Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
tmüyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeıu: Orhan Erinç
9 Genel Yayın K.oordinatörü: Hikmet
Çetinkaya • Yazuşlen Müdürien. İbrahim
YUdız - Dinç Tayanç 9 Sorumlu Müdür
Fikret llkiz 9 Haber Merkezı Müdürir
HakanKar» •GöreelYönetmen; Rkret Eser
Dış Haberler Şinasi Daruşoğlu 9 lsahbarar Ceoşz
Yüdınm 9 Ekonomı Metımet Saraç 9 Kiütür
Handan Şenköken 9 Spor Abdülkadir Yücehnan
9 Makaleler Sami Karaören 9 Duzeltme Ahdulbh
Yazja9Fotoğraf ErdoğanKöseoğJu •Bılgj-Belge.
Edib«Buğra9YurtHaberien Mehmet Faraç
YayınK.uralu. tlhan Sdçıık(Başkan),
Orhan Erinç, Oktı> Kurtböke.
Hikmet Çettnkay a. ŞüknuıSoner,
ErgunBata, Dinç Tayanç, fonhinı
Yıldız, Orhan Bnrsalı, Mostaf»
Balbay, Hakan Ksrm.
AnkaraTemsikisi: Mustafa Balbay A.tatürk Bulvan Ncr
125, Kat4, Bakaıüıklar-AnkaraTel: 4195020 (7 hat), Faks.
4195027 9 lzmiı Temsılasi. Serdar Kızık, H. Ziya
Blv. 1352 S.Z'3Tel 44U220, Faks.44191179 Adana
Temsilcisi:ÇetinYiğeooHu, înönüCd 119 S.No.l Kafcl,
Tel:363 12 11, Faks. 363 1215
Mûessese Müdünı Üstün .\kmen tt
Koordınalör Ahmet Korulsan %
Muhasebe Bfilent Y«ner»ldare Hûseyn
Gürer#lşle<me Önder Çefik • Bılgı-
lşlem Nail lnal % Bılgısayaı Sıstem
Mörâvet ÇBcr«Sa&ş FazüetKun
MEDY.\ C: • Yöneum Kurulu
Başkanı - Genel Mudûr Gülbin
Erduran # Koordmatör Reha
Işıtman # Genel Mûdur Yanteıcısı
SevdaÇoban Tel 514 07 53 -
51395 8O-513846CV61,Faks 5138463
YayımlayaD ve Basan: Yenı Gûn Haber Ajansı, Basın ve Yayıncıhk A $
TurkocağıCad 39 41 Cağaloğlu 34334 lst PK 246 lstanbul Tel (0 2121 512 05 05 (20 hat) faks (0'212) 513 85 95
2OCAK1998 tmsak: 5.49 Güneş: 7.22 Öğle: 12.15 îkindr. 14.33 Akşam: 16.54 Yatsı: 18.22
Unutulan
eşyalar
(AA) - İstanbul'da
1997 yılı içinde toplu
ulaşım araçlannda 1.764
adet çeşitli eşya unutuldu.
Kış aylannda en çok
şemsiye, pardösü ve
ayakkabı; yaz aylannda da
gözlük, tişört ve şort
unutulduğu belirtildi.
Eğitim öğretim
dönemlerinin başladığı
eylül ve şubat aylannda
ise öğrencilerin okullanna
ulaşmak için sıkça
kullandıklan toplu taşıma
araçlannda en çok kalem,
defter, kitap ve cetvel gibi
kırtasiye malzemeleri
unutuluyor. Nüfüs
cûzdanı, paso, kimlik
kartlan, mavi kart ve
giyim eşyası, her
dönemde unutulanlar
arasmda yer ahyor.
Doğu'da kış
yollanı kapıyor
• ERZURUM(AA)-
Doğu Anadolu
Bölgesi'nde çetin kış
koşullan günlük yaşamı
etkilerken. kar yağışı ve
tipi yüzünden bölgenin 7
ilinde bin 861 köy yolu
ulaşımakapandı. Bölgede
iki gündür görülen ve yer
yer devam eden kar yağışı
Erzurum, Bingöl,
Ardahan, Muş ve
yöresinde etkili oluyor.
Kar yağışı ve tipi
yüzünden Erzurum'da
563, Ağn'da 214, Kars'ta
185, Muş'ta 196,
Bingöl'de 320, Tunceli'de
185 ve Ardahan'da ise 198
köy yolunun ilçe ve şehir
merkezleriyle olan ulaşım
bağlantısı kesildi.
Paris'te Türk
Hattası
• PARİS(ANKA)-
Paris'in Eyfel Kulesi
kadar işlek bir yeri, ilgi
merkezi olan La Fayette
Alışveriş Merkezi
önümüzdeki yıl bir Türk
Haftası düzenlemeye
hazırlanıyor. Bu
doğrultuda, merkez
yöneticilerinden bir grup,
ilgililerle göriişmek üzeTe
önümüzdeki hafta
lstanbul'a geliyor. Şubat
1999'da başlayacak olan
Türk Haftası'nda, 1500
metrekarelik bir alanda
Türk ürünleri satılırken,
kültürel etkinlikler
yapılacak. Bu etkinlikler
arasında Sadberk Hanım
Müzesi'nden bir sergi de
yer alıyor. Hazırlık
görüşmelerinin bir yıl
süreceğini belirten La
Fayette yöneticileri, bu
alışveriş nedeniyle
Türkiye ile ilişkilerin
yoğunlaşacağım da öne
sürüyorlar.
Turistterden
Nemruta ilgi
• GAZİANTEP(AA)-
Adıyaman'ın Kâhta
ilçesindeki Nemrut ören
yerinibuyıl, löbini
yabancı 25 bin turistin
ziyaret ettiği bildirildi.
Nemrut Milli Park
Müdürü Mehmet Nariçi
yaptığı açıklamada. ören
yerini geçen yıl,
çoğunluğu yerli 15 bin
turistin gezdiğini,
zıyaretçi sayısındaki
artışın sevindirici
olduğunu söyledi.
Nemrut'a 20 degişik
ülkeden ziyaretçi
geldiğini belirten Nariçi;
ören yerine, Almanya,
tngiltere, Fransa gibi
Avrupa ülkeleri yanında
Japonya, Malezya,
Singapur ve Aıjantin'den
de turist geldiğini bildirdi.
ftv sezonu 28
Şubarta bîtîyor
• ANKARA (AA)-Av
sezonu. 28 Şubat 199&'de
sona erecek. Orman
Bakanhğı Milli Parklar ve
AY Yaban Hayatı Genel
Müdürlüğü'nden
edinilen bilgiye göre, 1
Kasım'dan itibaren
avlanmasına izin
verilen tilki. sansar,
sanmeke ve ördek
türlerinin avına 28 Şubat
1998 tarihi itibanyla izin
verilmeyecek. 23
Ağustos'tan bu yana
serbest bırakılan üveyik,
bıldırcın, tahtalı,
kayagüvercini, kıkırdak ve
bağırtlak avına getirilen
yasak ise yine 28 Şubat
1998 "de başlayacak.
Üniversiteler, tasannm hazırlanmasında kendi görüşlerinin alınmasını istiyor
yetkîleri artacak'ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Yük-
sek Öğretim Kuramu'nun (YÖK) sadece
kaynak dağıtımı ve akademik kalite dene-
timi yaparak küçülmesi gerekçesiyle ha-
zırlanan, ancak bazı konularda yetkileri-
ni arttıran yasa taslağı Bakanlar Kuru-
lu'nun gündemine geldi. Tüm Ögretim
Oyeleri Derneği (TÜMÖD) Başkanı Prof.
Dr. TaJürHatipoğlu, YÖK'ünbaskısuu art-
tıran taslağı onaylamadıklannı belirterek,
"Bu taslakYÖK'üküçûJtmûyor,bûyütû-
yor"_dedi.
"ÜniversitekTdekiprofesörtere sabit ma-
aşlannın yanı sıra bilimsel çahşmalanna
vebaşanlannaparak)olarakeködemeya-
pdmasuu,daha çokbilimsel araştırma ya-
pan ünrversitelere daha çok kaynak akta-
nlmasuu, üniversiteterin yılhk bütçelerini
ve idariteşkUattaruukendilerinin yapma-
suu, fiziki olanak, tesis, araç- gereç, insan
gücü \v bilgi birikimini kulianarak, para
kazanabflmesini" öngören taslak, birçok
yönüyle üniversiteleri tatmin edemedi.
• Ankara Üniversitesi tarafmdan hazırlanan bir raporda,
bilimsel denetimm de YÖK yerine özdenetim ilkesine
göre gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Tasan, gelecek hafta üniversitelere gön-
derilerek son şeklini alacak.
TÜMÖD Başkanı Prof. DrTahir Hati-
poğlu, taslağı bu şekliyle benimsemedik-
lerini söyledi. Hatipoğlu, olumlu unsur-
lan içeren tasannınYÖK'ün yetkikrini art-
tıran maddeleri nedeniyle olumsuzluklar
da taşıdığını belirterek, "Tasan,bu haliy-
le ya$alaşamazn
dedi.
Taslağa eleştiriler
Ankara Üniversitesi tarafından hazır-
lanan bir raporda ise taslak eleştirilerek,
"Tektip aynntıh bir yiikseköğretün yasa-
sı yerine bir çerçe\'e yasası haurlanarak.
degişik rürde \e düzeyde ünKersitelerin
oluşması sağlanmalıdır'" denildi. Rapor-
da, üniversite özerkliğinin "büîmsel, yo-
netset ve mali özerklik" olarak aynlması-
run sakıncalı olduğu vurgulanarak, "Özerk-
liğin bir bütünolarakekalmması gerekir"
görüşü sav\muldu.
Raporda, her üniversite ve fakültenin
kendi öğretim üyelerince demokratikyön-
temlerle seçilen organlarca yönetilmesi
gerektiği kaydedildi. Üniversitede fakül-
te, bölüm ve anabilim dallarvndan olusan
yapılann aynen korunması istenen rapor-
da, bilimsel denetimin de YÛK yerine öz-
denetim ilkesine göre gerçekleştirilmesi
gerektiği vurgulandı. Raporda, vakıf üni-
versitelerinin devlet yardımı alanlannın öğ-
renci harçlannınbelirlenmesinde de Yük-
seköğretim Eşgüdüm Kurulu''nun söz sa-
hibi olması istendi.
Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.
ÜstünErgüder, taslakta olumsuz bulduk-
lan unsurlann düzeltileceğine inandığını
söyledi. Geneliçeriğiyletaslağı olumlubul-
duğunukaydeden Ergüder, "Bugün kamu
ünrversitelerinin en büyük sorunu öğre-
tim üyelerine ödenendüşük ücretler.Dev-
let üniversiteleri, vakıf ünrversitelerinin
tehdidinde. Öğretim üyeterimiz, vakıf üni-
versitelerine kaçıyor. Taslak, öğretim üye-
lerine ek ödenek sağladığ) için olumlu"
dedi. Ergüder, taslağın üniversitelerin ken-
di bütçelerini kendilerinin hazırlamasım
öngören bölümünü de desteklediklerini
vurgulayarak şöyle konuştu:
"lyi bir üniversite, bil^ işlem, kayrt iş-
lemvekütüphanebölümlerinde niteKkfi ete-
manbulunduranüniversitedir. Taslak,bu-
nun önünü açrjor. Ancak, taslak YÖK'ün
yerkikrinin daha da artürvlması anlamı-
na geten bölümkr içeriyor.Örneğin, YÖK,
ünhCTStetereekkayTiakaktanlmasındato-
pu etinde tutacak. Ancak bu olumsuzluk-
larm düzeltileceğine inamyorum." e-posta : tan (â prizma.net. tr
istanbul'da Şehir Hatları ve su, Izmir'de de ekmek fiyatı arttı
Yeııi yıl zamlarla başladı
Kuyalarnım erkeğine aşık
Y\VIV\'\K Ytdi \\\ lîlmiyle tvkıaı «ümlemc <ıelen ünlü
K oyuiKiı Bratl l'iıt ile ünlü \lman \önetnıen Katja \on
Wi Ganiier büyük aşk >aşı\or. Sarı saçları. gfik ma\isi
K- j^zleıiyle 90"ların R«ıbı*rt Ri'dford*u olarak tanınan ^
Pitt'in î>onlfınü bir Vlıuan dilbere kaptırmış olması
Vlınan (»alkının en >akııulan takip cttiği ol;t\ tnı^iinlt-rde.
3*1 ya>)indaki Katja \-f»ıı CJarnier ise Brad"» bütün
'^dınlann \c kendisinin rüyasındaki t-rkek olarak
Uordüüünii s(i\lii\or.
Havaalanı yanındaki arazi
'parçalanarak' satılıyorDünya Tîcaret
Merkezi'nde imar oyunları
OKTAYEKtSCİ
1997 Ekim aymda Hürriyet'te ya-
yımlanan küçük bir ilan, son ynllann
belki de en büyük imar tartışmasmın
sanki ilk habercisi gibiydi.
Kısaca EGS olarak anılan Ege Gi-
yim Sanayicileri Birtiği'nin Atatürk
Havalimanı karşısındaki "Dünya Ti-
caretMerkezi'' (DTM) alamndabaş-
lattığı "EGS Busmess-Park" adlı dev
projeye tSKt tarafından hazırlanan
"ÇED Raporu" kamuoyuna açıkla-
nıyordu...
Ne \"ar ki ÇED Raporu üzerinde
yapnklan inceleme, özellikle Mimar-
tarOdasıtemsjlcilerini "dehşete" dü-
şürmüştü. İTU İnşaat Fakültesi Çcv-
re Mühendisliği Bölümü'nden Prof.
Dr. Ahmet Samsunlu başkanhğında
hazırlanan rapor, adeta bir "propagan-
da ve tanıtım broşürünü" anunsatı-
yordu.
Planaz proje^
Böylesibir ÇED Raporu karşısın-
da "imar sürecinin" de benzer bir ni-
telik taşıyabileceğinden kuşku duyan
mimarlar,bukez araşnrmalannı "imar
ptantan" üzerindeyoğunlaştırdılar. Ni-
tekim EGS'nin yatınm alanına ait
"vapüaşma kararian" da aynı şekil-
de bilime ve şehircilik ilkelerine tü-
müyle aykın, "hukukdışı'' gelişme-
leri içeriyor.
Yaklaşık 10 yıldır "DünyaTıcaret
Merkezi alanı" adıyla imar planla-
nnda "bir bütün olarak" ele alınma-
sı öngörülen 500 bin m2'lik arazi. 5
Mayıs 1997'de onaylanan bir imaT
planı değişikliğiyle "parçalara ajn-
larak" imara açılmış. Aynı plan de-
ğişikliğinde uygulamanın da "1/1000
ölçekii avan projeJerk"(!) yapılacağı
belirtilmiş. EGS'nin bu alandaki 200
Avamama Deresi'ni de icine alan arazide EGS'nin başlatbğı ruhsatsa
iıişaatsürüyor. (Fotoğraf: KUBtLAY TÜNTÜL)
bin m2'lik bir parça için düzenletti-
ği avan proje ise Bakırköy Betediye-
si'nden geçtikten sonra 19 Aralık 1997
tarihinde İstanbul Büyükşehir Bele-
diveBaşkanhğıtaraftndan da onaylan-
mış. Buna karşın "inşaatiar" ise za-
ten çoktanbaşlatılmış ve "ruhsaisız''
olarak hızla devam ediyor...
Aslında bu arazi, mülkiyeti "Ha-
rine'ye" aitken hem havaalanı yakı-
nında olduğu hem de Ayamama De-
resi geçtiği için, 1980 öncesi Nâzım
Planlarda "ağaçlandınlacak alan"
olarak belirlenmişti. Ilerleyen yıllar-
da kurulan İstanbul Dünya Tkaret
MerkeziAŞ'nin en önemli ortağı olan
İstanbul Büyükş^hir Belediyesi'ne
Hazine'den devredilen aynı arazi,
1984 yılında da belediye tarafından
İDTM AŞ'ye 4 milyar TL bedelle sa-
tıldı.
1994 yerel seçimlerinden sonra
hem belediyenin hem de ÎDTM
AŞ'nin başına geçen RecepTayyip Er-
doğan, 10 yıl süreyle "imaraz" bek-
leyen araziyi yapılaşmaya açmak üze-
re girişimlere de geçti. Bu amaçla
"30 kadar nümara" davetiye çıkan-
larak bunlar arasından seçilen "8mi-
mar" arasında bir proje yanşması
düzenlendi.
MSÜ'denProf. Dr. MehmetÇubuk
başkanlığındaki birjürinin geliştirdi-
ği kurallar içinde açılan yanşma ise
1995'inMartayındabirdenbire "dur-
duruldu". Bu gelişmenin ardından
arazinin "parseUere aynlarak'' ve
"kat karşüığında" pazarlanmasma
karar verilince de imar planında de-
ğişiklikyapılarak "parça parça sao-
olanak sağlandı...
Bütün bu olanlan yakından izle-
yen Bakırköy'deki Mimarlar Odası
temsilcileri, son zamanlarda aynı ara-
zinin diğer parçalan için de kimi ga-
zete ve dergilerde yeni "pazartama
flanlannın" çıktığına dikkat cekiyor-
lar. Yani, kısaca Dünya Ticaret Mer-
kezi projesi, İDTM AŞ tarafından bir
tür "lağvedfliyor".
Haber Merkezi- Istan-
bul'da yeni yılın ilk zam-
mı, ŞehirHatlan Işletme-
si'nin yolcu taşıma ücret-
lerine ve suya yapıldı.
Yolcu taşıma ücretlerine
yüzde 17-33 oranmdaya-
pılan zam, dun sabahtan
itibarenuygulanmayabaş-
landı. Yılbaşından önce
alınan suyayüzde 70 zam
karan, yeni yıl ile birlik-
te yürürlüge girdi. Dünden
iribaren geçerli olan zam-
ma göre, suyun fiyatı ko-
nutlarda ilk 10 metrekü-
pe kadar 60 bin liradan
102 bin liraya, 10 metre-
küple 100 metreküp ara-
sındaki ücret 100 bin liradan 170 bin
liraya, 100 metreküpten fazlası için
geçerli olan 338 bin liralık ücret ise 574
binliraya çıkanldı. tşyeri ve resmi da-
ırelerde de faturalann bundan sonra
yüzde 70 zamh gelecegi bildirildi.
Muayene ücrefleri arttı
Özel muayene tetkik, tedavi ve tah-
Hattat
Eftıinönü-Usküdar:
Eminönü-Kadıköy:
Karaköy-Haydarpaşa-Kadıköy
Sirkecı-Adalar:
Bostancı-Adalar
Yalova-Adalar:
Kartal-Yalova:
Strkeci-Yalova:
Bostancı-Büyükada-Çınarcık:
Sirkecı-Harem (yolcu):
Sirkecı-Harem (otomobil):
Sirkeci-Harem (kamyon):
Eskihısar-Topçular (yotcu)'.
Eskihtsar-Topçular (oto):
Eskihisar-Topçular (kamyon):
Eskihisar-Topçular (otobüs):
EsUflyat
100.000
100.000
100.000
250.000
150.000
250.000
300.000
500.000
500.000
100.000
250.000
400.000
200.000
2.000.000
3.000.000
5.000.000
Yeni tiyal
125.000
125.000
125.000
300.000
200.000
300.000
350.000
600.000
600.000
125.000
300.000
500.000
250.000
2.500.000
3.500.000
6.400.000
25
25
25
20
33
20
17
20
20
25
20
25
25
25
17
28
lil ücretleri de tüm ülerde zamlandı.
Doktorlar,TürkTabipleri Birliği'ninbe-
nimsediği bu fiyatlann üzerinde ücret
isteyebiliyorlar. Türk Tabipleri Birli-
ği'nce belirlenen ve haziran ayı sonu-
na kadar geçerli olacak tarifeye göre
uzman hekımlerin muayene ücretleri
bazı illerde şöyle: Adana, Osmaniye.
Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bartın, Ha-
tay, Isparta, Burdur, Izmir,
Kahramanmaraş, Kastamo-
nu, Çankın, Niğde, Rize, Art-
vin, Uşak, Van, Hakkâri ve
Ağn'da, gündüz muayene 3
milyon 40 bin, gece muaye-
ne 4 milyon 560bin lira; Adı-
yaman, Çanakkale, Eskişe-
hir, Bilecik, Kayseri, Koca-
eli, Kütahya, Manisa, Nevşe-
hır, Kırşehir. Samsun. Sinop.
Tokat, Zonguldak ve Kara-
bük'te gündüzmuayene 3 mil-
yon 200 bin, gece 4 milyon
800 bin lira. tstanbul ve Ya-
lova'da muayene ücretleri 31
Mart'a kadar gündüz 3 mil-
yon 200 bin, gece 4 milyon
800 bin lira olarak belirlendi.
Izmir'de ekmeğe zam
tzmirliler de yenı yılı ekmek zam-
mı ile karşıladılar. îzmir'de 35 bin li-
radan satılan 250 gram ekmek, 5 bin
liralık artışla40 bin liraya yükseldi. lz-
mir Fınncılar Odası, 300 gramlık ra-
mazan pidesinin de 50 bin liradan sa-
tılacağını bildirdi.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
O 'Ay/Yıldızı' Sildirtecek miyiz?
Gâzi Mustafa Kemal, TBMM'nin 2. Içtimâını
açarken (1 Mart 1338 -1922-) irâd ettiği nutuk-
ta, açık ve seçik olarak söylemiştir.
"...efenditert Bugünkü mücahedâtmızın gaye-
si istiklâl-i tamdır. Istiklâlin tamamiyeti ise an-
cak istiklâl-i mâlîile mümkündür. Bir devletin tnâ-
liyesi istiklâlden mahrum olunca, o devletin bü-
tün şuabât-ı hayatiyesinde istiklâl meflûçtur;
çünkü her uzv-u devlet ancak kuwe-i mâliye ile
yaşar..." (Atatürk'ün Söytev ve Demeçleri, 1. s. 222.
İstanbul, 1945)
Aynı konuşmasında, Gâzi, savaşın henüz sürdü-
ğü o aylarda, demiryollanndan bahsetmek lüzumu-
nu duyuyor, diyor ki:
"...filhakika mevcırt demiryollan muvaffaki-
yetle işletilerek, münâkalât ve sevkiyât-ı aske-
riye temin edilmektedir. Harekât-ı askeriye es-
nasinda düşman tarafından tahrip edilmiş olan
bir kısım demiryollan ile ve imâlat-ı sınaiye tâ-
mir ve yeniden tesis edilmiştir..." aynı eser, aynı
konuşma, s. 221).
Ankara Hükümeti'nin, daha 1. Inönü Savaşı sı-
rasında, demiryollanna nasıl ihtimam gösterdiğine,
birbaşka şâh'rt. Hâlide Edib Hanım; Eskisehir yol-
culuğunu anlatırken diyor ki:
"...şimendiferin durumu dokuz ay öncekin-
den çok başkaydı. Artık başıbozuklar pencere-
lerden ateş etmiyor, bağıra bağıra şarkı söyle-
miyoriardı. Her şeybirdisiplin alttna girmişti. Es-
ki zamanlarda önde başıbozuklar görünürdü.
Şimdiyse, makineli tüfekteriyle, mahmuzlannı şı-
kırdatarak, düzenli ordu kişileriyte karşı karşı-
yaydım..." fTürkün AteşteImtihanı', 5. Basım. s. 156.
Inkılap Kitabevi. 1979).
Işte böyle: TCDD, taaa oralardan geliyor!
KüreseUeştlrHmiş1
olanı
'ulusallasttrmıştık'
enç' Cumhuriyet, Demiryolu sahasında "is-
tikiâl-i fam 'ını, ikiyoldan gerçekleştirmeyi ta-
sarlamıştı:
Birincisi gidilememiş yerleri, ulaşılamamış vatan
köşelerini, 'demirağlar'\a birbirine bağlamaktır bu-
nun; Ismet Paşa, bu işi önce nasıl ecnebi şirket-
lerle başarmayı denediklerini, fakat onlardan anla-
yış görmeyince, nasıl kendimize güvenerek yap-
mayı tercih ettiklerini anlatın
tt
..ixı müzakereteresnasmda, 'O halde biz, ken-
di kaynaklanmız ve kendi vasrtalanmızla yap-
maya çalışacağız' dediğimiz zaman hayretle
gözterini açıp, bize bakıyorlardı; ve tçimizdeki
tecrübeli siyasetadamlan, aklımızın muvazene-
si yerinde olup olmadığını, ara sıra yoklamaya
çalışırtardı..." (Hatıralar, Cilt 1. s. 264. Bilgi yayıne-
vi. 2. Basım. 1992)
Işe 'ecneb/'yle başlanmış, 'yerli'y\e yürütülmüş;
yâni Cumhuriyet, evvelce 'küreselleşmiş'i, 'ulu-
sallaştınyor'.
"Malatya hattı için, tsveç ve Danimarka, muh-
telitbir şirketle mukâveteyapmıştık. Şirketser-
mâyestyle gelip hatta başlayacakve biz bundan
istifade edeceğiz. Işe bu ümitle başladık; bir iki
senelik calışmadan sonra, gördük ve antadık
ki, adam bu sene sarfettiğini, gelecek sene için-
de bizden mutlaka alıyor..."
"...bu hatta çalışan mühendislerimiz, hiçbir
yabancı mühendisin bulunmadığı istikametler-
de, kendi başlanna, hatlan yapacakhale gelmiş-
lerdi. Mühendislerimiz ilk tecrübeleri kazandık-
tan sonra, zamanla daha iyi eserler vücuda ge-
tiriyoıiardı. Erzincan'a kadar olan demiryolu,
demiryolu inşaatında hakikaten en arızalı isti-
kametlerden biridir ve kâmilen Türk mühendis-
lerinin eseridir..." (Aynı eser, s. 256)
Başvurulan ikinci yol, aynen demiryolu yapımm-
da olduğu gibi, daha evvel ecnebi'ye verilmiş olan
imtiyazlann geri alınmasıdır: yâni, C)smanlı'nın 'ec-
nebi'ye yaptırdığı demiryollan, 'ulusallaştınlır'; biz
ki Cumhuriyet'in ilk kusağıyız, trene binecek yaşa
geldiğimiz zaman, yurdun dört bir yanında, demir-
yollanmızın tamamı 'istiklâl-i tam' içindedir. Hadi
'özelleştirme' ve 'küresellestirme' meraklılan için,
o şanlı 'ulusallaştımnaların' dökümünü verelim:
"...1/ Anadolu Mersin / Tarsus / Adana demir-
yollan ve Haydarpaşa Liman şirketlerinin satın
alınması: 31 Ocak 1931. 2/ Mudanya / Bursa
demiryolu şirketinin satın alınması: 30 Mayıs
1931.3/ Izmir/Kasaba ve Temdidi (izmir/Afyon
ve Manisa/Bandırma) hatlarının satın alınması:
31 Mayıs 1934.4/ Aydın demiryolu şirketinin sa-
tın alınması: 30 Mayıs 1935.5/ Zonguldak / Ça-
talağzı demiryolu hattının satın alınması: 31 Mart
1937.6/ Şark Demiryollan Şirketi'nin satın alın-
ması: 26 Nisan 1937. 7/ llıca, Iskele / Palamırt-
luk Demiryokı'nun sabn alınması: 22 Eylül 1941..."
(Doğan Avcıoğlu / Türkiye'nin Düzeni. 1. Basım.
s. 216. Bilgi yayınevi. 1968)
Bize yakışır mı?
Bilmem Gâzi döneminin, 'demiryolu' politikasıy-
la, sonrakilerin demiryolu politikası arasındaki
'uçurum' görülebiliyor mu? Onlar, kanş karış 'ulu-
sal' demiryolu döşüyorlar; daha önce 'ecne-
bi'ye döşetilmiş olanı, kuruş kuruş, geri alıyor-
lar, bunlar ise, 'ulusal' demiryolu şebekesini,
neredeyse taammüden' inkırâza bırakıp, geri ka-
lanını da 'küreselleştirme'yi tasartıyoriar.
Allah aşkına söyleyin, bırakacak mıyız? O yollar
bizim değil midir: dağ istasyonlannın, agustos bö-
ceğitenhalığında, görünmez akarsulann şınrttsını din-
lemiş; Gâvurdağlan nın inanılmaz rampalannda,
karanlık uğuldarken, küçük bir samanyolu gibi yol-
cu trenlerinin, ışıl ışıl, Çukurova'ya aktığını görmü-
şüzdür: oğullanmızı askere o götürmüş, gelinlerimi-
zigurbettenogetirmistir, vagon pencereterine o ay/yıl-
dız, niye işlenmiştir sanırsınız? O ay/yıldızı, o pen-
cerelerden sildirtmek, bize yakışır mı?
Ben size birşey söyteyeyim mi: utançtan, Gâzi'nin
resimlerine bile bakamayız, yüzümüz olmaz!
http7/ www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm