Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 2 EYLÜL 1996 SALI CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI /cumek(rt turk.net 11
ŞİRKETLERDEN
• DEDEMAN Oîelcilik
Diyarbakır 'da 100 oda ve
20O yatak kapasitesine sahip
yeni bir oteli önceki gün
törenle hizmete açtı.
Cumhurbaşkanı Sülevman
Demirel tarafından
ger^ekleştirilen açılış
törenine. TBMM Başkanı
Hikcmet Çetin ve Başbakan
Mesut Yılmaz katıldı.
Dedeman Dıyarbakır.
Dedeman Holding'le Doğu
Hol<ding'ın ortak girişimı
olarak kurulan Dedeman
Dogu Turizm Yatınmlarj
AŞ'nin Mezopotomya
AŞ'den satın aldığı otel
inşaatını 2 milyon 900 bin
dolarlık biryatınmla
tamamlaması sonucunda
ortaya çıkan bir ürün.
• SANA'nın katkılanvla
hazırtanan vemek kültürü
vanşnıası KaniSana
YanşSana'da 52 haftaük
htvecan sona erdi.
Yanşmanın geçen günlerde
gerçekJeştiriJen büyük
finalinde "en iyPJer
belirlendi. FinaJde birinci
olan ekip Tovota Stariet
marka otomobil kazanırken,
ikinci ekip Tepe Mobüya'dan
mutfak ve masa, üçiincü ekip
ise Profilo beyaz eşya setiyle
ödüUendirikiL
• MAGGİ. 3 bin kişiye
Emsan teflon tencere
kazandınyor. Nestle'nin
ürün yelpazesinde yer alan
Maggi Çorba veya Maggı
Etsu, "Maggi gönderin
kazanın kampanyası" adı
altında yeni bir kampanya
başlattı.
• DARDANEL. Dardand
Ton'u yeni iiçlii pakerierde
ton balığı severlere sunuyor.
Uaflf bir mönü için ister
limon Oavesiyle. ister yağ,'- " \
mavonez Uavesiyle veya
makamada. salatada.
pizzada, yaratıcı yemek
çeşitleri için çeşitİi seçenekler
sunan Oardanel Ton, yeni
kutulannda şimdi yiizde 25
daha fazJa.
• HAYAT SU tarafından
düzenlenen "Hayat Su
Şişelik Kampanyası"nda,
Paris seyahati kazanan
talihli aileler unutulmaz bir
tatil geçirdiler.
• MOTOROLA'da çeşitii
departmanlarda 32 yıldır
yöneticilik görevini sürdüren
Arturo Krueger. Türkiye'yi
de içine alan Avrupa.
Ortadoğu ve Afrika Bölgesi
Genel Müdürlük görevine
atandL Krueger. yeni
görevinde Motorola Yan
Iletkenler Grubu'nun bir
parcası olarak gelişen
pazarlan inceleme ve
devletlerarası iüskikri
denetleme faaliyetlerini
sürdürecek.
• PlZZA HLTın yeni
dekorasvonu "Dekor2000"
olarak adlandınhyor. Pizza
Hut. Türkiye'deki 20'inci
restoranmı Mersin'de açtı.
Yepyeni bir dekorasyonla
hizmete giren Mersin
restoranı. tüm dünyada
yenilenecek Pizza Hut
restoranlannın Türkiye'deki
ilk örneğini oluşturuyor.
Ülkemizde ve dünyada,
bundan sonra açılacak tüm
Pizza Hut'lar aynı tarzda
dekore edilecek.
• KOM. yeni koleksiyonunu
saüşa sundu. Ev giysileri ve
iç giyimde model ve
diesenJeri ile her sezon yeni
bir şıklık sergüev en Kom. kış
sezonu için yarattığı
koleksiyonu ile dikkat
çekiyor.
• VOLNG & RLBİCAM
Reüamevfnin 1995"tenberi
ajais başkanlığını sürdüren
Serdar Erener. şirketin
iüryadakı en başarılı 30
vöreticisinden biri seçildi.
• ŞAHİNLER
tf OLDING'in yılda iki defa
iiuenlediği "Moda ve
V-lirkering günleri"
>
nin
lordüncüsü. Svvissotel'de
apldı.
30 Eylül'e 8 gün kaldı. Ancak konuya ilişkin sorular netleşmiş değil
VlaH ıııilatta Idııı ne yapacak?
Her tür varlık bloke edilecek Yurttaşiar para, Ceriye dönük inceleme yok 301-> IÜI tanhine
döviz, mevduat sertifikası, hisse senedi, Hazine bonosu, kadar bir gün süreyle bankada tutulan 3.5 milyar lira ve
tahvil, varlığa dayalı menkul kıymet ve gelir ortaklığı üzerindeki kayıt dışı servetler aklanacak ve bunlara
senetlerini bankalara bloke etmeye hazırlanıyor. ilişkin olarak geriye dönük inceleme yapılmayacak.
HAZALATEŞÇAKIR
Kanıuov unda bilinen adıyla "30
EvlülmalimiJat" tebîiğinın Resmi
Gazete'deyavımlanmasıylabirlik-
te geriye sayım başladı. Yurttaşla-
rın 30 Eylül tanhı ıtibarıyla, "as-
gari bir giin" süreyle gerekli kıy-
metleri. nakit para. dö\ iz. mevdu-
at sertıfikası \e benzen kıvmetle-
ri bankalarda bloke edilecek. Söz
konusu kıymetler ıçın bir alt limit
öngörülmezken. bu \arlıklar için
herhangi bırvergilendirilmeyegi-
dilmeyecek. Malı Milat Tebli-
ği'nin yayımlanması ve 30 Ey-
lül'de yürürlüğe girmesiyle birlik-
te Türkıye tarihınde veni bir sayfa
açılırken. bu tarihten sonra hiç
kimse bankalara bloke etmediği ya
da geçerli bir vesikavla varlığını
kanıtlamadığı servetinin hesabını
vermekten kurtulamayacak.
Maliye Bakanlığı. mali milatta
servetini beyan edeceklere soruş-
turma açılmayacağını u
garanti"
ederken. bankalarda açılan hesap-
lar ve yapılan bildinmler. vergi-
lendirilmeyle ilgilı oldugundan.
banka çalışanlan da vergı mahre-
miveti kapsamına girecek ve ver-
gi idaresınin yetkıli kıldığı kişiler
dışındakilere bu bilgiler verilme-
yecek. .Ancak bakanhk söz konu-
su bilgilerin gerçeği vansıtıp van-
sıtmadığını her zaman araştırabi-
lecek.
Aynı şekilde mevcudıyeti devlet
tarafından veya devlet güvence-
sinde tutulan kayıtlarla ıspat edilen
kıymetlerden hareketle geçmışe
yönelik bir vergi incelemesıne gi-
dilmevecek.
\akjt parası olanlar:
3.5 milyar lira ve üstünde
nakit paraya sahip olanlar
bu parayı bankaya bloke
edecekler. Blokenin ar-
dmdan. banka
parayı hemen
serbest bıraka-
cak. Öte yandan
bankalarda tutula-
cak kıymetler için herhangi bir alt
sınır getirilmezken, 1 milyar lira-
sı olan yurttaş da isterse parasını
bloke edebilecek.
Allını olanlar: Altın, mü-
cevherat, antika eşya benzeri de-
^ ,,- ğerlere blokaj yapılma-
^\ ' ' / yacak. Altın ve diğer
" madenler, kıymetli
tablo, antikagibi eşya-
^ lar, elden çıkanl-
ması sırasında dü-
zenlenecek veya alınacak satış
makbuzu ile ispatlanacak.
Hisse senetleri: Şırket-
lerin kayıtlannda bulunduğu için
hisse senetleri ve tahv illerin bloka-
jı istenmiyor. Ancak sahip olunan
hisse senetleri hamiline ise bloke
edilerek gelecekte serveti açıkla-
makta kolaylık sağla-
yacak. Bunlann
varlığı serbest de-
lil sistemi ve il-
gilı kanun hü-
kümleri çerçe-|
vesinde incele-'-
melerde izah edilebilecek. Buçer-
çevede. nama yazılı veya borsada
işlem gören hisse senetlennin var-
lığı. Takasbank kayıtlan, elden çı-
kanlması sırasında düzenlenecek
belgeler kanalıyla ispat edilecek.
Bankadaki kı^nıetler:
Bankalar, aracı kurumlar. özel fi-
nans kurumlan ve
benzeri kurumla-
nn kayıtlannda 30 [
Eylül öncesin-
de yer alan
bu tarih itiba-
nyla da aynı hesaplarda bulunma-
ya devam eden kıymetlerle ilgilı
ise herhangi bir işleme gerek du-
yulmayacak. Bu hesaplarda yer
alan paralar da tasarruf vev a har-
camanın budeğerlerin karşılığının
izahında kabul edilecek.
Dövizi olanlar: Karşıhğı
3.5 milyar lira vefaz-
lasına denk düşen
l döviz bankalara
' bloke edilecek.
Elinde hem döviz
hem para olarak top-
lam 3.5 milyan aşan nakitlen olan-
lar yine paralannı bloke edecek.
Çek-senet sahipleri:
Çek ve senetler. ticari hesabı bu-
lunanlann defterlerinde kav ıtlı ol-
duğu gibi bloke
edilecek. Senetli
vesenetsizalacak-
larblokajatabıol-
mayacak. Bunla-
nn gerçekliğı ge-j
rekirse araştınla-
cak.
Hamiline eekler: Çek-
ler. hamiline yazılı menkul kıymet-
ler. özel finans kurumlannca açı-
lan hamiline yazılı hesaplar ve ya-
bancı kurumlarca çıkan lan mev-
duat sertifikası benzeri kıymetler-
de belgeleme zorunluluğu olacak.
30 Ey iül tarihınde, elinde hami-
line yazılı çek. tahvil. Hazine bo-
nosu, hisse .senedi v eya ilmühabe-
ri gibi menkul kıymet bulunduran-
lar. harcama veya servetlerinde
meydana gelecek artışı. bu kıy-
metlerle belirli şartlar dahilinde
izah edebilceek.
Yurtdışındaki Türk-
ler: \urtdı^ında çalışma ve otur-
ma izni alarak 6 aydan
daha fazla süreden
ben vurtdışında yaşa-
mış Türk vatandaşla-
rı.darmükellef kabul
edilerek, bunlara her-
hangi bir işlemde bulu-
nulmayacak. Bunların;
Türkiye'ye kesin dönüş
yaptıkları sırada vev a
yurtdışında bulunduklan
dönemlerde. kambiyo ve,
gümrük mevzuatı çerçe-
vesindegetirdikleri kıymetler izah
aracı olarak görülecek.
Faturasız nıal sahiple-
ri: Makine. teçhizat ve demir-
başlannı kayıtlanna ıntikal ettir-
mek isteyen mükellefler. işletme-
lerinde mevcut olup da kayıtlar-
da yer almayan bu varlıklan. 30
Eylül tarihine kadar bir envanter
listesi ile KDV yönünden bağlı
olduklan vergi dairesine bildire-
cekler,
Ş i r k e t l e r : Bütün Gelir ve
Kurumlar Vergisi mükellefleri
kapsam içinde yer alacak.
Ferdi ışletmeler, adı ortaklıklar.
kolektif ve adi komandit şirketler,
sermaye sjrketleri, kooperatifler.
iktisadi kamu müesseseleri. der-
nek ve vakıflara ait işletmeler de
bu haktan yararlanacak. Nakit pa-
ra. döviz, mevduat sertifikası ve
benzerlen işletme kayıtlannda iz-
lendiğinden blokaj kapsamına gir-
meyecek.
Kıyı bankalan blokaj
dışı: Belgelenemeyen veyurtdı-
şı bankalarda ya da benzeri mali
kurumlarda bulunduğu belirtilen
kıymetler, izah ve ispat aracı ola-
rak kabul edilmeyecek.
Emlak ve
otomobil:
Devlet kayıtla-
nnda bulundu-
ğu için sahip
mmmc
ammca
olunan gay-
rimenkulde
tapu kabul
edilmeye-
cek. Otomo-
bilde de ruh-
satın blokajı gerekmiyor.
Blokaj nere^e >apı-
l a e a k ? : 30 Eylül'de Türki-
ye"de bulunan yetkili bir banka-
nın herhangi bir şubesine bloke
edilecek.
Bankalar. aracı kurumlar. özel
finans kurumlan ve benzeri ku-
rumlann kayıtlannda 30 Eylül
öncesinde yer alan kıymetlere iş-
lem yapılmayacak.
Bildirilen servet giz-
li tutulacak: Bankalarda
açılan hesaplar ve yapılan bildi-
nmler vergilendirmeyle iigili ol-
duğundan banka çalışanlan da
v ergi mahremiyeti kapsamına gi-
recek ve vergi idaresinin yetkili
kıldığı kişiler dışındakilere bilgi
verilme>ecek.
Mesken kirageliribeyanı Özelsigortah emekliayhklan
Binalann mesken olarak kiraya
verilmesinden bir takvim yılı
içinde elde edilen hasılatın 240 milyon
giye tabi tutulmayacak.
. ^^jk bu rakamın üzerinfje
jelırelde edıp beyan vertne veya
eksik beyan etme halinde bu
istisnadan yararlanılmayacak. 240
milyon liralık konut kira gelir
istisnasından yararlanmak
isteyenlerin kira gelirlerini
tampiarak yasantn öngöttiütft
laman^beyân«l»glfe#*«*
gerekiyor.
Merkezi Türkiyeide bulunan sigorta
şirketleri ve yardım sandıklan tarafından
ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim
ayhklan da vergiden istisna ediliyor.
~£ Istisnanm üst sııun da, en yüksek
o devlet memur»ıa-ödena»€n yüksek
ödeme tutan olarak belirleniyor.
Bu tutan aşan, emekli, malul, dul ve
yetim aylıklannın ücret olarak vergiye
tabi tutulacağı belirtiliyor.
İşçilerin çalışılan günlere ait olmak
üzere verilen yemek bedelinin
günlük W0 b!tı k '
ediliyor.
Tüccardan sonra fınncı esnafı da ekmeğe zam yapmaya hazırlanıyor
Âmbalajın bedeli tüketiciyeFATMA KOŞAR
Bu yıl yüzde ?0 oranında fiyat
artışı gören ekmeğe poşet zamla-
n sürüvor. fstanbul Ticaret Oda-
sı"na (İTO) bağlı tüccarfınncının
önceden 350 gram ürertiği ekme-
ği 300 grama indirerek 70 bin li-
ray a saımaya başlaması. esnaf fı-
nncıyı da harekete geçirdı.
EsnafveSanatkârlarBirliği"ne
başvuruda bulunan Istanbul Fı-
nncılar Odası, 300 gramlık ek-
meği 70 bin liraya satma talebin-
de bulundu.
Istanbul Fırıncılar Odası'nın
yaklaşık bir hafta önce yaptığı
başvurunun kabul edilmesi ha-
• Esnaf ve Sanatkârlar Birliği'ne başvuruda bulunan tstanbul Fınncılar Odası,
300 gramlık ekmeği 70 bin liraya satma talebinde bulundu. Bir hafta önce yapılan
başvurunun kabulü halinde, 300 gramlık ekmeğin üretimi yaygınlaşacak ve
ekmeğe yüzde 16.65 oranında zam yapılacak.
linde, 300 gramlık ekmek üreti-
mi yaygınlaşacak ve yüzde 16.65
oranında zam yapılmış. ofacak.
Gıda Kodeksi"nin zorunlu uv-
gulama dönemi. 20 Eylül"de bir
ayını doldurmasına karşın bekle-
nen hijyenik koşuilar sağlana-
mazken, halk, ekmekte ambalaj
olarak kullanılan sıradan naylon
poşetlenn bedelini ödüvor.
Tüccar fınncıya fiyat serbest-
liği tanınmasının haksız rekabe-
te yol açtığını savunan esnaf ör-
gütleri. -Onlaristediğizammıya-
pıyor, biz ise fiyatı arttıramıyo-
ruz. Poşetin maliyeti ne olacak ?"
diye açıklamalarda bulunuyor.
Gizliden sonra açık zam
200 gramlık ekmek üretimi
ambalaj uyguiamasıyla beraber
azalırken. fınncılar, maliyeti dü-
şürmenin yollannı denemeye de-
vam ediyor. Kimi fınncılar, önce-
den 2 ekmeği birleştirip 400
gramlık ekmeği 80 bin liraya sat-
maya başladı. Sonradan söz ko-
nusu ekmeğin gramajını 350 gra-
ma indiren fınncılar. 10 bin lira-
lık gizli zam yapmış oldular.
Ekmeğin gramajını 300 "e dü-
şüren fmncılar ekmeği 70 bin li-
radan satıyor. Böylece yaklaşık
yüzde 20 zam yapan kimi fınn-
cılan şimdi Istanbul Fınncılar
Odası takip ediyor.
Istanbul Fmncılar Odası Baş-
kanı Fahri Özer. bu ağırlıktaki
ekmeği 7 Ağustos'tan ben 40 bin
liraya sattıklannı, poşet. yakıt
gibi girdilerin maliyeti arttırdığı-
nı ifade ederek "Fryatta veni dü-
zenlemezorunlu halegeldi" dedi.
Gıda Kodeksi'ni delen uygula-
malar sürüvor. Fmncılar, pazar
günleri ambalajsız ekmek satar-
ken. kimileri de ambalaj uygula-
masını protesto için bakkala ek-
mek göndermiyor. Bu gibi uygu-
lamalara giden bakkallann sa-
vunması "müşteri böyle istiyor"
yönünde olurken. bu yöntemler-
le Kodeksi'n tam anlamıyla uy-
gulanması imkânsız hale geliyor.
MUSTAFA KEMAL'İN
BALIKESİR HUTBESi
Neden cami, neden
hutbe
Türkçe Kuran için neler
söyledi
Cumhuriyet
felsefesini nasıl
açıkladı
Rejim karşıtlarına
hangi mesajları verdi
MHP'DE İL ÖRGÜTLERi
NEDEN VE NASIL
FESHEDiLiYOR?
GÜNEYOOĞU'OA
KADIN OLMAK
Nokta Dergisi, irrternet Web Adresi:http: wMw.med>atext-a>m nokta
Nokta Dergjsi, E-Mail Adresi: n<ıkta<&m«l>ate\t.com
TÜRKİYT GAZETECİLER SENDİKASI GENEL
KURUL SEÇİM SONUÇ İLANI
Türkiye Gazetecıler Sendıkası'nın 12-13 Eylül
Genel Kurul toplantıs
1998 tarihlerinde yapmış olduğu 15. Olağan
sonunda 13 Eylül 1998 günü vapılan seçimlerde 2821 Savılı Yasa'nın
14. maddesine göre aşağıda ısımleri vazılı olanlar Sendika zorunlu organlanna seçilmiş olup.
aynı yasanm 9 ve 8. maddelerı uvanncaüvelerimize ve ileilılereduvurulmak üzere ilanolunur.
TÜRKİYE GAZETECİLER SENDİKASI
YÖNETtM
YÖNETtM KLRULU ASIL ÜYELERİ:
Adı Sovadı
H.Ziya Sonav
Ercan S. Ipekçi
Hasan Ercan
Şükran Soner
BayTam Vaşlı
Irfan Başçuhadar
Ender Ertekin
Şükrü Akın
Meslek ve sanatı
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
Gazeteci
DENETLEME KL'RULU ASIL ÜYELERİ
Tuncay Yıldınm
Gülen Türker
Ali Can Bulut
Gazeteci
Gazeteci
Foto Muhabiri
DİSİPLİN Kl'Rl'LU ASIL ÜYELERİ:
Esin Yıldınm
Celal Akgün
Mutlu \fete
H.lbrahim Hüner
Gazeteci
Bilgisayar operatörü
Gazeteci
Gazeteci
KLRILU
İkametgâhı
Levazım Sitesi Yıldız B Blok
KB5 D. 39 1 Levent-lstanbul
Osman Temız Mah. 41. Sok. 6 5
İlker-Ankara
Maslak Gazetecıler Sitesi B 5 Blok
19 Derbent-lstanbul
Neslişah Mah. Oleyis Bloklan
Vatan Apt. D- 17 Fatih-lstanbul
Fener Sok. Kale Ap. 5 8
Kadıköv -Istanbul
Varlık Mah. 4. Blok No: 4
Yenimahalle-Ankara
5. Basın Sitesi Duvu Sok.
No: 45 13 Çankava-Ankara
1030 Sok. No: 5 9 Buca-lzmir
60. Sok. No: 105 6 Emek-Ankara
Gediz Cad. No: 8 A Blok Daire: 21
Bomova-lzmır
Atalar Cad. Gül St. A1 B D: 11
Rahman1ar-1 stanbul
10. Cad. No: 18 13
Demetev ler-Ankara
Harp Iş 4 Bloklan No: 12 12
Batıkent-Ankara
Toros Mah. 1. Sok. Yeşıltoros
Konut Yapı Koop. K..8 D.27
Sevhan-Adana
1879 Sok. No: 48 Kat: 3 D.5
Karşıvaka-lzmir
Basın- 44701
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Alarm
Metal ışçilerinin gizli imzalanan sozleşmeyi protes-
to direnişlerini, ayağa kalkışlarını; bir ışkolunda, bir
sendıkaya, kötü birsözleşmeye ısyan olarak değerlen-
dirmek yanılgı olur. Türk sendikacılık hareketinde alarm
zılleri çalıyor. işçiler çok uzun yılların ezilmişliğı, biriki-
mı ile öfkelerini kusuyor.
Bu olayın, 12 Eylül öncesinin sendikal özgürlük, re-
kabet ortamında, işçilerin kızdıkları sendika yönetim-
lerini, kötü bir sozleşmeyi protesto etmelerinden, bir
sendikadan istrfa etmelerinden çok farklı nedenleri,
koşullan var. 12 Eylül'ün getırdıği yasaklı sendikal dü-
zeni, inceliklerı ile bılemeyen okurlar, günümüzde iş-
çilerin ayaklanmasının ne kadar zor. ağır bedelleri ol-
duğunu tahmın bile edemezler. Küreselleşme, 12 Ey-
lül sonrasın/n beyın yıkama. emeği köleleştirme yön-
temleri; düzene uyum sağlayan, yozlaşan, emek hak-
ları savaşımında teslim olup, kişısel çıkarlar sağlama
krizine yakalanan, en az siyaset kadar kırlenen sendi-
kacılık ile çakışınca, ışçı haklan ıçın. çok olumsuz bir
ortam oluştu. işçi, sınıf bilinci davranışlarını nerede ise
unuttu.
Suskun, köleleştirilmiş toplum yapılannda, hakları-
nı demokrasi, hukuk düzeni içinde alamayan kitlele-
rin, sendikal haklannı kullanamayan işçi sınıfmın karak-
teristik davranış bıçimleri, haksızlıklara uzun süre se-
siz kalmak, boyun eğmektir. Yüze vurulamayan tepki-
ler, sesiz binkir. Sonra tam da köleleştirilmiş kıtleler, dü-
zen yaratıldığına inanılan biraşamada, hiç beklenme-
dik bir zamanda, bir kıvılcımla su yüzüne çıkan bir öf-
keye, patlamaya dönüşür.
Şimdi, siz şu metal işçilerinin yaptıklarına bakın... 12
Eylül'den bu yana başlanna neler neler geldi. Kıllarını
bile kıpırdatmadılar. lik altı ayına yüzde 43, sonrakı üç
altı aylık dilımler ıçın enflasyon artış oranı getıren, azı-
cık da gizli imzalanmış bir sözleşmeye başkaldırıyor-
lar. Siz, Türk-lş'in önümüzdekı dönem kamu sözleş-
melerinde daha lyı bir para mı alacağını duşünuyorsu-
nuz? Ya da hükümetin kamu çalışanlarına layık gör-
düğü ücret artışları, daha parlak bir durumu, artışı mı
yansıtıyor? Bu büyük öfke, patlama, ne anlama geli-
yor?
Bursa-Yalova yolunu kesen, sendikalarından toplu
istifa için noterlerle kavga eden, olayların büyümeme-
si, öfkeyi yatıştırmak için işverenlerin üretıme ara ver-
dikleri iş yerlerinin işçilerınin geçmışine bakıyorum. 12
Eylül öncesinde bir kısmj DİSK. bir kısmı bağ/msız, yı-
ne de çoğunlukla yeni işçi de olmak nedeniyle. Türk-
Iş, bugün ayrılmak ıstediklerı Türk Metal kökenlı. Ne
geçmışten, soldan gelen bireylem, eğıtim geleneğı, ne
de etkilenme söz konusu. Tam tersi. geleneklennde se-
siz, uysal olarak, alınanla yetınmek var. Çok eskıde de-
ğil, yakın geçmişte, Çiller'in ıktidarındakı büyük eko-
nomik knzde, bu iş yerlennden çok önemlı sayılarla iş-
çi çıkartılmış, hak edilmiş ücret ve alacaklar ödenme-
miş, ücretsız toplu ızinler uygulanmış, ücret artışları ta-
bii ki çok düşük tutulmuş, hepsine de, sendıkalannın
işverenlerle yaptıkları özel, pek çoğu gizli anlaşmalar-
la "Evet" denmıştı.
Sendikalan ile işveren sendıkasının, işçi örgütlülüğü
anlamında hep en büyük olmaya güvenilerek, önce-
den gizli anlaşma yapmalan. sonuçlarını işçılere dayat-
malan, sendikal ılke ve çıkarlara, işçi sınrfı dayanışma-
sına aykrı düşse de, ışveren-sendıka, yani MESS ve
TürkMetelişbirKğine, ömür boyu uzlaşmasına çok uy-
gun düşerdi. Dünyanın heryerinde üretimın niteliği ge-
reği en örgütlü, en dinamik ışçı sınrfı, emek haklarında
öncü olan işkolu, Türkiye'de çok fazla sessizdi. Daha
doğrusu 12 Eylül sonrası öyle olmuştu.
12 Eylül öncesinde bu iş kolunda lokomotif, DİSK'e
bağlı Maden-lş'ti. Sadece işkolunun değil, işçi sınıfı-
nın öncüsüydü. Önce Türk-iş'te, sonra Türk-iş'ten
kopma ve DİSK'in kuruluşu ile DİSK içinde, ilk sendi-
kal hakların kazanımından, sözleşmelerle çalışma ve
yasam koşullannm yükseltılmesı, ış güvencesinin sağ-
lanması, keyfi işçi çıkarmalannın engellenmesi, işçinin
toplumsal yaşam içinde saygınlık ve yer kazanması-
na kadar her alana yönelik işçi eylemlen, direnişlerin-
de metal işçileri, ağırlıklı Maden-lş üyelen lokomotiftı.
Kavel, Demir-Döküm, Mann, Uzel.. direnişlerı, aylarca
süren işkolu grevlerı emek tarıhini bılenlere çok şeyle-
ri anımsatacaktır. 12 Eylül öncesinde bu dırenışler ve
grevler sayesinde, bir grup işçinin ödedığı ağır bedel-
lerin meyvesını, bütün örgütlü işçiler. hatta emeği ile
geçinenler yer, ücretter, çalışma ve yaşam koşullannm
iyileştirilmesı, onlann sırtından gerçekleştirilırdi.
12 Eylül sonrasında tam tersi yaşandı. 12 Eylül'e, bir
yıla yaklaşmış grevlerinın kınlması ile giren maden iş-
çileri, kendi deyımlen ile yorgun düşmüşler, kırılmışlar-
dı. 12 Eylül'ün yasaklı düzeni ve yasalan ile Türk Me-
tal'in üyesi olduklarında sesleri. soluklan çıkmaz oldu.
Askeri yönetimde YHK'nin haksız uygulamalarını bı-
rakınız, Özal dönemindeki hızlı yoksullaşmaya, yaşam
standardının aşağıya çekılişine gıkları çıkmadı. İşçi-
nin, emeğin ücret ve yaşam koşullannda ağırlıklı özel
sektör maden işçilerinin öncülük yapmasını unutun,
metal işçileri geriye gidişlerin öncü rolünü üstlenir ol-
du. Geriye gidişleri bir ölçüde durduran kamu işçileri-
nin bahareylemleri, yaz direnişlerınde, büyük Zongul-
dak maden ışçisınin direnişinde hep seyirci, sağlanan
iyileşmelerden bedelsiz pay kapanlar konumundaydı-
lar.
Sonraki yıllarda yine hep geriye gidişte, kazanılmış
haklardan ödün verilmesınde, şekilsel sorumluluk sen-
dika liderlerindedeolsa, öncü konumda oldular. Şim-
di bir patlama ile "yeter" dıyorlar. Bu patlamayı bir söz-
leşmeye, bir sendikaya tepkı olarak yorumlamak. al-
gılamak çok büyük bir yanılgı olur. Türkiye'de hepsi bir-
den sendikalı işçinin 750 bin gıbı acıklı, düşük bir sa-
yıya düştüğü, çok daha önemlısı, sendıkal etik. moral
değerierin çöküşünün yaşandığı bırdönemde, sendı-
kalizmin "Olmakya da olmamak" sürecinde, bu pat-
lama çok daha farklı bir anlam taşıyor. Sendıkalizmin
yeniden oluşumu, sil baştan yapılanması için birumut
gibi gözüküyor...
Havayollannın
tekdünya ortaklığı
Ekonomi Servisi -
Dünyanın önde gelen 5
havayolu şirketi. British
Airvvays. American
Airlines. Canadian
Airlanes. Cathay Pacific
ve Quantas, küresel bir
ortaklık kurduklannı
açıkladılar.
Oneworid adıyla faaliyet
gösterecek bu ortaklığın
şirketlerin tek başlanna
müşterilerine
sağlayamadıklan hizmet
ve ürünleri sunacağı
belirtildi.
Müşterilere sağlanacak
hizmetlerin ve ürünlerin
detaylannın önümüzdeki
aylarda aynntılannın
açıklanacağı ortaklık
kapsamındaki hizmetler
şöyle:
• Beş havavolu şirkeri'nin
küresel ağlan arasında
seyahat eden volculara
daha rahat transfer
olanağı sunulacak.
• Her havayolunun
çalışanlan diğer havayolu
şirketlerinın müşteriîeri
için de aynı şekilde
çalışacaklar.
• Bu ortaklıkla sık
yolculuk vapanlara farklı
avantajlar sunulacak.
\olcular diinva çapında
daha fazla havalimanında
özel bekleme odalarından
yararlanabileceklcr.