Katalog

KASIM 1998 PA2AR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIREVfCIREHBERI 13 Cumhuriyet Attını (t»n TU 19.000 3Ek. 16 23 6Kas. 13 Dotar (serbest piyasa satış) 296.500 291.30CT 277.300 27S.S00 mjjoo 3St 9 16 23 6Kas 13 mSrk (serbest ptyasa satış) 175.400 173.000 173.000 175^00 168.500 3Ek 9 16 23 6Kas. 13 O 79 3Ek. Gecelik thterban 82 79 9 "O 85 •ö 79 16 faizler(%) 79 79 23 6 Kas. 94 P d 79 13 Borsanın seyri 3Ek. 23 6Kas. 13 BORSADA CEÇEN HAFTA OâSM Herrtul KıyiMl ctana Çım A dana Çtm B dana Çcm C 3ef Kalemc •yoo Çtrn. 4 l Tekstıl -übank tçansa MH Tefcstıİ ks«gorta ksu Iptık «taş_Elekt <trf rınar» arko Carrıe larko O M Y O larko HokJ Te4etas rfa MenKui O lt«matrf YO rtematrf B 'tmyık-z ladoJu Brra nado'u Cam nadofu Gıda Doiu S»g peks D.ç T rat Tekstıl rçelık râem rsa/ı TekstıJ selsan ta Yattnm ttantıs Y.O. tlas Yat O. vrmsynYO ygmz aRAmbalaj anvıt atı Çımento ayrakt» Boya eko Elekt ercian Tefcs ısaş Tekstıl ıhık Mens oJu Çımento orova Yapı orusan orusan Yat osch Fren S ossa oyasan Tefcst nsa umerang urcelik ursa Ç»m •eytan Gıyım «ytajTeks U Stgorta •B?BoyaS BSPnntaç •efebı H S •elıkHaiat •emtasÇef'k -•ntootorı /merttaş ^msa Ova Etek- "ardanel »errusas pofcüm •efnrr Y 0 "emırbank •enızli Cam »enn-ıod •evaHoküng »mbank itas Doâan foaanHold looan Yayın H mran Ofset cz Başı ll ez Saç* Vap cz.Bası Yat chplpZİ. fes Hok*ng 3e Bıraclk geEndostrı geGubre ge Seramlk geptast geser Gıyim GSOış-nc GS G Menkut mek. Çtektnk mek Stoorta mtnıa Amb nka Holdırtg rt)osan rctyas Bıra reöH D Ç sbank sem Spor G. vren Yat O actoftnans enış AJümî ınartftrfijK. l y ( p i ınanahank ordOtosan ngo Pak iSffantı Bank jarantı Y O iBda Iplık jentas ılooafMen D *tot»ai Yat.O >ood-Y«ar /Mtas Çım .ubre Fabr umussuyu H njneş Sıgor iüneyBıra iaznedarTu tofctaş ümyet iM Ambaiaı iaş itas Ev AJ -ılas Frnans Mas Hotd ct F Kır itema M Pıston . Bankası B i Sankası C » Yatınm •mırD Ç ocam ap'amrn aniemır (AJ arÖGmır (&\ ardemiır (Dj arsu TekstıJ artonsan av elebek Mob ent G»da epe* Elktr ©revrtaş ıpa lımasan oçHottmg ortfnıt Gnra onrtefcs onya Çım ordsa ayras .rtahya Por jks KİSıfe akına Takım ardm Çım aret armans A Y Martr Otel arenali adyaHokt ages Boya snsa Mensu ştemteks gros ffıyet G ıpa »dumu T BU Yıtmaz Yat ıtiu Aku roıs Hotfl tTHokJmg t Tunzm ta? an Tekstıf "Hjksa nar>f( GMYO ıkar 13 NlöÖB Fınans F k Tekstıl &an tavflla Profıks guen Gıda cım okent Tur o'OfiSi rEt rSu rSut r Un len lElktr , Ev AJetl Rn Kır Sıgprta ıh Pazar ıh Yayın ncı Hofd jysan ıkGtda ı KtriBSi ı Saglık BOS ıs •ezFlam nukiu bank ^am at-Ort ş mserve ıtrdökum P&ank T jtsan ınma B OtoT OtoF ı Factor [FınK Lbank Cam jrk H 1 Petr tsT .s YENİ nfeks çakS aramık tkına nm m^nto ı K ^ YO ıtO ekstıl ıt. ağıt <oray YO d ı B ık İ1İ90I mlkbn (OH) 39966 2259 125680 21609 1121 27808 4159594 357034 19343 31304 310039 43009 24607 4734 T1488 141559 57998 270105 13230 13011 229537 20402 6202 123009 207083 78248 2296 38747 3116 412849 169011 67706 52628 4779 9955 32854 204 18290 126103 22432 26135 15012 36073 142829 103331 29307 23283 29952 2541 4209 7691 476 180518 9151 26499 S686 6107 2751 18190 12511 13652 74407 4447 2023 418 138017 166243 6655 4313 19197 18185 1670186 77410 20639 105T44 13381 4563 228582 333047 65369 4527385 1495304 29340 4611 159617 51875 276918 1137 1265888 15402 30682 33516 1612 339694 2150 44407 28O266 351087 10504 112839 3403 19595 21054 2123 575755 7467 33049 20927 10910 23207 frlf480078 13762 20711 1628782 8310 6547 13788 931448 5456 7475 154890 15463 159777 62858 1142 1428 215461 924488 4744 74096 35720 348506 187378 28929 56948 728 69 1487457 115876 422355 15683 563 72724 14585 307275 140057 97066 344002 3976 816 2710 14O27 115710 34463 313501 105903 9045 41458 495014 59876 32320 17511 32337 633710 65760 15187 13577 158637 476 1143630 2814 46472 3433 14164 2274S 263931 214891 187977 26733 22140 17868 518503 161758 246111 27582 5786 64033 33317. 5)19 129549 35429 14320 12771 2738 7917 52674 141 48007 98349 27082 22944 1268 8337 88770 48242 22290 51405 35357 47732 459039 5868088 36567 20788 106141 21312 22420 8602 32734 5078 3307 1515 3612 714596 1224 77212 27067 22538 161613 3158 5664 9566 6437 412810 5660 7794 149344 298468 495028 100379 12180 143932 96078 6749 10638 2072907 127152 2180 674 3066 156472 159917 18077 85462 116502 19137 53078 72013 20258 56918 12445 123O3O2 26118 5799762 6036 2240786 94111 1459 Ktttıns fyılı 5050 3250 890 5600 29000 202S 4900 4200 1475 3500 7500 1725 63000 1200 11250 3250 33500 12750 1450 520 880 3150 6500 940 4100 7900 3100 16000 7700 6900 4250 3500 5300 1080 350 350 1150 25500 10500 3000 14500 13000 5200 2900 2600 5800 1650 1850 2750 7800 7200 247500 1375 2700 5700 440 2900 10750 2275 570 1950 10750 2850 14000 37000 6000 1900 2000 10500 6000 290000 700 2225 1900 1675 5600 1875 930 1750 14250 2225 1350 4000 2025 6600 2450 3950 2400 2350 24500 23750 5300 4000 690 4150 43000 4100 2850 4650 600 5300 46000 4400 19000 13750 800 3700 350 700 4600 'I§o 1475 58000 4500 5100 700 24500 2850 390 560 6100 3500 13750 640 1200 1SOO0 2650 1425 3500 48S0 24000 39S0 900 14750 1225 3050 11500 315000 7000 590 470 2150 4200 750 690 1020 2600 8400 840 2150 11500 235000 2850 11250 23500 24250 1500 20250 4000 8700 2450 6700 4250 1600 500 3250 4550 2750 1100 23000 1200 2950 2225 3050 14500 242500 1625 1500 4200 390 3700 14750 1075 2200 5400 570 2900 1225 17230 9100 820 1825 2500 4650 5000 15750 71000 9600 36000 1500 2700 6700 31500 2200 1025 39500 3300 920 830 4200 1650 4600 9800 3600 2800 3950 5400 7800 1000 3050 4700 6000 1650 2750 1250 28000 7300 2100 1450 2650 2650 20250 8900 4000 1550 1825 1300 2750 510 1450 2200 4000 3700 740 530 11000 11500 9100 375000 5300 19OO0 2850 1950 910 1775 1075 5060 7300 340 22250 1650 1350 46O 2750 23000 810 8000 3650 Haftafıt raah -15 83 -14 47 -22 61 -22 22 -1594 -1099 -9 26 -13 40 -1061 -1667 -11 76 -25 81 -22 22 -26.15 -1964 -13 33 -20.24 -1 92 -1714 -14 75 -25 11 -13 70 -22 62 -23 27 -3 53 -20 20 -8 82 -15 79 -23 00 -14.81 -21 30 -9 09 -19.70 10.20 •18.60 -1O26 0 0 0 -17 74 -28.81 -11 76 -9 38 -5.45 9.47 -17 14 -22 39 -17.14 -12.00 -7 50 -19.12 -6 02 -12 20 -22 66 -9 84 -1290 -16 18 -10.20 -9 38 -10 42 -17 27 -22 97 -8 24 -15 69 •20 83 -20 00 -15 91 -21 05 •20 83 -25.93 -8 70 -1781 •17 14 -27 84 •20 54 -3 80 -8 22 -1884 -22 68 -19 13 -789 -24 00 -25 83 -29 87 -1111 -28 95 8 20 •15 52 -1684 •9 43 -1754 -3 92 -19 49 -22 06 -21 57 -16 82 -1863 -14 85 -25 45 -1364 -1842 -21 05 -3 64 -25 81 -13 73 -15.56 -21 43 -1753 -21 28 -12 50 -22 22 -28 13 5.26 -13 04 -19 18 -1944 2 27 -1 92 -18.60 -169S -20 83 -1333 -5 08 -22 78 -16 67 -23 61 -23 81 -5.88 -15 49 -13 1) -22.97 -1566 •29 71 7 87 -13 19 -23 40 -28 05 •15 52 -8 96 -16 36 -20 25 -1954 -11 94 -21 67 -14 85 -10 64 -19.35 -14 81 -24 44 -35.80 -4 55 -12 50 -1731 -22.03 -21 67 -18 57 -25 00 -14 55 -23 02 -1429 -18 18 2 5 6 -4 40 -25 76 -32 32 -9 57 -14 67 -23 08 -18 75 •17 27 0 0 0 -12 00 -19 30 -29 41 -6.35 -23 28 -4 69 -14 71 -17 80 -32 99 -27 71 -16.00 -2 50 -12 94 -32 18 -17 31 -20 00 -1692 -21 92 •17 14 -22 22 -11 54 -19 11 -20 00 -25 51 -10 71 -29 55 -9 09 -18 18 -16 47 -4.00 -2.70 -21 06 •1000 -11 84 -24.10 -12 87 -31 67 -30.70 -26.67 -20 00 -8 79 -20.75-23 26 -14 81 -21 60 -16 26 •23 29 -29.46 -28.95 -4 88 -28.57 -23.75 -12 96 -23 08 -12 00 -24.66 -26 57 -23.29 -16.09 -15 15 -19.44 15.55 -10.17 -27 68 -1909 -14 89 -17 33 -26.26 -23 53 -23 61 -21 54 -18 31 -20.00 -6 98 -26.00 -17.78 -18.46 -23.57 -29.23 -11.65 -7 41 -19.70 -21.65 -30 49 -15.22 -15 35 -23 66 -23 21 -22 31 -2 67 -20.93 -16 04 -10 81 -1940 -11 54 -1256 -25 81 -20 98 -21 57 -15 12 Yıllık riirf» -34 70 -33 34 -12 58 -50 40 0 0 0 -61 55 -32 33 •23 79 -50.83 -57 87 -41 18 -59 96 -59 09 -57.14 -20 42 -41 96 -24 16 -56 56 -19 44 -86 51 -88 51 -38 46 47 83 -72 92 -12 63 -59 00 •6 06 34 17 -48 67 -27 69 -55 81 -60 67 -57 60 -21 88 -58 91 -53 80 -9 53 -31 69 -17 78 -64 71 89.50 -41 67 -41 57 -57 60 54 76 51 92 -25 00 2 2 6 -61 80 -14 43 -36 24 -42 44 -31 33 -69 32 -55 52 -49 23 -40 87 32.35 4 3 8 -53 47 -26 41 -41 39 •26 92 97 37 -56 84 -12 84 -56 82 -44 55 1538 -43 29 -44 99 -93 00 -29 53 28 09 -40 73 -30 86 -80 86 •52 31 -7 88 29 71 -2 59 -62 50 -47 53 -75 60 -29 79 -59 84 -25 00 -28 53 -54 93 32 00 33 77 65 00 -68 31 -66 16 -51 77 166 67 -55 85 -58 09 -55 29 -42 77 27 55 -61.25 -31 25 -33 79 -57 03 -46 67 -49 40 -50 49 -50 00 2 81 •18 48 - • -52 94 -34 73 -60 00 -34 78 -37 80 -10 49 12 09 -44.84 -73 30 -36 61 •41 56 -42.86 5 19 -54 82 -64 71 13.33 -62 14 -17 90 22 74 64 53 S0.00 -21 00 -64 71 -50 83 -63 19 -55 15 -37 54 -32 94 -52 64 -80 74 -62 86 -35 69 -26 53 -75 81 -61 13 -65 42 -37 35 -23 92 -49 69 -49 43 -49 00 -52 67 -32 94 61 97 63 33 -49 59 -29 41 221 04 13 11 2 50 -80 00 30 73 -26 72 -64 78 -118.68 28 71 -42 69 -28 57 -47 72 -1290 -59 53 96.36 -53.65 -3 17 88 31 29 87 -65 95 -37 50 27 34 -44 32 -56 98 -4 84 -78 76 -75 89 -68 16 -56 15 -«5.22 -25 76 -27 37 46 36 -86 17 -83 02 -49 52 -59 57 -51 79 12 50 -28 13 1294 -21.85 -21 64 -31 42 -50 51 66 67 -70.30 -70 00 -25 47 -52 86 -49.82 -64 13 56 14-38.89 -15 06 -40 54 -60 30 -23 29 -48 70 -43 16 -47 74 -65 99 -62.35 -67 02 -34 7B 22 67 -66 14 12 75 6 8 3 -16 02 -60 00 -1091 -69 37 -59 53 68.75 -78 58 -65 96 -44 39 -44 02 -63 38 -75 42 -98 14 -1966 -52 17 57 12 -18 82 -85 89 -69 28 13 83 -8 22 -12 96 -6 64 -45 36 -36 11 79 67 -6 35 -53 79 -11864 -66 15 -67 42 123 76 -72 24 30 88 -46 94 -68 24 22 88 -24 19 -37 50 -25 08 -41 07 -30 96 Yiğit'in açıklamalan piyasalan yıpratırken Öcalan'ın yakalanması moral verdi Piyasa karmaşa kurbanıTARIKY1LMAZ Para \e sermaye piyasası- na karmaşa hâkim oldu. Haf- tantn ılk yansı işadamı Kork- maz Yiğüfm açıkladiğı kaset borsada yüzde 2O'ye yakın değerkaybma, bono faizlerin- de 13 puanJık birartışa, PKK lideri AbdtıAah Öcaian'm ön- ceki gün Italya'da yakalan- ması ise cuma günii borsa- nın ikıncı seansta yükselişe, bonoda 5 puanlık bir iyileş- meye neden oldu. Belirsız- likler yatınm araçlannın ge- tırilerini deolumsuzetkiledi. Bileşik endeks yüzde 17.2 oranında değerkaybıyla haf- tayı tamamlarken dolar yüz- de 1.48 değer kazandı. Malkicınayeti ve Türk Ti- caret Bankası ihalesiyle ilgi- li olarak sorgulanarak cüriim işlemek için teşekkül oluş- turmak ve ihaleye fesat kanş- tırmak suçlanndan önceki gün tutuklanan Korkmaz Yi- ğit'in itiraflan piyasalan ka- nştırdı. 10 Kasım aksanu ken- di televizyonlanndan yaptıgı açiklamalarda Başbakan Me- Yatınm araçlannın haftalık getirisi (%) Faızier. net ve dönem sonu olarak hesaplanmıştır Dovız ve a/tın, serbest piyasa fiyatıdır. 8 I i 1 f E g «2 S 9 o I"-; o» 3? ö I—ll—II—1 °> n 00 ıri sut Vıfmaz ve Devlet Bakanı Güneş Taner'i suçlaması pi- yasalara deyım yerındeyse bomba gibi düştü. Borsa. 11 Kasım'da seansın açılmasın- dan bir dakıka geçmeden 2517 puandan 2247 puana kadargerilerken günü yüzde 14.94 oranında değer kaybıy- la tamamladı. DYP ve FP'nin ardından CHP'nin de hükümeti düşür- mek için gensoru önergesi vermesı pıyasalarda "yenî bir belirsizJik donemi" olarak al- gılandı. Yiğit'in acıklamasi borsa- da iki günde414 puanlık (yüz- de 16.45) değer kaybına ne- den oldu. Haftanın son gü- nüne de kafalarda siyası be- lirsizliğin neolacağı sorusuy- la giren borsada ıkincı seans devam ederken Öcalan'm va- kalandıği haberinin gelmesi borsada sevınçle karşılandı. Seansın son dakıkalannda ge- len alımlarla bir miktar to- parlanan endeks, haftayı 2115 puandan tamamladı. Yiğit'in açıklamalan para pıyasasında da sarsıntıya ne- den oldu. Bono pıyasasında yüzde 132 düzeyine kadar düşen yıllık bileşik faizler 11 Kasım sabahı yoğun satışlar- la birlikteyüzde 145'e, kapa- nıştadayüzde 150'yetırman- dı. Öcalan'ın yakalanması bono piyasasında da olumlu hava yarattı. Cuma günü öğ- leden sonra faiz oranlan 4-5 puan arasında düştü. Bonopiyasasında özellik- leyabancı yatınmcılann bo- nolannı satıp dövize çevir- mesi faizoranlannı yükselten neden oldu. Bonodan kaçan pararun dö- viz piyasasında değerlendi- rilmesi, dolann \ e markın ha- reketlenmesine neden oldu. Merkez Bankası döviz ıhtiya- cını piyasaya dolar satışı ya- parak azaltmaya çalıştı. Dış piyasalarda da mark karşısın- da güçlenen dolarhaftayı yüz- de 1.48 pnmle tamamlama- yı sağladı. Haikın güvenilir yatınm aracı altınm da ABD-Irak ger- gınlığınin artmasmın etkisıy- le dışpiyasalarda değer kazan- ması Kapalıçarşı 'daki fiyatla- ra yansıdı. Cumhuriyet altı- nı yüzde 2.70 ıle haftanın en iyi kazandıran yatınm araç- lanndan biri oldu. 37 ülke içinde tasarrufu en az olanlar sıralamasında 7. sırayı alıyoruz Türldye tüketim cennetiBAJVU SALMAN ANKARA - Liberal politikalann egemenliğinde, pıvasa canhlığının sağianmas! için "gereksinimdışıhar- cama" eğılimı geliştirilen Türkiye'de "tüketim toplumu"nun oluştuğu ve- filerle saptendı. Türkıye lşveren Sen- dıkalan Konfederasyonu'nun (TlSK) hazırladığı rapora göre, Türkiye, 37 ülke içinde tasarrufu en az olanlar sıralamasında 7. sırayı alıyor. TfSK, "Küresel Yanşta Türkiye" başlıkh raporunda, "ulusal rekabet gücü" politikası geliştirilmesini is- tedi. Küreselleşmenin hızlanmasıy- la "ulus-devlet" yerine "işletme"nin ön plana çikmasının Şanş fenome- nini" değiştirmediği vurgulanan ra- porda, "Künesel yanş bilincinin yete- rioce ge'iştiği ülkekrde 'uîusal reka- bet gücü pohtıkasına', rûm çıkar ve podtikaiann üzerindeönem \crilmek- tedir" denildi. Dünya Bankası. Ekonomık tşbır- liği ve Kalkmma Örgütü (OECD), The Economist ile Dünya Rekabet YıllığVnın 1998 raporlanndan yarar- lanılarak hazırlanan araştırmadaki verilere göre, 1996 itibanyla Türki- ye'deki tasarruf oranı GSYfH'nin yüzde 18'ini kapsıyor. Ancak, dün- ya ortalamasında veortagelirli ülke- lergrubunda bu oran yüzde 22. yük- sek gelirli ülkeler grubunda yüzde 21, düşük gelirli ülkeler grubunda ise yüzde 29 düzeyinde. Araştırmada. 1990-1996 dönemin- de Türkiye'de kışı başma tüketim har- camasjnın, yüksek gelirli ülkelere göre daha hızlı artış kaydettiği belir- tilirken. aynı dönemde yıllık ortala- ma kamu tüketım harcaması artış ora- nının yüzde 3 olduğu kaydedildi. Araştırmada bu oranm dünya ve yük- sek gelirli ülkeler ortalamasmın ol- dukça üzerinde olduğuna dikkat çe- kildı. Türkıye'nın. GSYtH'nin yüzde 24'ünü kaplayan yatırımıyla. dünya ortaiaması olan yüzde 22'Iık oranın üzerine çıktığı belırtilen araştırmada, "Türkiye'de tasarruf oranı, yaünm oranından küçüktür. Bu tasarruf açı- ğuekonomikistikrarsıziığın temelse- beplerinden biridir" uyansında bu- lunuldu. Yıne araştırma verilerine göre. Türkıye. "yükselen piyasalar" bölümündeki 18 ülke ıçındeki dış borç stoku sıralamasında 9. sırayı alı- yor. En borçlu ülkeyi 179 milyardo- larla Brezilya oluştururken; Türki- ye'nin 1996 itibanyla 79.8 milyar dolarolan dış borç stoku. ülkeler top- lamının yüzde 3.8'ine denk geliyor. Türkiye İsveren Sendikaları Konfederasyonu raporundan • Satınalmagücü pantesinegöre, Türkiye, 1997 iti- banyla yaklaşık 20 bin 300 dolaria verimJiIik sırala- masında 36 ülke içinde27. geliyor. Bu rakam en yük- sek dûzeyde verimlilik göstergesinin 3 kat altında bu- lunuyor. • Türkiye'nin dış ticaret hacmi ulusal gelirinin yüzde 17.5'i düzeyindedir. Orta gelirli ülkelerde bile bu oran ortalama yüzde 21.8'dir. • 1996yılında ülkeler itibanyia 1000 kişiye düşen PC sayısı mcelendiğinde, rakamm Türkiyeide 13.8 ol- duğuortayaçıkmaktadır. PC sahipligi oranı, yüzde 21.6 olan orta gelirli ülkeler ortalamasına dahı erişememiş, yüzde 49.9 olan dünya ortalamasmın altında kalmış- tır. • 1996 yılında orta ve düşük gelirli ülkelere top- lam yaklaşık 247 mîlyar dolarhknet özel yabancı ser- maye akışı gerçekleşmiş ve Türkiye bundan 5.6 mil- yar dolarhk pay almıştır. Yabancı sermayenin doğru- dan yatmm hareketleri en çok zengin ülkeler arasın- da cereyan etmekte ve bundan en çok gelişmış ülke- ler yararlanmaktadır. 1996'da Türkiyetieyabancı ya- tınmlann ulusaf gelire oranı yüzde 0.2'yle diğer ül- kelere göre yetersizdir. • Standart and Poors'un Ocak 1998'dekiriskpu- aniamasına göre, 38 ûlke içinde Türkiye en zayıf pu- anı almıştır. Krize giren Rusya'nın notunun CCC'ye indirilmesiyle Türkiye sondan 2. sıraya çtkmıştır. • 1996-2010 döneminde dünya nüftısu yılda yüz- de 1.2 artarken, Türkiye'de yüzde 1.3 artacak. Türki- ye,ekonomik gelişimini mevcut temposuyla sürdürür- se nüftıs aröşı, bireysel refahın ve yaşam kalitesinin arttınJması için handikap oluşturmaya devam edecek. Uredmdeyon yartyagerUemel • KKTC'nin en önemli ihraç ürünü oian narenciye üretiminde ve ihracatında çok büyük düşüşler meydana geldi. Son 15 yıida narenciyeden sağlanan gelir 40 milyon dolardan 20 milyon dolara gerilerken diğer ihraç ürünlerinde de çok büyük düşüşler oldu. REŞATAKAR LEFKOŞA - Sadece Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınan Kuzey Kıbns Türk Cumhuriye- ti'nin ekonomik durumunun gi- derek kötüleştiği göze çarpıyor. Özellikle üretim ve ihracatta meydana gelen azalmalar, bir yandan devlet bütçesini olumsuz yönde etkiliyor. diğer yandan iş- sizliğin artmasına yol açıyor. Bir zamanlar 'alön yumurt- layan tavuk' dediğimiz narenci- yede büyük düşüşler yaşandı. KKTC'nin ılanından sonra 249 bin tona kadar yükselen naren- ciye üretimi, geçen yıl sonu iti- banyla 135 bin tona geriledi. Narenciyeden elde edilen gelir ise 40 milyon dolardan 20 mil- yon dolara düştü. Banş Harekâtfnın gerçekleş- tinldiği 1974 yılında narenciye bahçelerinin tümünü Kuzey'de bırakan Rumlar ise, planlı bir üretimle narenciyede yeniden büyük başan elde ettiler. Savaş sonrasında ilk 5-6 yıl narenciye ihtiyaçlannı Kuzey"den kaçak yollarla temin eden Rum tarafı, geçen yıl içinde 38 milyon do- larlık narenciye ihracatı gerçek- leştirdı. KKTC'nın ikincı ihraç ürünü olan patatesin üretiminde de büyük düşüşler yaşandı. Cum- huriyet ilanı sonrasında25 bin to- na kadar yükselen patates üreti- mi. geçen yıl sonu itibanyla 13 bin 500 tona geriledi. KKTC Devlet Planlama Örgütü verile- rine göre, patates ihracatından sağlanan gelir de 800 bin dola- ra düştü. Turizmde değişiklik yok Güney Kıbns Rum Yönetimi, yaklaşık 2 milyon 200 bin turist çekerek bu sektörden sağladığı geliri 800 milyon dolara yüksel- tirken KKTC turizmi 2*50 bin Türk ve 50 bin dolayında yaban- cı turistleyetindi. Böylelıkletu- rizm gelirlerini de 150 rrulyon do- lann üzerine çıkaramadı. Güney Kıbns Sanayı. Ticaret ve Turizm Bakanı Nikos Rolan- dis, turizmde hedeflerinın 2001 yılına kadar 3 milyon turist ve 1 milyardolann üzerinde gelirol- duğunu açıklarken KKTC tunz- minin gelecek 5 yılı için somut rakamlar verilemiyor. 1974'ten sonra tunzm faaliyet- lerine 3 bin 500 dolayında yatak ilebaşlayan KKTC'de halen 8 bin 250 yatak kapasitesi bulunuyor. Rum tarafı ise 1500 yatak ile başlatarak geçen yıl sonu itiba- nyla 80 binin üzerine çıkardı. Likidite kontrol edilmeye çalışılıyor A.NKAR4 (Cumhuriyet Bürosu) - Merkez Bankası, son günlerde ortaya çıkan siyasi belirsizliğin fınansal piyasalara ve bankacıhk sistemine etkilerinin yakından izlenecegini bildirdi. Seçimlerin planlanandan öne çekilme olasılıgına karşı 'maJi disipiin' konusunda kaygıya düşen ekonomi bürokrasisi, piyasalardaki likiditeyi kontrol altında tutmaya çalışıyor. Iç Borç Danışma Kurulu, 15. toplantısını _ _ _ _ _ _ _ önceki gün Ankara'da gerçekleştirdi. Hazıne Müsteşarlığı'ndan yapılan açıklamada, toplantıda, yurtiçi ve yurtdışındakı ekonomik ve siyasi gelişmeler karşısmda iktisat polıtikalannda değişiklik olmadığı -———————> belirtildi. Açıklamada. "Kasım ayı içinde öngörülen 600 milyon futanndaki mark cinsinden tahvil ihracının gerçekieşmesinde herhangi bir tereddüt olmadığı, bu tutann kasım avı sonunda Hazıne kasasına girecegi belirtilmişrir" denıldi. Seçimlerin planlanan 18 Nisan 1999 tarihinden öne alınması olasılığına karşı malı disipiin e^-/on günlerde ortaya çıkan siyasi belirsizliğin finansal piyasalara ve bankacıhk sistemine etkilerinin çok yakından izleneceği, piyasaların likiditesine yönelik istikrann sürdürüleceği belirtildi. konusunda herhangi bir tereddüdü ortaya çıkaracak bir kanının oluşmaması gerektiği vurgulanırken şeffaflık ve piyasalardaki likiditeye verilen önemin devam ettırileceği kaydedildi. Aracısız borç kâğıdı MB yetkililen ise. son günlerde ortaya çıkan siyasi belirsizliğin finansal piyasalarda ve bankacıhk sistemine etkilerinin çok yakından izlenecegini, piyasalann ___________ likiditesine yönelik istikrann sürdürüleceğini belirttiler. Iç Borç Danışma Kurulu toplantısında. Hazıne , ibalelerinde, bireysel yatınmcılann, banka ve aracı kurum dışı tüzelkişilerin, ihaleye aktif ~~~*~~™~~™' olarak katılmadan, ihalede oluşacak ortalama faizden devlet iç borçlanma senedi alabilmelerine ilişkin sistemin kabul gördüğü açıklandı. Böylece, bankaların aldıkları devlet ıç borçlanma senetlenni ellerinde tutarak yatınmcılann tasarruflannı daha düşük faizli değerlendirme yoluna gitmelerinin önüne geçilmeye çalışılacak. YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Partilerin Çeteleşmesi Çetenin tanımı, ayırıcı özelliklerı neler? Partilerimı- zin yapısı, amaçları, uygulamaları neler? Bunlan be- lirieyebilirsek, çete ile partilerimiz araanda ortak nok- talan görüp, biraz daha dehşete kapılabilıriz. Çete, yasal olmayan yollardan. etık kurallara aykırı olarak, zor kullanarak, çıkar sağlayan, ya da amaçları doğ- rultusunda eylem yapan küçük bir grup olarak tanım- lanabilir. Günümüzde partilerımizin yapısına, uygulamaları- na bak/ldığ/nda da arada derece farkı olmakla bera- ber, ülkeye değıl, dar bir gruba, yandaşlara çıkar sağ- lamanın ağır hastığı, kişilerin çıkar hesapları ile lider- lere bağlandığı, liderlerin çıkar dağıtılan küçük bir kadro ile partiye egemen olduğu, çıkar sağlamada yasalara, etik kurallara aykırı davranıldığı görülür. Bunca yolsuzluk, haksız kazanç, kaynağı belli olma- yan servet, dağıtılan rant, özelleştirme pisliği, batak kredi, içten, dıştan banka soygunu, kamu gelirlerinin keyfı kullanımı hatta yağmalanması bunun kanıt/dır Çetenin yaşayabilmesi için kesinlikle çeteye katı- lanlara bir çıkar, en azından yaşama olanaklarının sağlanması gerekir. Bunlar, işgal kuvvetlerine karşı çar- pışan, bir ideal uğruna eylem yapan çeteler değildir. Bunlar soygun, çıkar bölüşme çeteleridır. Çete men- suplanna pay verılmediğı, beklentileri doğrultusun- da çıkar sağlanmadığı durumda çete yaşayamaz, çete dağılır. Partiler için de yapı bundan çok farklı değil... üder olarak kalmak ıstiyorsanız, yakın bir çevre oluşturup, bu kişileri göbek bağı, çıkar bağı ile bağlamanız ge- rekir. Bu çıkar bir milletvekilliği olabılir, partide etkili birgörev olabilir, bakanlık vaadi olabılir. bir kamu iha- lesi olabilir, özelleştirmeden pay, kredi soygununa iştirak olabilir. Çeteyi, pardon örgütü tamamlayabil- mek için, işadamlanna ve bürokratlara gereksinim var- dır. Böylece politikacı, işadamı, bürokrat demir üç- geni oluşur. Kamu fonlarının ya da banka kredilerinin önemli bir bölümü belirii, arkalanan işadamlanna aktarılır; bu işadamlanndan da partiye bağış alınarak böylece karşılıklı çıkar birliği sağlanır. Bazı uyanık, ufku genış, vizyon sahibi politikacılar, bu karşılıklı kaynak akı- mından kendileri de pay alırlar. Uygulamanın yapılabilmesi, soygun planlannın ya- şama geçirilebilmesi için bunu başaracak tıynette, ka- rakterde bürokrattara gereksinim vardır. Bunlar özen- le seçilir. Güvenlik güçleri, kolluk kuvvetleri, banka- lar, büyük ihale veren kamu kuruluşları, ekonomik ya- şamı etkileyen kurumlar, planın uygulanması için de- netim altına alınması gereken etkili örgütlerdır. Çete- leşmeye, milliyetçilik, dın, Islam hatta Atatürkçülük etiketi eklenerek kamuoyundan destek alınmaya ça- lışılır. Medyanın gülleri ile "Türkıye sizınle gururdu- yuyor" diye bağırtılan çetecı müsveddeleri de senar- yoda rol aldığında, plan uygulamaya konulur. Çeteleşme, karşı çetelerin de oluşmasına yol açar. Çeteler savaşı başlar. Bu savaşım çoğu kez, ülkenin yüksek çıkarları yaftası ardına sığınıiarak yapılır. Bu sisli ortamdan yabancı güçler. bölücüler, alt tabaka çapulcular da yararianmaya kalkışır. Kasetler hava- da uçuşup suçlamalar aklı karıştırır. Tefeci cinayetle- rine ilişkin söylentiler, devleti sarsacak düzeylere yük- selir. Çetelerfe savaşan politikacılar, hangi çete çıka- ^ına, diger çetelertesavaştıklartnı pek açıkça ortaysr koyamazlar. Polrtikacılar çetelerie savaşım halinde- dirler ama.. karşı çetelerie. Gerçekten Türkiye'nin temizlenmesi, arındınlması gerekir. Buna degişik ölçülerde de olsa butün siya- sal partilerimiz dahildir. Çete reisi gibi düşünen, ha- reket eden liderlerle, politikacılarla bu iş yürümüyor. Halkımızın, ülkemizın geleceği açısından, daha öz- verili, daha irdeleyici ve tepki vericı olması gerekiyor. Partilerin bu tür çete olması, parti liderlerinin mafya gibi hareket etmeleri önlenemediği sürece, annma zor gözüküyor. YATIRIM FONLARI NE GETİROİ? Yatınm Fonu Adı TîfiR :s Bank Hısse Fon ''flsoklStıralıFm Bank Dejışken Fon feftaırt *T'pı Oejı lntertnnk S Iıpı Karm Inler Tat A Kanna F hlef Yat Hrss* Fon Ittısat A Iıpı Degrşk Gjfartı i Ttpf Karma Garantı A Fıpı Defrşi ısSank A r ıpı O«îışke YKr ^ TiDi Hıss* °on YKYATıp, Karmafor yxYA>raMS AkSankArçıDçjrete lekstılAIıpıHRM «altnpıbnuFı» AtaATiDiHısseSene Noçban* A Tıpı De£ısiı tofa*tımıWtııW HısseFon lTkk SınrtaO&Fu! . alAfipıDegışke MrteVat AKanuF TEBATDegışkenFon TLÖ h Tıpt MffM r flfi iEBYatOetokaıA TEBAGSOMOzelF KeaTbaok A Tıpı Kamu MtematıiADejışten KafiıtalATıpı?) ropraMTıpıD TetfHtFon! Nurol A Degışketı Fon WaATSıDe£ışkS E«fflnfw-1 Yatıntn F A Detaten Taciftef ATıpıfefina EGSATıpıforaıaFm EGSYatATmKaraıa EGSSıgortaADeîışke TAIBYütr tarttemlr... Demztenk A !>.„,„. OenıztaıkAKamuF Rrya * Tıpı Degışten Rna A Tıpı Kama Fon Iş öaik İş Bank Deirşna Fon l;8aAYaDancıMK. Hattalık Degışım -605 •1075 479 -364 4 79 4 98 -985 •1806 -335 -3 70 •1574 •1431 4 79 -1010 -1480 1248 -1215 •535 -385 -504 •1269 •3 96 -409 404 -3 90 -361 -3 70 849 -809 -3 52 -802 -912 •1118 •538 -7 34 -754 -2.32 467 -614 492 •1188 444 -908 -3.27 -1364 -312 403 -364 -329 •292 415 •235 •1038 •7 02 406 -843 •323 -215 •086 •8.13 -712 -553 -8 39 497 •2İ6 •212 -14 58 -194 -637 -335 -367 -639 •542 431 •343 -683 -527 -82 -794 -380 456 -316 406 -17.27 -3.44 -626 •1152 -1062 •3.93 -15 79 -5 76 141 114 101 Yıhçı Dcgışım •2890 -2818 2068 3101 4848 4720 11.06 -5339 40 72 -685 -3724 4182 394 4384 -32.11 4541 935 •22.12 060 1556 •19 70 13 03 1769 -26İ0 711 1969 1048 31.26 17 05 -3552 -228 3 07 -2184 •3.50 -325 967 -1419 •2306 -2511 2157 -1699 957 -1367 -1170 -588 10.47 5220 24.29 3148 1063 3432 •1393 -3 78 1.56 451 •1696 2571 6312 147 -1653 45.97 -176 -636 19.32 -913 2167 -3179 9.4S 197 3044 1326 4314 -542 27 74 3087 83e -2011 "25 6 92 1817 3047 2174 341 •24İ3 -2252 -1286 -304) 193 -003 -1513 -313 75 5t 69 3< 47 5f Yatınm fonu Adı h Bifik.Fâftw! vç 6oc IntertunkBDegaken rrteröaofı B Lıtfl fon ktasat B Tahvil-Bono IktıutBDetetenF Gsrantı 8 Jmıl-Sm Garantı 8 Tıpı ülut Garantı B fıpı Kama GarantıMK-Degısker Esbank B Tıpı DİftşKc ¥XBB Tıpı L M Fon ttBBTîpıtoışkaıF VKBBTanvıl Bono Fon YXB B Vab M Knnı Fon Ylft B Tipı [ıkjî fof) m B Talivıl-taıo Fon MıtUMnBml VaM Def!5*en Fon Vakıf VaSaKi MenU VakıfMıtFoo lakıfBTjpıtonıaFo raşjıtan* B TınDegı tabant MF» FifûnsBTıpıTalnıl- Fıoans B Tıpı Degıs*e FjıansBTıpıljBf Zrat 8 Tıpı D ç j i * Zırsst 8 hfx ükıt F Zıraat c on4 HatkBTahvılBono PamukBTıpılıtatFo Pjıwk B T K» toıste" EffitakbaflHaİMİ-Bono EfilakMnkSltaMnf EmiakbankUııtFOT Sûmer Değıskea Fon SimMToıı Sümer Tahvıt Bono Fon Egefın-1 Kalkınma B Tipı Deiış teımtam 8 Defısken DefflirVatBDeMa) DemırYat B Lr*rt f Tsflsfan-1 Tans Fm-2 TürtbankTaMneBo ttıoank B Dejışte TSKB B Trpı TaSvıt-Bo Akbâftk B Ucğtsufi F ttftflik 8 fcrlvıC-dDflo TekslılBTıpılM rekstıl B Dâısten Fo toBTaMBonof lswrtSıgTa/ı«l-Bo Koçiank S Oefıstefl F KutaıkTalmlSoncF ücMentulBUıtFo KaflezE DerşKetı Fdn RMBYatBfeken Kentban*¥rwışkw F AfematıfYabfo 1 OvaktonllB dclışAco F Eaacıbası B Oeiısken SYSOeSişken Fbnu GJM r^- '=* .'-3 • AİiâhVtoıs*» AKıBTıpıüMfon Yatraı F B Oeeışketı facfftefS DCTCKH F BaymfcBTıpıDegış Osman*Mvıt-BwF Osnaııtı B Tıpı LıM Osnunlı B Tıpı Degttk £GSBraJMİB«ıoF«ı ABN Amro DefısKen Fon TAIB iitS Ü6j!ısA&!) r Mıdlartd Sanlı B üef i5« YurtbankBDegıskenF DcfiubafiJı B D^/ıîksn D&ıııt 8 TahvırBoîno DeoetatltBTMı/t Sıtetank E T.pı Degış Hanal/Jı teiışım 137 057 134 •205 •006 132 13! 134 144 •283 4 75 137 138 -021 085 14» 013 077 093 069 141 040 137 133 136 129 314 147 123 138 114 -116 017 134 -«.68 208 201 136 106 135 -047 132 056 113 148 114 146 141 •151 12? 052 131 129 080 127 122 550 •085 130 131 128 116 138 136 096 140 117 018 141 124 186 026 125 074 158 133 155 130 -017 073 094 130 136 145 0.33 125 133 -095 131 103 120 143 049 1.37 1.36 018 te- ım 7117 7491 7793 64 29 6539 70 76 77 96 6323 6778 13.77 1718 80.37 4046 6190 3422 7915 66.20 6313 6638 5189 7486 5840 7744 5930 7596 8143 103.95 7775 8328 8083 7463 4246 5285 8175 7768 90.81 82.52 9030 41.09 78.01 5713 64.03 6982 72 75 7375 1390 8568 7444 3937 69.90 29.68 8405 6726 7487 73.23 7546- 67.12 8625 6808 11943 1038 8134 8157 76.22 6553 4577 4856 56'1 7182 7926 5226 7368 7219 5221 83 32 8102 69 71 7617 2754 66.76 1084 48 54 8698 8634 ?6.21 2902 681 6623 48 75 4419 7482 63 37 44.26 3039 2101 1515