Katalog

22MART1998PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 KUŞBAKIŞI MEMET BAYDUR Sevgi vesaire.Gazetelerde, dergilerde Oğuz Atay'la ilgili yazılar yayımlanıyor, seviniyo- rum. Bu değerli roman yazanmızın (us- ta bir hikâ>e yazan, ıyi bır oyun yaza- ndır aynı zamanda). bu güzel insanın unutulmadığını görmek se\indiriyor beni. Oğuz Atay'ın yapıtı dilimizin do- ruklanndan biridir. Karagöz ile Haci- vat"ı küçümseyen günümüzün Haci- vat'lan beceremediler bu işi diyorum kendi kendime. Oğuz Atay hâlâ gün- demde. Yetmışlı \illann başlanrtda (yetmiş bir ya da yetmiş ıki yıli) Güner Sümer, "Tutunamayanlar'ı okudun mu?" dıye sormuştu bir akşamüstü Ankara'da. Ne > apamayanları ağbı? Tutunamayanlar'ı. Oğuz Atay'ın romanı. Muhakkak oku- malısın, çok önemli. Bir a\ kadar Tuta- namayanlar'ı aradım Ankara kitapçıla- nnda. bulamadım. Iki cilt olduğu söy- leniyordu. Bu arada çevremdeki herke- se soruyorum. Tutunamayanlardiye bir roman varmış. okudunuz mu? Kımse bılmiyor. Sayın Atay'ın \apıtını \a da şahsını tanıyan kimse yok ortada. Yir- mi yaşındayım, okumanın fazlası olmaz ya biraz fazla okuduğum günler. Kita- bı bulamadığım ıçın öfkekniyorum. Sonunda bır arkadaşım. o yıllarda âşık olduğum bır kız ıki cıldını de bulup ge- tirdi, kapıma bırakmış ben evde yok- ken. Tutunamayanlar'ı alıp trene bindim. Istanbul'a gıdiyorum. Caddebostan'a. Yetmiş bir ya da yetmiş ıki yılında. Oku- maya başladım. Yirmi altı yıldırokuyo- rum bu romanı. Tutunamayanlar'ı çok sevmemın bi- nncı nedenı son derece anlaşılır. açık bır yapıt olmasından kaynaklanıyor. lşte! Önünde sonunda bütün karmaşık gö- rüntüsüne, sarmaşıklarına, zihinsel - dilsel - bilmemnesel bürün şifrelerine rağmen olağanüstü berrak, olağanüstü sahıci. olağanüstü ustaca yazılmış bır eser var karşımda. Aydın bir halk ınsa- • Yetmişli yıllann başlannda Güner Sümer "Tutunamayanlar'ı okudun mu?" diye sormuştu bir akşamüstü Ankara'da. Ne yapamayanlan ağbi? Tutanamayanlar'ı. Oğuz Atay'ın romanı. Muhakkak okumalısın, çok önemli. • Atay aramızdayken yazdığı hiçbir şey üstüne derinlemesine yazılmadı, tartışılmadı. Yıllarca sonra yeni okurunu buldu yine ve bu sefer hep bizimle kalacağa benziyor. Aynı yaşta ölen yazmımızm bu iki ustasını Atay'ı ve Güner Sümer'i sevgiyle anıyorum bugün. nı. çimentoyu \e demiri tanıdığı kadar FrankSinatra balladlannı, alaturka şar- kılan, James Jrnce ıle Spengler'ı. Halit Ziya ile Shakespeare'i de tanıyan \ e ay- nı tutkuv la benımseyen bir ınsan. bir in- şaat mühendısı. tlerici olduğunu iddia ederek halkına yabancılaşan: yabancı- laşırken de paçasını ve keçi sakalını kurtaranlara pabuç (ayakkabı) bırakma- yan bir güzel insan. tktidarlann tümü tarafindan sürekli itilip kakılmış "bihükinsanlığT dalka- vukluketmeden severek; mizahı. ıronı- yi. kara alayı bır hüner olarak değıl. do- ğal bir yazın seçımı olarak satırlanna sındırerek olağanüstü bir roman yaz- mıştı Oğuz Atav. Türk \e dünya edebı- yatını derinlemesine okumuş. özümse- miş bir insanın elinden çıkan bu roma- nın bizim yüz elli yıllık roman macera- mızda rahat oturacağı bir yer yokrur. Yeryüzü kültürüne tümüyle sahip çıkan büyük \e usta bir okurun kaleme aldı- ğı bır ilk yapıttır Tutunamayanlar. Bir okur grubuna. bır toplumsal soruna, bır tek ıdeolojiye. salt bıçimsel bır yazın seçimine sanlmaz Oğuz atay. Hepsıyle dalga geçerken son derece ciddi bir e- ser koyar ortaya, içtenlikle kucaklar hepsini. Atay'ın yapıtını beğenmeyen- ler biraz da bu nedenlerden ötürü soğuk bakarlar onun yazdıklanna. Bir mühen- dıs. bir inşaat mühendisi akademisyen yazmıştır bizim romanımızvn en güzel örneklerinden birini. Okur yazar çevrelerinde ufak bir esinti yarattı Tutunamayanlar o yıllar- da. Kimimiz heyecanla, önümüzde ye- ni bir kapı açılmış gibi okuyorduk bu ro- manı. Kimilen daha temkınliydi. Son- ra... Korkuyu Beklerken ve Tehlikeli Oyunlar'ı yayımladı Oğuz Atay. Enfes birhikâye kitabı ve yine olağanüstü de- rinlikleri olan, büyük bir roman. Bun- lann pek sözü edilmedi Atay yaşarken. O yıllarda konuştuğum çok ünlü ve çok saygın bir yazınenmiz. kendisine Oğuz Atay'ı, çok önemli bulduğumu söyledi- ğimde: **İyi ama çok ge\«ze" demişti. Bu sevip saydığım insana göre Kemal Tahir de bir vatan hainiydi neredeyse. Bense bu sefer hanl hanl Tehlikeli Oyunlar'ı çalışıyordum. Oğuz Atay bu romanında Tutunamayanlar'da başladı- ğı işi birçok bakımdan daha ileriye gö- türüyor, alaturka düşünceyle alafranga düş görmenin bireysel ve toplumsal so- nuçlanna bakmamızı sağlıyordu. Atay aramızdayken yazdığı hiçbir şey üstü- ne derinlemesine yazılmadı. tartışılma- dı. Yıllarca sonra yeni okurunu buldu yine ve bu sefer hep bizimle kalacağa benziyor. Bizimle: onu sevenler, sev- meyenler, büyük bir yazar olduğunu söyleyenler, bir Hacivat olduğunu öne sürenler, Türkiye'nin ruhu neyse, onun kopmaz birparçası olduğunu öne süren- ler, hepimiz bir aradayız şimdi. Geriye ne kalıyor peki? Bir Oğuz Atay kitabı edinip başından sonuna kadar okumak. Aynı yaşta ölen yazınımızın bu iki us- tasını Atay'ı ve Güner Sümer'i sevgiy- le anıyorum bugün. ••rit"5rsr girebilmek için çevirebileceğiniz en iyi numara! K E N T r v ve Aloiş A.Ş'den müjde! Üniversite adaylannın her türiü sorusuna yanıt veren 0900 350 12 22 ÖSS YARDIM HATTI hizmete açıldı. ÖSS'ye (Öğrenci Seçme Sınavı'naj girecek olan öğrencilerin, sınavla ilgili öğrenmek istedikleri her türlü soruya yanıt veren "ÖSS Yardım Hattı" hizmete açıldı. Bu hat ÖŞS Sınav Nitelikleri, Soru Çözme ve Test Zamanlama Talctiği, ÖSS Puanryla Öğrenci Alan Bölümler ve Doğru Tercih Yapma gibi konularda uzmanlar tarafindan hazırlanmış açıklayıa bilgiler içermektedir. Hattı arayıp okul başarı puanlarını tuşladığınızda, ÖSYM Sınav Klavuzu'ndaki esaslar dahilinde ve kendi okulunuzdaki aritmetik not ortalamasının bulunduğu kademeye göre bilgisayarda benzeşim yöntemiyle anında hesaplanan ortaöğretim başan puanınızı yaklaşık olarak öğrenebileceksiniz. 0900 350 12 22 numaralı bu danışma hattından sınav gününe kadar yararlanabilirsiniz. ÖSS YARDIM HATTI 0900 350 12 22 "Üniversiteye en yakın telefon" Bu hatttn dakikası 600.000 TL'dir. AEKV'de Burhan Doğançay'ın duvarhalısı sergilenecek Kfiltür Servisi - Ayşe ve Ercümend Kalmık Va'kfı. bu yıl Tek Yapıt / Tek Dizi ser- gilennin üçüncüsünü New York'ta yaşayan Burhan Do- ğançay'ın I984'te Aubus- son'da dokunan halılanndan birine ayırdı. 1%5'ten başlayarak girri- ği bütün ülkelerde duvarlan inceleyen ve fotoğraflannı çeken Doğançay, bu belgele- n sanatının ana malzemesı olarak kullandı. 1980'lerde duvarlardan sökülüp yırtılan afışlerden hareketle gerçek- leştirdiği soyut kompozis- yonlannı, 1990'larda duvar- lann yüzeylerindeki karala- malardan da yararlanarak ka- nşık teknikle gerçekleştirdi- ği "Dünya Duvarlan1 '' dizile- n izledı. Doğançay ıçın du- varlar toplumun çeşıtlı kat- manlannı yansıtan en yalın belgeler. Aubusson 16. yüzyıldan bu yana Fransa'da duvar ha- Iısı dokumacılığının en önemli merkezlerinden bin. 1665 'te XV'. Louis dönemin- de saraya bağlanan atölyeler 1789'dakı Fransız Devrı- mi'nden sonra yağmalana- rak, deviet desteğinden yok- sun bırakıldı. Ressam Jean Lurçafın 1937'de Aubus- son"da tasanmcı olarak görev almasıyla birlikte Aubusson atölyeleri yeni bir ivme ka- zanmış. Lurçat, çe\resine topladığı sanatçılardan Pîcav so, Braque, ChagalL, Matisse. Miro ve daha bırçoğu II. Dünya Savaşı'ndan sonra Aubusson duvar halılan için soyut tasanmlar gerçekleştir- mişti. Burhan Doğançay, Au- busson atölyelerinde tasan- mı dokunan tek Türk sanat- çısı. Lurçat'ın girişimlerını destekleyen Raymond Pica- udAtölyesi'nden 1983'tebir çağn alan Doğançay, altı adet duvar halısı tasanmı yapmış. Bunlardan bin (Fısıldayan Du\-ar Q, 132xl93cm) bu- gün Aubusson Belediye Baş- kanı'nın odasında asılı. 21 Nisan- 9 Mayıs 1998 tarihle- n arasında AEKV'de sergile- necek olan 'Kurdeleler ve Gölgeleri' (142x210), Fran- sa'da yayımlanan Decoration Internationale dergisinin Au- busson duvar halılannı konu alan Ekım 1988 sayısına ka- pak oldu. Paha biçmenm çok güç olduğu Aubusson duvar haltlannın fiyatı, açık arttır- malarda metrekaresi 30-60 bin Fransız Frangı arasında değişiyor. Bu fiyatı, dokun- duğu malzeme kadar, dü- ğümlerinin küçüklüğü, renk sayısı, konusu ve öncelikle sanatçısı belirliyor. 0 R L A R ? Alain Delon sinemaya veda ediyor • Alaln Delon sınema konusunda söyleyeceği bir şey kalmadığını belirterek aktörlüğü bırakabileceğıni ıma etti. Sanatçı. Fransız tele\ızNonuTFl kanalına yaptığı açıklamada "Fazla mücadeleci olmadığımı her zaman söyledim. Sınemada söyleyecek bir şeyim kalmadığını düşünüyorum. Belki de çekilmeye hazınm" dedı. • Julle Andrews bir daha hıç şarkı söyleye- meyebilir. 63 yaşındakı yıldız, önümüzdeki günlerde ses tellerindeki poliplerin temızleneceği bir amelıyat geçirecek. 'Mary Poppins', 'Victor / Victoria'. 'Cin Cin' gibi filmlerin başrol oyuncusu Andrews"un şarkı söylemesı doktorlar tarafindan şimdilik yasaklandı. • Milcho ManchevSki Prag'da çekmekte olduğu \e başrollennı Davıd Arquette ıle Robert Carlyle'ın paylaştıklan 'Ravenous' adlı fılmi bıraktı. 1995 yılında 'Yağmurdan Once" adlı çalışmasıyla büyük beğenı toplayan yönetmen. yapım şirketı Fox'la olan sanatsal uyuşmazlıklan nedenıyle filmi bıraktığını açıkladı. Çekimler sadece iki hafta sürdü. • John Travolta. sıkı bır Clınton taraftan olduğunu ve başkanın çapkınlıklarına ilişkin söylentilerin kendisini ilgılendırmedığıni açıkladı. 44 yaşındakı oyuncu, son olarak Bıll Clinton'ın 1992 yılı seçim kampanyasını konu alan 'Prımary Colors' adlı filmde rol almıştı. Yakında dünya sinemalarında gösterime girecek olan filmde Travolta, Başkan Jack Stanton'ı. Emma Thompson başkanın eşini canlandınyor. • Peter Cattaneo. >apımcı Rıchard Mıller için bır fılm çekmeye hazırlanıyor. Yıl sonunda Verona'da çekimlerine başlanacak olan ve şimdilik 'Verona projesi' olarak sözü edılen filmin adı henüz belli degil. • Andy Carcia. yönetmen Roger L. Sımon'ın yeni filmı 'The Gardener" ıçın yapım şirketı ile yaptığı görüşmelere devam ediyor. Eğer anlaşma sağlanırsa Garcia. Vıttorio De Sica'nın 50 yıl önce çektığı unurulmaz 'Bisiklet Hırsızlan'nınbu yeni versiyonunda başrolü üstlenecek. • Paul McCartney nin kızı Mıchelle McCartney müzık dünyasındaki yerini almaya hazırlanıyor. Babasının, Beatles'ın unurulmaz şarkılarından 'Michelle'i adadığı genç McCartney'nin kaseti bu hafta piyasaya çıkacak. • Kenneth Branagh Ke\ ın KJıne ve Will Smith '\Vild, Wild West' adlı filmde başrolleri paylaşıyorlar. Komedi- macera türündeki filmin yönetmeni Barry Sonnenfeld. • Kevin Costner yeni filminin çekimlenne nisan ayında başlıyor. "Message in a Bottle" romantik bir aşk öyküsünü anlatıvor. • Ceorg SOİtİ'nın küllen Macarıstan'da gömülecek. Geçen eylül ayında 84 yaşında yaşama \eda eden ünlü şef Georg Soltı'nın mezan \asi\etine u\gun olarak doğdugu kent olan Budapeşte'ye taşınacak. Sanatçının geçen yıl Budapeşte FestUal Orkestrası'N la gerçekleştırdiğı son kaydı da satışa sunulacak. • Ekkehard Schallm Hıtler'ın "Mem Kampf adlı yapıtını okuduğu iki adetCD toplatıldı. Hıci\ nitelığinde yayınlar yapan Eulenspiegel dergisinin bır yavını olan CD'lenn, 1945>ıhndaHıtler'ın yapıtlan üzenne konulan ambargo nedeni) le toplatıldığı açıklandı. Şirket \öneticisi Matthias Oehme yaptığı açıklamada CD'lerin hici\ niteükli olmalan nedeniyle sağcılar tarafından satın alınmayacağını söylerken Almanya'dakı Yahudı Konseyi Ignatz Bubis. CD'lenn tek alıcılannın aşın sağcılar olacağını, bu nedenle toplatılmasının verınde bır karar olduğunu açıkladı • Paris Rock Festivali dünva kupası fınallerıyle çakıştığı için iptal edildi 13- 14 Temmuz tarihlerınde düzenlenmesı beklenen festıvale geçen \ıl Davıd Bowıe. Prodı?) veNTM katılmıştı. Toplam 32 ülkenin katılacağı Dünya Kupası ıse 12 Temmuz"da son bulacak. Festıval ay sonuna kadar şehrin altyapı olarak hazırlanama>acağı. o tarıhten sonra da hiçbir sanatçının festıvale katılma> ı kabul etmeşeceği için ıptal edıld'ı. • James Brown u\u^turucu teda\ısı görecek. Soul müzığınin babası. ünlü ABD'lı sanatçı uyuşturucu kullanmak \e sılah taşımaktan tutuklanarak iki yıl hapıs cezasına çarptınlmıştı. Sanatçının altı ay ıçinde özel bir klinikte 90 günlük bir teda\i programına katılması halınde hapii. cezası kalkacak. • Elton john m Sotheby's Müzavede Salonu'ndan satın aldığı lahtın çalıntı olduğunun ortaya çıkınası üzenne sanatçıdan parçayı gerı teslim etmesı istendı. John. üçüncü yüzyıla ait Roma lahtini yaklaşık dört yıl önce on üç bin dolar öde\erek satın almıştı. • f İtanİC fılmı sıgara ıçmeyı teş\ık ettığı gerekçesıyle Amenkan Akciğer Hastalıklan Birliği'nden kınama aldı. Birlık. aylık olarak verdıklen "Akademı Ödüllen' kapsamında Kate Wınslet'in canlandırdığı Rose adlı kahramanın film boyunca başkaldınnın bir göstergesi olarak sıgara ıçmesini kınarken. "Benden Bu Kadar' adlı fılm de kadın kahramanın. arkadaşından astımlı çocuğun yanında sıgara ıçmemesını istedığı sahne nedeniyle aym fılmi seçıldı.