Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7NİSAN1998SALI 8 DIŞ HABERLER KAVŞAK OZGEN ACAR Merhaba! Biz gazetecitertiyatro oyunculan gi- biyizdir. Kimi zaman ya başköşede 'Hamlet' oynarya dafigüran oluruz. Bazen oyunun yönetmenliğini yük- leniriz. Değişen oyundarolümüzyok- saya bir başka tiyatroya transfer olur ya da tiyatromuzda sahneye yeni ko- nulacak oyunda rol dağıtımını sabır- la bekleriz. Bugünkü rolüm haftada bir salı günleri 'Kavşak'ta sizinle bu- luşmak. Neden 'Kavşak'l Genelde, Anadolu'dan bir 'köprü' diye söz edilir. Bana göreTürkiye bir 'köprü' değil, bir 'kavşafc'tır. Bilindi- ği kadarı iîe Islamiyet öncesinde, Anadolu'dan 42 uygariık gelip geç- miştir. Hiçbir başka ülke, böyle dört yönlü bir trafık yaşamamıştır. Zaman olmuş Kuzey'de Karadeniz limanla- rı, zaman olmuş Güney'de Akde- niz'in bükleri teknelere günübirliğine ve hatta uygariıklara yüzyıllarca de- mirleme olanağı sağlamiştır. Hem 'kara'tian hem 'den/z'den dört yön- lü bir trafik olunca elbette bir 'kav- şaktan söz edilir. Kaldı ki gazetele- rimizde bol köşeler olduğuna göre to- pu topu bir kavşağın olması da ge- rekmez mi? Bir ülkenin gelişmişliğinin iki ölçü- sü vardır. Ekonomide 'kişibaşına dü- şen yüksek gelir', siyasal alanda 'mutlak demokrasi'. Genelde kuzey- güney aynmında yukandakiler zen- gin, aşağıdakiler fakir olarak tanım- lanır. Batılılar doğudakilere kıyasla daha demokratik olarak kabul edilir. Bu ölçütler dikkate alındığında bir yabancı büyükelçinin Türkiye'yi şöy- le tanımladığını anımsamakta yarar var. Kuzeyin güneyinde, ancak gü- neyin de kuzeyinde... Doğunun ba- tısında, batnın da doğusunda... özet- le Türkiye her açıdan bir 'kayşak'. Kavşak olmanın yarattığı özel jeopo- litiğinden gücünü alan Türk dış siya- sasının yanı sıra genç ve atılımcı nü- fusu ile dinamikleşenTürkiye'nin eko- nomik potansiyelinin göstereceği ge- lişme karşısında, önümüzdeki on yıl içinde kolay kolay durulamayacağı- na inanıyorum. TC'nin dış siyasası ve Türkiye bağ- lantılı dış olaylara farklı bir açıdan 'umutla've 'iyimserlikle' bakacağız, yapıcı bir 'eleştiri' ile yaklaşacağız, kuşkusuz birçok sorunla da uğraşa- cağız. Bazen, karanlıklardan uzanan bir denizaltı periskobu gibi görev ya- pacağız. Bazen köşenin biçimsel sı- nırlan içinde, uluslararası olaylan 'kuş- bakışı' algılamaya, gerçeği aktarabil- mek için 'öy/e değil, oöy/e'yi anlat- maya çalışacağız. Partnak kurbanı "Merhum Hacı Özal" Anıt Kabir yolunda...(Foto: Ö.A..) Uluslararası 65 anlaşma onay ve veto bekliyor Cumhurbaşkanı'nın ülke dışınayap- tığı gezilerde, kendisine eşlik eden Dı- şişleri Bakam'nın evsahibi meslektaşı ile imzaladıklan anlaşmalar, sadece te- levizyonlara ancak 10 sanıyelik görün- tü olarak yansıyor, gazetelerde haber bile olmuyor. Bilindiği gibi anlaşmalar, pariamen- tonun onayı ile yürüriüğe girer ve ya- salaşır. Onayı geciken anlaşmalann Tür- kiye'ye ekonomik, toplumsal ve siya- sal getirileri de gecikir. Parlamento ge- reğinde demokratik tavır koyarak, ulus- lararası bir anlaşmayı onaylamayabilir. Türkiye Cumhunyeti'nin imzaladığı iki- li ya da çokuluslu 65 kadar anlaşma yıl- lardır TBMM'de onay bekliyor. Geçen- lerde Orta Asya Türk cumhuriyetle- rinden birinin büyükelçisi, "Türkiye'nin verdiği sözleri yerine getirmeyişi" ko- nusunda açtı ağzını, yumdu gözünü. Rekor 'Türkiye-Cezayir Hava Ulaş- tırma Anlaşması'nöa. 19 Haziran 1986'dan bu yanaTBMM'den geçeme- di. Hatta bugün TBMM Başkanı olan Hikmet Çetin'in bakanlığı zamanında im- zalanan bazı anlaşmalar da genel ku- rulda. Çetin'in anlaşmalann onayına 'sürat kazandıracağı' yolunda Dışişle- ri'ne söz verdiği söyleniyor. Türkiye ile ilgili bir anlaşmayı, Rum- Ermeni lobilerinin etkisiyle Amerikan Kongresi'nden geçirmenin ne kadar güç olduğunu herkes bilir. İki ülke ara- sındaki ekonomik ilişkilere önemli kat- kı sağlayacak olan, en az 10 yıllık bir müzakere sürecinden sonra 28 Mart 1996'da imzalanan 'Çifte Vergilendir- menin önlenmesi Anlaşması' ABD Se- natosu'ndan yıldınm hızı ile geçti. ABD Başkanı Bill Clinton'un ımzasına su- nuldu. Bunakarşılık TBMM'de kaybol- du. Anlaşma, Başbakan Mesut Yıl- maz'ın aralık ayinda ABD'ye gidişinden bir-iki gün önce parlamentodan yıldı- nm hızı ile çıkarılabildi. Böylece Yıl- maz'ın VVashington'da mahcup olma- sı da önlendi. Macaristan ile 8 Ocak ve Romanya ile 29 Nisan 1997'de imzalanan 'Ser- b&st Tıcaret Anlaşmalan' her iki ülke- nin parlamentosundan geçti. Türki- ye'nin AB ile tercihli ticaret sistemine uyum sağlaması için gerekli olan bu anlaşmalann 1 Ocak 1998 tarihinden önce TBMM'nin onayından geçmesi gerekiyordu. REFAHYOL'un Başbakanı Necmet- tin Erbakan'ın önerisi ve Müslüman 8 ülkenin katılımı ile merkezi Istanbul'da kurulan 'D-8 Uluslararası lcra Direk- törlüğü'nün Türkiye'de Yarartanacağı Ayncalıklar, Bağışıklıklarve Kolaylıkla- ra llişkin Anlaşma' bir türlü TBMM'den geçmiyor. Başbakan, geçenlerde Ukrayna ve Gürcistan'a gidecekti. Bir de bakıldı ki, bu ülkelerle imzalanan anlaşmalar hâ- lâTBMM'de bekliyor. Yalvar yakardan sonra anlaşmalar onaylandı. Dışişleri Ba- kanlığı yetkilileri, başbakanın anlaşma- lan henüz onanmayan öteki ülkelere de gitmesi için dua ediyorlar. Ancak, Türk diplomatlan bu anlaş- malar arasında yer alan üçünün ona- yında pariamentonun acele etmeme- sini diliyoriar. Bu üç anlaşma, NATO'nun genişlemesi için Polonya. Macaristan ve Çek Cumhunyeti'nin örgüte katıltmı- nı öngörüyor. Kıbns'ın Avrupa Birligi'ne alınmaması durumunda Yunanistan, bu ülkelerin AB'ye girişini veto edece- ğini açıklamıştı. Böylece TBMM'nin de demokratik bir davranışta bulunarak, Kıbns'ın AB'ye alınmasını engellemek için bu üç anlaşmayı veto edeceği an- laşılıyor. Üç anlaşma, eski bakanlar- dan Murat Karayalçın'ın başkanlığını yaptığı Dışişleri Komisyonu'nda bekli- yor. Avrıntı Trafik (canavarı) sigortası! Sigaraya karşı en büyük kam- panyayı ne uluslararası sağlık kuruluşlan ne de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) başlattı. ABD'de- ki sağlık sigorta kuruluşlan, yıl- lık ödeme rakamlarına baktıiar. Sigara yüzünden kanser olan, nefes darlığı çeken, kalp buna- lımı geçiren hasta-müşterileri- nin tedavileri için her yıl milyar- larca dolar ödemek zorunda ka- lıyorlardı. Tedaviler, yıllarcasür- düğünden, sigara içen birsigor- talının, astarı yüzünden pahalı- ya mal oluyordu. Sonuçta. si- gorta şirketleri bir araya gelip, si- garaya karşı bir "lobi" oluştur- dular. Lobinin bu amaçla harca- dığı milyonlarca dolar, sigara içenlerin sayısını azalttıkça; şir- ketlerin hastanelere, doktorlara ve ilaçlara ödedikleri paralar da olağanüstü ölçüde düştü. Ken- di kârları arttı. Ülkemizde "trafik canavan" durdurulamıyor Trafik yasası de- ğiştirildi ama kafalar değişmedi- ği için her gün yeni korkunç olay- larbirbirini izliyor. Banasoracak olursanız, Türkiye'de trafik ca- navannı, ancak Türkiye'de tra- fik sigortası yapan şirketlerin bir- leşmesi ile oluşacak "lobi "nin başlatacağı benzeri kampanya ve "prim yükseltme" uygulama- sı gibi önlemler durdurur. Trafik sigorta şirketleri de, zararlarını Amerikan sigorta şirketleri gibi, kâra çevirirler. Uygarlıktır Hamas yanhlan, Şerifin öldürülmesine büyük tepki gostermişti. Haıııas'ta ıııaDış Haberler Servisi - Hamas örgütü- nün önde gelen isimlerinden Muhiddin ŞeriTın, örgüt ıçi bir hesaplaşma sonu- cu öldürüldüğü ortaya çıktı. Adınınaçıklanmasmı ıstaneyen üst dü- zey bir Filistinli güvenlik yetkilisi, Ha- mas'ın bomba yapımcısı Şenf in, örgü- tün Batı Şeria'daki komutanlanndan AdD AvvadaOah tarafından öldürüldügünü açıkladı. Yetkili, Şerifin, Hamas'ın si- lahh kanadı tzzeddin El-Kasım'ın Batı Şeria"da kımin kontrolünde olacaği ile ilgili birçekişmeye kurban gıttığini söy- ledi. Güvenlik yetkilisi. Awadallah adının, daha önce Şerif "le bırlıkteoturan ve Şe- rifin cesedinin bulunmasından sonra Filistin polisi tarafindan sorguya çeki- len 19 yaşındakı Hamas militanı Hasan Adasi tarafından venldığını söyledi. Ay- nı yetkili, Adası'nın, cınayet sırasmdaolay yerinde olduğunu sözlenne ekledi. Fransız haber ajansı AFP, Awadal- lah'ın Filistin yönetimince halen aran- dığını belirtiıken, Reuters ajansı, bir Fi- listin güvenlik yetkilisine atfen verdiği haberinde, Şerifin katilinin yakalana- • Filistinli yetkililere göre Hamas'ın bombacısı Muhiddin Şerif, Hamas'ın askeri kanadı tzzeddin El- Kasım içindeki bir iktidar kavgası nedeniyle öldürüldü. rak gözaltına alındığını yazdı. Filistin polısı. geçen hafta yapnğı açık- lamada. 29 Mart'ta Batı Şeria'nm Ramal- lah şehnnde bir otomobilde meydana gelen patlamada ölenler arasında Ha- mas'ın bomba yapımcısı Muhiddin Şe- nf'in de olduğunu söylemişti. Israıl hü- kümetincearanan Şerifin öidürülmesiy- le ilgili soruşturmayı da Filistin yöneti- mi üstlendı. Bir Filistin güvenlik yetkilisi. yapılan otopsi sonucunda Şenfın patlamadan ön- ce vurularak öldüğünün behrlendiğini açıkladı. Yetkili, Şerif in patlamada öl- düğü süsünün verilmek istendiğini, bu amaçla cesedinin, içine bubi tuzağı ko- nan bir arabamn yakınlanna taşındığını belirtti. Hamas adıyla bilinen tslami Direniş Orgütü, Filistin yönetiminin Şerif in öl- dürülmesiyle ilgili açıklamalannı ya- lanlayarak cinayetten tsrail'in sorumlu olduğu şeklindeki iddıasmı yineledi. Ör- güt tarafindan basına gönderilen bildi- nde, "Hamas'm, Muhiddin Şeririn öl- dürülmesiyle ilgili yalanlan kmadığı ve reddettiği*' belirtilerek Şerifin ıntikamı- nın alınacağı ifade edildi. Netanyahu memnun Israil Başbakanı Benyamin Netanya- hu, Filistin yönetimince yürütülen araş- tırmanın sonucundan memnunluk duy- duğunu söyledi. Netanyahu, yaptığı açık- lamada. Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın, üst düzey yardımcısı İzak Molho'ya araştırmanın sonucu hakkm- da bilgi verdiğini belirtti. Netanyahu, araştırma sonucunun, ts- rairin, Muhiddin Şenf inöldürülmesı- nin ardındabulunmadığı konusundaki ıs- rannın "kesinlikledûğru'" olduğunu gös- terdiğini ve Filistin yöneüminin, istedi- ği takdtrde terörle mücadele edebileceğinin bir göstergesi olduğunu \oirguladi. TÜRKİYE GAZETECİLER CEMİYETİ'NDEN BAYRAM MESAJI Üyelerimizin Kurban Bayramı'nı kutluyor; tüm insanlık için özgüriük ve güven içinde, dostluk ve banş duygulannın egemen olacağı sağlıklı, mutlu günler diliyoruz. , ' TÜRKİYE GAZETECİLERCEMİYETİ Çocuklanmm kurban etmeyelım. Çocuklar ölmesın, sakat da kalmasın Bıze yardım edın. Baynmıruzı hıtlar, sağlık ve mutluluklar dilert. Cerrahpaşa Çocuk Sağlığı Vakfi Vakıfbank Aksaray Şubesi Hesap No: 203 43 45 SARIYER İCRA MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN GAVTÜMENKUL SATIŞ İLAN1 DosyaNo- 1997 1453 Tai Bırborçtan dolayı hacızlı bulunan. Sanyer llçesı. Sanyer Mahallesi, Gazihasanpasa Sokağı. 110 pafta, 730 ada, 109 parsel sayıh bir adet taşınmazm satışı yapılacaktır. Tapu kaydı ve lmar Duru- mu Sanyer Tapu Sıcıl Mudürlügu'nden celbedılen yazılarda Sanyer ılçesı, Sanyer Mahallesi. Ga- zıhasanpaşa Sokagf nda kaın. 110 pafta, 730 ada. 109 parsel sayılı 135375.52 aû mıktarlı, içinde ahşap köşk. kargirahır \e evleri olan tarlanın tamamı, igdas tstanbul Gıda ve Turizm AŞ'ye aittir. Büyûkşehıı Beledıye Başkanlığı Boğaziçı tmar Müdürlüğû'nün 19 12 1997 tarih \e 6129 sayılı ya- zılannda. yukanda anılan 109 savılı parselın. 22 07 1983 onanlı 1 1000 ölçeklı Boğaziçı öngörûm bölgesı uygulama ımar planında kısmen yapılanması kısıtlı alanda. kısmen tanm alanında. kısmen de ikıncı grup koru alanında kaldığı, yapılanması kısıtlı alanda 2960 sayılı Boğazıçı yasasımn ılgı- lı hükûmleri gereğınce insaal ıznı olmadığı, Tanm alanında ıse, tanm amaçlı kullanılmak üzere. TAK.S 0.05 alanlı H. 3.50 mt yükseklıkte toplam ınşaat alanı maksımum 250 m2 olan bir bına ya- pılabıleceğı ve bahçe mesafelennın ise 10 00 mt olacağı. konı alanında ise, tescillı eski eser me\- cut olup bu eski eserın. Anıtlar Yüksek Kunılu'ndan alınacak izne ve dunım belgesinde yazılı ol- duğu üzere ınşaat yapılabılecegı anlaşılmıştır. Taş\nmaz üzennde Interbank lehıne 1 dereceden 3. 898 328.0O0.TL'lık ıpotek me\cuttur Halıhazır dunjmu, e\safı ve muhammen değen Satışa çıka- nlan tasınmaz, Sanyer. Ortaçeşme Caddesı Gazıhasanpaşa Sokagında taknben 150 metre yukan- dan başlayıp. de\ameden kısmen düz. kısmen az meyılli ve ıçensınde 2.5 katlı taknben 110 m2 otu- rumlu, halı hazırda maılı ınhıdam durumunda ve tamamen metruk \e boş ahşap bir bına olduğu ve yıne a>™ sokak üzennde 15 kapı numaralı 1 katlı taknben 80 m2 oturumlu üstü etemıt döşelı yığ- ma kargir bir yapı bulunduğu. çapında her ne kadar dığer ıkı bına göriılmekte ıse de bu bınalann ta- mamen yıkılmış ve sadece bir ıkı beden du\arlannın mevcut olduğu. görülmüstür. Taşmmazm ta- mamına. bulunduğu semt. semt ıçındekı yerlen. bugünkü ekonomik dunım ve günün alım satım ra- yıçlen, mevku, çarşı pazaramesafesı, manzarası, ımar durumu \e hulasa kıymet takdın ıçın tüm hu- suslar goz önüne alındığında satışa esas muhammen bedeli 1.353 752 000 000 -TL olarak belirlen- mistır Satış şartlan: Binncı satış 15 05'1998günü. 1000-1030 saatleri arasında Sanyer lcra Mü- dürlüğü"nün 1997/1453 Tal sayılı dosyasından yapılacaktır Bu durumda, arttınnada tahmin edı- len kıynvam%75'raı ve rüçhanh alacaklar varsa alacaklan toplamını. paylaştırma ve satış masraf- lannı geçmesi kaydıyla ıhale olunur. Bu satıştaalıcı çıkmadığı takdırde, tkıncı satış 2505 1998 gü- nü; 10.00-10.30 saatlen arasında Sanyer lcra Müdürlüğü'nde en çok arttıranlann taahhûdû bakı kalrnak kaydıyla ikincı ıhale yapılacaktır. Bu aıttırmada muhammen bedelin °'o40'ını ve rûçhanU alacaklar \arsa, alacaklan toplamını, paylaştırma ve satış masraflannı geçmesi kaydıyla ihale olu- nur. 2- Arttırmaya katılacaklann tahmin edılen kıymetın yüzde 20'sı nispetınde nakıt veya bu mik- tar kadar mıllı bir bankamn temınat mektubunu temınat olarak vermesı lazımdır Satış. peşın para ıledir. Alıcı ıstedığinde 20 günü geçmemek kaydıyla mehıl venlebılır. Tellahye. damga. resmı ıha- le ve tapu harç ve masraflan \le KDV alıcıya aıttır Gaynmenkulûn birikmış vergılen satış bedelın- den odenir. 3- tpotek sahıbi alacaklılara. irtıfak hakkı sahıplenne de dahıl olmak üzere, dığer ilgı- lılenn bu gaynmenkul üzenndekı haklannı. özellıkle faız ve masrafa daır iddıalannı dayanağı olan belgeler ile 15 gün içinde müdurlüğümüze bıldırmelen gerekır. Aksi halde haklan tapu sıcıli ile sa- brt olmadıkça paylaştınnadan hanç bırakılacaklardır 4- Satış bedelt hemen veya verilen süre için- de ödenmediği takdirde. lcra \e İflas Kanunu 133 madde gereğınce ıhale feshedılir. tkı ıhale ara- sındaki farktan ve geçen günlenn %30'undan hesaplanacak faız ve dığer zararlardan alıcı ve varsa kefıllen mesul tutulacak ve hıçbır hükme hacet kalmaksızın kendılennden tahsıl edılecektır. 5- §art- nam'e. ılan tanhmden ıtıbaren herkesin görebılmesı için daırede açık olup masrafı venldıği takdır- de ısteyen alıcıya bir ömeğı gondenlebılır. 6- Satışa ıştırak edenlenn şannameyı görmüş ve mün- derecatını kabul etmiş sayılacaklan. başkaca bilgi almak isteyenlerin 199'' 1453 Tal sayılı dosya- mıza başvTirmalan ılan olunur 27 3.1998 Not: kra ve tflas Kanunu madde 127 uyannca ışbu ilan. aynı zamanda ılgılılere satış ılanı teblığı mahıyetındedir İSTANBUL1. SULH HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Sayı: 1997 556 Vası T. Hastalığı sebebiyle Nadır Topçu'ya mahkememizın_18. 3.1998 tanh, 1997/556 esas, 1998/119 karar sayılt ilamı ile kızı Nadire Raziyemis Özdilek'in vasi tayinine karar ve- rilmiştır. tlan olunur. 24.3.1998 Basın: 13924 ANKARA 27. ASLİYE HUKUK MAHKEMESJ'NDEN 1995 931 Evûp-lslam Mab. An Sok. No. 13 d. 2 Istanbul adresinde bulunan Nizami Fidan'a Ev-Tem-Temizlik maddelen Sanayı ve Tıcaret AS tarafından aleyhmıze açılan alacak da\ası nede- niyle. duruşma günü olan 7 51998 günü saat 10.30'da mahkemeye gehp de beyanda bulunmadığınız takdırde 13 8.1995 tanh ve 002437 trsalıye altmdakı ımzanın sıze aıdiyeti \e temsıl ettığı eşyanuı tarafı- nızdan alındığını ve teslım edılmedığını kabul etmış sayılacagınız hususu ıstıc- vap davetıyesının teblığı yerine ılan olunur. 19.3.1998 Basın- 13702 LAPSEKİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESt'NDEN DosyaNo 1997.81 Davacı Mutlu Öz tarafm- dan davalı Alı Rıza Korkmaz mırasçılan hakkmda açtığı men'ı mudahale konulu dava- da. Dahılı davalı Mûnevver Korkmaz'a tum yapılan araş- tınnalara rağmen duruşma gü- nünû bildırır teblıgat ve dava dılekçesı teblığ olunamadığın- dan ılanen teblıge karar venl- mıştır Oahılıdavalınındunış- manın yapılacağı 1 5 1998 gü- nu saat (W 15'te Lapsekı Adlı- vesı'nde hazırbulunması veya kendısını bir vekılle temsı! et- tırmesı. aksı takdırde durus- malar yokluğunda yapılacagı gıbı hükmûn de >okluğunda verıleceğı. da\etı>e ve dava dılekçesi teblıği \enne geç- mek üzere ılan olunuı [9 3 1998 Davalmm adresı Bağlarbağı. Kımez Sok. No 19MenApt Taşlıtarla-lstan- bul Basm 13789 EMtRDAĞ ASLİYE HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Davacı Nun Özdoğan. Meh- mei oğlu. Kaışıyaka Mah. tmır- daJ-.Aİ>on Davalı EmıneÛzdo- ğan. Kıreı;hane Mah toe Dava Sıddetlı geçımsızlık nederayle boşanma Davatanhı 14 11 1997 Davah Emıne Ö2iiogan'ın ytıka- nda behrtıleo adresme da\a dı- lekç^ı ile dumşma gününün teb- lığ edılemedığı tûra aramalara rağmen de lebiıgaıa yarar açık ad- re\ı bulunamadığındajl dava dı- lekçra ile duruşrna gününün ıla- ıren lcblıgme karat venlmış. adı geçen davalı Emıne Özdoğan'ın duruşma günü olan 11 6 1998 gü- nü saat 0900'da mahkememı/ duruşma salonuna gelmea veya kendısını bir vekılle temsıl ettır- mesı. aksı takdırde duruşmalara yokluğunda devamla gı\abında karar venleceğı husu-'. dava dı- lekçesı ve duruşma günü teblığı yenne ecçmek üzere ılan olunur Basın 14600 BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Kafkasya-Ortadoğu Terazisinde Politika ve Petrol Petroile ilgili bazı sayısal gerçekleri bilmeden ABD ve Rusya'nın Ortadoğu ve Hazer politikalarını anla- yamayız. Irak'a ambargonun niçin kaldırılmak "/s- tenmediğini" göremeyiz. Türevleri hariç, bugün dün- ya ham petrol piyasasının yıllık hacmi 500 milyar do- lara yakındır. Bunun yüzde 30'unu, Irak'sız Ortado- ğu üretir. En büyük payı Suudi Arabistan alır. Dünya petrol tüketimi son sekiz yılda, yıllık ortalama olarak, sadece yüzde 1 artmıştır. Dünya pazarlanna petrol satanlar, kendi üretim paylarını arttırma savaşı için- dedirler. Ancak, sektörün oluşturduğu "oligopol" pi- yasası, büyük fırmalar ve devîetler kanalı ile işleri dü- zenler ve sektörün çıkarlarını korur. 1990 Körfez kri- zinden sonra, özellikle Ortadoğu'da yeniden payla- şım oldu; Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkeleri pay- lannı arttırdılar. Suudi Arabistan'ın yıllık geliri yüzde 50 dolayında büyüdü. Bu ülkeler, ABD mali piyasa- lan ve endüstrisi ile, petrol geliıieri bakımından "bü- tünleşmiş" durumdadııiar. Bazı Avrupa piyasalan da bunlara katılmışlardır. Bu durum karşısında şu soru- lara yanıt aramak gerekir: - Irak üzerindeki ambargo tamamen kalkarsa kim, nasıl etkilenir? - Hazer petrolleri devreye sokulursa bunun ekono- mik ve politik sonuçları nasıl gelişir? 1) Irak 1990 öncesinde Ortadoğu petrol üretiminin yüzde 23'ünü yapıyordu, dünya rezervlerinin de yüz- de 10 dolayında payına sahip bulunuyor. Ambargo kalkar ve Irak iki yıl içinde tam üretime geçerse, bu- günkü yapı allak bullak olur. Petrol fiyatları düşer, başta Suudi Arabistan, üretimlerini kısmak zorunda kalırlar. Bu durum. bölge dışı üreticileri de olumsuz etkiler. Bugünkü düzen içinde Ortadoğu petrol geli- rini paylaşan ABD, bundan büyük zarar görür. Yarar sağlayacaklarise, petrol ithal eden ülkelerdir. Japon- ya, Fransa, Almanya bunlann başında geliyor. 2) Kafkasya bugün dış pazara henüz çıkamamış, üretim payı sembolik düzeyde. Ancak, Kazakistan, Azerbaycan ve Türkmenistan dünya rezervlerinin yüzde 16'sını ellerinde tutuyorlar, bu Ortadoğu'dan sonra dünyanın en büyük rezerv oranıdır. Rusya'nın rezervleri ile birlikte. oran yüzde 20'ye ulaşıyor. Ha- zer çevresi rezervleri son yıllara kadar, "özellikle açık- lanmtyordu", gizleniyordu. Şimdi, 200 milyar varillik rezerv ne olacak? Devreye sokulursa, petrol sektö- ründen yararlananlar açısından büyük bir çöküş baş- lar, tabii Hazer çevresi dışında. Petrol talebinin art- maması, yeni rezervlerin devreye sokulmasını engel- liyor. ABD ne yapar? ABD'nin çıkarlan, Iran dışında, Körfez'deki üretici- lerin (bugünkü) çıkarlan ile özdeşleşmiştir. Çıkan pet- rolün geliri, en az bölge ülkeleri kadar ABD'nin yara- rına çalışmaktadır. Hazer'de büyük çaplı üretime ge- çilmesi Ortadoğu ihracatçılan ve ABD'nin zaranna olur. Hazer'deki üretim, ABD ağıriıklı bir yapı içinde ger- çekleşse bile, ABD'nin bugün Ortadoğu'da kurduğu petrol düzeninı Hazer çevresinde kurması çok zor- dur veyıllar alır. Aynca "yenimaliyet öğeleri", büyük yatınmlar söz konusudur. ABD Hazer petrollerini, en az 15-20 yıl sonra, o da, ancak kendisi Hazer'de "yö- neten konumda" ise devreye sokmak ister. Bu durum, son iki yıl içinde, Rusya'nın neden ıs- raria Ortadogu'ya yeniden dönmeye çalıştığını açık- lıyor. Ortadoğu Arap petrolü ABD'nin denetiminde ol- duğu sürece Rusya'nın Hazer ve kendı petrollerin- den yararlanma olanaklan "kısıîlanmaktadır". Çün- kü Ortadoğu'daki üretim "azaltılmadan" Hazer çev- resi ve Rusya petrollerinin dünya pazarlanna sürül- mesi, "ekonomik açıdan" olanak dışıdır. Petrol tale- binin yıllık sadece yüzde 1 artması, yeni rezervlerin uluslararası piyasa ıçın üretim yapmasını engelle- mektedir. Bu durum, önümüzdeki 15 yılın "kilitlenme- sine" yol açıyor. Bu koşullar altmda ABD, önümüz- deki 15 yıl Hazer petrollerinin geniş çaplı devreye so- kulmasını istemez. Rusya ile ABD arasında bu açı- dan önemli bir çıkar çatışması ortadadır. Aynca, Irak üzerinden ambargonun kalkması, ne ABD'nin, ne de Rusya'nın işine gelmektedir. Hazer petrollerinde ABD'nin önümüzdeki yıllarda etkinliğini ve denetimini arttırması demek, bu bölge- nin üretiminin sınırlı tutulması sonucunu doğurmak- tadır. Bu sergilenen durum Kafkasya ve çevresinde, pet- rol çıkarlanna bağlı olarak, önümüzdeki yıllann "si- yasalgelişmelerinin" habercisı olmaktadır. Almanya, Fransa, Rusya ve Japonya Hazerçevresinde ABD'ye karşı "petrol savaşlannın" eşiğine gelmiş durumda- dıriar. Bu sayılan ülkelere yann Çin'i de eklersek, ABD dışında hepsinin, Hazer çevresinin devreye sokulma- sı konusunda büyük ekonomik çıkarları bulunmak- tadır. Son Körfez krizinde büyüklerin yerieştkleri "saf- lar", ucu Hazer'e ulaşan yeni petrol kavgasmın ipuç- lannı vitrinde de olsa zaten gösteriyordu. Endonezya Ormanlar kifloldu CAKAKTA(AFP)-Endo- nezya'da çıkan yangınlann. yıl başından beri ülkenin Doğu Kalimantan eyaletinde 180 bin hektann üzenndeorrnan- lık alanı yakıp kül ettiğı bil- dirildi. Doğu Kalimantan Çevre Etki Kontrol Ajansı Başkanı Avang Faruk tshak. Borneo Adalan'nda 2 Şubattarihi ıti- banyla 180 bin 280 hektar ormanlık alanın yok olduğu- nu söyledi. Bisnıs Endonez- yagazetesine konuşan tshak, yangınlann çıplak olarak 3 milyar 133 milyon rupi'lik (yaİclaşık 27 trilyon TL) bir kayba yol açtığını, yangınla- nn çe\Te, sağlık \e ekolojik denge üzerindeki etkileri dü- şünüldüğündeburakamın da- ha da artacağıru söyledi. Yangının yol açtığı yoğun duman tabakasının ise, ku\ - vetli rüzgârlarla denıze doğ- ru taşınmaya başlandığı bil- dirildi. Bugüne kadar yangı- ntn yol açtığı dumandan çok sayıda kişi hastalanırken, du- man, bazı bölgebrrde yiye- cek ve su kıtlığım yol açtı. Uluslararası bT çevre lo- bi gnıbu olan Çevre lzleme Komıtesı de. Brezıly a \t En- donezya'daki yangınlann yo»l açtığı kirlihğe ati'îa buluna— rak, hükümetlen, ormancı— lıklailgili polıtikala"iru düzelt— meye çağırdı. BMnin kasırn ayında yapacağı çrvTe zırve— si öncesinde birreporhazır— layan komite. End>nezya"da— ki yangınlann brkaç aylılc bir sürede. bütün bir Avrup» Birliği'ndeki endistri sektö— rünün bir yılda sebep oldu— ğundan çok daha r azla navafc kirliligine yol açt|ına işarefc etti. Merkezi Wastangton'da. bulunan örgüt, Eadonezya. DevletBaşkanı Sufcar*>'mEw ormancıhğa ayTila yardınu^ arkadaşı Bob Hasuı'tn sahı— bı olduğu bir kâğT.fabnkası— nakaydtrdığıru, Hisan"uı ge— çen ay Sanayı veficaretBa— kanı olarak atandgını kay- dettı.