Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatorü HikmetÇe- tinkaja # Yazıı^len Müduru tbrahim YıldK • Sorumlu Mudür. Fikret İlkiz • Haber Merkezı Müdürü. Hakan Kara • Görsel Yönetmen. Fikret Eser Dış Haberler Şinasi Danışoğlu # Ktıhharat Cengu Yıldınm 0 Ekonomı Mehmet Sarat; 9 Kultur Handan Şenköken • Spor Abdülkadir Yûcclman • Makaleler Sami Karaören 9 Duzeltme Abdullah Yaacı#Fotoğraf ErdoğanKöseoğlu •Bılgı-Belge Edibe Buğra 9 Yurt Haberten Mehmet Faraç Yayın Kurulu İlhan Selçuk (Ba^kan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner, Ergun Baicı, tbrahim V ıldız. Orhan Bursalı, Mustafa Balbav Hakan Kara. \nkaraTemsılcısi Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No: 125,Kal4.Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020<7hat). Faks. 4195027 9 Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıya Blv 1352 S 2 3Tel 4411220, Faks.44191179Adana Temsilcısv Çetin Ytğeooğlu, lnönüCd 119 S No 1 Kat.l, Tel. 363 12 11. Faks: 363 12 15 Muessese Mudunı Üstün Akmcn • Koordmator Ahmet Korufcan # Muhasebe Bfflmt Yener«ldare Hüsevin Gürer • l^letme Önder Çelik • Bdgı- tşlem Nail İnal • Bılgısajar Sıstem Mûrüve» ÇUer#San, FazBetKuza MEDYA C: • Yonetım Kurulu Başkanı - Genel Mudur Gülbin Erduran • Koordmator Reha Işıtman 0 Genel Mudur Yardımcısı. SodaÇoban Tel. 514 07 53 - 5139580-513 84«Wl,Faks 5138463 Yayunlayan ve Baun: Yenı Gun Haber Aıansı, Basm \e Ya>ıncılık A Ş TurkocagıCad 39,41 Cagaloğlu 34334 Ist PK 246 Istanbul Tel (0 212ı 512 05 05 (20 hat) Faks (0 212)513 85 95 4MART1998 lmsak: 5.02 Güneş: 6.28 Öğle: 12.23 lkindi: 15.31 Akşam: 18.04 Yatsı: 19.25 Tayfur Sökmen anıldı • İstanbul Haber Servisi - Hatay Cumhuriyeti'nin ilk ve tek Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, 18. ölüm yıldönûmünde Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri başında düzenlenen törenle anıldı. Saat 11.00'de saygı duruşu ve tstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan törende konuşan Sökmen'in torunu Bakırköy Belediye Başkanı Ahmet Bahadırlı, Atatûrk ilke ve devrimlerinin savunucusu Tayfur Sökmen'in daha iyi anlaşılması ve gelecek kuşaklara anlatılması gerektiğini söyledi. Jipter'de su ted • CHICAGO(AA)- Jüpiter ve aylannda araştırmalar yapması için 1989"da uzaya gönderilen Galileo uzay aracı, Jüpiter'in ayı Europa'dan, mükemmel fotoğraflar gönderdi. Yeni gelen resimler, Europa'da daha önce tespit edilen buz tabakalannın altında su bulunduğu tezini güçlendiriyor. Brown ve Arizona State Üniversitesi tarafından analiz edilen fotoğraflarda, TIR büyüklüğünde tespit edilen objelerin ise ne olduklannın anlaşılamadığı belirtildi. Bilim adamlan, göktaşlan ve kuyruklu yıldızlar aracılığıyla gezegene ulaştıgı varsayılan organik materyallerin, Europa'da bulunan su ve sıcaklık sayesinde canlılara dönüşmüş olabileceği varsayımını ılen sürüyorlar. 97 Girişimcilik Ödülleri' • Haber Merkezi - Ekonomi-politika gazetesi Dünya'nm 17. kunıluş yıldönûmünde "Iş Fikirleri Dergisi 97 Girişimcilik Ödülleri" önceki akşam gazetenin merkez binasında düzenlenen törenle sahiplerini buldu. "Buluş- Patent ve Yüksek Teknoloji" konusunda Altınay Robotik ve Yüksek Teknoloji Şırketi, "Uluslararası lşbirliği" dalında Beksa, "Ulusal lşbirliği" dalında Ege Giyim Sanayi ve Dış Ticaret AŞ, "Hizmef'te Escort Net, "Yöresel Potansiyel Değerlendirme"de Karaboga Şirketler Grubu, "Dışsatım"da Migros, "Finansman"da Sümerbank ödüle layık görüldü. Citt kanseri • CHICAGO(AA)- Öldürücü cılt kanseri "melenoma"ya karşı kullanılan iki aşının etkili olduğu bildirildi. Joumal Nature Medicine adlı tıp dergisinde yayımlanan makalede, hastalıktan koruma özelliği taşıyan aşılarla tümörlerin de küçültülebildiği belirtildi. Ulusal Kanser Enstitüsü görevlisi Doktor Steven Rosenberg ve arkadaşlan tarafından uygulanan aşının, değiştirilmiş bir protein ile kullanıldığı ve boylece vücudun savunma sistemini harekete geçirdiği ifade ediliyor. Bakan Ersin Taranoğlu, yangmlarm yalnızca yüzde 3'ünün doğal nedenlerle çıktığmı söyledi Ormanlarıinsanlar yakıyortstanbul Haber Servisi - Orman Ba- kanı ErsinTaranoğlu, ormanlanmızın yalnızca yüzde 3 'ü doğal nedenlerleya- narken yüzde 97'sinin insanlar tara- fından yakıldığını açıkladı. Taranoğ- lu, yangınlan azaltmaik amacıyla "1998 Yıh Orman Yanguüanyla Mücadele Ana Planı" oluşturduklannı belirte- rek tüm yurttaşlann birer "orman gö- niiUüsü" olarak yangınla mücadeleye destek vermelerini istedi. 1998 Yıh Orman Yangınlanyla Mü- cadele Ana Planı'na göre ülkemizde meydana gelen orman yangınlannın yüzde 3 'üyıldınm, yüzde 12'sikasten, yüzde 38'i ihmal ve dikkatsizlik. yüz- de47'si de "bilinmeyen" nedenlerden kaynaklanıyor. Ana Plan, Kahraman- maraş'tan başlayıp Akdenız ve Ege'yi izleyerek İstanbul'akadaruzanan 1.700 • Orman Bakanı Ersin Taranoğlu, orman yangınlannın yüzde 97'sinin insanlar yüzünden çıktığmı açıkladı. 1998 yüı yangınla mücadele planı hakkında bilgi veren Taranoğlu, yurttaşlan "orman gönüllüsü" olmaya çağırdı. kilometre uzunluğunda \ e 160 kilomet- re derinliğindeki yangına 1. derece hassas bölgeyi ve bu alanda yer alan 15 bölge ve 65 işletme müdürlüğünü kapsıyor. Ana Plan'a göre öncelikle hizmet içi eğitimlerin verilmesi öngö- rülüyor. Planın tanıtılması için bölge müdürlen düzeyinde düzenlenen top- lantılann ılki Ankara'da araJık ayın- da, ikincisi İstanbul'da şubat ayında gerçekleştirilirken üçüncüsü de nisan ayının başında Antalya'da yapılacak. Nisan ve mayıs aymda ise Fethiye ve Düzler Çamı eğıtim merkezlerinde bi- rer hafta süreyle 150 Orman İşletme Şefi ve Müdür Yardımcısı ile 100 İş- letme Müdürü ve Bölge Müdür Yar- dımcısı'na eğitim verilecek. 1 Mayıs- 30 Eylül tarihleri arasında da 1.500 civanndaki yangın işçisine eğitim sağ- lanacak.. Halka yönelik kampanya Orman yangınlanyla mücadeleyi geliştirmek için halkın da bilgilendi- rilmesine önem veriliyor. Halkı eğiti- ci afiş, broşür. çıkartma, TV filmleri, tişört, şapka ve anahtarlıklar hazırla- nacak. Bu afişler ve panolar halkın görebileceğı yerlere asılacak. 21 Mart Dünya Ormancılık Günü. ağaç bay- ramlan, Orman Haftası çeşitli etkin- liklerle kutlanacak. Yangınlara karşı önlemler özellikle radyo ve TV prog- ramlannda sık sık dile getirilecek. Bakanlık, orman köylülerine yöne- lik olarak da "Gezkipropagandaekip- leri" aracılığıyla eğitici sohbet toplan- tılan düzenleyecek. Konuyla ilgili ola- rak çoban ve avcılar eğitilecek. yangın çıkmayan köyler ödüllendirilecek. Orman yangınlanyla mücadelede en temel unsuru oluşturan ve orman- cılık çalışmalannın yapılabilmesi için planlanan 201 bın 810 kilometrelik yolun 130 bin 336 kilometresi tamam- landı. 16 bin 208 kilometre yangın em- niyet yolu yapıldı.. Tepe yangınlan- nın kontrolünü sağlamak için 5.050 kilometrelik yangın emniyet şeridi oluşturuldu. Orman yangınlarına birinci derecede hassas bölgeter 1 Botge Müdüriûğü sının Birina derecede hassas yetter Bir ters bir yiiz Bugüne dek 25 grand prix'ye kanJan ünlü ttaryan sürücü, bu kez göktevdi. ttaryan Formula 1 sürücüsü 25 yaşındaki Giancarlo Fisichella, Avustralya Kraliyet Hava Gücü'nün "Roulettes" adlı akrobatik uçuş takimı ile birlikte gösteri uçuşuna katudı. t çuş. Albert Park'ta grand prix yanşının yapılacağı pist üzerinde gerçekleştirildL Fisichella, 8 Mart'ta Albert Park'ta yapılacak sezonun ilk Formula 1 yanşı olan Avustralya Grand Prix'sinde Benetton adına yanşacak. (Fotoğraflar. REUTERS) TÜRKİYE DAVETE YANYYVERMEDİ Girit'te 'katfl yosun' zirvesi İZMİR (AA) - Monaco Deniz Akvaryumu'ndan 1984 yılında yanlışlıkla Ak- deniz'e dökülen katil yosun i4 CauterpaTaxifofia''nın hız- la yayılması üzerine, Akde- niz'e kıyısı bulunan ülkele- rin bilim adamlan ve çevre bakanlıklan temsilcilerinin, 18-21 Mart'ta Girit Ada- sı'nın Iraklio kentınde bir araya geleceği bildirildi. Tür- kiye davete, henüz yanıt ver- medi. Dokuz Eylül Üniversite- si (DEÜ) öğretim üyesi Prof. Dr. Şükran Cirik, Fransa'nın Nice Üniversitesi Deniz La- boratu\'an Başkanı Prof. Dr. Akksandr Menes başkanh- ğında düzenlenecek zirve- de, katil yosunun son duru- munun ele alınacağını be- lirtti. Avrupa Birliği'ne bağlı "Life" grubunun organize ettiği toplantıya, Türkiye'nin de davet edildiğini bildiren Cirik. ancak davete bugüne kadar yanıt verilmediğini kaydederek şunlan söyledi: "Katil yosun, ülkemiz k>- \ilannda görülmedi, ama bu, görülme>eceğinin temi- naü değildir. l yanık olmak ve bu konuda 14 yıldır tec- rübe kazanan ülkelerie ko- ordineli hareket ermek zo- rundayiz. Zinede bu soru- nu yaşa>an ülkelerin tecrfi- beleriyle kazandığı önemlî bilgileri alnıa imkânına sa- hip olabileceğiz. Ancak üni- versitenin ünkânlan ile zir- veye katümamız miimkün değiL bu yüzden de Çevre Bakantağı'nın bu davete ya- nıt vermesini istiyoruz." ÇEVRE BAKANLIĞI PARA CEZALARINI ÜÇ KAT ARTTIRDI Çevreyi Idrletene af yok ÖZCANÖZGÜR MUĞLA- Çevre Bakanlığı tarafın- dan yayımlanan genelgeyle, Çevre Yasası'ndaki idari para cezalan üç kat arttınldı. Buna göre en düşük ce- za 22 milyon lira olurken en büyük ceza 11 milyar lira olarak belirlendi. Antmasız tesislere de 228 milyon li- ra ceza uygulanacağı bildirildi. Çevre BakanlığTnın yayımladığı genelge ile çevre cezalan 1998 büt- çesinde geçerli olan devlet memur- lanmaaşkatsayısınabağlandı. 1 Ocak 1998"den geçerli olacak cezalar şöy- le belirlendi: # Her türlü atık ve artığı çevreye zarar verecek şekilde doğmdan ve dolaylı bıçimde alıcı ortama vermek. faalıyetlerinde bulunan gerçek kişı- ler için 22 milyon 800 bin, kuruluş ve işletmeler için 68 milyon 400 bin. bilanço esasma göre defter tutan iş- letmeler için de 114 milyon lira. # U>arılara rağmen kirlenmeyi önlemeyen gerçek kişilere 114 mil- yon. kuruluş ve işletmelere 342 mil- yon lıra, bilanço esasına göre defter tutan işletmelere 570 milyon lira ce- za uygulanacak. 0 Arırma tesisi veya sistemlerini hazır hale getirmeyen kuruluş ve iş- letmelere Zonguldak'ta çevre protokolü Çorlu'da 4 fabrikaya ceza ZONGULDAK/ÇORLU(Cumhuriyet) - Zonguldak tl Çevre Müdürlüğü ile küçük sa- nayi işyerlerini temsil eden meslekı kuruluş- lar arasında. "aük yağlann yakıtolarak k\A- lanılmaması''konusunda protokol ımzalan- dı. Çorlu'da antma tesisleri olmayan 4 fab- rika süresiz kapatıldı. Zonguldak ll Çevre Müdürü Nazmiye Urun. küçük ölçeklı sanayi kuruluşlannda ısınma amaçlı kullanılan atık motor yağia- nnın, ciddi boyutlarda çe\Te kirlilığine ne- den olduğunubelirterek şunlan söyledi ^Zon- guldak bölgesinde.aükyağ kullandıklan be- tirlenen 263 işyeri sahibine. yakma sistemle- rini değiştirmeleri \e atık>ağlan bir konte>- nerde toplanıalan için iki hafta süre tanıdık. Süre sonunda Çevre Yasası gereğince, idari para cezası uygulayacağız.'' Tekırdağ' ın Çorlu ilçesınde. iki ay önce kendılenne antma tesısı yapmalan için ve- rilen süreyı tamamlayan. Günoz Tekstıl, Kaysen Boya. Baltaş Iç ve Dış Tıcaret A.Ş. ile Uğur Tekstıl fabrikalan, Valılik. Çevre ll Müdürlüğü ve Çorlu Sağlık Grup Başkan- lığı tarafından alınan karar gereğince süre- siz kapatıldı. 228 milyon. bunlardan bi- lanço esasına göre defter tutan işletmelere de 684 milyon lira ceza uygulana- bılecek. 9 Kuruluşlar gerekli önlemleri almamalan ha- lınde kuruluş ve işletmele- re 114mi!yon, bilanço esa- sına göre defter tutan işlet- melere de 342 milyon lira ceza uygulanabilecek. Buarada.MuğlallÇev- re Müdürü Seyfettin Tûrke- kul, geçen yıl Muğla'da 3.471 tesisi denetledikleri- ni. bunların çoğunun ya antma tesislerini hiç kullan- madıklannı ya da belli za- manlarda kullandıklannı saptadıklannı belirtti. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLRAN "Bir Tutkudur' Bu, Ömür Boyu Sürecek..." M'ba, Afrika 'milliyetçisi' piyano siyahı o zenci kız, l e-posta : tan (a prizma.net tr tage Müzesi'nde dün Henri Marisse'nin eserieri sergilenme>e başladı. Müzeyegelen me- raklılardan bazılan 'Beyaz Tüllü Çıplak' adl» tablonun önünde poz %erdiler. Matisse'in tablolan Danimarka'da bulunan Kopenhag Müzesi'nden getirildi. Kopenhag Müzesi ilkdefabir ressamın tümeserierini başka bir iilkevegönderdi. (Fotoğraf: REUTERS) İMontparnasse'daki Oupont'un orta katında oturur, bardağını pembe avcunda ısrtarak, akşam yemeğinden sonra, bir Calvados içerdi; o zamana kadar, hemen hiç kafa yormadığım, 'Yeni Sömür- gecilik' bahsinde, hayli kitap kanştırmıştı; sık sık derdi ki: "...eskiden, toprağı sömürge edinirdi bunlar, Üçüncü Dünya'nm uyanışından sonra, ülkeyi de- ğiî pazan sömürge ediniyorlari Arada fark çok: ikincisinde sen kendini 'hür' ve 'bağımsız' sanı- yorsun: hatta, 'kalkındığına'btie inandırabilirlen Pa- zar, bütünüyle ona bağımlı olduktan sonra, 'kal- ktnmışlığın' ne yazar: malı onlar götürüyori" Nüansı, epeyce sonra anlayabildim: pazan sömür- ge edinmek, zaten senin bir miktar kalkınmışlığını ge- rektiriyor; onu, orman ve gıda, turizm ve tekstil gibı hantal endüstrileri sana bırakarak sağlıyorlar; tabir-i meşhûruyla 'bölgenin manavı, kasabı, bakkalı, oluyorsun', son zamanlarda, tuhafiyecisi' ve 'ma- nifaturacısı'; peki, bunlann getirdiği dövizi sana bı- rakıriar mı, yağma yok, işte o zaman onlar için senin pazann bir sömürgeye dönüşüyor; çünkü kazandı- ğın dövizleri, onlardan ithal edeceğin mallara yatın- yorsun! O 'mallar' neter? Ülkenin gerçek kalkınmasına ge- rekli 'yatınm mallan' mı? Elektronik, petro/kimya, si- bemetik ya da uzay teknolojisi üretmek için, araç ge- reç mi? Bekle! Seni alacağın şeyler için de 'şartlan- dınyor', bu maksatla kullandığı en büyülü âlet, Me- dia dediğimiz o yanardöner dünya: sinema, televiz- yon, şov ve pop dünyası, hatta renkli ve lüks baskı- lı dergiler, magazin basını vs. Söylemiştim ya, bizim nesil, coca-cola'yı filmlerde gördü, pizza yemeyi oradanöğrendi; 'arabamerakını', 'beyazperde'den kaptı. Çocukluğumuzda, Henry Ford'un fabrikala- nnda günde bilmem kaç araba üretildiğini, bizim ga- zetelerimizde okur, şaşardık; bunlan kim alır diye; meğer, bizim çocuklanmız ya da torunlanmız ala- cakmış! Üstelik, kenditoprağımızdaüretildiği için, ken- di malımızdır zannederek! ABD Tıcaret Bakanlığı'nın iki yıl süren büyük bir araştırmadan sonra, Türkiye'yi en çok gelişen 'stra- tejikpazariar" arasında saydığını yazmıştım değil mi? Otoyollar neden yapılır? A rabafetişizmi (Fetichisme), gezegene, ABD'nin /ıbulaştırdığı, bir hastalık; bu fetişizmin sürebil- mesi de, gelişebilmesi de, çok geniş ölçüde, o ülke- de kara yollannın -özellikle otoyollann- bol ve düz- gün olmasına bağlı! işte, demiryollannın ve denizyol- lannın duası, bu noktadan itibaren okunuyor. Doğaı mu yanlış mı anlamak için, sadece Türkiye'de, oto- mobil satışı ile kara yolları arasındaki ilişkiyi araştın- nız, gözünüzfaltaşı gibi açılacaktır. Doğu Perinçek, İP'nin gerçekleştirdiği Ulaşım Forumu'nda, bıraçış konuşması yapmıştı; olayın bu cihetini, çok güzel anlattı, bir göz atar mısınız: "...totem, ilkel toplumda kalmış değil. Emper- yalist/ kapitalist 'Sistemin de bir totemi var. ne kartaldır ne geyik, ne koyun, ne dağ keçisi! Bu 'Sistem'in totemi, 'araba'dır. Hindistan'da yolla- nn üzerinde salınıp gezen inekler garibimize gi- diyorama, yollan tıkayan otomobil sürülerinden aynı rahatsıziığı duymuyoruz. Bu 'Sistem'de kim- se ona dokunamaz; tabu'dur, çünkü imâl edilen tüketim modelinin, kutsal piyasanın kralıdır..." "...otomobil, yalnız, tüketim aşkının adı değil- dir, bu bir üretim hummâsıdır. (Şuraya dikkat) Şim- di kapitalizm, piyasa için üretim yapmıyor, üret- tiği malın piyasasını imâl ediyor, İşte Büyük Tan- n, tekelci sermaye, Olimpos Dagı'nın tepesin- den ellerini uzatarak, otomobilin başına hâleler konduruyor. O anda Küçük Tann Media; televiz- yonlan, radyolan, gazeteleri, filmleri, duvar aftş- leri, romanlan, hikâyeleri ve diğer araçlanyla oto- mobil aşkını kutsuyor. Gözünüze seslenen her im- ge, kulağınıza değip geçen her fısıltı, gönlünûz- de '-An benim de bir porsche'm olsa!..' Trtreşim- leri uyandınyor. Ve siz, ilan-ı aşkta bulunan sev- gilinize, 'Mâdt beni otomobillendir' dediginiz an mut- lu son gerçekleşiyor..." (27 Aralık 1997) Dikkat isterim: arada şöyle bir cümle geçti ya, "şimdi kapitalizm, piyasa için üretim yapmıyor, üret- tiği malın piyasasını imal ediyor', işin anahtan o: Media araba fetişizmıni, araba fetişizmi araba piya- sasını, o piyasa otoyollan 'yaratıyor'. Şimdi anlaşılı- yor mu, Turgut Özalın neden 'Otoyollar demokra- sidir, demiryolu komünizmdir' dedigi! Çünkü demir- yollan vedenizyollan, aslındacumhuriyet'tir, otoyol- lar ise 'pazann sümürgeleşmesi'! Mumaileyh, bunu 'demokrasi' sanıyordu da!.. Büyüttükleri' Türkiye değil, ya ne? Cumhuriyetçi, 'alafranga' olamaz demişüm ya, belki alındınız: ölçüsü, araba fetişizmidir; o ki ay- dın, beyaz eşya konforuyla başlayıp, 'araba değiş- tirmek, yazlık ev, haftasonu Bodrum' sarmalna gir- miştir, gayr-ı kaabil-i ıslâh bir şekilde, hem 'seçkin- leşecek'bem 'liberalleşecektir': demiryolu 'pislik', git grt brtmez, duman kokulu vagonlar, avurtlan çökük üçüncü mevki yolculan, insantn az Allah'ın bcl oldu- ğu, dağ istasyonlan!.. Onun sorunu, Cuma akşamı AMa Romeo'suylafişek gibi otoyola çıkıp, 'hafta so- nunu' iki alkol ıslağı Bodrum gecesinde, s^ahatla geçirebilmek sorunudur. O da, hayatı ve çağdaşhğı bu sanıyor. Özüriü. Hatabii, lâikliğine sapına kadarlâiktirha!.. Lâiklik- ten ne anladığı bir sorulmalı, bence ilginç sou, ce- vabı sizi şaşırtabilir: ülkesinin, 'kendisine'ait ne var- sa, ya burun bükmektir, ya yoksaymak! 'Yüksetzevk- lerini' ve 'kalite merakını', 'ecnebi' media'sının şe- killendirdiğinin farkında bile değildir; malûm /a, ar- tık 'Yerli' media, 'varoşlar'daki reyting halkna hi- tap ediyor onlara da 'araba sevdasmı', oolayı- sıyla 'kara yolu tutkunluğunu' aşılamak içiri Çün- kü 'benim halkım, kalkınmak araba satibt ol- maktr1 sanıyor; ulusal teknoloji üretmek, ie de- mek; nereden bilsin? Kimbilir belki buradan baktınız mı, devlet buyük- lerinin neden dolayı, Demiryolu Konferansı'neuzak- tan selam gonderip, Otoyol Konferansı'na 'h.m ta- kım' katıldığını, daha iyi anlarsınız: 'Büyük Tiırkiye' diye diye dillerinde tüy bitti ama, 'büyüttükler Tür- kiye mi, yoksa çokuluslu şirketler mi, Allah blırî http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/alhan.htln