresız biçimde uzatılmasını (oybırli- ğıyle olmasa da) sessiz sedasız gerçek- leştınrken nükleer silahlara zaten sahip dev letlerin madde 6"ya uyup uymadık- lan tartışmasını dikkatlerden uzak tut- mayı tasarlamıştı. Bu tavır. bence şuan- lamagelır "NükJeersilahlarajalnızbiz sahip olabiliriz, bir de bizün koruduğu- muz birkaç uvgulayıcunız. Güne> ülke- leri genelde bu onayuı dışuıdadır. .Nük- leer silahlarda sadecc btrim tekelimiz sürecektir. Banşçı amaçlara jönelik bi- le olsa, nükleer teknoloji yardımını yap- mayacağız. .Ama İsrail gibi bazılannın nüldeer bomba geliştirmesine ses çıkar- majTz!" 1970 antlaşmasının süresiz uzatılma- sını sağlamakiçin Clinton'ın özel tem- silcisı ThomasGrahamçeşitli başkent- leri dolaşarak kimi devletleri tehdit et- miş, kimıne de rüşvet dagıtmıştı. O Gra- ham kı, bu resmi görevi üstlenirken san- kı hükümetler dışı bir kuruluşmuş gibi göstermelik bir örgütün önderliğini de kabul etmişti. Endonezya, Malezya, Meksika, Mısır, Nijerya ve Venezüella gibi Güneyülkeleri 1970 antlaşmasının 5-10yılda biruzatılmasını, nükleer bom- baya sahip devletlerin tüm antlaşma maddelerine uymalannı, nükJeer ener- ji teknolojisine ilişkin bilgiyi paylaşma- lannı ve silahsızlanmayı yalnız başka- lan için değil kendileri için de isteme- lennı öneriyorlardı. Amerikan taktilde- ri bu karşıt bloku böldü ve onlann öz- lemlerinı bir yana itti. Güney ülkelerinin özlemlerine son yaşamsal darbeyi Güney Afnka Cum- hunyetı vurdu hem de anıden Amenka "yı destekleyen Mandela rejimı. VVashıng- ton 'ın Mandela yönetimıne uzattıgı ha- vuç Füze Denetım Teknolojisı Grubu üyeliğiydi. Bu grubun herhangı bir men- subu banşçı amaçla sınırlı nükleer güç olabilırdi. ABD, Güney Afnka"dakı \e- ni rejime Kuzey ülkelerinden bazılan- na nükleer güç teknolojisı satma ya da onlardan yeni bilgı alma. başka bırde- yişle. nükleer enerji ticaretını doruğa çıkararak ekonomik gelışme olanağı sağlıyordu. Irkçı dönemdenarta kalmış "zenginJeştiriJmiş uranyunTun bır bö- lümünü de böylece satabilırdı. Ancak. ABD. işi bu kadarla da bırak- madı. Pretona'daki Amerikan Büyükel- çisi dipîomatik notasında VVashıngton'ın önensıni paylaşmayan bir oyun "karşı- hJkJı vıkarlan" zedeleyecegini ilen sü- 10 EKIM'E KADAR 'e VARAN İNDİRİM 8AYSABİTFİYAT UCRETSİZ KİTAP MBA(Hartford Üniversitesi işbirliği ile 1 yıl Türkiye'de, 1 yıl Amerika'da) DİL OKULU(TOEFU ÜNİVERSİTE HAZIRUK) I n t e r n e t C a f e ' m i z l e T a n ı ş t ı n ı z m ı ? VURVLDUK €Y HALK1M rüyordu. New York'taki Güney AfHka heyeti, başkentine 1970 antlaşmasının ancak belirli bır süreye degın uzatılma- sını önermıştı. 1995 başındaki son oy- lamadan tam iki gün önce Güney Afn- ka hükümeti süresiz olarak uzatmadan yana oldugunu açıkJadı. Atatürk Banş Ödülü'nü reddederek "prensip sahibi" ımajını biçimsel yönden korumaya ça- lışan Mandela, içenk açısından büyük birödün vermişti. Güney Afnka bunun- la da kalmadı. arkasına çe\Tesindeki Le- sotho ve Swazüand'ı da katarak oylama öngünündeki (anfesindeki) Bağlantı- sızlartoplandsını da böldü ve Amerika'ya yönlendirdi. Baskıya Meksika da dayanamadı. Bu ülkenın .Amerika'ya karşı tutumuna ön- cülük eden Büyükelçi M. Marin-Bosch VVashıngton'ın tehdıtleri sonucu, görev - den aynlmak zorunda kaldı. 1970 ant- laşmasını imzalamamış olan ve Necr (Hege\) Çölü'nde Diınona'da200kadar nükleer savaş başlığı bulunan Israil'e dokunulmazken Washıngton'a karşı uzun süre dayanan Mısır son dakıkada oyunu degiştirmek zorunda kaldı. Amerika, şimdı, yeni nükJeer devlet- lere ekonomik baskılar ve rürlü yaptı- nmlar uygulayacakmış. Nükleer silah- lann yapımı gerçekten yayılmasın. Kuş- kusuz. kullanılmasınlarda. Ama bu ku- rallar tüm devletler için geçerli olmalı. Atom bombasını ınsan hedeflerine kar- şı kullanmış tek devlet olan Amerika ıle öteki dörtdev letin ayncalıklan da sür- memeli. madde 6 uygulanmalıdır. Ay- nca, Başkan Reagan, Sovyet rejimini askeri hazırlığı en yüksek düzeyde tut- maya zorlayarak çökertmeyi tasarlamış ve uygulamıştı. Kendini "Buaradabiz de vTJolabüiriz" diye uyaranlara, "Ön- ce onlar yıkılsın" yanıtını verdigini bilıyoruz. Sovyetlergerçekten yıkıldılar. Japonya ile rekabette zorluklar çeken Amerika da aynı yolda. UNUTMA BIZİ UTANUTAN BUNDAN SONRA MADENDAĞI BERİGELHALO OYANAOONOER KAKAOĞIAN SozveMüak: Muhlis Akarsu Baglamdar. ArifSag, Muhlis Akarsu, Yavuz Top Söz ve Muzik: Muhlis Akarsu Bağlamalar. Arif Sağ, Muhlis Akarat Yavuz Top Anonim-Bağlama ve kaval: Arif Sa$ Anonim-Derleyen: Aş<k Msuli Bağlama: Osman Bayşu Anonım-flektro Eağlama: Anf Sağ Anonim-£Wrtro Bağlama: Arif Şiir Nacı Gelendost Beste Selda Bagcan Duzenleme TimurSelçuk TURKULERIMIZ 3 MADEN İŞÇİLERİ G£Z, GÖZ, ARPAOK J i : Enver Gokçe-feste: SeMa GARDAŞIM HASSO ANK.AR.A • İZMIR • K\DIKOY • MECIDH'EKÖY • BAK1RKÛY ÇaJaniar MogoÜar Ş'ir: Hasan Hüseyin KortmazgS fete- Setda Bağcan VURULDUK HALKIMŞİİr AnoflinHieste: Selda ... r . .. u . ı rrl AllOnin1 ^ ^ 1MÜSÜ HASANKAÜSI Derleyen. Seida Baöcan Duzenleme: Timur W(ul( "DÜNYA KLASİKLERİ" VE "AYDINLANMA KİTAPLARI" başlığı altında her salı ve cuma gazeteniz "CUMHURİYET" ile birlikte dağıtılan kitaplardan, koleksiyonunda eksik olan okur- lanmız, anılan kitaplan "CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ"nün Tak- sim ve Cağaloğlu sergi salonlanndan edinebiliyor. ÇAĞIN MOTEL Her öğün balık, akvaryum gibi deniz, kalabalıklardan ve kabalıklardan uzak sessiz tatil Sezon fiyatianmız: 1 kişi T.R 7.500.000 .- TL. 2 kişi 1 hafta 98.000.000.- TL. Assos Bektaş Köyü Sütlüce Koyu Tel: 0286 - 723 40 42 -43 (jranite TAKSİM CAĞALOĞLU : Istiklal Caddesi, Fransız Konsolosluğu yanı Taksim (Tel: 0 212 252 38 81; Faks:0 212 512 48 30) : Türkocağı Caddesi, 39/41 Cağaloğlu (Tel: 0 212 514 01 96; Faks: 0 212 514 01 95) BODRUM'DA TATİLİN YENÎ ADI Lüks odalan. zengın mutfağı. sosyal aktn ıteleri. uzman kadrosu \e Bodrumun rüya kadar güzel manzarasıyla sizlere keyifli bır tatil imkânı sunuvoruz. 4* kalıte 5*hızmet. Tel: 0252 316 19 90 Faks: 0352 316 14 03 VEFAT Kısa süre önce kaybettiğimiz değerli babamız Mehmet Kuzugüdenlioğlu'nun eşi, Ilhan, Metin, Erdal ve Gündüz'ün annesi: Hanım'ın kardeşi; Adem, AkJcadm ve Lülfu'nün ablası; Günseli, Nimet. Karmen ve Canan'ın kayınvalidesi; Deniz, Petek, Mehmet, Özgür, Demet, Biigi ve Deme'nin babaannesi; AiJemizin sevgili anası HİKMET KÜZÜGÜDENLÎOGLU aramızdan aynJdı. Ailemizin ve dostlann sevgisiyle rahat uyusun. Cenazesi 25 Eylül 1998 Cuma günü Kocatepe Camii'nde öğle namazını müteakip Karşıyaka Mezarhğı'nda defhedilecektir. AİLESİ PENCERE Hesaplaşma Istanbul gibi yedi tepenin, dokuz uygarlığın, y mi sekız dinin. kırk dokuz mezhebın, doksan dı kuz rengin geçmişi kınalı şehrine belediye ba: kanı olmuş kişinin ağzına şu laflar yakışıyor mı "Minareler süngümüz, Kubbeler miğferimiz, Müminler askerimiz, Camiler kışlamız." Ne denir: - Efendi kendine gel!.. Sen nereden gelmiş, ne rede durmuşsun, nelersöylüyorsun?.. • Cumhuriyet'in dünkü sayısında Istanbul Habe Servisi'nin Tayyip Erdoğan'ı tanıtan yazısınd; başkan bir güzel özetlenmiş: "Şeriatı referans aldığını belirterek yönetime ge len Istanbul Büyük Şehir Belediye Başkanı Re- cep Tayyip Erdoğan, ilk uygulamalarında bunc kanıtladı. Mazbatasını aldıktan hemen sonra be- lediyenin sosyal tesislehnde içkiyi yasaklayan Er- doğan, belediye meclisini Fatiha ile açtı, nikâhı müftülerin kıymasını önerdi, yeni yıl kutlamalan- na karşı oldugunu açıkladı, balenin belden aşa- ğı bir sanat oldugunu savundu, Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda toplu namaz kıldırdı, kendi- sini Istanbul'un imamı ilan etti..." Yazı böyle sürüyor. Erdoğan'ın kimlik belgesi açık seçik; Tayyip mi- nareleri süngü yapacak, müminleri asker, cami- leri kışla, kubbeleri miğfer... Sonra?.. Sonra gelsin dinci devlet!.. Allah'ın bildiğini kul- dan niçin saklamalı? • Ama, Erdoğan şurada burada söylediği üç beş laftan dolayı hapis cezasına çarptırılmalı mı?.. Hayır!.. Ne yapalım ki yürürlükteki yasalara göre Bele- diye Başkanfnın içeri girmesi gerekiyor. Ah, bu yasalar!.. Şimdiye degin ne canlar yaktı şu Türk Ceza Ya- sası!.. Yazdığı anayasa kitabından ötürü içeri atı- lan profesör bile var. Kırk yıldan beri fikir suçları yüzünden düşün ve bilim yaşamı öğütüldü, nice solcunun canına okundu!.. Dinci kardeşlerimiz hepsine alkış tutmadılar mı?.. Şimdi dinciler ağlıyorlar. Bağırıyorlar.. Çağırıyorlar. Nafile!.. • Tek partili rejim kendi içinde tutarlıydı, tarihsel bir süreç yaşıyorduk, devrim gerçekleşiyordu; 'Yurttaşlar Yasası' tek başına demokratik devri- min temel hukukudur. Ya çok partili rejimde ne oldu?.. 1950'de seçimle iktidara gelen 'DemokratPar- f/'nin ilk işi, fikir özgürlüklerıni kısmak oldu. O gün bu gündüryaşanan süreç, özgürlükleri çiğneyen- lerin toplumda egemenleşmesiyle damgalandı. Dıncı partıler bu sürecin türetimidirler: demokra- siyle uzaktan yakından ilışkileri yoktur; ne Sela- met, ne Refah, ne de Fazilet demokrattır; şimdi ektiklerıni biçiyorlar... • Türkiye'de demokrasi var mı?.. Yok!.. Devrim ile karşıdevrimin hesaplaşması süreci yaşanıyor; bu hesaplaşmada devrim karşıdevri- mi yenebilirse, demokrasinin önü açılacak... Canımız, babamız. değerli eğitimci MUSTAFA İNAN'ı 21 Eylül 1998 Pazartesi günü kaybettik. Seni hiçbir zaman unutmayacağız. Eşin: tLTER Çocuklann: ANIL ve IŞIL İNAN Vatanseverler, insanlar, doğaseverler, toprak erozyonu size sevebileceğiniz hiçbir şey bırakmıyor. T.E.M.A. Türkiye ErozyonJa Mücadele. Ağaçlandırma ve Doğal VarlıJdan Koruma Vakfı Tel: (0.212) 281 10 27 / 268 09 85 Kirlenen Dünyamızı Fidan Dikerek Antalım ORMAN BAKANUĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL Mt DÜRLÜĞÜ - ? ALAADDIN HOTEL *•*• ALAADDİN OTEI İncekum Alaaddin Hotel, Türkive'nin yeşil turizm beldesi Antalya'nın Alanva iiçesi Avsallar kasabasında Akdeniz'in berrak kıyılannda huzur. spor, eğlence dolu bir ortama sahiptir. Antalya Havaalanı'na 98 km. uzaklıkta olan İncekum Alaaddin Hotel 232 oda. 500 yatak kapasitelidir. Yılın 300 gününün güneşli geçtiği ve deniz sezonunun 8 a\ sürdüğü Akdeniz'in bu şirin yöresindeki otelimizin odalan ile tüm kapalı alanlan merkezi isıtma. soğutma ve havalandırma sistemi ıle donatılmıştır. Özel banyolu odalanmız otomatik telefon. 4 kanal müzik yayını. uvdu yayın TV sistemi ile otelimiz tatilde evinizi aratmayacaktır. incekum Alaaddin Hotel'de aynca açık ve kapalı barlar, sauna, kondisyon merkezi, disco, 2 yüzme havuzu, Özel plaj alanı. iskele, su sporlan merkezi. tenis kortu bulunmaktadır. Otelimiz 150 kişilik simültane çeviri sistemi toplantı salonu. 500 kişılık restoran. alakart restoran. pasta salonu. televizyon salonu. oyun odası. alışveriş mağazalan ve manzara teraslan ıle unutamayacağınız bir tatil sunmaktadır. İncekum Alaaddin Otel'in mutfak ustaları da gece müziği eşliğinde zengin açık büfeleri ile Türk yemeklennın lezzetini sizler e bir kez daha tattıracaktır. Rezervasyon için: (0242) 517 14 91 (6 hat) İncekum - ALANYA