Katalog

13 MAYIS 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Üçyeraltı denemesinden sonra "Gerekirsefüzelerini nükleer başlıkla donatacağını" açıkladı Hfcıdistan meydatı okudu Pakistan öfkeli Bilim adamlan emir bekliyorDış Haberler Servisi-Hin- distan'ın önceki gûn gerçek- leştirdiği nükieer denemele- rin ardından Pakistan Başba- kanı Navaz Şeıif, Hindıs- tan'a verilecek karşıhğı be- lirlemek üzere üst düzey nükleer enerji uzraanlanyla bir îoplantı yaptı. Şerif. ülke- sinin vereceği karşılığın ya- bancı güçler tarafmdan da- yatılamayacağmı söyledi. Başbakanı Pakistan'm nükleer kapasitesi iizerine bilgilendiren ülkenin nükle- er ve füze progranunuı mi- man AbdüJkadir Han, Pa- kistan'm istediğı zaman nük- leer bir deneme gercekleşti- rebileceğini. ancak bunun hükürnettarafmdan verilme- si gereken siyasal karara bağlı olduğunu belirtti. Kazakıstan"m başkenti Almatı'da düzenlenen Eko- nomik [şbirliğı Orgûtü'nün 5. zirve toplantısınm ardm- dan dûn ülkesine dönen Baş- bakan Şerif, havaalanında yaptığı ilk açıklamada, ABD'nın sogukkanlılık çağ- nsına atfetı. ülkesinin Hın- distan'a verecegi karşıhğı yabancı güçlenn dayatama- yacağını belirterek "Pakis- tan, güvenligjni ilgilendireıt kunularda önlem alma hak- kına sahiprir. Bu konularda kimse bize bir şe> dayata- maz. Bağunsız bir ülki ola- rak Pakistan'ın egemenliği iejn kendi kararianmuı al- ma hakkma sahibiz" dedi. Durumun çok yakından iz- lendiğini soyleyen Başbakan Şerif. Pakistan'ın kendi ka- rannı kendisinin vereceğini vurguladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü James Rubm "Pakistan. Hindis- tan'a kesinlikk nükieer de- nemeyle karplık vermekten kacınnıaİKhr" demiştı. Navaz Şerif. Savunma ve Dışişleri Bakanlığı yetkilıle- riyle de bir toplantı yaptı. Genelkurmay Başkam Ci- hangir Keramet, ülkenin gü- venliğı gözönündebulundu- rularak Hındistan'a uygun yanıtın verilmesini istedi. Üst düzey bir yetkili de Pa- kistan'ın yedi gün içinde bir nükleer deneme gerçekleşti- rebıleceğıni belirterek "Kay- gıyagerek yok. nükleer gücü- miizden emini/" dedi. Ana- muhalefet lıderi Benazir Bntto da Pakistan'ın kendi nükleer denemesini gerçek- leştirmekten başka seçeneği olmadığını söyledi. pakistanlı istihbaratcı 'ABD izin verdi'tSLAMABAD(AFP)-Pa- kistanh eskibir istihbarat şe- fı ABD'nin, Hindistan'ı Çin'e karşı "bekçi köpeğT olarak kullanmak istediğini. bu yüzden nükleer teknoloji • gelişürmesıne izin verdigini •'Öjöytedi. Pakistan Iç Haberalma Teşkilah'nın eski Genel Di- rektörü Hamid Gül, Was- hington"un Hindistan'uıger- çekleştirdiği nükleer dene- melere verdiği tepkinin, böl- geye yönelik gerçek niyetk- rini gizlediğini kaydetti. ABD Başkanı Bfll Cİinton. Hmdistan'm gerçekleştirdiği nükleer denemelerden "son derece rahatsu" olduğunu söylemişti. ABD'nin Hin- distan'averdiği tepkiyi eleş- tiren Gül şöyle konuştu: "AmerikaJdar Hindistan'ın nükieer hırslanna niye bu kadar esnekdavramyor?Bu- nun tek bir sebebi var. Was- hington, Çin'in giderek bü- yüyen gûcü karjisında Hin- distan'ı bölgede ABD'nin po- lisi U>in etmeyi plantıyor." İslam düşünürü olarak ta- nınan Gül. Hindistan'ı "em- peryaBst" hedefler gütmek- le de suçlayarak "Htatiüerin ruh halini. gelecek ptanlarmı ryi bilirim. Bolgedeki küçük ülkelcri sindirmek istiyorlar. Avustralya'dan Güney Afri- ka'ya kadar bütün bölge. ge- tecektebu emperyalist tebdit ilekarşı karşıya kalacak" de- di. ABD'nin Pakistan'ın ge- çen nisan ayında gerçekleş- tirdiği balistik fiize deneme- sine sessiz kalmasmın da he- saplı olduğunu savunan Gül "ABD'nin bizim Gauri füze- sininfirianlmasınasessiz kaJ- ması nıaksathydı. Bfiylece Pakjstan'aelmaşekeri uzan- larak Hindistan'ın nükleer denemeleri için bahane ha- arlanrruş oUryordu." dedi. unyanın sert tepkisine karşın Hindistan, ABD, Rusya, Çin, tngiltere ve Fransa gibi bir nükleer güç olmaya hazırlanıyor. ABD ve Japonya ekonomik yaptınm uygulayabileceklerini bildirdiler. Dış Haberler Servisi - Yeraltmda önceki gün üç nükleer deneme ya- parak dünyaya meydan okuyan Hindistan "Gerekirse. füzelerini nükleer başlıkla donatacağını" bıl- dirdı. Hindistan basını \enı iktida- ra gelen Hındu milliyetçüerce ger- çekles.tırilen nükleer denemelerden ö\güyle söz ederken dünya kamu- oyunun sert eleştırilen sürüyor. Hindistan BilımveTeknolojı Ba- kanı MuraKManoharCoşj. ülkenin güneyındekı Bangalor'da düzenle- dığı basın toplantısında. nükleer de- nemelerin. Hıntli bılim adamlannın neler yapabileceklerinı gösterdiğı- nı sÖNİedı. Hindistan'ın elinde ikı tıp füzebulunuyor: Agnı (Ateş)adı- nı verdikleri orta menzıllı balistik füzeyle, 250 km menzile sahıp Pi- rirvi (Toprak) adlı füze. Ulusal güvenlik öncelikli Nükleer denemelerın ardından toplanan bakanlar kuruiu tarafm- dan daha sonra yapılan açıklamada "Hindistan. nükleer silahlann dün- \a çapında ortadan kaldınlmasını istiyor, ancak ulusal gü>enlik önce gettr"denıldi. Açıklamada, Hindis- tan'ın belırlenmiş bir takvım çerçe- \esinde nükleer sılahsızlanma yii- kümlülüklenne bağlı olduğu ka\- dedıldı. Hindistan basını. dün gerçekleş- tirılen üç nükleer denemeden ö\ gü ile sözederek Hındistan'ın bundan böyle nükleer bir güç olduğunu ve dünya sahnesınde itibarkazandığı- nı savundu. Hindustan Times "Gu- rur Anı". Pioneer "Özsaygının Pat- laması" ve lndian Express "Yeni- den Doguşun Yolu" gibı manşetler kullandı. Dünya sert tepki gösterdi Japonya. Hindistan'ın gerçekleş- tirdiği nükleer denemelen kınaya- rak olaydan duyduğu "derın üzün- tüyü" dıle getirdi. Japoma Dışişleri Bakanı Keizo Obuçi. Hindistan'ın Tokyo Büyü- kelçısı Sidart Sing'i makamına ça- ğırarak nükleer denemelerı protes- toamacıyla Hindistan'ın kalkınma- sına sağladıklan kredilerı askıya alabileceklennı bildırdi. Japonya. >ılda bir mılvar dolan aşkın yar- dımla Hindistan'ın kalkınmasına katkıda bulunan ülkelerin başında gelıyor. Hindistan'ın nükleer bombayla DRDQ Hintliler 250 km. menzilli Pritvi fuzesinin bir kopyasını inceliyor. yeraltında yaptığı 3 av rı nükleer de- nemeden kaygı duyduğunu söyle- yen Washington yönetimı bu endi- şelerini Hindistan'a iletileceğını bildirdi. Üst düzey bir yetkili baş- kan Clinton'un Hindistan'a yaptı- nm uygulannıası konusunda "çok kısa bir süre" içinde. Yetkıliler. Hindistan'ın yakın bir gelecekte IMF ve Dünja Bankası'ndan alaca- ğı önemli miktardaki kredilenn en- gellenmesi gırişimınde bulunacak- lannı bildirdiler ABD Başkam Bill Clinton. ABD Yasalannın, nükleer silah sa- hıbı olmayan ülkelerin gerçekleş- tirdiği nükleer denemelerle ilgilı çok ı>ert önlemler ıçerdiğını vebun- lan "harfiyen" u>gulacaklarını açıkladı Hindistan'dan nükleer deneme- lerı durdurmasını istevenClinton. "Hindistan'dan. bundan başka deneme >apma>acağı \e kap- samlı silah >asağı anlaşmasını şartsız imzala\acağı yolunda açıklama \apmasim istivorum. Hindistan'ın komşularına da bu tehlikeli voldan gitmcmelcrini ta\si>e ediyorum" dedi. Yeltsin 'diplomasi' dedi Rusya De\ let Başkam BorisVelt- sin de Hındistan'ın nükleer dene- melenne ılışkın vaptığı açıklamada •*Bu denemelerle bizi zor duruma düşürdüler. Ancak bu sorun saıu- vorum. diplomatik >oUarla çözüm- lenebilecek. Onlann tutumunu de- ğişrirnıeve çalışacağız ve bunda da başanlı olmak zorundayız" dedi. •\\rupa Bırlığı'nın dönem Baş- kanı İngıltere ıse Hındistan'ın ger- çekleştirdiği 3 nükleer denemeden dolav ı tüm birlığın "şaşırdığmı'1 ve "tiksindipnr söyledi BM Genel Sekreterı Kofı Annan da açıklamasında. Hındistan'ın >aptığı denemelerın, bunlara son verilmesini isteyen uluslararası uz- laşmayı ıhlal ettığını söyledi. Fransa Dışişleri Bakanlığı. nük- leer denemelerden dolayı Hindis- tan'ı açıkça kınamaktan kaçınırken du^ulan kaygıvı dıle getirdi ve bu ülkenin nükleer silah denemeleri- nın dünya çapında yasaklanması anlaşmasına katılmasını istedi. Hındıstan'ın dün gerçekleştirdi- ği nükleer denemeler hakkında ön- ce sessiz kalan Çin. dün yaptığı açıklamada dıkkatli bir üslüple Ye- nı Delhı yönetıminı kınadı. Avust- ralya da söz konusu denemelerı kı- nav arak çok yönlü birprotesto kam- panyası başlatma karan aldı. Italya, Malezya. Güney Kore ve Yeni Zelanda da Hindistan'ı kına- >an ülkeler arasmda. Almanya'da Hindistan ilekalkınma yardımlanna ilişkin görüşmelerı ıptal ettiğini açıkladı. Hindistan'ın nükleer denemesini ilk kınayan ulus Hiroşima %e Nagazaki'de yüz binlerce vurttaşını kavbeden Japonlar oldu. Japonya, nükleer denemelerdeki patlamalann Hiroşima'da patlayan bombadan daha güçlü olduğunu açıkladı. Butto dönecekDış Haberler Servisi - Pakistan eski başbakanı Benazir Butto, hakkında tutuklama karan verilmesine rağmen ülkesine döneceğini söyledi. Butto Reuters'e telefonla yaptığı açıklamada. mahkemenin tutuklama karannın kendısını beş parasız bırakacağını söyledi ve karan kendisine karşı "kanunsuz bir eylem" olarak niteledı. Butto. konferans vermek ıçın ABD'de bulunduğunu herkesın bıldiğinı söv lev erek "Geri döneceğim ve herkes korkmadığımı görecek. İnsanlann beni destekleyeceğinden emininı" dedi. Yakında Pakıstan'a döneceğini soyleyen Butto. ülkesine dönmeden birkaç gün Dubaı'de kalacağını kaydetti. Pakistan'da bir mahkeme. Benazir Butto hakkında, ıktıdardayken çeşitli kişılen yasadışı olarak ışe aldığı gerekçesıyle tutuklama emri çıkarmıştı. Ml HALEFET GRl PLARIMN DESTEĞİNİ ALAN GEİVÇLİK EYXEMLERİNİ TIlOL4INDIRrt'0R Oğrencüer Suharto iktidannı salhyorThş Haberler Senisi - Muhalefet liderlerinden aldıklan destekle daha da güçlenen Endonezyalı öğrencıler, ülkedekı ekonomik knzden sorumlu tuttuklan Dev let Başkam Suharto'v u bir kez da- ha protesto ettıler. Güvenlik güçlenyle gösterıcı- ler arasında çıkan çatışmada 4 öğrenci öldü. 10 öğ- rencı varalandı. Temsilcıler Meclisi binasına yapacaklan yürü- yüşün güvenlik güçlen tarafmdan engellenmesı- ne tepki gösteren binlerce öğrenciyle güvenlik güçlen arasında çatışma çıktı Başkent Jakarta'da Tnsaktı Üniversitesi'nde öğrenim gören 5 bin ka- dar öğrencınin üniv ersıte kampusunda düzenlenen forumun ardından Temsilciler Meclisi binasına doğru yürümeye başladıklan bıldırildı Ancak el- lennde Hitler bıyığı çızili Suharto'nun portrele- riyle yürüyen öğrencılerin güvenlik güçlen tara- fmdan engellenmelen uzenne sokaklarda otura- rak protesto eylemi yaptıklan kaydedıldı. Polisın bir grup öğrencınin üzenneateşaçması sonucuen az dört öğrenci öldü. on ögrenci varalandı. Yine Jakarta'da sendıka üyesi bir grubun, IMF bürosuna giderek 40 mılyar dolar tutanndaki re- foım paketının sıyası reformlara destek ıçın kul- landınlmasını talep ettiklen belırtıldı. Öte yandan Endonezya'da yayımlanan Jakarta Post gazetesı, Ulusal Kalkınma ve Planlama Ku- rumu Başkan Yardımcısı Hidayet Syariere daya- narak v erdığı habennde ekonomik kriz > üzünden milvonlarca öğrencınin eğitimlerını yanda bırak- mak zorunda olduklannı yazdı. Gazete. Hidayet Syanef"ın "Ekonomikkriz yüzünden her gün da- ha fazla öğrenci okullannı bırakıyor. L steiik bu çocuklar yetersiz beslenme yüzün- den çeşitli hasta- lıklarİa karşı kar- şı>alar"sözlerine ver verdı. POLtTÎKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Suharto'nun İmparatorluğu Endonezya'da, hükümeti protesto gösterileri gi- derek yayılıyor. Güvenlik güçlen ile göstericiler arasında çıkan çatışmalarda ölen göstericı sayısı artıyor. Gösteriler bir yandan yayılırken, bir yandan da nıtelık değiştıriyor. Başlangıçta gösteriler ülkede- ki ekonomik krızi, hızlaartan hayat pahalılığını pro- testo amacıyla düzenlenıyordu; yani ekonomik ni- telıkte idiler. Son günlerde ıse siyasal nıteliğe bü- ründükleri ve çoğu öğrencilerden oluşan protes- tocuların Devlet Başkam Suharto'nun istıfasını, hatta yargılanmasını ıstedıkleri gözlenıyor. Mali kriz yüzünden Endonezya parası rupiah, şubat ayından bu yana % 60 oranında değer kay- betmış durumda. Bunun sonucunda fiyatlar füze gibi fırladı. Özellikle gıda maddelerının fıyatları % 100'e yakın oranda arttı. Bazı gıda maddelerinin fiyatı % 100'den fazla yükseldı. Örneğın süt ve süt tozunun fiyatı şubattan bu yana % 400'e yakın art- tı. Hükümet IMF ile yaptığı anlaşma uyarınca 5 mayısta yakıt ve elektrik fıyatlarına büyük zam ya- pınca, enflasyonun altında ezilen halk "Açız" di- ye bağırarak sokaklara döküldü. 200 milyonluk nüfusla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi olan Endonezya'yı 32 yıldır de- mir elle yöneten Suharto, memleketi özel çiftliği- ne çevirmiş. Yolsuzluk ve rüşvetin diz boyu olduğu ülkede ekonomının hemen tüm dallarında Suhorta aile- sinin payı var. Dış basında ailenin servetı ve ekonomınin belli başlı dallarına nasıl el attığı hakkında ibret verici bilgiler çıktı. Suharto'nun 3 oğlu ve 2 kızı var. Ailenin ve dost- lannın bankacılık, tarım, sanayi. madencılik, ula- şım ve iletişim alanlarında mılyarlarca dolariık ya- tınmlan bulunuyor. Bu alanlarda en büyük şırket- ler aile dostlarının mülkiyetinde. Sözgelişi, başkent Jakarta'nın uluslararası ha- va alanı Suharto'nun ikinci oğlu Bambang Triha- niotmadi'nin şırketı tarafmdan yapılmış. En genç oğlu Hutoma Putra ıse Endonezya'nın en büyük hava yolları şırketinin sahıbı. Kızçocuklan da erkek kardeşlerınden aşağı kal- mıyorlar. Büyük kızı Siti Rukmana'nın (49) taksi şırketı var. Tunstleri Jakarta havaalanında şehre onun taksilerı götürüyor. Havaalanından Jakar- ta'ya giden yol da Rukmana'nın sahibı olduğu in- şaat firması tarafmdan yapılmış. Jakarta'daki görkemli Grand Hyatt otelınde ise en büyük hissedar ikinci oğul Bambang. • • • Bunlar sadece birkaç örnek. Aıle, ülke ekono- mısmde dişedokunur her alanael atmış. Onlar at- mamışsa, dostlan, arkadaşları el atmış. Aile bireylerının ve akrabaların sahip olduğu iş- letmelere büyük kolaylıklar, imtiyazlar tanınmış. Örneğin, en genç oğul Hutoma Pıtra, Timorad- lı sözüm ona yerli otomobil üretiyor. Ama aslında otomobil Güney Kore'de yapılıp Endonezya'ya it- hal ediliyor. Ne var ki, otomobilden gümrük ve başka vergiler alınmıyor. Timor, sıfır gümrükle En- donezya'ya girıyor. Böylece, otomobilın fiyatı, To- yota, Ford gibı fırmaların ürettiği otomobillerin fi- yatının yarısı kadar. • • • Newsweek dergisinde şubat ayında çıkan bir yazıda Suharto ailesi ile yakınlarının servetinin 40 milyardolardan fazla olduğu bildirıliyordu. Bu mik- tar Endonezya'nın gayrı safi milli hasılasının yüz- de ellisıne yakın. Ülkedekı 200 bankanın büyük çoğunluğu batık durumda. IMF. derhal bir banka reformu yapılma- sını. zarar eden bankaların kapatılmasını. ya da bankaların birleştinlerek rantabl hale getirılmesini istiyor. Ne var kı bankaların büyük çoğunluğunun sa- hipleri Suharto ailesi ile dostlan. Devlet zarar eden bu bankalara. yıllarca mılyartarca dolar ödeyerek ayakta tutmuş. Suharto banka reformu yaptığı takdırde mali sermayeyi karşısına alacak. Oysa en büyük destekleri mali sermaye ve ordu olduğun- dan reform yapmaya yanaşmıyor. Suharto, 32 yıl içinde yolsuzluk, rüşvet ve sö- mürüye dayalı bir aile imparatorluğu kurmuş En- donezya'da. Bu ımparatorluk şimdi temellerinden sarsılıyor. Kalite Tesîleri Bilgi Hattı: 0 800 211 40 21