Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14 MART 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Merkez Bankası tarafmdan hazırlanan rapora göre, sosyal güvenlik kurumlan devletin sırtına yük değil
Sigortah çafaşanazmhktaVsKARA (Cumhurivet Burosu) -
Merkez Bankasi "sosval guvenlik ku-
rumlann devletin sırtında yük" olduğu
goruşunun doğru olmadığını orta\ a ko> -
duğu raporunda "Lzun bir donem bo-
yunca Sosval Sigorta kurumu'ndan, bu
kurumun fonlarının kamu bankalanna
>a da dev let tah\ Ulerine negatif reel faiz-
İerie vafınlması sonucunda. hükumetle-
re gelir transferi >apdmıştır" denıldı
Merkez Bankası raponında Uluslarara-
sı Para Fonu(IMF) \e ANAP'ınemek-
lılık vaşının yukseltılmesı davatmasına
karşın DPT'nın 67 olarak belırledığı or-
talama havatta kalma umıdıne gore
emeklı avlığı odeme surelennın ulusla-
rarası standartlara >akın ol-
duğuna dıkkat çekıldı
Merkez Bankasfnın.
"Sosyal Güvenlik Sisteminin
Yeniden Napılandırılması
Tartışmaları ve Çozum
Onerüeri" raporunda ıkı
katmanlı bır sıstem onen-
sıneyervenldı Raporda. ılk
katmanda ışleven dağıtım
sisteminin venıden >apılan-
dırılması, ıkıncı katmanda
ıse gonullu bıre> sel tasarruf
hesabının oluşturulması on-
goruldu Sosval gu\enlık
sıstemındekı sorunlara ılış-
kın saptamalar şovle
• Gelışmış ulkeler, sos-
>a) guvenlık haaamalanna
gayn safı >urtıçı hasıladan
(G'SYİH) >uzde 25-35. Tur-
kıye ıse >uzde 5 l oranında
pay ayınvor
• OECD ulkelennde
>uzde 19-76 oranlarında
sos> al gu\ enl ığe de\ let kat-
kısı venlıvor Turkıve'de
de\letın sosyal gu\enlığe
katkısı soz konusiı \ok
• Butun ulkeler arasında
en erken emeklılık > aşı Tur-
kıve'de geçerli Ancak
emeklılık vaşının ortalama
yaşam beklentısı oranı goz
onune alındığı bu saptama
"pekdoğnTdeğıl Emeklı-
lık >aşının yaşam beklentı-
sıne oranı açısmdan kadın-
laruluslararası standartlann
altında. erkekler ıse bu stan-
dartiara yakın duzevde
emeklı oluyorlar
• Merkez Bankası raporunda hukümete öneriler ozetle şöyle sıralandı: Emeklılık yaşı,
53-55'ten başlamak üzere 5 yıllık geçış sürecıyle 58-60'a çıkanlmalı. SSK'de pnm ödeme
gün sayıları 7 bın 200-9 bıne yükseltilmelı. Üç sosyal güvenlik kurumu arasında norm \e
standart birlıği sağlanmalı.
• Sos> al guv enlık sıstemı nufusun ta-
mamını kapsamıvor Pnm odeyen aktıf
sıgortalı sa> ısının ıstıhdam edılen nufus
ıçındekı pa> ı oldukça duşuk tşgucunun
ancak yuzde 48'ı sosyal guvenlik kap-
samında veralıvor
• Kurumlar arasında emeklılık avlık-
lan uçurumu var Yetersız olan emeklı
a> lıklan yıllar ıtıbanv la da dalgalanma-
lar aosten\or
• ILO sözleşmelennde sos> al gu\ en-
lık kapsamında savılan 9 nskten, ışsız-
lık sıgortası % e analık sıgortalan SSK'de
bulunmazken Emeklı Sandığf nda ana-
lık. Bağ-Kur'da da ış kazalan. meslek
hastalıklan \e analık sıgortalan yok
• 1965-1993 >ıllan arasında huku-
metler. SSK'nın 20-25 mıl>ar dolarlık
kaynağına el kovdu Emeklılık vaşının
değıştmlmesı. pnm afFı. ısteğe bağlı sı-
gortalılık, sosyal vardım zammı gıbı sı-
yası otontenın getırdığı duzenlemeler.
kurumlann gelır-gıderdengesmı buyuk
olçude bozdu
• Sosval guvenlik kurumlann farklı
bakanlıklara bağlı olması norm \e stan-
dart bırlığı ıle eşgudumu onluyor
• OECD standartlanna gore Turkı-
ve'de pnm oranları vuksek olmasına
karşın. pnme esas kazançlar duşuk Ye-
OğreneüereHepaüt-B semineriFatih Kıztaşı Lions Kulübii tarafından dun
Fatih Llubatlı Hasan İlkoğretim
Okulunda *Hepatit-B\vle ügili bir seminer
düzenlendi. Seminerde Hepatit-B
hakkında bilgi veren Dr. Kadri Ören.
Türkive'de nufusun \uzde 8'inin sanlık
hastalığı taşıdığını belirterek birçok insanın
sanlık taşıdığının farkında olmadığını
sovledi. Hepatit-B'nin çok çiddi bir
hastalık olduğunu anlatan Ören, riim
dünvada Heparit-B'den bir giinde ölenlerin
sa> ısının. AIDS'ten 1 vılda ölenlerin
savısından fa/la olduğunu bildirdi. A tipi
sarıhğın. sanlık virusü taşıvan birivle avnı
bardağı va da avnı havluvu kullanarak
dahi bulaştığına dikkat çekeıı Ören,
öldürücü olan B tipi sanlığın ise kan
voluvla ve cinsel ilişkivle bulaştığını
vurguladı. Ören, >urttaşlan, hastanelerde
başka hastaya kullanılmış enjektörle iğne
olmamalan. muavene olduklan ortanıın ve
aletlerin temizliğine dikkat etmeleri
konusundauvardı.
(Fotoğraf tPEK > EZD4Nİ)
terlı denetım olmaması, sıgortalılann
çalışma sayısı ve pnme esas kazançla-
nnı duşuk gostermelen de pnm gelırle-
nnı olumsuz etkılıyor Kavıtdışı sekto-
run genışlığı ve ışgucunun onemlı bır
bolumunun tanm sektoründe ıstıhdamı
nedenıv le pnm odeven taban genışletı-
lemıyor SSKmufettışlennın 1994-1995
yıllanndakı ışverı denetımlenne gore
toplam ışgucunun 4'te l'ı ıle 3'te l'hk
bolumu sıgortasız çaliştınlıyor
Merkez Bankası'nın raporunda ço-
zum onenlen de ozetle şovle anlatıldı
"Sosval sigorta kurumlannın uzun
dönemli aKtüerval dcngelcri sağlanmalı
ve bu dengevi bozacak hiçbir miidaha-
lede bulunulmamalı. Emek-
lilik >aşu 53-55"ten başla-
mak uzere 5 v ıllık geçiş siire-
civle 58-60'a çıkarılmak
SSK'de prim ödeme gün sa-
jılan 7 bin 200-9 büıe >iık-
seltilmeli.
Üç sosval güvenlik kuru-
mu arasında norm ve stan-
dart biriiği sağlanmalı.
Primlerie avlık odemeleri
doğrudan ilişkilendirilirken
prim tahsilatındaki gecik-
melere gore emekli av lıkla-
nnda indirime gidilmeli.
Prim ödeme tavanı asgari
ücretin 5 katına çıkanlmalı.
Sosyal vardım zammı gibi
prim karşılığı olmavan öde-
meler kaldınlmalı. Emekli
av lıklan oluşturulacak ulu-
sal ortalama ücret endeksi-
ne gore belirienmeli. Sistem
şefTaf ve verimli çalışmalı.
Kayıtdışma önlem ahnmalı.
Devfct, sosyal güvenük sis-
temine katkıda bulunmalı.
Sağhkve emeklilik sigortala-
n finansmanı biıbirinden
avnlmalı. Sosval güvenlik
kuruluşlan ozerk bir mali ve
idari vapıva kav uşturulma-
II İşsizlik ve aile odenekleri
sosyal guvenlik kapsamına
alınmau, ış guvenliği v^sası
çıkanlmalı. Prim tahsilahnı
arttıncı onlemler alınmalı.
Kurumlann bilgisavar do-
nanımlan venilenmcli. Ozel
emeklilik sigortalannın dev-
let denetınıı altında gelişme-
si teşvik edilmeü."
Sonuçlar partilere fakslanacak
Eğitim-Sen'den
sendika
referandumuİstanbul Haber Servisi -
KESKe bağlı Eğıtım-Sen
4 No'lu Şube Başkanlığı.
orgutlu olduğu okullarda
oğretmenlenn sendika ter-
cıhıni belırlemek amacıyla
referandum vapmava baş-
ladı KESK Yonetim Ku-
rulu Lvesı ve Fğıtım-Sen
Şube Başkanı Cengiz Uzu-
ner Gazıosmanpaşa Eyup
ve Bavrampaşa ılçelenn-
dekı okullarda suren refe-
randumun bugune dek alı-
nan sonuçlanndan eğıtım
emekçılennın ezıcı çoğun-
lukla grevlı-toplusozlcş-
melı sendika ıstedıklennın
belırlendığını sovledi
KESK'ın talebını destek-
ledıklerını belırten DlSK
Genel Sekreterı Murat
Tokmak 197(Vte DISK'ı
sendıkal mucadeleden MI-
mek ıste>enlerın buaun
KESK'ı hedef aldıklarını
vurguladı
TBMM'de goruşulmek-
teolan ancak grev vetop-
lusozleşmeıçermedığı ıçın
kamu çalışanlarının bu>uk
tepkısıne neden olan ka-
mu Çalışanlan Sendıkala-
n ^asa Tasarısfvla ılgılı
oğretmenlerın goruşunu
belırlemek amacı>la Eğı-
tım-Sen 4 \o"lu Şube
okullarda referandum baş-
lartı Şube Başkanı Cengiz
Uzuner. ıkı vuzu aşkın
okulda gen,ekleştırılecek
referandumların bugune
dek Barbaros Hav rettın Pa-
şa. Gazı Ahmetpaşa, Ce-
mal Gursel. Şukru \emenı-
cı ve Emıne Sabıt ilkoğre-
tim okullannda ^onuçlan-
dığını anlartı Uzuner bu
okullarda referanduma ka-
tılan 300 eğıtım emekçı-
sınden285 ınınmevcutta-
sannın gen çekılerek grev -
lı toplusozleşme ıçerecek
şekılde yeniden duzenle-
meMnı ıstedığını vurgula-
dı Pazartesıve kadar tum
okullardakı referandum
sonuçlannın alınacağını
anlatan Uzuner alınan so-
nuçlan Meclıs"te grubu
bulunan partılerın grup
başkanvekıllenne faksla-
dıklannı sovledı
Hedef, KESK
DISK Genel Sekreterı
Murat Tokmak oncekıgun
Kamu-Sen uyesı bır gru-
bun CHP Genel Merkezı
onunde gerçekleştırdığı
saldırıvı nefretle kınadık-
larını bıldırdı Tokmak
vaptığı yazılı açıklamada.
kamu emekçılennın ILO
sozleşmelen ve viiz vıllık
emekçı mucadelesının nı-
telıklerıne uvgun sendika
ıstemlerının gozardı edıl-
dığını ka>dettı Mevcut
bendıkaları dernek konu-
muna ındıren. şube açma-
y ı bıle kisitla> an > asav ı an-
cak kraldan fazla kralcı
olanlann savunabıleceğını
behnen Tokmak "1970'te
DİSK'i sendikal mucadele-
den sılmeve kalkanlar bu-
gun KESK'i hedef almış-
tır" dedı
CHP'lılere yapılan sal-
dınvı kınayan Tokmak
>ovle devam ettı "Kamu
emekçisinin mucadelesini
içeriden v urmak için orta-
va çıkan/çıkanlan sozde
sendikacılar, eli kanlı karil-
ler için birlikte mev lit okut-
tukları sivasi parti militan-
larının desteğiyle veni bir
çirkinliğe imzalannı atmış-
lardır. Sendikal hakları sa-
vunanlara saldıracak ka-
dar gozleri donmuştur."
CHP istanbul İl Başkanı
Mehmet Ali Özpolat da
>aptığı açıklamada Kamu-
Sen ı.CHP'nınemekvan-
lısı mucadelesini baltala-
mak ve prov oke etmek ıçın
çeşıtJı gırışımler ıçınde ol-
makla suçladı Kamu-
Sen'ın gerçek demokratık
sendıkaların. orneğın
KESK'ın de mucadelesini
engellemeve çalıştığını
one suren Ozpolat "Çun-
kü Kamu-Sen'ciler sendi-
kacı değildir. Onlar emeğin
değil. kimi sivasi partilerin
bav raktarlığını v apmakta-
dır. Onlara. olsa olsa san
sendikacı denir" dedı
iye'nin bîrinci kanalı
oo
2.Lig Tahmlan Yükselme Grubu Maçlan
"DENİZÜSPOR - ZEYTİNBURNUSPOR"
FENERBAHÇE • TOFAŞ
Basketbol Karşılaşması
SAYISAL GECE
Ünlü konuklarla heyecan ve yanşma
dolu dakikalar...
AÇIK KAPI
Nilgün Cerrahoğlu \
ve Yavuz Baydar'm
sunduğuprogram-
da "Kosova Sorunu" tartışıhyoı,
ARAYIŞ
TOKTAM1Ş ATEŞ
AtatüPk İnternet'te
Bılgısayarlarla aramda, hep genış bır 'mesafe'
vardır Bılgısayarların pek umurunda degıl ama, ar-
tıkbenım "umurumda' olmaya başladı
Bundan bırkaç yıl once, 23 kıtabımdan bır CD-
Rom yapmışlardı Buna aldanan kımı arkadaşla-
nm, bılgısayarlarla surdurdugum soğuk savaşın
sona erdığını sandılar Ama yanıldılar
Gene aynı donemde bır sabah gazeteye gelın-
ce. benım "yazma ozurlu" elektrıklı daktılomun
yerınde, masamın yarısını ızınsız ışgal eden bır bıl-
gısayar klavyesı ve ekranı buldum
Nermin arkadaşa ' Masamdakı bu şey nedır?"
dıye seslenınce "Bır bılgısayar' yanıtını aldım
Canım, o kadannı bız de bılıyorduk Hatta ne ışe
yaradığına daır bıraz bılgım bıle vardı
Masama oturdum Ekran bana bakar ben ek-
rana bakarım Nıhayet akıl ettım ve bu ışlerle uğ-
raşan arkadaşlara telefon ederek bana bu aletı
oğretecek bırını gondermelerını ıstedım Bır hanım
kız geldı ve aletın nasıl açılacağını gostererek ışe
başladı Nasıl yazılır nasıl sılınır nasıl paragrafla-
rın yen değıştırılır. nasıl baskıya gondenlır, nasıl çı-
kış alınır vs hepsını anlattı
Çaktırmadan arada not alarak dınledım Veso-
nunda "Sen şımdı gıt ben oğlenden sonra gene
çağıracağım" dedım
Bıraz prova yaptım Baktım kı hıç mesele degıl
Aşağıya telefon ederek aynı arkadaşı gene rıca et-
tım Geldığınde. "Hadı" dedım 'sanabır demo'
yapayım "
"Yazın" dedı yazdım. "Sılın" dedı, sıldım Pa-
ragraflarla oynadım çıkış aldım Yanı bır bılgısa-
yarı daktılo olarak (') kullanmak ıçın gereken ne var-
sa yaptım
"Tamam hocam bu ışı ogrendınız" dedı Içım-
den bır "Ohh "çektımve Hadı o zaman" dedım
"bu aletlerı aşağıya aldınn ve benım daktılomu
gondenn "
Eğer oğrenmeden gonderseydım " Adam bun-
cağız şeyı beceremedı' dıye alay konusu olur-
dum Erkeklık oldu m u '
Şımdı odamı çok sevgılı Oktay Kurtboke ıle
paylaşıyorum Ve onun gorkemlı bılgısayan ma-
samıza uzanmış durumda Ama benım elektrıklı
daktılom da yerını ko.-uyor Bıraz "ufak-tefek' ol-
sa bıle, gururlu ve vakur bır bıçımde
Fakat ben artık bılgısayarlara duşman degılım
"Internet" denılen bır tuzak benı de bılgısayarlar-
la dost olmaya zorladı Zıra boylesıne bır olanak
tepılmez Ve Bılgı Unıversıtesı ndekı odamda bır
ara paslanmaya yuz tutan bılgısayarımla yavaş
yavaş cebelleşmeye başladım Ve şımdılık CD Pla-
yer olarak yararlanıyorsam da Internet'ın eşığıne
kadar geldım Yakında benı tutamayacaklar
Son zamanlarda sık sık bu tuzaga duşuyorum
Bellı bır konuyu yazmak ıçın masaya oturuyorum
bambaşka alanlara dalıyorum Aslında bugun Turk
Demokrası Vakffnın Internet kanalıyla yaşama
geçırdığı onemlı bır projeden soz etmek ıstıyor-
dum Laf nerelere gıttı
Gerçekten, geçenlerde arkadaşım Bulent
Akarcalı, elıme bır kâğıt tutuşturdu ve 'Ataturk ve
Turkıye Cumhunyetı' konusunda. Internet uze-
nnde bır bılgı bankası kurduklarını ve bu projeyı
başta "Başbakanlık Tanıtma Fonu Kurulu Baş-
kanlığı" olmak uzere bır dızı kurumun destekle-
dığını soyledı Zaten bu ayın 19 unda TUBİTAK ta
duzenledıklerı bır multıvızyon gostensıyle bu pro-
jenın kamuoyuna duyurusunu da yapacakiarmış
Sevgılı Akarcalı 'Ataîurkçuluk lafla olmaz" dı-
ye surdurdu anlatımını "Sen de çalış bııaz Ar-
dından da bır suru teknık ozellık sayıp doktu
Sıgaramıza karışmasın dıye ne derse 'Eyvallah '
dıyoruz ama anlattıklarından hıçbır şey anlama-
dım
"Anlamadım" desem hıç uşenmeden yenı baş-
tan anlatacak tam perışan olacagım 'Tamam"
dedım, "bu hayırlı gırışımınızı okurlarıma da du-
yururum "
Boylece vaadımı yerıne getırmış oluyorum Eger
okurlarım arasında, bılgısayarla barışık kımseler
varsa (kı, emınım vardır) bu sayfaya dıkkatlerını
çekmek ıstıyorum
Her ne kadar eskı bır "TUSES Sempatızanı"
olarak, Turk Demokrası Vakfı nı "karalamakla * go-
revlı ısem de bu onemlı gırışımlerınden oturu ken-
dılerını kutluyorum
Atatürk'u dunyaya tanıtmak. Turkıye yı ve do-
layısıyla kendımızı tanıtmak demektır
Bız bu ışı bıraz ıhmal edıyoruz
Basbakan Yardımcısı Ecevit
6
Personel rejiiîiiııin
tamamı ele alııııııah'
AMCARA (Cumhuri-
vet Burosu) - Basbakan
Yardımcısı Bülent Ecevit
memurlara grevsız toplıı-
sozleşmesız sendika hakkı
getıren tasan çıktıktan
sonra personel reıımının
koklu bıçımde ele alınarak
ıstenen duzenlenmelerın
vapılabıleceğını sovledı
Cumhurivet'ın -.orula-
rını vanıtlavan Basbakan
Yardımcısı Bulent Ecevit.
memur sendıkaları vasa->ı
çıktıktan sonra memur
sendıkalanv la dıv alog ku-
rularak sağlıklı bır çozu-
me ulaşılabıleceğını belir-
terek "Bu personel rejimi-
nin bürününun ele alınma-
sı gerekiyor. Gerilim orta-
mında bunu sağlıklı bıçim-
de ele almak mumkun de-
ğildir. Meclis baskı altın-
dav ken bunu vapmak zor"
dedı Ece\ıt. toplantı ve
gosterıler ıçın çok genış
olanaklarsağlandığım an-
cak trafığı gunlerce tıka-
varak \e kurallan çığne-
verek sağlıklı bır değeı-
lendırme > apılamav acağı-
nı kavdederek Kamu-
Sen"ın tutumunu çok daha
gerçekçı buldugunu sa-
vundu
Devlet Bakanı Burhan
Kara da Memur Seııdıka-
ları Kontederasvonu (\le-
mur-Sen) Genel Başkauı
\kif tnan \e vonetım ku-
rulu uvelerıvle dun \aptı-
gı goruşmede TBMM
gundemınde bulunan Ka-
mu Gorev lılerı Sendıkal ı-
rı \asa TasariM ıle nıeımır-
lara sendika ve orgutlen-
me olanagı tanındıgın
1
soyledı Kara hııkumetın
soz konusu vasavı TB-
MM ve sevk etmeden on-
ce değisik kesımlerın go-
ruşlerını aldığını bu go-
ruşler dogrultusundd tasa-
rının biçimlendığını kav-
dettı A.NAP ın ve huku-
metın. muhaletette ve ıktı-
darda a\nı goruşlen M-
vunduklarını belırten ka-
ra "Muhalefettevken me-
murlara \ aat ettiğimiz sen-
dika hakkını. ıkhdara ge-
lince TBMM gundemine
gerirdık" dedı Men.ur-
Sen Genel Baskanı Akıf
Inan da hukumetın tasan-
vı ha7irlarken goruşlenne
başvurmadığına ıçerığı-
nın de istemlerıne vanıt
vermedığıne ı<;aret ettı
AN \ P Gnıp Başkanv e-
kılı Iğur \ks07 ıse TB-
MM Baskanı HikmetÇe-
tin ıle goruserek bır uzlaş-
ına zemınının bulunıiıası
ıçın aı ILI olına^ını ıstedı