Katalog

3 HAZİRAN 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER SELÎN BÜYÜK ZARARA YOL AÇMASININ NEDENÎ SÎYASl RANT X>atı Karadeniz Bölgesi'ndeki sel baskınının gerçekleştiği istisnasız her merkezde anlaşılması güç kamu ve insan hatalan felaketin boyutlannı arttırdı. Xlalk ise isyan ediyor: Her şeyimizi sel aldı. Fakirdik ama bugüne dek hiç düenmedik. kimseden yardım istemedik. Şimdi muhtacız. Çok utanıyorum. Alışkın değiliz böyle şeylere. Sel felaketinin görünen izleri kapaülmaya çahşılırken, yerel yöneticiler ve shil kuruluş temsilcileri "ekonomik felaketin" önlenmesi çağnsı yapöJar. Kapıda kitleselgöç var. (Fotoğraflar: HATICE TUNCER) elakete davetiye çıkarıldıALİ ER/HATİCE TUNCER Batı Karadeniz Bölgesi'ndeki Men- gen, Yenice \e Filyos ıımaklan kenann- daki yerleşim merkezlenni yıkıp geçen, can alan sel felaketini sıyasi rant, aymaz- lık ve bilgisızligin hazırladıgı belırlendi. Gökçesu, Devrek \e Yenice "de ırmak yatagına ruhsatlı bınalar yapıldı. Saltuko- va'da, Filyos Irmağı'nın taşan sulan, bent şeklinde ınşa edılen çevre yolunu baraj gölüne dönüştürerek beldeyi tümüyle su- lar altında bıraktı. Bartın lrmagı'nın de- nize döküldüğü boğazda ırmak yatağı de- ğiştirilerek yapılan liman yolu ise kaba- ran ırmak sulan önünde set oluşturdu \e ırmağın sulan kente taşarak ikincı katla- ra kadar yükseldi. Çaycuma, Küçük Sa- nayı Sitesı Başkanı Nusret Dereli ise sı- tenın inşası sırasında kooperatıf yetkile- rinin, Sanayı Bakanlığı'na başvurarak sel tehlikesine karşı kodun bır metre yüksel- tilmesinı ıstedıklerini, ancak bu isteğın reddedildiğini söyledi. Irmak sulannın yükselerek taşması so- nucu gerçekleşen sel baskınının yarattı- ğı tahribat Mengen'den Filyos Irmağı'nın Karadenız'e döküldüğü Saltıkova'ya doğru gidildikçe artıyor. Sel baskınının gerçekleştigi istisnasız her merkezde an- laşılması güç kamu ve insan hatalarıyla felakete davetiye çıkanldığına tanık ol- duk. Irmak yatağında kömür ocağı Mengen'e bağlı Gökçesu Beldesi'nde sel sulannın doldurduğu kömür ocağını görmek istiyoruz. Bu ocakta 23 Aralık 1997'de meydana gelen göçükte 4 işçi ya- şamını yitirmiştı; sel baskmı 6 ay içinde ocağın yaşadığı ikinci afet. 1978'de de sularla dolan ocakta bir ışçinin yaşamı- nın söndüğünü öğreniyoruz. Ocagm sa- hiplennden Mehmet Yılmaz'la birlikte ocağın girişıne geldiğimizde gözlerimi- ze inanamadık: ocağın girişi ırmak yata- ğıyla yamacındakı dağın kesiştiğı nokta- da bulunuyor \e galeri girişi bir kuyu gi- bi dennlere iniyor. Ocak tam anlamıvla sel sulanna açık hedef durumda. Ocak sahibinin ve işletme müdürünûn şaşkın- lığımızı gıdermek içın söylediği savunma sözleri daha da şaşırtıcı: "Galeri girişi, geçmiş yülardaki taşkın- lann ulaşnğı kod seviyesinin üstünde bu- lunuyor." BÜYÜK ÇOĞUNLUK KENTLERE GÖÇMEYÎ PLANLIYOR 5 gün boyunca kurtardmayıHeyelanın 1 can aldığı, 2 e- vi tümüyle yuttuğu Bartın'a bağlı Hanyeri Köyü'nün Mol- la Ahmet Deresi Mahalle- si'ndeyiz. Toplam 4 ev ve bun- lann eklentilennden oluşan. bu küçük mahallenın tümü ak- raba olan sakinleri. açıkbirki- tabın birbirine bakan sayfala- nnı çagrıştıran ormanla kaplı iki tepenin yamaçlannda ha- yata rutunmuşlar. Yetişkin er- keklerin kimi orman kimi de maden işçisi. Cesedi 5 gün toprak altında kalan 38 yaşın- daki tsmail Ergünay da ma- den işçisi. Heyelan sırasında tsmail Ergünay'ın yanında bu- lunan yeğeni Ismail Ulu fela- ketanını şöyle anlatıyor: "Akşam saatlerine doğru dağdan çamurlu sel akmaya başladı. Heyelan hiç aklımıza gelmedi... Sel ihtimaline karşı değerli eşyalarımızı köydeki akrabalanrnızın evlerine taşı- m»a başladık. Saat gece on- on buçuk sıralamdı; çok yo- rulmuştuk. Ben "Artık bıraka- lırr kalanı. sabah taşınz' de- din. Dayım 'Bir sefer daha y a- palm' dedi. Dayım gidince ben de peşinden gittim. Ayıu evdey- dik Birden çok güçlü, patla- m»a benzer bir ses duydum, süıüklendiğimi hisst'ttim. Ben evn içindeydim. Sanırun da- yın evin dışına çıkmaya çalış- 0. Kr ara dayunı aradığımı ha- tırtyorum. Sonra ne oldu biJ- miorum: şoka girmişim. Be- ni hılup eve getirmişler." smail Ergünay'ın cesedıni 5 sin kendi olanaklanyla ara- dıliannı. ancak bulmadıklan- nı ınlatan Ulu, şöyle devam edyor: "Jkinci gün şu gördü- ğCnfiz düzlüğe bir helikopter ind Kendilerine 'Topragın al- tınia bır canımız var' dedik. Ys-dım göndereceğiz dediler ana 5gün kimse gelmedi. Köy- dorman işletmesine ait bir do- zevardı, şoförü yakın köj dey- di e deposu doluydu. O da' tş- lemenin emri yok' diye gel- m-di. Beşinci gün sivil sa- vuıma ekibi geldi. Dayımın y«ini köpek koklayarak bmdu. Meytimizi (cenaze) 03e çıkardılar." Ik yardım ekıbinin ulaşma- sBidan sonra, vali, bölge rrul- letvekıllen ve diğer yetkililer Ergünay'lara gıderek baş sağ- lığı diliyor, devletin tüm ım- kânlanyla yanlannda olduğu- nu. yaralannın sanlacağını be- lirtiyorlar. Heyelanda ölen Is- mail Erginay'ıneşine400mil- yon. evsiz kalan Hasan ve Os- man Ergünay ile lsmaıl U- lu'ya ise 200'er milyon nakit para yardımı yapılıyor. Kızı- İay da çadır ve gıda yardımı sağlıyor. Yetişkinler çadırlar- da, çocuklarda şimdilik kom- şu ev lerde kahyorlar. "Bundan sonra ne yapa- nz?.." Heyelanzedeler kendilerine. yetkililere, bize ve konuşabil- dikleri herkese bu soruyu so- ruyorlar. Hasan Ergünay derdini şöy- le anlatıyor: " Babamla birlikte benim 15 yılhk emeğimin tümü şurada, şu topragın altında yatıyor. İki katlı evimiz, traktörümüz. 5 büyükbaş hayvan... Nakliye çok pahalı, sadece dört duvar- dan ibaret bir e\in maliyeti en az 3 nıilyan bulur. Bir kamyon çakıl 45 mihon lira. Bizeve- rilcn. 4 kamyon çakıl parası eder. Devlet yardımı dışında başka da çaremiz, çıkar yolu- mıız yok." lsmaıl Ulu, köy sakinlerinin çoğunun ekmeğini ormandan kazandıkJanna dikkat çekerek devam ediyor: "Orman yollan tahrip oldu. En az bir sene ormandan bize fayda yok. Madende de iş bul- mak zor. Ne yapaum diye çok düşünüyonım. Istemiyonız a- ma göçten başkayol gözülunü- yor." Ergünay'lara ulaşan tek ba- sın ekibiyiz. Yazacaklanmızın yetkililen harekete geçıreceği- ne ınanıyorlar ya da ınanmak istiyorlar. Bız de umutlannı yok ede- cek sözlerden kaçındık. Fela- ketzedeleri; acılan. çözümsüz- lükleri ve kafalanndakı soru- larla baş başa bırakıp vedala- şıyoruz. Ergünay'lar, bellı kı göç yollanna düşecekler, bel- ki tstanbul'un, belkı Izmır'ın. belki de Mersin'in varoşlann- da yaşama yeniden tutunacak- lan bir dal arayacaklar. beklediler orumlular bulunacak mı? Batı Karadeniz Bölgesi'nde Devrek, Yenice ve Filyos ırmaklan kenanndaki yerieşim merkez- lerini yıkıp geçen sel felaketinin sebebi, siyasi rant, ayma/Jık \e bilgisizlik. Devrek ve ^'enice'de ırmak yatagına ruhsatlı binalar yapıldı. Yenice Irmağı yatagına yapılan. içinde 16 ailenin yaşadığı ve sel felaketinde çöken 6 katlı binaya, nıhsat verilmcmesi için yurttaşların imza topladıklan, belediyeyi uyardıklan belirtendi. Bartın, Çaycuma \e Yenice'de sel felaketinin ön- lenmesi için yetkililere yapılan başvurular sonuçsuz kaldı. Salrukova, baraj göre\ i gören çe>re yoiunun, Bartın ise boğazı kapatan liman yolunun seli engellemesi nedeniyle sular altında kaldı. 40 bin metreküp suyla dolu ocağın sa- hibi Mehmet Yılmaz, 2-3 trilyon zaran olduğunu, kendi olanaklanyla ocağı ye- nıden faalıyete geçırmesinin imkânsız ol- duğunu anlatıyor ve tek çözümünün dev- letin sağlayacağı uzun vadeli ucuz kredi olduğunu belirtiyor. Gökçesu'daki gezimizi sürdürüyoruz. Irmak yatağında tümüyle yıkılmış evın enkazı duruyor. Irmak kenanndaki bir başka ev ise kullanılamaz durumda. Ya- nımıza 3 kadın yanaşıyor. En genç olanı ağlıyor ve kime yönelik olduğu belırsiz isyankâr bir sesle anlatıyor: "Her şeyimizi sel aldı. Fakirdik ama bugüne dek hiç düenmedik. kimseden yardım istemedik. Şimdi muhtacız. Çok utanıyorum. Alışkın değiliz böyle şeyle- re_"" Genç kadının eşi Ramazan Karaoğlu, umutsuzluk içinde "Kaymakam 300 mil- yon lira vereceğini söyledL Bu parayla biz ne yapabiliriz ki?" diyor. Karaoğlu, ır- mak kenarına e\ yapmasının nedenini, "Göksu içinde ana alacak durumumuz y^ktu" sözleriye açıklıyor. Kullanılmaz durumdaki evin sahibi ElmasGüney, ça- resizlik içinde, şunlan söylüyor: " Eşimin40 mihonemekB maaşıvar. Bu parayı hangi derdimize ilaç >apalım. Dev- let ya evimizi yapsın ya da bizi de suya at- sın." Evsiz kalanlar ise Kızılay'ın dağıttığı çadırlarda yaşamlannı sürdürüyorlar. Gökçesu'da karşılaştığımız gariplikler sürüyor. Belediye de mezbaha binası için ırmak yatağını uygun görmüş! Beş mil- yar harcanarak yapılan mezbahadan ge- nye yıkık bına iskeleti duruyor. Beledi- ye Baş.kanıNiyaziDedeoğlu ile sular altın- daki kömür ocağı yetkililerinin savunma- sı aynı: "80 yıklır sel sulan bu noktaya kadar hiç gelmedi." lçme suyu şebekesi ve kanalizasyon sistemi hasar gören Gökçesu'da su ihti- yacı iki çeşmeden karşılanıyor. Başkan Dedeoğlu ıkı güne kalmaz sorunun gide- rileceğıni, ancak hasar gören altyapının yenilenmesi için de\ letten yardım bekli- \or. 'Asıl zaran belediyeler gördü' Gezimizin ilk durağı Mengen'in CHP'li Beledı\e Başkanı SadıkErdogan, "En büvük zaran biz gördük"dıyor. Er- doğan, 23 km'lik içme suyu isale hattı- nın yüzde 80'min hasar gördüğünü, ka- nalızasyondakı hasann henüz belli olma- makla birlikte önemli olduğunu, iki par- kın tümüyle tahrip olduğunu anlatıyor İçme suvunu şımdılık Keson kuyulardan \e Ka\acık ısale hattından karşıladıkla- rını ıfade eden Sadık Erdoğan. •'İsale hat- tını kendi olanaklarmızla yenilememiz olanaksız" diyor. tller Bankası'nca yapı- lan ilk saptamalar da Başkan Erdoğan'ı doğruluyor. Raporda. Beşlerçayı üzerin- deki iki köprünün çöktüğü, iki adet şehir parkı ile Beşler Mahallesi kanalizasyonu- nun kullanılmaz durumda olduğu vurgu- lanıyor. içme suyu ısale hattı ile selin gö- türdüğü bahçe \e arazinin bedelinin ise henüz saptanamadığı belirtiliyor. Kaymakam Ali Yüksel'den. Çayköy'de 6 evi etkileyen yenı bir sel baskını oldu- ğunu öğrenıyoruz. Alı Yüksel'in korku- su yenı bir sel olasılığı. tsnat duvarlan- nın yıkılmasıyla ılçenin iyice korumasız kaldığını. topragın suya doyduğunu ve pek çok yerde toprak kayması olduğuna dikkat çekiyor ve kaygisını şöyle dıle ge- tinyor: "Allah korusun benzer bir afetin yıkı- mı çok daha büyük olur." Mengenlılerden ise tarlasını, odun de- posunu. 120 ka\aklık arazisini ve tavuk çiftlıginı sele kaptıranlar olduğunu du- YARIN: Ekonomik yıkımı önleyin HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Coşkulu Dalgalar... Prof. Necla Arat, Cumhuriyet'\ek\ yazısında, ge- çenlerde kendisinı şöyle tanımlıyordu: "Sayın Kışlah'nm deyişiyle 'sudakı halkaların' coşkulu dalgalara dönüşmesını dileyen bırKema- list kadın..." Ve yazısını şu tümcelerte noktalıyordu: "Demokratik Toplumcu Çağrı, ülkemizin gelece- ği için yaşamsal bir sesleniştır. Bu sesleniş mutla- ka yanıt bulmalıdır." Yanıt geliyor... Hem de o çağrıyı sırtlayan isim ve kuruluşlann hiç de beklemediklerı boyutlarda ve hızda. • • • "Çağn"y\ yapan 34 sıvil toplum örgütü temsilci- sine, üç yenısi daha katıldı: Maük Şat (Batıbirlik Genel Başkanı), Fıkret As- laner (Kemalist Eğitimciler Temsılcisı), Neriman Şat (Demokrat Kadınlar Dernegi Başkanı). Batıbirlik 47 kooperatıfin çatı kuruluşu. "Demok- ratik Toplumcu Çağrı"üan 5 bın adet bastırmışlar. "Batıbirlik Bülteni" ile birlikte dağıtıyorlar... Kema- list Eğitimciler, aynı metni çoğaltarak istanbul'daki bütün sivil toplum kuruluşianna ve tüm ADD şube- lerine yolluyorlar. Bu konuda kendilerine Istanbul CUMOK büyük destek veriyor. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin tüm yurda dağılmış olan şubeleri yoğun bir etkinlik için- deler. Bir yandan Çağrı'yı çoğaltıp dağıtma çaba- sındalar; öte yandan, üyelik için her başvurana şöy- le diyorlar: - Demokratik Toplumcu Çağrı bizim anayasa- mızdır. İyice okuyun! Ancak oradakı düşünceleri tümüyle paylaşıyor iseniz, bizim üyemiz olabilirsi- niz. ÇYDD Çayyolu Şubesi, geçen pazar günü etkin- lik alanı olarak Ankara Gallerıa'yı seçmişti. Çağn'yı dağıttılar ve bir günde çok sayıda üye kaydettiler. Atatürkçü Düşünce Derneğı de önumüzdeki cu- martesı günü kurultayını toplayacak. Hızmet bay- rağını bu kez Sayın Yekta Güngör Özden devra- lacak. Ve belki şu anda dünyanın en buyük sıvil toplum örgütü konumunda olan ADD'ler de katıl- mış olduklan Çağn'ya daha güçlü olarak sahıp çı- kacaklar. (Demokratik Toplumcu Çağn'ya katılmak isteyen kuruluşlar, 0 312 - 417 19 57 numaralı faks aracılı- ğı ile başvurabilirler. Çağn'ya kişisel olarak katıl- mak isteyenler ise başvurularını Cumhurıyet'in 0 212 - 513 85 95 numaralı faksına veya "Demokra- tik Toplumcu Çağrı" başlığı ile "Çumhuriyet Gaze- tesi Istanbul" adresine yollayabılırler. Katılımlann duyurulmasına, Çumhuriyet'ın "AydınlanmaAteşı" köşesi açık olacaktır.) • • • CHP parti içi muhalefetin önde gelen ısımlenn- den, Parti Meclisi üyesı Hasan Fehmi Güneş ara- dı. CHP ile ve parti içi muhalefet hareketiyle ilgili tüm eleştirilerimi paylaştığını anlattı. Ve ekledı: - CHP'yi kendisi yapmak, Mustafa Kemal'/n devrimci, kökten değişımci çızgısınde tutmak bi- zim tek misyonumuzdur. "Demokratik Toplumcu Çağn" hareketine katılıyoruz. Gereken tüm deste- ği de en etkin biçimde vermeye hazınz. Yinelemekte yarar var. Bu hareketin amacı solda yeni bır parti yaratmak değil. Amaç bir "düşünce birliği" yaratmak... Ka- falardaki bulanıklıklara son vermek... Turk solu üze- rinde oynanmak ıstenen oyunlan zorlaştımnak... Ve çıkış yolunu aydınlatmak! Insanlar partili olabilirler... Bir sivil toplum örgütü içinde olabilirler... Ya da tek başlarına olabilirler. Çağn etrafında bırleşılmesı iki sonuç verecektir. Bilinçlenme ve güçlenme... Bilinç ile sayı bir araya gelince "güç" doğar. Ve o güçten, Çağn'ya katılmış olan herkes yararlanır... Ki- misi partısı içinde, kimisı örgütü içinde daha güçlü olur. Onlar güçlendikçe de, o örgütlerin aynı doğrular etrafında buluşmalan kolaylaşır. O doğrulann yaşa- ma geçirilmesi düş olmaktan çıkar. Evet!.. Taş suya düştü, halkalar gıderek büyuyor. Ve de "coşkun dalgalara" dönuşeceği izlenimini veriyor. Toplantılar düzenlenecek Nâzım Hikmet olumunun35. yılında anılıyor Istanbul Haber Servisi - Nâzım Hikmet Külrür ve Sanat Vakfı ölümünün 35. yılında Nâzım Hikmet i çeşitli etkinlikler ve anma toplantılanyla anıyor. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı, bu yıl Nâzım Hikmet'in önemli yönlerinden biri olan tiyatro yazarlığını gündeme getırecek. Nâzım'ın yaşamı boyunca yazdığı çok sayıda tiyatro oyunlanndan 11 tanesi 22 tiyatro tarafından sahnelenmişti. Oyunlan Türkiye'de 1932' yılından itibaren Şehir Tiyatrolan'nda Muhsin Ertuğrul tarafından sahnelenen Nâzım'ın birçok oyunu da daha sonralan yurtdışında sahne almıştı Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı. bugün saat 17.00"de vakfın Taksim'dekı kültür merkezi toplantı salonunda düzenleyeceğı bir panelde Nâzım'ın tiyatro yönünü tartışacak. Tiyatrocu NevzatŞenol'un yöneteceği panele konuşmacı olarak Cevat Çapan, Kenan Işık, Yılmaz Ona> ve Ergin Orbe\- katılacak. CHP'Kadıköy veFatih ilçeleri kadın komisyonlannca Nâzım Hikmet'in ölümünün 35. yıldönümü nedeniyle dün düzenlenen toplantıda Nâzım Hikmet, Orhan Kemal \e Ahmet Arif anıldı. CHP Fatih llçe Örgütü'nde düzenlenen anma programına Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Başkamekili Tank Akan ve yönetim kurulu üyesi Nevzat Şenol katıldı. CHP Kadıköy tlçe Örgütü tarafından yann saat 19.00'da düzenlenecek söyleşiye ise Nâzım Hikmet Külrür ve Sanat Vakfı adına gazetemiz Yönetim Kurulu Başkanvekilı Atilla Coşkun katılacak. Bu arada, 6 Haziran Cumartesi günü ise İşçi Partisi Avcılar llçe Örgütü'nce de bir anma toplantısı düzenlenecek. Toplantıya Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Muzehher Va-Nu ile ressam tbrahim Balaban katılacak.