Katalog

1 ARALIK1998SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / [email protected] 13 ŞİRKETLERDEN • NTS Fuarcılık. U-12 Aralık 1998 tarihinde. Dünya Ticaret Merkezi'nde 'İstanbul Uluslararası Boat Show" fiıannı açıyor. lnsan ve deniz ilişkisinin örneklerinin sergileneceği fuarda, Türkiye Deniz Araştırma Vakfı da çeşitli seminerler düzenleyecek. • GLOBAL ONE VE CITIBANK, "Devlet Okullanna Özel Sektör Yardımıyla BUgisayar Destekli Internet Erişimi" projesi uygulayacak. İlk uygulama Kabataş Erkek Lisesi'nde başlaülffi. • TEKOFAKS- Panasonıc. yeni Panasonic G520'yi müşterilerinin beğenisine sundu. Panasonic G520'nin standart pili, 3 saat konuşma ve 60 saate kadar bekleme süresi sağlıyor. • İGS, Avcdar Metropol'de sinema salonu açtı. Cinemetro adıyla hizmete girecek olan sinemamn özürtükre uygun altyapısı dikkat çekiyor. Cinemetro 120'şer kişilik iki salondan oluşuyor. • AJANS PRESS, laıruluşunun 45. yılını kutluyor. 1953 yılında kunılan Ajans Press. kurumlann ürün/marka ve sektörlerinin medyaya yansıyan haber ve rakamlannı sunuyor. • LOGOYAZILIMik Yapı Kredi Bankası'mn başlattıgı çalışma çerçevesinde Küçük ve Orta Bü> üklükteki tşletmeler (KOBİ) için yeni bir uygulama başlatıkh. lygulamayla, KOBt'lerinbaa işlemlerini banka şubesine gitnıeden gerçekleştirebilmesi sağlanıyor. • ALMAN tüketicilerin Türkiye'deki turistik tesislere ulaşmalan içın Internet üzerinde turizm sitesi hizmete açıldı. Turistik tesislerin yazılı ve görüntülü olarak tanıtıldığı sitenin adresi www.turkeihotels.com. • THE BRİTtSH Councü'in. düzenlediği Ingiliz Eğitûn Fuan Tepebaşı TÜYAP Sergi Sarayı'nda açıldı. Ziyaretçüerin yetküilerie doğrudan görüşerek bilg$ alma imkânına sahip olacağı fuara 57 İngiliz üımersitesi ve koleji katüıyor. • LUX, yeni ürünü bulaşık spreyini tüketicilerin beğenisine sundu. Lux bulaşık spreyini yemek atıklannın üzerini kapatacak biçimde bulaşıklann üzerine sıkarak temizlemek mümkün. • EKtNCtLER Dış Ticaret, 15. kuruluş yüdönümünü kutladı. Yıldönümü dolayısıyla Yıldız tbrahimova bir konser verdL Ekinciler Dış Ticaret, 600 milyon dolarlık cirosuyla ihracatçı fırmalar arasuıda ver alıvor. Özelleştirme Idaresi Başkanı Bayar, Petrol Ofisi'nin özelleştirilmesini değerlendirdi 'POAŞ ilıalesi ipted edilebilir'ANKARA (CumhuriyetBürosu) -Mafyamn kanştığı Türkbank iha- lesinde de\Tede olduğu ortaya çı- kan Kamuran Çörtüke ait Bayın- dır Inşaat ıle ıki kez gözaltına alı- nan Turgay Ciner'ın sahıbı oldu- ğu Park Holding'ın; Türkiye lş Bankası'mn garantörlüğüyle yurt- dışından finansman sağlama giri- şimlerinin boşa çıkması nedeniy- le Petrol Ofisi Anonim Şirketi'nin (POAŞ) satışında karmaşa yaşanı- yor. Özelleştirme Idaresi Başkan- lığı (ÖİB), ihalede 3. gelmesine karşın seçtiği 3 ortakla dün imza- laması gereken POAŞ sözleşmesı- ni yapamadığı gibi. 50 milyon do- larlık teminatı da "nakjte" çevire- medi. ÖtB Başkanı Uğur Bayar, "Bu akşam ya da yann teminat üzerin- deki ihtiyati tedbir karannın kal- dınlması için başvuracağız" dedi. Bayar, ihtiyati tedbir karanna ilişkin u Rekabet Kurulu'nun ka- ran dert edilmiş. ama şahsen ihti- yatitedbirgerekçelerinin çokgeçer- li olduğunu düşünmüvorum. Hem itiraz edilmedi. Ankara 6. İdare Mahkemesi'nin vürütmevi dur- durma verdiğinden söz edilmiş. Halbuki bu karar bozuldu" değer- lendırmesıni yaptı. Binnci gelenin ödeme yapama- ması durumunda ihalenin ikinci gelen katılımcısı Doğuş Holding- Garantı Bankası ortaklığıyla gö- rüşmenin söz konusu olabıleceği- ni belirten Bayar, "Mahkemeninve- rcceği karara bağlı. Bizim rtirazı- mızı sonuçiandırmadan bir şey di- yemiyonız'' dedi. Bayar, ihalenin iptalinin söz ko- nusu olup olmayacağına ilişkin so- ru üzerine de "Çıkacak sonuca gö- re Özelleştirme Yüksek Kurulu (Ö YK)yetküLDersekibuihale hu- kuken çok şey oldu; iptal eder" di- ye konuştu. İhalede 3. gelmelerine karşın Ankara'da siyasilerle gerçekleştir- dikleri lobi faaliyetleri sonucunda ÖYK karannca POAŞ'ı alma hak- kını kazanan Türkiye lş Bankası, Bayındır Inşaat ve Park Holding, finansman sorunlan nedenivle de devir sözleşmesıni imzalayamadı. Bayındır hışaat ile Park Holding'in, Alman Deutsche Bank'tan finans- man arayışında olduğu ve bu fir- malara Başbakan MesutYümaz' ın akrabası ve Global Menkul Kıymet- ler" in sahıbı Mehmet Kutman'ın aracılık ettiği iddialan yer almış- tı. İki firmanın Türkiye tş Banka- sı'mn güvencesiyle yurtdışından finansman bulmayı amaçladıklan savlandı. Ancak Erol Evcil'e veri- Enerji ihalelerinde karmaşa BANUSALMAN ANKARA - Dağıtım şebekeleri ve termik sant- rallann devrine ilişkin işlemler arapsaçına döner- ken, Rekabet Kurulu'nca verilen "koşuihı onayın" geçersiz olduğu savı yargıya taşındı. Elektrik da- ğıtım şirketi BEDAŞ Çağlayan tşletme Müdürlü- ğü'nde sözieşmeli personel Gürsel ÜmitSezer, ku- rulun enerji ihaleleriyle ilgili karannın iptalıni ve bu karara göre rekabet açısmdan yarattığı aykın- lıklar nedeniyle enerji ihalelerinin durdurulması- nı istedi. Enerji ihaleleri. "kaımı mallannın yangtndao mal kaçınrcasına vağmalandığını ortaya kovan utanç abidesi'' olarak nitelendirildi. Istanbul-Avrupa yakası elektrik dağıtımhizmet- lerinin ISEDAŞ'a devri konusunda açılan dava Da- nıştay 10. Dairesi'nde sürerken, Sezer, Rekabet Kurulu'nun enerji ihaleleriyle ilgili "koşuihıona- yma" karşı da dava açtı. Sezer'in avukatı Gökhan Candoğan'tn hazırladığı dılekçede, rekabetyasası uyannca kurulun, birleşme ve devralmalar konu- sunda yalnızca "onay ya da onay vermeme" yetki- si bulunduğuna dikkat çekildi. len krediler nedeniyle Ünal Ko- rukçu Türkiye lş Bankası Genel Müdürlüğü görevinden erken emekliye aynlırken, çete bağlantı- lanna ilişkin çok çeşitli iddialann olduğu ortamda banka böyle bir güvence yermek istemedi. Petrol Ürünleri Işverenleri Sen- dikası'na (PÛİS) ait şirket Reka- bet Kurulu'nun koşullan nedeniy- le konsorsiyumdan a>Tibna kararı almıştı. Rekabet Kurulu'nun karanna karşı yargıya başvurusu henüz so- nuçlanmayan PUİS Genel Başka- nı Ismail Aytemiz, şirket için bayi- lerden topİadıklan paralann geri gönderildiğini ve ihaleyle ilgileri- nin kahnadığını bildirdi. Konsorsiyumun diğer üyeleri Rekabet Kurulu'nun karanna iti- raz etmemelerine karşm, ÖlB'ye yazdıklan yazıyla kurul kararlan- nı gerekçe göstererek ihalenin ip- talini istediler. Böylece 50 milyon dolarlık teminatı kurtarmayı plan- layan konsorsiyum, ihalenin ipta- li isteminin kabul edilmemesi üze- rine 'ihtiyati tedbir" karan aldır- mıştı. Başta taksiciler olmak üzere toplam 1 milyon mükellef, gelir-giderine göre vergi verecek Götürü vergide yeni dönem• Yeni Vergi Yasası'nda yer alan basit usul sistemine göre, götürü mükelleflerinin vergilendirme işlemleri bağlı bulunduklan esnaf odalannca yapılacak. Ancak odalarda henüz hazırhk yok. FATMA KOŞAR Yılbaşında götürü usul- de vergikndirtnesıstemi yerine basit usulde ver- gilendirme sistemine ge- çiliyor. Malıye Bakanlı- ğı'nın kayıt dışını kayıt altına almak amacıyla, yeni Vergi Yasası'nda ge- tirdiği basit usul sistemi- ne göre, götürü mükel- leflerinin vergilendirme işlemleri bağlı bulunduk- lan esnaf odalannca ya- pılacak. Ancak, Maliye Bakanhğı'nın uygulama- ya ilişkin tebliği yayım- lamamış olması, uygula- ma esaslannı öğreneme- yen esnaf odalannın ha- zırlık yapmamasına neden oldu. Fatura alınacak Sadece Istanbul'da 18 bin tican taksi sahibi ve Türkiye genelınde ortalama 1 mil- yon mükellefin tabi olduğu götürü usul- de vergi tarihe kanşıyor. Götürü usulde ver- gi sistemi "dükkân kirası düşük olan, yıl- lık kazancı her >il ycniden belirlenen bel- li bir ünıitin ahinda kalanlan, bunun yanı sıra taksicileri, dolmuş sahiplerini ve semt pazariannda faaliyet gösteren esnafi" kap- sıyor. Basit usul vergilendirme sistemine gö- re ise götürü mükellefleri alışverişlerinde fatura alacak \e gelir ile giderlerini bel- geleyerek vergilendirilecekler. Gelir ve gider belgelerine göre vergilen- Maliye'nin 1999 yılı hazırlığı MaliyeBakanlığu 1999'un vergi düzenlemesineilişkin ka- ramame ve tebüğJere son şeklini vererek Başbakanlık'ın onayına sundu. Bakanbk, vergi cezalannda yılbaşmdan başlayarak yeniden değerieme oranı olan yüzde 77STde de aroş olacağını bildirdi Maliye Bakanlığı, çeşitli ver- giler, cezalar ve borçlardaki artış ile özel indirim tutar- ları, defter tutma hadkri ve zirai kazanç limitlerine iliş- kin düzenlemeleri tamamladı. Bakanlık karamame tas- laklarında işçi \e menıuriann ö/el indirim tutannda yüz- de 58.71ik arüşa gidüeceği belirtilerek, bugün 9 milyon 450 bin Ura olarak u> gulanan bu oranın 1 Ocak 1999'dan itibaren 15 milyon liraya yükseimesi istcndi. Taşrt Alım ve Motoriu Taşıtlar Yergisi ile harçlann da zamlanaca- ğı büdirilerek, 1 yaşındaki otomobiUerin 123 milyon 270 bin Kra olan alunvergisinin 219 milyon 350 bin liraya yük- seleceği kaydedildi. Aynca 1-6 yaş arası otomobOlerin 13 milyon 500 bin Ura olan motoriu taşıt vergisi de 23 mil- yon 980 bin lira olarak belirlendL dirme işleminin yapılacağı basit usul sis- temiyle başta akaryakıt istasyonlan ol- mak üzere otomobil tamircileri, boyacılar ve diğer faturasız çalışan kesimler fatura kesmek zorunda kalacaklar. Yaklaşık 1 milyon kişiyi alışverişlerinde belge alıp bunlan saklamak zonında bırakacak sis- tem, böylelikle kayıt dışını da kayıt altına alma amacıru taşıyor. Odalar Maliye'yi bekledi Basit usulle vergilendirmede, daha ön- ce götürü usulüne tabi olan mükellefler def- ter tutma hariç 2'nci sınıf tüccarlar hak- kında uygulanan hükümlere tabi olacak. Mükellefler. ayn ayn dosyalarda topla- dıklan gelir ve giderlerine aitbelgeleri is- tenildiği zaman gösterecek. Vergilendirmenin gerçek kazanç üze- rinden yapılmasının amaçlandığı basit usulde, satış hasılatı ile mal alışlan ve gi- derlerinin toplamı arasındaki fark gerçek kazancı oluşturacak. Maliye Bakanhğı'nın Vergi Refor- mu'nun 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek mad- delerinin uygulama hükümlerini belirle- yen tebliğleri çıkarmakta geç kalması, "basit usulde vergilendirme işlemlerini yapmakla görevlendirilen" esnaf odalan- nın hazırlık yapamamasına yol açtı. Odalann bağlı olduğu birlikler, muha- sebe bürolannı kurmak, kadro istihdam et- mek ve nasıl hesaplayacaklannı belirlemek için bakanlığı bekledi. İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Birliği Genel Sekreteri Hasan Pehlivan, yapıla- bilecek hazırlıklann yapıl- dığını, ancak gereken malzemeleri henüz sapta- yamadıklannı ifade etti. Pehlivan, "Kimi oda- lann koşullan büro kur- mak için daha uygun. Bu- ralarda problem yok. An- cak kimi odalara gereken malzemeleri bildireme- dik" dedi. tstanbul Şoförler Es- naf Odası Başkanı Semih Kaçanoğlu. basit usul sis- temiyle üyelerinin alış- verişlerinde fatura alma- ya başlayacağını belirte- rek, muhasebe bürolannı kurmayı planladıklannı bildirdi. Uygulama zor TÜRMOB Başkanı Mustafa Özyürek. basit usule geçişte odalann üst- lendiği görevi muhasebe- cilerin yapması gerektiği- ni, söz konusu kuruluş- lann bunu yapmalannın mümkün olmadığım be- lirtti. Özyürek, esnaf meslek odalannda herhangi bir hazırlık yapılamadığını, bakanlığın gelirlerini bel- gelendirmek üzere ver- meyi taahhüt ettiği taksi- metreleri vermediğini de belirterek "Ciddi bir ahyapı hazırhğı yok" dedi. TÜRMOB Başkanı Özyürek, "Uy- gulama şansı yok. Türkiye şarüanna uy- mayan bir uvgulama. Kimi şehirlerde oda kurubnamış v a da odaya bagb olmaksızm çalışanlar var. Uygulamamn düzeltiune- mesi bu kesimin vergi ödemeyeceği anla- mına geliyor" dedi. Marmara Ünıversitesi tktisat Fakültesi ögretim üyesi Osman Ahuğ ise basit usul uygulamasıyla kayıt dışını kayıt altına al- mayı amaçlayan bakanlığın amacma ters düşen bir uygulamaya gittiğini ifade etti. Defter tutturulmamasınm vergiverdirihne- mesi anlarruna geldiğini belirten Altuğ, "Vergilendirmenin sadece gelir ve gider faturalanna göre yapüması, sistemi istis- mara açık bir hale getirdi" dedi. Asgari ücret görüsmeleri Tespit Komisyonu 3 Aralık'ta toplanıyor .\NKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Asgari Ücret Tes- pit Komisyonu, yılbaşın- dan itibaren geçerli olacak yeni ücreti belirlemek üze- re 3-4 Aralık'ta dördüncü kez toplanacak. Asgan üc- retin belirlenmesinde temel oluşturan DİE, DPT ile Ha- zine'den gelecek verilerin ele alınacağı belirtildı. Türk- Iş Genel Eğitim Sekreteri Salih Kılıç, karşılannda gü- venoyu alamamış bir hü- kümet bulunduğunu belir- terek "Gücümüzün za>ıf- ladığını görüyoruz" dedi. Türk-lş Genel Eğıtım Sekreteri Kılıç. yılbaşmdan itibaren yürürlükte olacak yeni ücretin, 3-4 Arahk'ta- İci toplantıda belirlenmese bile bundan sonraki görüş- mede kesinlikle saptanaca- ğmı, bu konuda işçi ve iş- veren arasında bir uzlaş- mazlık bulunmadığını kay- detti. Karşılannda güveno- yu alamamış bir hükümet olması nedeniyle güçlen- nin zayıfladığını gördükle- rini belirten Kılıç. "Eko- nomikkrizi herkesingöğüs- lemesi gerekiyor, deniyor. Asgariücretekonomikkriz meseJesiolamaz. Asgari üc- ret sosyal kriziyaratacakOr" diye konuştu. Kılıç, asgari ücret belirlenirken enflas- yon, büyüme hedefleri ve refah payının göz önünde bulunduruhTiası gerektiği- ne dikkat çekti. Komisyonda asgari üc- retin belirlenmesinde temel oluşturan DİE, DPT ile Ha- zine'den gelecek verilerin ele alınacağını belirten Kı- lıç, toplantıya Hacettepe Üniversitesi'nden bir gıda uzmanının da katüarak den- geh' beslenme ile ilgili ka- lıplan ortaya koyacağını söyledi. Sanayi ve Hizmet Sektö- rü Asgari Ücret Tespit Ko- misyonu 3 Aralık, Tanm ve Onnan Sektörü Komis- yonu da 4 Aralık'ta topla- nacak. Büyüme hızı yüzde 1.9 • Büyüme hızı yıhn üçüncü 3 aymda yüzde 1.9, 9 ayda ise yüzde 4.4 olarak belirlendi. Yaratılan GSMH üçüncü 3 ayda 17.5 katrilyon, 9 ayda ise 36.9 katrilyon lirayı buldu. ANKARA(AA)-Devletlstatistik Enstitüsü (DlE), bu yıhn üçüncü üç ayhk döneminde büyüme hızını sa- bit fıyatlarla yüzde 1.9 olarak açık- ladı. Büyüme hızı, yıhn dokuz ayın- da ise yüzde 4.4 olarak hesaplandı. DlE'nin, bu yıhn üçüncü üç ayhk Mali sektör hızlı büyüyor Sektörter Tarım Sanayi inşaat Ticaret Ulaştırma ve Hab,.,. Mali Kuruluşlar Korart Sahipliği Serbest Mes. ve Hiz. Devlet Hizmetleri Kar amacı olmayan k. Ithalat Vergisi GSYİH GSMH dönemine ilişkin geçici hesaplama- lanna göre, üçüncü üç ayda yaratı- lan gayri safi milli hasüa (GSMH) cari fiyatlarla 17 katrilyon 482 tril- yon 936 milyar lira oldu. GSMH, 1987yıhsabitfiyatlany- la 38 trilyon 347 milyar lira olarak hesaplandı. Üçüncü üç ay- da cari Fıyatlar- la büyüme hızı ise yüzde 76.8 olarak belirlen- di. Bu yıhn do- kuz ayhk döne- minde de GSMH, can fı- yatlarla 36 kat- rilyon 864 tril- yon 296 milyar lira, 1987 yılı sabit fîyatlany- la 99 trilyon 66 milyar lira ola- rak hesaplandı. Yıhn dokuz ay- hk döneminde, geçen yıhn aynı dö- nemine kıyasla büyüme hızı da sa- bit fiyatlarla yüzde 4.4 oldu. Büyüme hızı cari fiyatlarla hesap- landığında ise yüzde 84.4 olarak be- lirlendi. GSYİH'deki artış yüzde 76.4 Yılın üçüncü üç ayında, gayri sa- fi yurt içi hasıla (GSYİH) da sabit fiyatlarla yüzde 1.6 olarak hesap- landı. GSYÎH'deki artış cari fiyatlar- la yüzde 76.4 oldu. Bu arada harcamalar yöntemiyle hesaplanan gayri safi yurt içi hasıla sonuçlanna göre, üçüncü üç ayhk dönemde sabit fiyatlarla özel nihai tüketim harcamalanndaki artış yüz- de 0.7 olarak gerçekleşti. Sektörel büyüme Büyüme hızı sektörel bazda değer- lendirildiğinde, üçüncü üç ayhk dö- nemde mali kuruluşlar yüzde 6.5, tanm sektörü yüzde 5.7, ulaştırma ve haberleşme sektörü yüzde 4.5 ora- nında büyüme kaydetti. Buna karşıhk, yüzde 6.9 ile en bü- yük küçülme ithalat vergisinde ya- şandı. Aynca inşaat sektörü yüzde 3.5, ti- caret yüzde 0.9 küçüldü. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kriz Var, Kriz Var Bılincimiz Apo krizi ile hükümet krizine yoğunlaşmış. Oysa sermaye cephesi kendi üslubunda bugünlerde yine ekonomik krizi seslendiriyor. "Bize dokunmaz, teğet geçecek" diye övünülen, özellikle Asya-Pasifik ülkelerini, Rusya'yı kasıp kavuran küresel krizin kapı- mızı çalmadan içeri girdiği, ortalığı savurmakta oldu- ğu, kolay kolay da çıkmayacağı söyleniyor. Işveren örgütleri hükümet krizine aidırmadan Anka- ra'ya taşınmakta, krize önlem adına sermayeye kay- nak aktanmını sağlamakta. Hükümetin bir kalemde bankalara güvence vererek sermayeye aktardığı tril- yonlar, devede kulak olmuşa benzer. işverenler yeni ontem paketleri ile Ankara'ya gidecekyeni heyetleroluş- turyortar. Bu arada kendi bildik çözümlerini uygulama- ya sokuyorlar. "Kriz var" diyerek yine işçilerini sokağa atryorlar. Medyamız uzun bir zamandır, işçi ile onun başına gelenle ilgilenmediğinden, toplum boyutlan hakkında bilgi sahibi olamryor. Sadece işten atılan ile bedelini biriikte ödeyecek yakın çevresı kendi felaketinin ayn- mında. İşten çıkarmalann boyutlan hakkında, özellik- le ihracata yönelik sanayıleşmenin yoğun olduğu Trak- ya bolgesinde bir küçük tarama yapan arkadaşımız Er- dai Özcan'ın verdiği bilgıleri aktaralım: Büyük ağıriıkla ucuz emek olarak sendikasız, vergi- si ödenmeksizin, sıgortasız, kayıt dışı çahştırılan işçi- lerden Çoriu bolgesinde işten atılanların sayısı 5000'i bulmuş. Edirne'de hafta sonu, üstelik sendikalı çıka- nlan işçi sayısı 1000. Trakya den sanayicilerinin yansı işyerierini tamamen kapatmış konumdalar. Kimi işyer- lerinde de işverenler, çok yaygın uygulama olarak gös- terdikleri asgari ücretin üzerine verdikleri fiıli ücretleri kesmişler, "Beğenirseniz asgari ücretle çalışın, be- ğenmezseniz gidin" demişler. Tekstil işkolunda bildiğiniz üzere ülke çapındaki grup sözleşmelerinde on binlerle işçiyi kapsayan grev ka- rarian alındı. Ücretlerde ciddi bir iyileşme istendiği için değil, zaten sendikalısmın bile ücretınin çok düşük ol- duğu işkolunda hiçbir şey verilmediği için. Tekstil iş- verenlen, hükümete üttimatom çektiler. "Şu, şu.. ön- lemleralınmazsa, hiçbirücretartışı vermeyiz" dediler. Çoğunluğu kayıt dışında olan tekstil işkolunda ya da deride, metalin yan sanayiinde, hatta ana sanayıinde çıkanlan toplam işçi sayısı hakkında hiçbir fıkrimiz yok. Metal işkolundaki en büyük fabrikalarda önce sen- dikal direniş bahane atılanlaria sonra kriz bahane atı- lanlann toplamının binlerie sayıldığını ancak bilebiliyo- ruz. Birdeönemli işletmelerin zorunlu yıllık izınler, üre- tim aralan verdiklerini. Ya da sendikal örgütlenme için- de olup kış ortasını çadıriarda, direnerek geçiren Tuz- la deri sanayii işçileri hakkında ilgi duyanların bılgisı var. Durum bu kadar vahim mi? Türkiye sıyasetçısinin, toplumunun algılamadığı, umursamadığı bir büyük ekonomik krizin içinde mi? Nereden baktığınıza, ne- rede, hangı konumda bulunduğunza bağlı. Tansu Çil- ler iktidanndakı krizi anımsayın. CHP'nin örgüt toplan- tısında ne ışı olduğunu pek kavrayamadığım bir ışve- ren cephesi sözcüsü yıldız gazetecı, "Türkıyeyi teğet geçti. Yatıp kalkalım kayıt dışı ekonomiye şükredelim. Anadolu aslanlan esnek yapılan ile koşullara uyum sağlayarak krizi ucuz atlatmamızı sağladılar" diyordu. Sahi o kriz kimleri teğet geçmiş, kimleri silindir gibı ezip geçmiştı? Anadolu aslanlannı daha da palazlan- dınp güçlendirmişti. Yapılan araştırmalar, esnekliği ol- madığı söytenen, sadece işçilerini sendıka ıle anlaşa- rak ücretsiz izine çıkararak üretim kısrtlaması gerçek- teştiren en büyük işletmelerin dahi bir yıl sonraki, bir yıl önceden aktanlan gelirierinde yüzde 200'leri bulan artışlar gerçekleştırdikierini göstenyordu. Tuzla'da toplu işçi çıkarmaları, kapatmalara karşı direnen işçiler ve Derı-lş Sendikasf nın yaptıkları kaba bir hesap var: Bu yılın yansını da geçmek üzere son üç buçuk yıl içinde deri işkolunda ışletme karlannda yüzde 400'lere varan artışlar olmuş. Buna dayanarak üretim kapasıtelerini arttırmışlar. Şimdi Rusya krizi ve pazarkapanınca, hemen işletmekapatıyoriaryada bü- yük çapta işçi çıkanyorlar. Ucuz kredilerte alınmış pa- ralar, yüksek faizle devlete borç olarak gidiyor. Ure- tim stoku sonraki yıllarda daha pahalıya satılmak üze- re depolarda bekliyor. Yüksek kazançlaronlann, kriz, pazarsıkıntısının be- deli tümü ile işçinin. Yeniden açıldıklannda, varsa sen- dika olmayacak, yoksa ücretleraşağı çekilmiş olacak. Asil Çelik Işletmesi ile sıkıntıh durumda olan Birieşik Metal'in yaptığı bir araştırmaya göre işletmenın gider- len içinde okunduğuna inanmayacaksınız ama işçilik maliyetı sadece yüzde 2.54. Hammadde girdisi yüz- de 50, enerji girdisi yüzde 9. Anlayacağınız sendikalı bir işyerinde bile emeğin payı, işçinin ücreti, maliyet- ler içinde komik bir düzeye düşmüş olabiliyor. Görül- düğü üzere krizden en küçük bir sorumluluğu olma- yan ucuz emek, krizin yükünü çekiyor. Sadece onlar mı? Bir önceki Türkiye'yı teğet geçip gittiği söylenen krizde, IMF acı reçetelerinin uygulan- ması, alınan ekonomik önlemler(!) sayesinde bütün çalışanlann, orta sınrf, emeği ile geçinenlenn, rantiye, vurgun cephesi dışında kalanlann, ödedikleri bedelle- ri, milyonlar olarak nasıl yoksullaştığımızı, yaşam ko- şullanmızın neölçülerdegerilediğini biralgılamayaça- lışalım. Bizden alınanlarla birilerinin kurtanlıp, zengin- leştirildiklenni, bu sayede, bizim sırtımızdan onlar için krizin teğet geçmiş olduğunu görebilelim. Üstelik bu kez, yoksullanmıza çok daha büyük bir emek sömürü düzenı içinde ış yarattıklan. ekonomi- mizi kurtardıklan için yatıp kalkıp dua etmemiz gere- ken Anadolu kaplanlan(l), kayrt dışı ekonomınin de bu krizi atlatamayacağı, bu krizin Türkiye'den teğet geç- meyeceği (!) bildiriliyor. İşadamlan 'önce insan' cüyor EkonomiServisi-Türki- ye'nin önde gelen sanayi- ci ve işadamlan, kalkınma programlannda, insan kay- naklannı geliştirecek eko- nomik modellere öncelik verilmesini istedi. TOBBveUNDP Türki- ye Temsilciliği tarafmdan düzenlenen *Kalkınma İçin Özel Sektör tşbiriiği \xt\w- iak Masa Toplantısı" dün yapıldı. Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Daimi Temsılcısi Jens Toyberg- Frandzen, "insan odaklı kalkmmanın, sürdürülebi- lir kalkınma" olduğunu söyledi. Jens Toyberg-Frandzen, dünyanın 134 ülkesindeki ofısleriyle, ulusal kapasite- leri genişletirken kalkın- mayı desteklemeyi, çevre- nin korunmasını, iyi yöne- tim ile ıstihdamın arttınl- masını ve kadınlann eğitim seviyelerinin yükseltilme- sini hedeflediklerini söy- ledi. Toyberg- Frandzen, UNDP'nin Türkiye'de ulu- sal kapasitenin güçlendi- ribnesi için işbirliği yaptı- ğmı belirterek sosyal kal- kınma farklılıklarının gi- derilmesi amacıyla Güney- doğu Anadolu Bölgesi'nde 5.2 milyon dolarlık çerçe- ve projesi başlattıklannı kaydetti. Toyberg- Frand- zen. "Kalkınma insanlar için insanlaria olmah. Sos- yal ve ekonomik farkhuğı azaltmalı. Sağlıklı veonur- lubiryaşanıinsanlannhak- ladır. Tüm bunlan gerçek- leştirmek için böyle bir amaç içindeyiz" diye ko- nuştu.