Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6ŞUBAT1998CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 11
ŞİRKETLERDEN
• PERSİL'in "Beyaz Bir
Gelecek Bütün Çocuklann
Hakkj" sloganı ile üç ay
önce başlattığı kampanya
sonuçlanarak, Persil
deterjan satışlanndan elde
edilen gelirin 5 milyar
liralık kısmı, Türk Henkel
Genel Müdürü Can Paker
tarafından Türkiye Eğitim
Gönüllüleri Vakfi adına
VakıfBaşkanıProf. Dr.
Yılmaz Büyükerşen'e
verildi.
• LUFTHANSA'nın btı yd
toplam 44.5 milyon yoicu
taşıdığı belirtüirken, bu
rakamda önceki yıla göre
yüzde 7.4'lük bir artış
kaydedikiiği ifade ediliyor.
Lufthansa'nın ton-
kUometre baondaki
kapasitesinin ise yüzde 5
arOş gösterdiği bildiriliyor.
COMPAH
• COMPAQ, Digital'i 9.6
milyar dolara satın alarak
dünyanın ikinci büyük
bilgisayar şirketi oldu.
Bırleşmeyle şirket,
müşterilerine ürünlerin ve
çözümlerin yüzde 80'inden
fazlasını ulaştıran,
dünyadaki en büyük kanal
ağını yaratacak.
• LOGO Yazüırn'ın
gekneksel bayi toplannsı
yann Lütfi Kırdar
Liuslararası Kongre ve
Sergi Sarayı'nda
gercekleştirilecek.
Toplantıda, Logo Gold 4.0
ve Gold/Open ile Logo
İnsan Kavnaklan
seminerierinden sonra
Logo Yazüim Genel
Müdürü Tuğrul Tekbulut
bir konuşma yapacak.
• LOGOMOTİF
Multimedya
'Keşfediyorum Serisi'nin
"Buluşlar Dünyasına
Yolculuk" adlı yenı
ürününü piyasaya sunuyor.
Yeni ürün ile çocuklar, her
gün çevrelennde gördükleri
yüzlerce aletin nasıl
çalıştığını renkli
animasyonlarla görerek
öğrenebilecekler.
• Mercedes-BENZ
Türk'ün cirosu yüzde 60
oranında artınlarak 1.7
milyar marka, satış hacmi
ise yüzde 85 \ ükselerek 15
bin 700 araca ulastı. Şirket,
1997 yılında ihracatmı BDT
ulkelerinde kazandığı
ihalelerle ve Bati Avnıpa
pazanndaki istikrarb saoş
gelişmeleri\le yüzde 18
civarında arbrdı.
• 3M Türkiye, 1998
sermayesini 8 kat arttırarak
9 milyon dolara çıkardı.
Türkiye'de yatınmlanna
hız veren 3M Türkiye,
önümüzdeki günlerde
lzmir ve Ankara'da da
irtibat bürosu açıyor.
• INFO liuslararası
Tanıtım ve Organizasyon,
Endüstri & Teknik
Kataloğu'nu hem kitap
olarak hem de internet ve
CD-ROM'da sektörk
tanıştırdı. Endüstriyel
teknik iirünler ve
fırmalaria ilgili katalogda
elektrik, elektronik,
otomasyon, makinekr, bilgi
teknolojileri vs. olmak
üzere Ormaiar 21 ana
başlıkta toplanıvor.
•"BATA'da
yüzde 40 ile
yüzde 50'!ere
varan indirim
günleri
başladı.
Mağazada,
Marie Claire, King Street,
TBS, Skechers. Accent gibi
dünya markalan
müşterilerin beğenisine
sunuluyor.
• EMIRATES
Havayollan. 4 Şubat- 30
Haziran 1998 tarihleri
arasında, Asya, Afrika,
Ortadoğu ve Avustralya
seferlerinde indirim
uygulamasma başlıyor.
Emirates Havayollan
Türkiye ve Romanya Genel
Müdürü Bahar Birinci, bu
uygulama ile Asya'da var
olan ekonomik kriz
döneminde, bilet
satıslannda aruşın
hedeflendiğini belirtiyor.
Ekonomide savaş rüzgârıFİLİZGÜMÜŞ/
FATMAKOŞAR/
NİLÜFERŞENSÖZ
Kuveyt'le arasındaki toprak
anlaşmazlığı Osmanlı
Imparatorlugu dönemine kadar
uzanan Irak, 2 Ağustos 1990'da
bu ülkeyi işgal edince, o
günlerin deyişiyle "20. yüzyıim
son savaşTnın aktörlerinden
biri oldu. Ancak ABD savaşa,
"Ortadoğu'daki petrol
dengeleri için" katıldığını itiraf
ederek Irak'a ilk bombayı 17
Ocak 1991 'de bir gece yansı
attı. Savaş, CNN tarafından
neredeyse naklen yayınla bütün
dünyaya duyuruldu.
Ancak uluslararası piyasalarda,
savaşla birlikte, 1973'lerdeki
gibi bir petrol şoku yaşarup
yaşanmayacağı kaygısı oluştu.
1980'den sonra düşük bir trend
izleyen petrol fiyatlan, Körfez
Savaşı sırasında yeniden 1973
bunalımındaki gibi 40 dolan
vurdu. Borsalarda da petrol
fîyatlanmn yükseleceği
hesaplan, Tokyo Borsası'nı
bile çöküntüye uğrattı.
'Bir koyup üd verdik'
Tüm bu dönemler boyunca
Türkiye, ABD'nin bölgedeki
savaşta dengesını sağlayacağı
en önemli ülkelerden biri
rolündeydi.
"Körfez krizinin Türkiye lehine
sonuçlan olacağını çok kuvvetle
tahmin ediyorum" diyen
dönemin Cumhurbaşkanı
Turgut Özal'ın, tahminlerinde
çok yanıldığı da kısa sürede
ortaya çıkö. Özal'ın, "Bir
koyup üç abrağıy" dediği iddia
ediliyordu. Ancak olmadı.
Şimdilerde üstelik ülkemizin
35 milyar ABD Dolan
kaybettiğinden söz ediliyor.
Irak'ın 1996 yılında Kuzey
Lrak'a yeniden ginnesiyle,
ABD'nin bölgede savaştan
sonra kurduğu dengeler
tehlikeye girdi ve yeniden Irak
bombalandı. Bir kez daha
petrol krizi endişesine giren
dünya, bundan özellikle
Japonya'nın ekonomisinin
etkileneceği, Avrupa'da
ekonomik durgunluğun
şiddetleneceği, Çin Denizi
çevresindeki, tartışmalı petrol
yataklan üzerindeki gerginliğin
tırmanacağı yonımlannı yaptı.
1998'e gelindiğinde ise ABD
Başkanı Bill Obnton "Beyaz
Saray kaynakir seks
skandalının ortasındayken Irak,
elindeki kitle imha silahlannın
tasfıyesiyle görevli BM'ye bazı
bölgelerde izin vermedi.
Savaş rüzgârlan, bu kez
Rusya'nın sert ta\-nna karşın
daha kuvvetli eserken ABD
yine Türkiye'yi "köşe
taşlanndan biri" olarak görme
eğilimine girdi.
Ülkemiz ise 8 yılda bütçesinin
neredeyse yansı düzeyindeki
35 milyar dolar zarann
bilincıne vararak savaşa karşı
diplomasi girişimlerini
sürdürürüyor. Bugün
Türkiye'nin yeni bir kriz
ekonomisine karşı tek tesellisi
geçmişte yaşanan savaştan
kulağında küpe kalanlarla bir
kriz ekonomisinin nasıl
gelişeceğini biliyor olması.
KörfezSavaşı'nın
kronolojisi
2 Ağustos 1990
Irak, Kuveyt'i işgal et-
ti. Petrol fiyatlan 1986
yılından bu yana en yük-
sek düzeyine, 24 dolara
yükseldi.
Dolar, adeta savaştan
hayat bularak yükselir-
ken altuı da onu izledı.
10 Ocak 1991
5 ay boyunca körfez-
deki gerginliğin seyrini
izleyen petrol fiyatlan,
Körfez krizinin son ba-
nşçı adımı olan ABD-I-
rak görüşmesinden so-
nuç alınamaması üzeri-
ne 7 dolar birden fırla-
yarak 30 dolar sınınnı
aştı.
Ham petrol ve altın fi-
yatlanyla birlikte dola-
nn değeri de arttı.
17 Ocak 1991
Türkiye'de hükümet
savaş yetkisini kullandı.
Incirlik'ten kalkan uçak-
lar Irak'ı bombaladı.
Irak, Israil ve Suudi
Arabistan'a saldırdı..
Petrol fiyatlan çöküş
yaşayan Londra'da 20
dolara kadar düştü.
3 Eylül 19%
ABD Irak'ın güneyin-
deki hava savunma üsle-
rine Cruise. füzesi atıl-
ması emrini verdi. ABD
uçaklan 27 "Toma-
hawk" füzesi firlattı.
ABD bu akınlanna dün-
yadan destek alamadı.
Bombalamanın hemen
ardmdan petrol fiyatlan
son 4 ayın en yüksek se-
viyesine 24 dolara çıktı.
5 Eylül 1996
Türkiye, Kuzey
Irak'ta PKK'ye karşı bir
saldın başlattı. Türkbir-
likleri sınırda bir "gü-
venük kuşagı" oluştur-
dular.
8 Eylül 1996
Kuzey Iraklı 4 bin
Türkmen Türkiye sının-
na kaçtı.
9 Eylül 1996
Irak Kürdistan De-
mokratik Partisi lideri
Mesut Barzani bırlıklen
Celal Talabani'nin son
kalesi Süleymaniye'yi
ele geçirdi. Dolar arttı.
4 Şubat 1998
Rusya Devlet Başkanı
Yeitsin, "Dünya savaşı çt-
kabiür" dedı.
9^fiHröS
Savaş başladıIA BD Irak'akarşt'Çöl I Bağdat vestratejik
^IFırtınası'operasyonunu \ıheaeflersabaha kadar
Igeceyansıoaşlattı vsı
'sürekli bombalandı
(^)yetki ısteyecek
Gizli
anlaşma
Gazetemiz 17 Ocak 1991 tarihli sayısuıda savaşı böyle duyurmuştu.
Ashndaher
şeypetrol ign
ABD 1996'da Irak'ı vurdugu günler-
de baklayı ağzından çıkarmıstı. ABD Dı-
şışleri Bakanlığı Sözcüsü Giyn Davies,
füze saldınsının "Körfez'den ABD'ye
petrol sevkıyatınazarargelmemesi" için
yapıldığını açıkladı.
Kriz döneminde dünyadaki petrolün
yüzde 15'i gelişmiş 15 ülke tarafından
tüketiliyordu. Bu ülkeler yüzde 31 'lik
petrol ihtiyaçlannı agırhklı olarak Orta-
doğu ülkelerinden sağlıyorlardı. ABD
ise Körfez ülkelerinden, petrol ihtiyacı-
nın yüzde 25'ini karşılıyordu.
Dünyada o yıllarda bilinen petrol re-
zervinin yüzde 12'sine sahip olan Irak.
Kuveyt'i işgal etmekle bu rezervi yüzde
24.5'eçıkardı. Irak"a petrol vesilaham-
bargosu uygulanması karan alan Avru-
pa Topluluğu ülkeleri de petrol ithalatı-
nın ortalama yüzde 11 'ini Kuveyt ve I-
rak'tan sağlıyordu.
Kriz sırasında bazı yayınlar, sadece
Suudi Arabıstan'ın kendi üretimini 2
milyon varil artıracak kapasiteye sahip
olduğunu yazdı.
Bunu dikkate alanlar 1970'lerdeki pet-
rol krizinin yeniden yaşanmayacağı so-
nucuna vardı. Nitekim savaştan gelen ilk
haberler, petrol fıyatlannuı düşmesi..
beklenen sıkıntılara meydan vermedi.
Öte yandan Irak'ın 1996'da Kuzey I-
rak'ı işgaliyle başlayan 2"nci kriz, Kör-
fez Savaşı ittifakını tümüyle dağıtarak,
hem ABD liderliği hem de bölgenin ge-
leceğini yeniden belirsizliğe düşürdü.
Türkiye krildeii etkiKrimĞye başladıEkonomi çevrelerinin yaşadığı
ikinci Körfez krizi tedirginliği, pi-
yasalarda günlük seyri etkilemeye
başladı bile. Türkiye'nin olası bir
çatışmadan yıne en çok etkilene-
cek ülke olacağı belirtilirken, ge-
çen savaştan kalan 30 milyar do-
lann üzerindeki zaranmız her ge-
çen gün daha da büyüyor.
Irak'la gıda ve ilaca karşılık ma-
zot tıcaretı yapan, söz konusu ül-
ke üzennden ihracat yapan Gü-
neydoğulu işadamlannın bugün-
kü gelir kaybı, 24 saatte 1 milyon
dolan aşıyor.
BOTAŞ 1991 'den bu yana her
yıl 300 milyon dolarlık zarara uğ-
radı. Yumurtalık boru hattının tek-
rar kapanması durumunda ise ge-
lir kaybı 300 milyon dolan aşacak.
Taşımacıhkta sonın
Irak yönüne çalışan nakliyecıler
işsiz kaldı. Söz konusu pazann el-
den çıkması, mazot ticaretinin de
bitmesi, nakliyecilik sektöründe
büyük ya da küçük bütün fırmala-
n etkiliyor.
önce
ne o/muştu?
# Petrol fıyatlanna bağh olarak
akaryakjt zamlandı ve diğer zamlar
peşpeşe geldi. # Dövize ve altına
olan talep yükseldi. # Bankalarda
mevduat çekimleri nedeniyle büyük
gedikler açıldı. # Faizler yükseldi. # Borsa düştü. # Savunma harcamalan
arttı. # Enflasyon azdı. # Hammadde girişi azaldı. # Üretim durma noktasına
;eldi. # Dış ticaret düştü. # Tüm sektörlerde talep azalması yaşandı.
Ücretler aşağı çekildi, grevler arttı. # Büyüme hızı düştü.
Söz konusu pazara yapılan ih-
raç ürünlerini taşıyan nakliyecile-
rin iş yapamaması, araçlannı ye-
nileyememelerine neden oluyor.
Birleşik Uluslararası Nakliye-
cilik Yönetim Kurulu Başkanı
Kudret Samanür, büyük yatınm-
lann durduğunu belirterek "Bun-
lar daha önceki Körfez krizinde
yaşannuşu. Yine aynı oia>lara doğ-
ru yol ahyonızr
diye konuştu.
Uluslararası Nakliyeciler Der-
negı Başkanı Saffet Ulusoy ise kri-
zin özellikle Güneydoğulu nakli-
yecıleri etkileyeceğini belirterek,
bu sıkıntılann geçici olduğunu ifa-
de etti. Ulusoy, krizin bir hafta
içinde sonuçlanacağına inandığmı
söyledi.
Faturayı esnafödfiyor
Körfez savaşının faturasını es-
nafin ödediğini belirten Türkiye
Esnaf ve Sanatkârlar Konfederas-
yonu Genel Sekreteri Hasan Öz-
can, Irak ile ABD arasındaki ger-
ginliğin Türkiye'ye ödetildiğini
söyledi. Daha önceki krizden son-
ra Hatay, lçel, Adana, G. Antep,
Mardin, Urfa, Diyarbakır, Bat-
maa, Şırnak ve Adıyaman'da ya-
pılan bir araştırmada esnafin yüz-
de 91 'inin olumsuz yönde etkilen-
diğinin ortaya çıktığını belirten
Özcan. "Bunlann \ üzde 23'ü ken-
dinitopaıiayabildiyse degeri kalan
lasnu işsiz kakta" diye konuştu.
Ahı milyon aç
Güneydoğu Sanayici ve tşa-
damlan Derneği Genel Sekreteri
tlhami Cevlaa sınır ticaretinin 6
milyon kışıyı ılgilendirdiğini belir-
terek "6 milyon kişiaçkanyor. Tür-
kiye'nin ABD'den yana tutnm ser-
güemesi ambargoya muuaka uya-
cağı anlamına gehnez. Deien bir-
çok ülke var" diye konuştu.
lstanbul Sanayi Odası Başkanı
Hüsamettin Kavi iç pıyasada ta-
lep gerilemesinin yaşanmaya baş-
ladığını ifade ederek "Belirsizlik,
kurum ve insanlan tedbirli obna-
va itecektir. Tedbirli olmak demek,
ekonomiden cıkmak demektir. Za-
ten krizin genel olarak etkisini gör-
meye başladık" dedi.
Tıırist krizi sevmiyor
Türkiye Seyahat Acenteleri Bır-
liği Başkanı Talha Çamaş, "Bab-
sedilen silahlarm kullanılması ha-
linde. bütün bölgede yaşam etkile-
nir" dedi.
Çamaş, turizm açısından Kör-
fez'in kâbus olduğunu belirterek
"Tam oiarak kendimizi toparla-
manuz beş yıl sürdii. Degerlerimi-
zin ucuza saölması da o krizin so-
nuçlanndan biri oldu. Yine de tu-
rizmde istenen düzeyde degiiiz"
dedı. Çamaş, tunst sayısının azal-
dığını vurguladı.
YORIM
ÖZTİN AKGÜÇ
Fiyat Artış Hızı Nasü
Gelişir?
Ocak 1998 sonu itibarıyla yıllık fiyat artış hızının,
toptan eşya fiyatlarında yüzde 92.5'e, tüketici fi-
yatlannda da üç haneli olarak yüzde 101.6'ya yük-
selmesi genelde tedirginlik yarattı. Gerçi hiç kim-
se program hedefi olarak belirienen yıllık ortala-
ma yüzde 64.0, yıl sonu yüzde 50.0 fiyat artışının
gerçekleşebileceğini beklemiyordu. Ama yıllardan
sonra yine fiyat artış hızının üç haneli olması, ge-
lecek hakkında bazı kuşkulann doğmasına, "Tür-
kiye hiper enflasyona yuvartanır mı" sorusunun
kafalarda oluşmasına yol açtı.
Gelecek hakkında tahminlerde bulunabilmek
için son üç yılda fiyat artış hızlarının nasıl geliştiği-
ni inceleyelim:
TOPLAM EŞYA FİYATLARI ARTIŞ HIZI (%)
1995 1996 1997
Aylar Aylık Yıllık Aylık Yıllık Aylık Yıllık
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
7.1
5.5
5.1
1.8
1.3
2.3
2.3
4.6
3.7
3.5
4.3
138.4
135.0
92.4
80.6
78.1
78.3
76.2
76.5
72.4
68.8
65.6
5.8
7.0
8.1
4.1
2.7
2.4
3.8
5.1
5.5
5.1
3.9
63.0
65.3
69.9
73.7
76.2
76.3
79.0
79.8
82.8
85.7
84.9
6.2
6.0
5.5
5.2
3.4
5.3
5.3
6.3
6.7
5.6
5.4
78.6
770
72.8
74.6
75.7
80.7
83.4
85.4
87.5
88.4
91.0
Aylar itibarıyla toptan eşya fiyatlarındaki
geiişmelere bakıldığında fıyatlann 1995 Aralık ayı
sonundan itibaren 1997 yılının ilk aylan dışında
artış egilimi içine girdiği, Ocak 1998 sonu itibany-
la da yıllık artış hızının yüzde 92.5'e ulaştığı
görülmektedir. Fiyatlardaki gelişmede yön
degişikliği. Şubat 1998'de hafifçe olabilirse de,
kınlma Nisan 1998 ayından sonra beklenebilir.
1997 yılının Nisan-Ekim ayları arasında mevsim-
lik olağan artışın üstünde fiyat artışları olması, bu
yıl büyük hatalar yapılmazsa, fiyat artış hızının
göreceli olarak yavaşlayabilecegini gösteriyor.
Anılan aylar arasında fiyat artış hızlannın bir önce-
ki yıl düzeylerinin altında kalması durumunda
matematik olarak yıllık fiyat artışları kırılır; ancak
bu kınlış hedeflendiği şekilde yıl sonunda yüzde
50.0 dolaylarına değin inmez. Yıllık ortalama fiyat
artış hızı ise yüzde 80.0 dolayında oluşur.
Tüketici fiyatlarında ise son üç yıllık gelişme
şöyledir:
TÜKETİCİ FİYATLARI ARTIŞ HIZI (%)
1995 1996 1997
Aylar Aylık Yıllık Aylık Yıllık Aylık Yıllık
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
4.9
4.5
5.8
3.3
2.6
3.1
4.3
7.7
6.3
4.7
3.8
122.4
119.7
88.4
79.8
80.7
80.6
83.4
86.0
84.2
81.5
76.0
4.5
5.6
6.7
4.5
2.5
2.1
4.8
6.1
6.5
5.2
3.4
77.5
79.3
80.8
82.9
82.9
81.2
81.9
79.3
79.6
80.4
79.8
5.7
5.4
6.6
4.7
2.9
6.3
6.2
7.3
8.3
6.6
5.1
77.7
77.3
77.2
77.5
78.0
85.2
87.8
89.9
93.2
95.8
99.1
Tüketici fiyatlarında yıllık artış hızı, Aralık 1995-
Haziran 1997 döneminde aylar itibarıyla oldukça
kararlı bir gelişme göstererek yüzde 76.0 ile yüzde
82.0 gibi dar sayılabilecek bir aralık ıçınde dal-
galanırken özellikle Haziran 1997'den itibaren hızlı
bir artış sürecine girerek yüzde 78.0'den Ocak
1998'de yüzde 101.6'ya fııiamıştır. Bu hızlı yükseliş
ekonomide üretim artışıyla karşılanmayan bir talep
baskısının vartığı şeklinde yorumlanabilir. 55.
hükümetin aldığı önlem, ücretlen baskı altına al-
mak olduğuna göre, önümüzdeki dönemdetanm
ürünlerinin üretiminde de bir artış sağlanabildiği
takdirde, tüketici fiyatlannda artış hızının yavaşla-
yacağı, matematik olarak asıl kırılmânın Haziran
1998'den sonra beklenebileceğidir.
1998 yılında fiyat artış hızları, matematik olarak
toptan eşya fiyatlannda Nisan 1998 ayından son-
ra, tüketici fiyatlannda da Haziran 1998'den
itibaren kınlabilir. Bu yıl toptan eşya fiyatlanndaki
artış hızının, tüketici fiyatlannın hızından daha ya-
vaş olacağı, aradaki 10 puan dolayındaki farkın
kapanacağı söylenebilir. Enflasyonda bir ölçüde
yavaşlamanın bedelini de geçmiş dönemlerde
olduğu gibi ücretli ve sabit gelirli kesim ödeye-
cektir.
Türk Telekom vermediği hizmetin ücretini aldı 1 ,*
Türk Telekom, vermediği hiz-
metin de ücretini alıyor. Türk Te-
lekom'un, bütün tepkilere kar-
şın, ocak ayı başında başlattığı
"sabit ücret" uygulaması telefo-
nunu kapatanlan ve hiç arama-
yanlan hem şaşutıyor hem kız-
dınyor.
Sabit ücret uygulaması telefon
aramaya kapalı olsa bile, bütün
aboneîerden ayda 50 kontörlük
ücret almayı öngörüyor. 8 bin li-
radan 50 kontörün ücreti ise 400
bin lira yapıyor.
Zorakifatura
Ay içinde hiç konuşmayanlar,
hatta telefonunu aramaya kapa-
tanlar bile Türk Telekom'a ayda
400 bin lira ödüyor. Tüketici Ya-
sası'na göre ancak verilen hiz-
metin karşılığmın alınabileceği
göz önüne aJındığında Türk Te-
lekom'un zoraki para aldığı or-
taya çıkıyor.
Bu ücretin verilen hizmetten
yararlananlardan alınması gere-
kirken hizmete kapalı ya da hiç
konuşulmayan telefonlardan da
alınması, hâkim durumu kötüye
kullanmak olarak yorumlaruyor.
Kendi alanında tekel duru-
mundaki Türk Telekom'un Re-
kabet Yasası'na da aykın davra-
narak tek taraflı uygulama yap-
tığına dikkat çekiliyor.
Tüketiciyi Koruma Derneği
Başkanı
Mehmet Se-
vim, Haber-
Sen'le birlik-
te dava aça-
caklannı be-
lirtti. Tele-
kom'un ra-
hatsızlık ya-
ratan bir diğer
uygulaması da kablolu TV'de ya-
şaruyor.
Kablolu TV aboneleri, son
günlerde, istedikleri kanallarye-
rine Türk Telekom'un istediği
kanalı izliyorlar.
A ve B kanalmı izlemek için
Kablolu TV'ye abone olan bir
tüketici, birkaç gün sonra Türk
Telekom'un uygun gördüğü bir
başka kanalı izlemek zorunda
kalabiliyor.
Kaza anında açılmayan
emniyet kemer sistemi
Ankaralı okurumuz Zekeriya
Yücel tstanbul'dan Ankara'ya
doğru giderken tek taraflı kaza
yapmış. Yücel, yolun sağmdaki
bariyerlere çarptığını, 4 adet ba-
riyer direğinin kınldığını anlatı-
yor.
Tabii yaşadığı korkuyu da.
Aracm tam önden çarptığını, hı-
zım alamayarak savrulduğunu
anlatan Zekeriya Yücel, aynca
arka sol çamurluk ve bagaj kıs-
mından da
çarpnğuu ifa-
de ediyor.
Kazadan
önce, "hava
vastığı" ile
"aktif gergiB
emniyet ke-
merteri" sis-
temden dola-
yı Opel Vectrası'nda dolaşırken
kendini rahat hisseden Yücel,
kazayla birlikte bu sistemin işe
yaramadığmı öğrenmiş.
Daha da kötüsü kendini alda-
tılmış hissettiği için huzuru iyi-
cekaçmış.
Neden mi? Kaza anında sürü-
cüyü koruması gereken sürücü
hava yastığı açılmamış. Katlan-
ması gereken fren ve debriyaj pe-
dallan katlanmamış.
Sistemin aktif hale gelmeme-
si, Yücel' in kazada yaşadığı kor-
kuyu kat kat arttırmış.Yücel,
şimdi, hem sistem için ödediği
fazla paradan dolayı üzülüyor
hem de hayatının kurtulmasında
işlevi olmayan bu sistemden do-
layı kendini güvende hissettiği
günlere.
Konuyla ilgili olarak aradığı-
mız Opel Türkiye Halkla llişki-
ler Müdürü Serap Gökçebay, ya-
pılan araşürma sonucunda, ara-
cm kazanm olduğu tarihe kadar
hava yastığı sistemi ve pedal me-
kanizmasıyla ilgili Opel bayile-
rinde herhangı bir anza ve servis
kaydına raslanmadığını belirtti.
Gökçebay durumu şöyle açıklı-
yor:
Açıklamalar yetersiz
"Hava yastığı ve aktif gergili
emniyet kemerleri sandart ola-
rak sunuluyor. Bir kaza anında i-
ki asamalı bu sistem aktif hale ge-
lir. Önce kontrol sistemi darbe al-
güaması yapar. Eğer darbe şidde-
ti, hava yasbğuun acümasmı ge-
rektirecek kadar yüksek değilse
ilk etapta sadece emniyet kemer-
lerindeki aktif gergi sistemini ha-
rekete geçirir. Darbenin şiddeti
ve yönünü esas alarak bu iki aşa-
mah emniyet mekanizması çab-
şu-_"
Yaptığı araştırma sonrasında
hava yastıklanm harekete geçire-
cek şiddette bir darbe olmadığı-
na karar veren Opel Türkiye'nin
bu karanna karşın, kazada 2 mil-
yar liralık zaran olduğunu belir-
ten okurumuz Zekeriya Yücel,
"iş işten gectikten sonra" anlatı-
lan bu teknik bilgilerin daha ön-
ce verilmediğini söylüyor. Gü-
venlik sisteminden dolayı Opel
Vectra'yı tercih ettiğini vurgula-
yan Yücel, Opel Türkiye'den taz-
minat istiyor.
Yeni Günaydm'm adres aldatmacası
Yaptığı kampanyalarda taahhüt ettiği
ürünleri vermeyerek çok sayıda okurunu
mağdur bırakan gazetelerden biri de Yeni
Günaydın'dı. Buzdolabı kampanyasmın
ardında çok sayıda promosyonzede bıra-
kan gazete, promosyon gazeteciliği ya-
panlar arasında "en uyamk gazete" oldu
diyebiliriz.
Yeni Günaydın. davacı tüketicilerin mu-
hatap bulmasını engelliyor. Davayı kaza-
nıp haciz aşamasına kadar geldiği halde
alacağı ürüne kavuşamayan ya da para
olarak tahsıl edemeyen çok sayıda pro-
mosyonzede var. .
Tüketici dernekleri, Günaydın gazete-
sinin bu engelini aşmaya çalışırken pro-
mosyonzedelerin Yeni Günaydın'ın Bağ-
cılar'daki binasından icra memurlanyla
bile boş döndüğü belirtildi.
Tüketici Bilincini Geliştirme Derneği
Başkanı Fuat Engin, Yenı Günaydın hak-
kında açtıklan davalan kazanıp haciz aşa-
masına geldiği halde alacaklanna kavuşa-
mayan çok sayıda tüketici bulunduğunu
ve sayısının sadece Istanbul'da 30'u bul-
duğunu ifade etti. Engin dolandıncılıkbo-
yutuna varan bu olayın üzerine gidilmesi
gerektiğini belirtti. . „.«,»• ,