Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 MAYIS 1998 SALI 8 DIŞ HABERLER KAVŞAK OZGEN ACAR Gelibolu'da 'Kralın Adamları'Ingiliz Kralı George V'in yanında Sandringham'da görev yapan; bahçıvanlar, kolcular, tanm işçilen, uşaklar askere alınır ve bir kraliyet bölüğü oluşturulur. Gelibolu'ya gönderilen bölük, 10 Ağustos 1915'te savaşa gırer. Bölüğe kralın kâhyalanndan Frank Beck komuta etmektedir. Ağustosun ve savaşın sıcağında askertere topu topu bırer Irtre su venlmıştır. "Kralın Adamlan" saat 16.15'te sperlerinden çıkar ve Türk hatlanna doğru ilerlemeye başlariar. Türklerin yoğun topçu atışı attında, bir elinde şapkası, ötekisinde tabancası bulunan Beck'in komutasındakı boluk, arkasmda bir toz bulutu bırakarak ormana dalar ve gozden kaybolur Ingiliz Başkomutanı Sirlan Hamirton, Londra'ya "Bırttğm ormanda kaybolduğunu, kendılennden hıçbir bıçımde haber alınamadığını" biidırir. Kral, Sandringham'dakı adamlannın akıbetini araştırmasını Sir Hamilton'dan; Ana KraJıçe AJeksandra da Istanbul'daki ABD Büyükelçısi'nden ısterter. BBC, "Kralın Adamlan" adıyla bir trilyon liraya mal otacak bir TV dizisinde bu övküyii anlatacak. Sozcüsu, Ingiliz Kraliçesı Elisabetfı'in, kraliyet aılesine art özel bir yapıda film çekılmesıne ılk kez ızın verdiğıni açıkladı. Sandnngham Kraliyet Malikânesı'nde çekılecek "Kralın Adamlan "nda başrolü (Yzb. Frank Beck) David Jason oynayacak. Buraya kadar her şey olağan. Şımdı sıkı durun bakalım. Oızının dramasını hazırtayan Nigel McCrery'ın, Ingiliz basınına yaptığı şu önemlı açıklama her nedense Türk basınına yansımadı: "Kralın Adamlan'nın akıbetı hakkmda taze kanıtlar buldum. Türkler onlan tutsak aldılar. Başlanna sıktıklan bırer kurşunla tek tek öldürdükten sonra topluca bir mezara gömdüler. Bu arada, top atışından ölenler de oldu tabiı." McCrery, kanıtın ne olduğunu her nedense açıklamadı, olayın soruşturması hakkmda şu yorumu yaptı: "Başarısız 12 Ağustos saldınsına da katılan Chartes Pierrepont Edwards, olayı soruşturmakla görevlendirildi. 4 yıl sonra Edwards, kimlikleri belirsiz 122 kıştlık bir bııilğın toplu mezannı buldu. Olay basına, bu kişilehn çatışmada öldükleri bıçımde yansıtıldı. Oysa, bu bir toplu katlıamdı. Edwards, kraliyet aılesini üzmemek ıçın bu aynntıyı bildırmemişti." McCrery. bu gerçeğe bir dızı görgü tanığı ile görüşmelerinden ve yayımlanmamış bilgılerden sonra ulaşmıştı! Bu tanıklardan bın. ölen yuzbaşılardan Arthur Pattrick'in 82 yaşındakı oglu Francis. Onemli görgu tanığı (!) Francıs şöyle dıyor: "Babamı Türklerin öldürdüğüne kani oldum. Babam, küçük bir grupla kurtulmuş, ancak Türkler tarafından tutsak edilmiş. Diğerlerinın akıbetine uğradığına emın olduğum babam, geride bir hamıle eş ıle ikı oğul bıraktı." Dızı için ne dokunaklı bir sahne, zalım Turkler; ikı çocuklu, eşi hamile bir Ingiliz subayının kafasına tek kurşun sıkıp, ötekilennin yanına itiveriyorlar. Bir başka sahnede ıse bulanamayan komutan Beck'in kraliyet aılesinin kendisıne hediyesı olan altın saat Gelibolu sırtlarında bir simge olarak pınl pınl parlıyor. Unlü Amerikalı yönetmen Oliver Stone, "Midnıght Express - Geceyarısı Ekspresi" filmindeki hatasını daha sonra bir Flonda gazetesıne şöyle açıklamıştı: "Uyuşturucu kaçakçısı Bill Hayes, Turkıye'de yakalanmış, cezaevınden kaçmış, olayı çekicı kılmak için yenı öyküler uydurarak basına anlatmıştı. Öyküyü k/taplaştıran yazar, bazı ekler yapmıştı. Senarist de kendisine göre öykuyü renklendirrnişti. Sıra bana geldiğinde sinematogarfiyi daha çekıci kılmak için ben de bir şeyler ekledim. Bugun pışmanım." Galiba Ingiliz kraliçesının "oluru" ile yenı bir "Mıdnight Express "sahneye konuyor. 5ÖZCÜKLERİN KÛKENİ Kos mıı, Konstantinopl mu?Son günlerde basınımızda btr "Kos"tur gıdiyor. Bodrum'un karşısındaki adanın Yunanca adı Kos, Turkçesi istanköy'dür Medya, her nedense Turkçesını değıl de Yunancasını kullanıyor. "Stan" Yunancada ismın (e, a) halıdir. Türkçeye kıyasla sözcüğün sonuna değil basına gelir. Sözcuğün sonundaki (s) ismin - Türkçe dilinde olmayan- maskülin (erkeklik) takısıdır. Yunanca'da ısım (e, a) halini alınca Kos'un sonundaki (s) düşer, "Ko" olur. "Nereye gidiyorsun" sorusu karşıhğında veriten yanıt olan "Kos'a" anlamtnda "stan ko" olarak söytenir. Biz Türkler (s) ile başlayan ve ardından yıne sessiz harf gelen yabancı kelımelenn baştna daıma (i) koyrnuşuzdur. Ispanya, isveç, Isparta, ıskarpin, ıspatulagıbı... Dolayısıyla "stan Ko"yu da "istanko've zamanla "Istanköy" yapmışız. "Kos" kuşkusuz adanın doğru adı. Denilebilir ki "doğrusu varken yanlışını neden kullanalım?" Çok mantıki! "Konstantinopolis" ıki sözcükten oluşur "Konstantin" ve "polis", yani "Konstantin'in kentı". 0 dönemde tek kent olduğu için halk. ömegın "Nereye gidiyorsun?" sorusunu, uzun uzun "stan Konstantınopoli" demek yenne. kısaca "stanpoh" yanı "kent-e" sozcüğü ıle yanrtlıyordu. "Stan"ın basına aynı kural gereği (i) ekleyip, "polis "dekı (s) düşuruldüğunde karşımtza İstanbul" çıkrnıyor mu? Yunan medyası ve polrtıkacılan, Istanbul'dan Konstantinopl, Izmir'de Smyma, Gökçeada'dan Imvros. Bozcaada'dan Tenedos diye ısrarla ve inatla söz ederken, barışsever medyamız, romantik aydınlanmız, bilgiç kadınlanmız Istanköy'e Kos derter! Konu açılmışken, Yunanıstan'dakı bazı Türk adlannı anımsatmak isterim. Xanthi- Iskeçe, Komotini-Gümü/c/ne, Alexandropolis-Dedea<Jaç, Trikala- Tırhala. Thassos-Taşoz, Samotraki- Semadirek, Lımnos-Umni, Lesvos- Midilli, Ayiyos Efstratios-Sozbaöa, Evia- Eğriboz, Samos-Sısam, Hios-Safcz, Syme-Sömbeki, \karya-Nikarya. Karpatos-Ke/pe, Kalimnos-Kilimli (Gi rtt'te), Heraküon-Ka/Td/ye, Kitira-Çuna (Pire'de), Makro ümanı-Pafa Limanı, Mikro Lımanı-fürtc Limanı. Var mısınız, bundan sonra Istanköy'e Kos dediğimiz gibı Istanbul'a Konstantinopl, Izmır'e de Smyma dıyehm. Bu değişikJiği yapmak için ne uzo-rakı romantızmine ne de zeybek-sırtakı coşkusuna gerek var. Uygulamaya bugün şu haber başlıklan ile başlanabıhr. "Konstantınopl'da sular kesık" ya da "Smyrna'da yine çöpler toplanmadı." Sevgılı meslektaşlanm Kos'tan Konstantınopl'a hoşgeldiniz! VİAGRAKEŞLERİN ÖLÜMÜ Şu anda hangisi olduğunu anım- samadığım Rönesans resim us- talanndan birinin ilginç bir tablo- su vardır. Resmin adı "La Mort Do- uce - Tatlı Ölüm"dür. Resimde gü- zel bir kadın yataktaki ölü adama şaşkın bakmaktadır. Erkek, aşk yaparken kalbi dayanamamış öl- müştür. Ressam da bu tabloya "Atın öKimü arpadan oisun" der gi- bi, 'Tatlı Ölüm" adını lakmıştr. Gü- nümüzün Amerikalı sanatçılann- dan VVoody Gvvyn de ilginç bir ya- prt yaratmış. Herhangi bir ad koy- mamış. Oysa günümüzün moda- st ilaçtan esinlenerek "La Mort Vı- agra" adını koyabilirdi. E-Posta: oacar(ö superonline.com Fax 0312. 468 15 79 ABD Başkanı Bill Clinton Türkiye'nin AB üyeliği için bir yol belirlenmesi gerektiğini söyledi 'Türkiye'ye yer açın'LONDRA (AA) - ABD ve Av- rupa Birliği arasında daha çok At- lantik'in ikı tarafındaki tican iliş- kilerin geliştirilmesıyle ılgili ola- rak gerçekleştırilen zirvede, dün- yanın diğer bölgeterindeki so- runiardaele alındı. ABD Başkanı Bill Clinton ve Jngiltere Başbakanı Tony Blair. zirve sonrasında. AB Komisyo- nu Başkanı Jacgues Santer ile bırlikte düzenledikleri basin top- lantısında. Türkiye'nin AB üye- liği ve Kıbns'ta bir çözüm bulun- ması konusundaki ısteklıliklerini bir kez daha dile getirdiler. Konuylailgili birsoruyuyanıt- layan ABD Başkanı Bill Clinton, Türkiye'nin AB üyeliği için bir yol • Clinton, Kıbns ve Ege sorununun çözülmesinin, Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkileri olumlu yönde etkileyeceğinı anlattı. Tony Blair de Türkiye'ye, AB'nin ve Avrupa ailesinin bir parçası olduğu sinyaîini vermek istediklerini bildirdi. belirlenmesi gereğine işaret ede- rek. "Biz ABD olarak bunun ge- reği ne inanıyoruz" diye konuş- tu. Kıbns ve Ege sorununun çö- zülmesinin. Türkiye ile Yunanis- tan arasındaki ilışkılen olumlu yönde etkileyeceğinı anlatan Clin- ton. "Türkiye ile Yunanistan bu sorunların çozümünde, büyük çıkarlara sahipler. ABDınin ve ABınin de iki ülke arasındaki so- runların çozümünde büyük çı- karlan var" dedi. Clinton. so- runlann çözülememesinin, kom- şu olan iki ülkenin müttefik ol- malannı daengellediğini söyledi. Bill Clinton. iki ülkenin. sırfara- lanndaki sorunlar yüzünden. rüm enerji ve kaynaklannı banş için- de. kendi ülke halklanna harca- \amadiklanni da kaydederek. şöy- le konustu: "Türkiye de Yunanis- tan da gerginlikler yüzünden kendi bölgelerinde istikrar ya- ratabilecek bir güce sahip ola- mıyorlar. Her iki ülke'de arala- rındaki sorunların çözümü için çok büyük kararlar almak du- rumundalar. Ve bu ülkelerin aralarındaki, Kıbrıs ve Ege so- runlarını, birbirine bağlı ola- rak çözümlenmek zorundadır. Bu sorunlar ayn ayrı çözüle- mez." Toplantıda, aynı konudaki so- ruya kendi ısteğiyle yanıt \eren In- giltere Başbakanı İbny Blair de Türkiye"ye, AB'nin ve Avrupa ailesinin bir parçası olduğu sinya- îini vermek istediklerini bildirdi. Türkıye'nin, Lüksemburg Zirve- si'nden sonra yaşadığı hayal kı- nklıgının farkında olduklannı be- lirten Blair. "AB dönem Başka- nı olarak, Türkiye've asıl niye- rinıizi belirten pozitif ve net sin- valler \erilmesinden yanayız" dedı. Blaır, gelecek dönemde. Türki- ye'nin AB'den dışlanmadıgını gösterecek çabalann arttınlması gerektiğine de işaret ederek, Kıb- nsıta sürekJi banş için herkesin ça- ba göstermesi gerektiğine dikkat çekti. Robin Cook fikîr değîştîrdi Ingiltere Dışişleri Bakanrnın Türkiye ziyaretini gerçekleştirmesinin arkasında iş çevreleri var ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Türkı- ye-Avrupa Birlıği (AB) iüşkilennı geliştir- me gerekçesiyle, Kıbns sorununa da el atan Türk Sanayici ve Işadamlan Derneği'nin (TÜSİAD), AB dönem başkanı tngiltere'nin Dışişleri Bakanı Robin Cook'un Ankara zı- yaretinin gerçekleşmesınde etkin rol oyna- dığı öğrenildi. Hafta sonunda Dışişleri Bakanı İsmail Cem. Ingıltere Başbakanı Tony Blair ın Özel Temsilcısi David Hannay ve tC'SİAD Baş- kanı MuharremKayhan'ındakatildığı Bıi- derberg toplantılannda. Türkıye-AB ilişki- lerinin gelıştirilmesi için taraflann karşılık- lı ödünler verme konusunu ele aldıklan be- lırtildi. AB'nin Türkiye"den istedigi en önem- li ödün Kıbns. Türkiye ile AB arasında 25 Mayıs'ta Brük- sel'degerçekleşmesi beklenen Ortaklık Kon- seyı öncesındejaşanan hızlı dıplomasi tra- fiğıne başta TUSİAD olmak üzere. ış çev- relen de katıldı. Konseyın toplanması için taraflann uzun süredirsürdürdüğü temaslar- da bir sonuç alınaraaması ve Yunanıstan'ın mali protokol üzerindekı vetosunu katdırma- ması nedeniyle Cook. Türkiye ziyaretini ip- tal etme karan almıştı. Ancak Iskoçya'da hafta sonu tamamlanan "Kıbns" konulu Bil- derberg toplantısına katılan TÜSİAD Baş- kanı Muharran Kayhan. Cem ve Hannay ile yaptığı görüşmelerde lngıltere Dışişleri Ba- kanı 'nın mutlaka Türkiye'ye gitmesi gerek- tiği görüşünü iletti. Bu girişimler sonucun- da Türkiye'nin. AB'nin Yunanistan'ı u b>- passetmek" ıçınbulduğu "14'lüfonformü- lünü" kabul edebıleceğı ızlenımı Jngiltere hükümetine verildı. Bunun karşıhğında Co- ok da. bugür. gerçekieştireceği temaslar sı- rasında birliğin hazırladığı stratejı belgesı- nın Cardiff zirvesinde "kaöüm öncesi stra- tejisi" olabileceği ve Ankara'nın Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri gibi uyum sürecıne alı- nacağı mesajını vermesı beklenıyor. Türki- ye'nin karannm değışmesindeki bir unsurun da Dışışlen Bakanı Ismail Cem ıle Londra'da öncekı gün biraraya gelen ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın telkinleri ol- duğu bildınldı. Hûkûmette bunalım AB'nin sunduğu toplam 375 milyon ECU'luk (422 milyon dolar) I4'lü fon for- mülü, hükümette derin görüş aynhğına ne- den oldu. ANAP kanadı. .AB'nın yasadışı olan formülünün kabui edilmesı gerektiğini be- lirtirken. DSP'li bakanlar fonun kabul edil- mesinin doğru olmayacağı göriişündeler. ANAP şu nedenlerle fonun kabul edilmesi- ni istiyor: AB'nin bugün Cook aracılığıyla sunaca- ğı strateji belgesi ile önemlı unsurlar şöyle sıralandı. - Türkiye, 14 Aralık tarihi kararlanndan geri adım atmamaktadır. Cook da bunu ka- bul ederek. sıyası konulara gırmemeyı ga- ranti ederek gelmektedir. - Strateji belgesi. Türkiye'nin talep ettı- ği bir belge değıldir. AB, bunu Türkiye is- temeden vaat etmıştır. Şimdi bu belgenin gereklerini yerine getirmesi gerekmektedir. - Türkiye'ye ödenmesı gereken toplam para 2.3 milyar ECU. Kosova'da her gün çatışma na gelen olaylarda en az üç kişinin vasamını virirdiği. iki kiştnin de yaralandığı bildinl- di. KosOT-a'nın bagımsrzlığını saMinan Kosova Demokratik Birliği Partisi tarafından >a- pılan açıklamada. Sırp Polisi'nin önceki gün Klina kasabasına dü/enlediği optrasvon- da 3 Amavutu öldürdüğu belirtildi. Açıklamada, kasabadaki ba/ı ev lerin vakıldığu ba- zılannın da yağmalandığı kavdedildi. Klina volu iizerindeki karakola düzenlenen sal- dında bir Sırp polisinin yaralandığını bildiren Sırp Bilgilendirme Merkezi. Kosma'nın barısındaki Grabaniça kövünde de bir Sırp kin lüsünün Arnavut militanlar tarafından düzenlenen saldında ağır yaralandığını açıkladı. 6 Tek adım atmadınız 9 AB-Türkiye KPK Genel Direktörü Manfred Michel Türkiye'nin demokratikleşme sözünü tutmadığını söyledi ÖZGÜR ULUSOY Arupa Parlamentosu'ndan biryetkili, Lük- semburg Zirvesı"nden bu yana Turkıye'de de- mokratikleşme konusunda kaydedeğer bir adım afılmadığını savunarak Avrupa Birlı- ğı'nin (AB) Cardiff Zirvesı öncesinde Tür- kiye'ye karşı tutumunu değiştirmesinin "zor" olduğunu söyledi. AB-Türkiye Karma Parlamento Komıte- sı Genel Direktörü Manfred .Michel, Cum- huriyete verdiği demeçte, "Demokraside yeterli bir ilerleme sağlandıği smlenemez. Akın Birdal örnegi de bunu doğnıluyor. Av- rupa Parlamentosu'nda gecen hafta bu ko- nuda bir topJana yapbk. Önce Akın Birdai suikastının faillerinin bulunacağı söylendL umuda kapıidık. Sonra başbakan bu bir iç hesaplaşmadu' dedi. Sivasi önderliğe güven- mekzorlaşıyor" diye konuştu. Michel. "Bu koşullarda AB'nin Türldyey karşı tavnnı değjştirmesi çok küçük bir ola- sılık. AB, daha ileri ghmeye hazır degil." de- di. Lüksemburg zirvesinde Türkiye'ye ay- nmcılık uygulandığını isereddeden Michel. "Türk hükümeri. havali bir dünyada yaşı- yor. Türldye'> ı e, siyasi \t ekonomik koşulla- nnı yerine getirdiği, Kıbns sorununda adım arügı ve Yunanistan 'la ilişkileri düzelttiği tak- dirde. AB'\e girmeye ehil olduğu söv lenmiş- tL Bu koşullar halen geçeriT dedi. Michel, Türkıve'nın demokratik açıdan, ılk iki halkada yer alan ülkelerden çok mu geride olduğu şeklindeki sorumuzu şöyle yanıtladı: "Türkiye'yi SJovenya ile karşılaş- bramazsınız. Türkiye'nin nüfusu 65 milyon. Şu anki 11 AB üvesinin nüfusuna eşit nere- deyse. Bidm de iç sorunlanmız var. Türld- ye'de milliyetçi duygular çokyüksek. Türki- ye'yi bu haliyle kabul ermek. AB'ye Türki- ve'nin sorunlannı ithal ermek olur.." SOSYALİST ENTERNASYONAL TOPLANDI Dünya sosyalistleri Oslo'da OSLO(Cumhuri>et) - Dünyanın her köşesinden gelen sosyalist liderler Norveç'in başkenti Oslo'da düzenlenen Sosyalist Entemasyonal'de biraraya geldiler. Norveç Işçi Partisi lideri ve eski başbakan Thorbjoem Jagland'ın açılış konuşması ile başlayan ve 2 gün sürecek olan zirvede küreselleşme konusu ile Ortadoğu, Kuzey Irlanda ve Bosna'da banşın tesisi tartışılacak. Sosyalist Enternasyonare Türkiye'yi temsilen Erdal İnönü katılıyor. Inönü aynı zamanda zirvenin başkan yardımcılığı görevini de üstleniyor. Sosyalist Enternasyonal'e 139 ülkeden 300 temsilci katılıyor. Zirvenin ana temalan "KüreseJ Dayanışma" ve - Banş için vapılacak girişimİeri desteklemek". Zirveye ülke lıderleri düzeyinde Danitnarka, Portekiz ve İsveç başbakanlannın katıldığı bildirildi. Ingiltere Başbakanı İşçi Partisi lideri Tony Blair. ABD Başkanı Biil Clinton ile Londra'da AB-ABD toplantısında olduğu için Sosyalist Entemasyonal'e katılamazlarken, Fransa Başbakanı LJoneJ Jospin'ın son anda katılmaktan vazgeçtiği belırtildı. Sosyalist Enternasyonel'ın başlamasından 2 gün önce Oslo'da toplanan "Kadınlar İçin Sosyalist Enternasyonal"de ise dünyanın her yanından sosyalist kadınlar, "Gerçek bir demokrasi. kadınlan dışlayamaz ve dışlamamair çağnsını yaptılar. 2 gün süren toplantılara Türkiye adına katılan ve bir konuşma yapan CHP'li Şule Bucak. zırve sonunda ortak birbildirge yayımlandığını söyledi. Bucak. bıldirgede kadınlann. "Amacımız, yabuzca dünya pariamentolanna daha çok kadının seçilmesi yönünde çaba göstermek değil. Demokratik bir toplumda kadının haklanm tam olarak kuüanmasını engelleven sosyal, ekonomik ve siyasi vapılann değiştirilmesi gereİdyor" dedıklerinı kaydetti.