Katalog

Cumhuriyet İmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatörü: HikmetÇe- rinka>a • Yazıışlen Müdürü tbrahim Yıldız • Sorumlu Müdür Fikret tlkiz 0 Haber Merkezı Müdürü: Hakan Kara # Görsel Yönetmen: Fikret Eser Dı:j Haberler Şinasi Danışoğlu • Istıhbarat Cengiz V ddınm A Ekonomı Mchmet Saraç • Kültür Handan Şenköken # Spor \bdülkadir \ ikelman • Makaleler Sami Karaören • Duzcltme Abdullah Yaaa#Fotograf Erdoğan Köseoğhı •Bılaı-Belge Edibe Buğra • Yurt Haberlen. Mehmet Faraç Yayın Kurulu tlhan Selçuk (Başkan), Orhan Erinç, Okta> Kurtböke, Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner, Ergun Balcı. Ihrahim Yıldız, Orhan Bursalı. Mustafa Balba>, Hakan Kara. AnkaraTemsılcısı Mustafa Balba\ AtatürkBuKanNo. 125, Kat.4.Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020(7hat). Faks 4195027 • lzmır Temsılcisı Serdar Kızık, H Zıya Blv. 1352 S.2 3Tel-4411220, Faks-4419117 • Adana Temsılcısı ÇetinYiğenoğlu, tnönüCd. U 9 S No.l Kat:l. Tel-363 12 11, Faks: 363 12 15 Mûessese Müdürü İ stün Akmen # Koordınatör Ahmet Korulsan # Muhasefce Büfent Y«ıer#ldare Hûsevin Gürer • Işletme Önder Çelik • Bıigı- Işlem Nail İnal • Bılguayar Sıstem Müröet ÇUer#Sati4 FaziletKuza MEDY\ C: • Yonelım Kurulu Ba>kanı - Gernîl Mudur Gülbin Erduran 0 Koordınatör Reha Işıtman # Genel Mudur Yardımcısı SevdaÇoban Tel 514 (T 53 - 5139580-5138460-61.Faks 5138463 \ ayımlatan >e Basan: Yenı Gün Haber Ajansı, Basın \e Yayıncılık A Ş TurkocaİCad 39 41 Cagaloğlu 34334 Ist ?K 246 lstanbul Tel (0212) 512 05 05 (20 hat) Faks (0 212)513 85 95 17NİSAN1998 İmsak: 4.42 Güneş:6.16 Öğle: 13.11 Ikindi: 16.53 Akşam: 19.52 Yatsı: 21.20 Amfora operasyonu • İstanbul Haber Servisi- K.aradeniz'de avlandığı sırada denizden çıkardığı yaklaşık lOOOyıllıkpaha biçilemeyen 6 adet amforayı evinde saklayan Tahir Güren adlı balıkçı yakalanarak gözaltına ahndı. Amfora. eski çağlarda gemilerde ambar ve depo bulunmadığmdan su, şarap ve yağ gibi maddelerin korunması ile taşınmasmda kullanılıyordu. Çekül Vakfi'nuı şenliği lstanbul Haber Servisi - Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfi'nm (ÇEKÜL) Geleneksel Bahar Dikim Şenligi, 18 Nisan Cumartesi günü başlayacak ve aynı gün Çatalca'ya bağlı Bekirli Köyü'ndeki 130hektarlık alanın bir bölümüne fidan dikilecek. Tıpta uzmanlık sınavı • ANKARA (AA) - " 1998- Nisan Dönemi Tıpta Uzmanlık Eğitim Giriş Sınavı" Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından 18-19 Nisan günlerinde Ankara'da yapılacak. Smavın birinci basamağını oluşturan Yabancı Dil Sınavı, 18 Nisan 1998 Cumartesi günü saat 09.30'da başlayacak. Sınavın bu basamağmda başanlı olan adaylar, 19 Nisan 1998 Pazar günü saat 13.30'da başlayacak olan Bilim Sınavı'na alınacaklar. Yöresel yemek yarışması • lstanbul Haber Servisi- "Turizm Haftası' çerçevesinde Turizm lstanbul II Müdürlüğü ve Anadoluhisan Turizm Katkındırma Derneği'nce düzenlenen 'Yöresel Yemek Yanşması'nda yemek dahnda kulak çorbası ile Sabiha Öztimur, tatlı dahnda havuç tatlısı ile Zehra Gündoğdu, hamur işleri dahnda ise kavurmalı sebze böreği ile Asuman Dalar birinciligi kazandılar. Nadia'mn doğum günü • Haber Merkezi - Adı Nadia. Bir yaşına yeni girdi. Nadia da bütün küçük çocuklar gibi doğum gününü kocaman bir pastayla kutladı. Ama onun pastasında mum yerine bir muz vardı. Makak maymunu Nadia muzunu afiyetle mideye indirdikten sonra pastasmı diger arkadaşlanyla paylaştı. Bulgaristan'ın Varna kentindeki hayvanat bahçesinde yaşayan Nadia, bu hayvanat bahçesinde doğan ilk maymun. Güçsüzerkekler • tSTANBUL (ANKA) - Toplum tarafından sadece kadınlara değil erkeklere de bir model ciziliyor. Psikologlar, "Erkekler ağlamaz" ile başlayan ve erkekJerin güçlü olması gerektigini öne çıkaran modelin insani olmadığını belirtiyor. Erkeklerin, bu modelin içine oturmaya çalıştıklannda güçsüzlüklerinin farkına vardıklannı kaydeden Ruh Sağlığı ve Hastalıklan Uzmanı Doç. Dr. Emin Ceylan, "Erkeklerin çoğu toplumun çizdiği bu resme uyacak güçte değil. İnsani bir kahpta değil. Kendi bedeninin kalıba küçük geldiğini gören erkekte güvensizlik. korku, panik ataklan depresyon başgösteriyor" dedi. Işkence, siyasal baskı ve tecavüzün önü alınamıyorAsya, insan haldarından habersizÇeviri Servisi - Çin devlet baş- kanı JiangZemin, 1997 yılının Ekim ayında ABD'ye yapacağı ziyaret öncesinde, ev sahibi ülkeye diplo- matik ancak tartışma götürmez bir tavırla, ziyareti sırasında hangi ko- nulan görüşmek istemediğini. "De- mokrasi veinsan haklan görece kav- ramlardır, kesin ölçüleri yoktur" diyerek belirtmişti. Olkelerinin bağımsızlığı için mü- cadele veren Tibetlilere karşı misil- lemelerle olduğu kadar muhalif ve dini azınhklara gösterdiği serttep- kilerle de dünyanın dikkatini sık sık çeken Çin. çahşma kamplann- daki ağır koşullar nedeniyle de kı- nanıyor. Ancak sayılan insan hak- kı sorunlan, Asya ülkeleri arasın- da sadece Çin'de yaşanmıyor. Uhıs- lararası AfOrgütü'nün raporlanna göre Asya ülkeleri. insan haklan- na saygı konusunda zaman zaman Afrika ülkelerinin bile gerisinde kalabiliyor. Hiçbir Uluslararası Af Örgütü • Uluslararası AfOrgütü'nün raporlanna göre, Pakistan'da her yıl 200 kişi işkencede can veriyor. Kadmlar sorgulan ve rutukluluk halleri sırasmda tecavüze uğruyor. Nepal'de işkence ve tecavüzün önü alınamıyor. Burma'da binlerce siyasi tutuklu, çahşma kamplannda zincirlerle birbirine bağlı bir şekilde tutuluyor. pan ve işkenceyi yasaklayan Ne- pal'de de durum pek farklı değil. Bu ülkede de işkence ve tecavüzün önü alınamıyor. Burma'da binlerce si- yasi tutuklu çahşma kamplannda zincirlerle birbirine bağlı bir şekil- de tutuluyor. Tayland, sekiz yıl ara verdikten sonra, 1996'dan bu yana ölüm cezası uygulamalanna tekrar başlamış durumda ve Burma'daki siyasi baskılardan kaçarak iltica ta- lep eden Burmahlan kitlelerhalin- de tutuklayarak, onlara insanlık dı- şı uygulamalarda bulunuyor. Yıne de demokratikleşme yönünde çaba- lan görülüyor. Kamboçya'da devlet tarafından planlanan cinayetler ve işkenceye temsilcisi bugüne kadar Kuzey Ko- re, Vietnam, Burma, Brunei, Bu- tan ve Çin'i ziyaret etme izni ala- mamış. Ancak demokratik bir ül- ke olan Hindistanda da insan hak- lan ihlalleri ve işkence yaygın bir tavır olarak günlük yaşam ıçinde kendini gösteriyor. 200 kişi işkenceden ölüyor Örgütün raporlanna göre. Pakis- tan'da her yıl 200 kişi işkenceden can veriyor. Kadınlar sorgulan ve rutukluluk hallen sırasında tecavü- ze uğruyor, şikâyetler ise sonuçsuz kalıyor. Sekiz yıl önce dikta rejiminden çok partili bir monarşiye geçiş ya- rastlanıyor. Malezya insan haklan örgütlerinin ülke içindeki çalışma- lannı engelliyor ve Ortodokslan il- legal dini azınlık olarak açıklaya- rak hedef gösteriyor. Yine Ulusla- rarası Af Örgütü'nün raporlanna göre, Endonezja'da sadece 1997 yılmda 300 kişi. insan haklan ku- ruluşlannda görevli oldukJan ya da aktif olarak muhalif politik grupla- nn içinde yer aldıklan için tutuk- landı. Ancak örgüt. bu iki ülkenin bir geçiş sürecinde olduğunu ve de- mokratikleşme yolunda adımlar at- tığını da kaydediyor. Vıetnam düşünce suçlan için uzun hapis cezalan öngörüyor. Anayasal olarak düşünce ve din özgürlüğü var olduğu halde. Budist ve Hıris- tiyanlann baskı altında yaşadıkla- n biliniyor. Filipinler'de ise tüm ge- lişmelere rağmen işkence uygula- malannın sonu gelmiyor. Filipin- ler'de insanlık dışı işkence yöntem- lerinin yaygın \e en basit suçlarda bile kullanıldığı belirtiliyor. Deprem sonrası için önlem ANIC\RA (W) - Türki- ye'de deprem riski yüksek bölgelerde kurulacak bilgi- sayar sistemi ile olası deprem sonrasındaki kargaşanın son bulması hedeflenıyor. Afet Işlen Genel Müdürlü- ğü >etkililerınden alınan bıl- giye göre Japonya'dan gelen hibe bilgısayar \e ekipman- lar monte edilmeye başlandı. Depremın yol açtığı etkileri en geç 10 dakıka ıçerisinde mer- keze ulaştıracak olan enteg- re bilgısayar sistemi, 2000'de hizmete alınacak. Atatürk Banş Ödülü Prof. Lewis'e ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Atatürk Ulusla- rarası Banş Ödülü, bu yıl Islam ve Ortadoğu tarihi üzerine dünyaca ünlü bi- lim adamı Prof. Dr. Ber- nard Lewis'e veriliyor. Atatürk Uluslararası Ba- nş Ödülü Kurulu, dün Baş- bakan Mesut Yılmaz baş- kanlığında toplandı. Yıl- maz, toplantı öncesinde yaptığı açıklamada. Tür- kiye'nin evrensel barışa ulaşmada üzerine düşen katkıyı yapmaya devam edeceğini belirterek ulus- lann en önemli gereksini- minin banş ve dostluğu güçlendirerek 21. yüzyıla taşımak olduğunu kaydet- ti. Toplantıda, ödülün bu yıl bilim adamı Levvis'e verilmesibenimsendi. Ku- rulun önerisi, önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Süle>man Denürel'in ona- yına sunulacak. Lewis, kitaplannda Ata- türk devnmlerinı, Ortado- ğu coğrafyası ve Islam ül- keleri açısından en iyı yan- sıtan yabancı bilim adam- lan arasında sayılıyor. "Ata- türk ha>ranı ve Türk dos- tu" olarak bilinen Bernard Lewis, özellikle ABD'de- ki bazı platformlarda Tür- kiye aleyhine propaganla- ra karşı bilimsel eleştirile- riyle yanıt vermesiyle dik- kat çekmişti. Kitapları. Arapça, Türkçe ve Endo- nezyacanın da olduğu 20'den fazla dile çevrildi. Kitaplanndan bazılan şun- lar: Ortadoğu. Araplar'ın Tarihi(1950).ModernTiir- khe'nin Doğuşu (1961). ls- tanbulveOsmanlı İmpara- torluğu'nda Medeniyet (1963). Avrupa'nın İslamı Keşfı(1982). İslam'ınPö- Utik Dili (1988). Ortado- ğu"da Irk ve Tutsaklık. HH ristiyanlar. Müslümanlar \e ^ahudilerArasında Kül- türelKanşıklık(1995) e-posta : tan (a vol. com. tr SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN İşin İçindeki İşlerL. Galiba, önceki bir söyleşide, şöyle dokunup geç- miştim; oysa, üstünde durulmaya değer. ilha- mi Soysal'ın verdiği bilgiye göre, Mütareke yılla- nnda Masonlar'ın Maşnk-ı Âzam'ı değişmiştır. (Bkz. 'Türkiye'de ve Dünya 'da Masonluk', s. 214. Der Ya- yınları. 1978.) ittihatçılar'ın 'adamı', ünlü 'Maliye- ci' Câvit Bey, görevini, besbeHi devirdeğiştiğinden, 'Itilafçılar'm 'adamı', daha az ünlü olmayan Dr. Rı- za Tevfik Bey'e devreder. Işte size iki isim ki, ikisi- ne de belki kısaca 'masonların adamı' diyebilirsi- niz; zira, sicilleri, Millî Mücadele'de ve sonrasın- da, adını andığımız o ıkı 'yeraltı nehri'mn, Ankara'ya ters aktığını açıklamaya yetecektir. Hani bunlar dlnslzdl?.. Rıza Tevfik'in açık bir Türkçeyle yazılmış, basit fakat aydınlık 'koşmaları'nı, çocukluğumda okurdum; 'feylesofluğunun' yanında, meger 'peh- livanlığı' da varmış, öyle derler. 'Erken' cumhuriyet dönemi aydınları için, 'Damat Ferid Paşa'nın ve Vahdettin'in hınk deyicisiydi: Sevres Antlaşma- sı'nı o imzalamıştırya, o kadarla kalsa iyı, Vahdet- tin'i Hilâfet ve Saltanat tahtına iade etmek amacıy- la 'hafiyyen' kurulmuş, 'hafiyyen' faaliyet gösteren, Hilâfet-i Kübrâ Cemiyeti'nin de, 'gözdesiydi'. Bu cemiyetin icra komitesi, Romanya'da 'hafiy- yen' birtoplantı yapıyor, aldığı karar, Başkan Meh- met-Ali Bey'in San Remo'da bulunan Zât-ı Şa- hane'ye müstakbel bir kabine önerilmesidir ki, üye- ler arasında mumaileyh Dahiltye Nâzırı olarak gös- terilmiş, Vahdettin'in tasvibi alınmıştı. Ne demek bu? Millî Mücadele başanlı olmuş, ülkede yeni bir düzen kurulmuş, onlar hâlâ bir karşı/inkılâp tertibi içindedirler: Yâni nehir, Ankara'ya ters akıyor. Şeyh Sait Isyam'nda. bu kanadın, isyanın bey- ni addedilen Şeyh Seyit Abdülkadir'le ırtibatı mey- dana çıkıyor. ıddiaya bakılırsa. Şeyh Sait'in iki oğ- lundan birisi, yurtdışında Zât-ı Şahane ile, öbürü yurt içinde, Şeyh Abdülkadir'le temas halindey- miş! İsyanın gerekçesine gelince, onu o sırada âsi- lerin halka dağıttıklan bir 'beyanname'öen okuya- lım. "...Halife sizi bekliyor. Hilâfetsiz Müslüman- lık olmaz. Hiçbir Halife memleketten çıkartıla- maz. Şeriatımız dindir. Şeriat isteyiniz. Şimdiki hükümet, durmadan dinsizlik yaymaktadır. Ka- dınlar çıplaktır. Mekteplerde dinsizlik ilerliyor..." (H. i. Dinamo, 'Kutsal Banş', cilt5, s. 149. May Ya- yınları, 1974). Bilir misiniz ki bu bildiriler dağıtılırken, Diyarbe- kir, Malatya, Ergani âsilerin elindeydi; 'Kürdistan ı - V A'dan Z'ye Sanat Dünyası birarada.. \NSlKLOFti ECZACIBAŞI SANAT ANSİKLOPEDİSİ 1 yıl süren titiz bir çalışmayla ortaya çıkanlan ve Yapı-Endüstri Merkezi tarafından yayımlanan Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, özel tasarlanmış kutusu içinde, 20.5 x 28.5 cm boyutlarında, selofan şömiz kapaklı, üç bez cilt, 2044 sayfa. , Sanat Dünyası'nı atfabetik - - biçimde biraraya getiriyor. Yapıtlar, akımlar, sanatglar... Ansiklopedi, resim, heykel ve mimaıiık dallarının yanı sıra, endüstri tasanmı, grafık, karikatür, fotoğrafçılık, geleneksel Türk sanadan, seramik, tiyatro gibi konulann da içinde olduğu 4400 maddelik vazgeçilmez bir basvunı kaynağı niteliğini taşıyor. Sanatseverler için, herkes için... Eczaabaşı Sanat Ansiklopedisi ile Sanat Dünyası'nın kapılan sonuna dek açılacak. Yapı-Endüstri Merkezi Yayınlan Cumhuriyet Cad 329, Harbiye 80230 lstanbul Tel : (0212)247 41 85 (pbx) Faks: (0212)241 11 01 Y A P I - E N D U S T R I M E R K E Z İ Y A Y I N L A R I Emirliği'nı iian etmek üzereydiler; Anadolu Ihtilâ- li ve inkılâbı bahse konu oldu mu, o iki yeraltı neh- rinin nasıl birleşebileceğine, bu olay ibret verici bir kanıt sayılabilir; hatta, 'ecnebi' çıkarlanyla, nasıl uyuşup uzlaşabileceğinede: isyan sırasında, Diyar- bekir'de Londra mahreçli bir mektup ele geçiril- mişti, üstündeki adres aynen şöyleydi: "Kürdistan Emirliği, Harbiye Nâzıriığı, Diyarbekir'; zarfı açan- lar, ünlü Ingiliz silâh fabrikalarının, silâh ve mühim- mat kataloglarıyla karşılaşmışlardı. Itilâfçı' Maşrık-ı âzam'ın hazin serencâmı bu! 'Liberal' maşrık-ı âzam... Ya 'Mâliyeci' Cavit Bey? O, malûm-u âliniz, En- ver Paşa'nın Alman junkerslerine teslim ettiği Ittihatçı takımının, 'liberal' kanadını temsil ederdi. Tabii 'eğilimi' 'Ingilizci' olmak lâzım gelir, öyledirde! öyle olunca, Londra'nın hasm-ı bî-aman ilan ey- lediği, Gâzi Mustafa Kemal Paşa'ya karşı, tavrı ne olabilirdi ki? 'Suikast Davası'nda, Istiklâl Mahkeme- si, 'mumaileyhin' suçunu sâbit görmüştü, zira id- dia, müdafaa ve tahkikat neticesinde, ortaya çıkan tablo şudur: "...eski Maliye Nâzırı Câvit, Izmir meb'usu Şükrü, lstanbul meb'usu Ismail Canbolat, Dr. Nâ- zım gibi eskirttihatçılar,'Kara' Kemal Bey ile top- lantılar yaparak bir çahşma programı hazırla- mıştır. Bu programın, kanunen suç sayılamaya- cagı âşikâr; ancak, programı kuvveden fiile ge- çirmek için gizli faaliyette bulunması, Hüseyin Cahit Bey'in gazete ile yayım propagandası yapması ve programı gerçekleştirebilmek için, 'Kara' Kemal Bey'in suikast yoluna başvurma- sı suçtur..." "...ve bu toplantılardan sonra, 'Kara' Kemal Bey, Câvit, Câhit ve Şükrü beylerin kışkırtma- sıyla suikast tertibine başlamış, Ziya Hurşit ve Hafız Ahmet beylerle gizli görüşmeler yapmış, Ittihatçıları, tekrar bir hükümet darbesiyle ikti- dara getirmek için, suikastyoluna gidilmiştir. Esa- sen Terakkiperver Fırka'yı da, ittihat ve Terak- ki Fırkası'nın devamı olmak üzere, 'Kara' Ke- mal Bey kurdurmuş ve fakat bu belli olmasın di- ye, kendisi girmemişti. Terakkiperver Fırka ka- patılınca, işte bu gizli faaliyet başlamıştır ve bu toplantılar, Câvit Bey'in evinde yapılmıştır..." (M. Goloğlu, 'MillîMücadele Tarihi, Cilt 6, s. 207, 1972.) Şurada isimlen geçen eşhastan acaba kaçının adı, masonların 'kapalıyayın' broşürlerinde 'bırader'di- ye yazılıydı, merak etmez misiniz? Bilindiği gibi, suikast'ın 'beyni' eski Maarif Nâzırı Şükrü, eski Ankara Valisi Abdülka- dir beylerdi, örgütleyi- cisi 'Terakkiperver' -es- ki Lâzistan meb'usu- Zi- ya Hurşit, 'tetikçileri' ise, 'Gürcü' Yusuf ile 'Lâz' ismail bey; Ankara Is- tiklâl Mahkemesi, hepsi- ni ölüm cezasına çarptır- dı; bu arada, Maşrık-ı âzam Câvit Bey'i de! 'Ittihatçı' Maşrık-ı âzam'ın serencâmı da bu! öyleyse neden çatışıyorlar? Ozaman soru şu mu- dur? Anadolu Ihtilâv- li ve İnkılâbı yıllarında, canciğer kuzL sarması • olan o iki yeraltı nehri, ne- den bir zamandır çatış- maya yöneliyo'? Acaba, önce 'savaş', sonra 'so- ğuk savaş' sürecinde, 'Kemalistleri' zaten 'zaı- rarsız hâle getirdiklesi için mi? Öyle ya, onlan devre dışı bırakırsanız, Türkiye adındaki büyüsk 'pasta', kimin yiyeceğm- ne kalıyor 'alafranga' maı- sonlann mı, yoksa 'alatur-- fca'tarikatlannmı? bttp-J/ www. prizma.net tr/ A İLHAN http://www.ecla tr/- bilgiyay/yazar/alhan.htlrrrı