Katalog

13 EYLÜL 1997 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 'i Y A P I K R E D İ S A N A T F E S T 1 VA L 1 ' 9 7 EKnleyiciyle arp'ın4 Hasret Bağı' ASUMAN KAFAOĞLU- BÜKE Arp'i daha esnek bir çalgı haline ge- tinııek üzere yapılan ılk önemli çalışma 1720 yılında Bavyeralı bir saz yapımcı- sının bir dizi yenilik iasarlamasıyla or- taya çıkn. Çalgının tabanına yerleştiril- mış yedi pedal tellerh uzayıp kısalma- lannı ve yanm nota yûkselip alçalmala- nnı sağhyordu. Antikçağlardan beri kul- lanılan arp böylece insan bedenini en yoğun çahşuran alet olarak sanat yaşa- mımıza girdi. Estetik görûnümüyle arp, yağlıboya tablolarda hep güzel kadınla- nn çaldığı bir çalgı olarak betımlenir ol- du. Şirin Pancaroğlu da güzelliğiyle bu efsaneye uyan bir sanatçı. Yapı Kredi Sanat Festivali 'nde cumar- tesi günü saat 15.00'te vereceği konser- de Pancaroğlu, oldukça ilginç eserler su- nacak tstanbul dinlevicilerine. Eserle- nn çoğu Türkiye'de ilk kez seslendirili- yor, bir eser de dünyada ilk kez bir kon- ser salonunda çalınacak. 1958 doğumlu Arjantin asılh besteci Gerardo Dirie 'A String of Longing' (Hasret Bağı) adlı eserini Şirin Pancaroğlu'na ithaf etmiş, sanatçınm yıllarca süren ısrarlan sonun- da 1996 yılında bestelemiş. 'Hasret Bağı', adını Vleviana Ceialed- din Rumi'nin Ingilizce çeviri şiirinden alıyor ve aynı zamanda Pancaroğlu'nun geçen yıl piyasaya çıkan compakt dıski- nin de adı. Mevlana'nın bu şıinnde, ya- kın dostlar aynlmalan gerektiğini anla- dıklannda birbirine iple bağlanıriar; has- ret çektiklerinde de ipi çekerek bağlan- ülannı korumaya ve hatırlamaya çalı- şırlar. Sting dinleyerek yenileniyor "Hasret Bağı'nda besteci de kendisi- ni özlem duyduğu anılara bağlayıp sıray- la ipleri cekmiş. Birinci bölüm Arjan- tin'e onu bağlayan ip. tkinci bölûm ise Rönesans besteci sı Ockeghem'in kay- bedilen sevgilinin yarattığı acıyı anlatan şarkısı ile cazcı John Coltrane'nin 'Dont Take Your Love From Me' parça- sındaki saksofon solosunun bir araya gelmesiyle oluşuyor. Ockeghem'in 'sev- gili' sözcüğü de aynı Mevlana gibi Tan- n, dost ya da âşık olabilecek şekilde özellikle bulanık. Pancaroğlu'nun da çok sevdiği bu bölûm, farklı dönemler- de ama zamandan etkilenmeyen duygu- lan (hasret ve acı) anlatıyor. Eserin son bölümünde ise arp günûmüz rock mü- •Şirin Pancaroğlu bugünkü konserinde oldukça ilginç eserler sunacak. Konser Couperin, Scarlatti. Handel ve C.P.E. Bach ile başlayıp 19. ve 20. yüzyıl eserleriyle sürecek. Eserlerin çoğu Türkiye'de ilk kez seslendiriliyor, bir eser de dünyada ilk kez bir konser salonunda çalınacak. Arjantin asılh besteci Gerardo Dirie 'A String of Longing' adlı eserini sanatçıya ithaf ederek, 1996'da bestelemiş. P O R T R E / ŞİRtN PANCAROĞLU ' 1968 Ankara doğumlu sanatçı arp ile 11 yaşında Istanbul'da tanıştı ve ilk derslerini Sevin Berk'ten aldı. 13 yaşında Cenevre Konservatuvan'nda Catherine Eisenhoffer ın sınıfına kabul edildi. 1988 yılında 'Diplomede Capacite ProfessionneUe' derecesi ile konservatuvardan mezun oldu. Daha sonra. Amenka'ya giderek eğitimini Indiana Üniversitesi Müzık Fakültesi'nde, aynı zamanda asistanlığını da yaptığı ünlü arpist ve profesör Susann McDonald ile sürdürdü. 1992'de mastır derecesini aldı. 1991'den ben Equınox adı altında kurduğu ikili. özellikle kendileri için bestelenen yeni eserlerden oluşan bir repertuvann ortaya çıkmasını sağladı. VVashington'da Kennedy Center, Virginia'da Wolf Trap, Kore'de Seoul Cultural Arts Center ve Istanbul'da AKM'de konserler verdi. Fransa'da Festival Berlioz ile Festival de Musique de Chambre de Chirens'a katıldı. Melos Sinfonia of VVashington ve VVashington Chamber Symphony orkestralanyla solist olarak çaldı. 1996'da ABD'de A String of Longing adlı CD albümü yayımlandı. ziğini çağnştıracak şekilde adeta bir bas gitara dönûşüyor. Pancaroğlu'nun konser programı Co- uperin,Scariatti,Handel veCarlPhüipp Emanuel Bach ile başlıyor. 19. ve 20. yüzyıl bestecileriyle sûrûyor. Sanatçı, Mozart ile Debussy arasında geçen yüz- yıl içinde arp için ilginç besteler olma- dığına dikkat çekiyor ve bu boşluğu, tat- min etmeyen eserlerle kapatmaya çalış- mayı doğru bulmuyor. Arp repertuvann- daki bu boşluğu konserinde yansıtmak- tan özellikle hoşnut. u Bu boşluğun ne- deni, arp'in özeUOderinin, müziğin gidi- şatının çok dışında kalryor olması. Arp, müziğin o zamanki doğrultusuna kesin- likle ayak u\duramıyor, daha doğrusu mü/ik arp'e a>-ak uyduramr>or. Ömeğin VVagner kadar benim müzisvenlik dü- şünceme uzak (bir arpist olarak tabii) birşeyyok." Barok ve barok öncesi müzikten hoş- lanıyor ve bu eserleri geliştiımek ideali. Bir başka ideali de bestecilerin yeni eser- lerini tanıtmak ve çağdaş arp müziğinin gelişmesine katkıda bulunmak. Bunu kendini müzik türlerine açarak yapıyor. KJasik müzisyenlerin akademik bir ta- vırla diğer müzikleri küçümsemelerini doğru bulmuyor. Caz, pop, Türk müzi- ği ve özellikle Sting dinlemeyi çok se- viyor, ama kendini caz çalarken düşüne- miyor. Farklı türleri tazelenmek için din- ledığıni ve bir Mozart piyano konçerto- sundan çok Sting dinleyerek yenilendi- ğini söylüyor. Bu sene en etkilendiği konser de tanburi Murat Saürn Tokaç'ın bir dinletisi olmuş. T ü r k dİnlevİCİSİYİe bllluşuyor Şirin Pancaroğlu'nun konseri bugün saat 15.00'te CRR Konser Salonu'nda. Şirin Pancaroğlu, müziği, yaşayan ve gelişen bir varlık olarak düşünen bir sa- natçı. Onu, Beethoven sonatlarbilmem kim tarafından nasıl çalınmış çok ilgi- lendirmiyor, ama Beethoven ile aynı yıl- larda yaşasaydı bestecinin müziğe yap- tıklannm, katkılannın, yeniliklerin onu büyük ölçüde çekeceğini söylüyor. Bir sanatçı olarak enerjisini de sanınm sa- natı hep devinim halınde göımekten alı- yor. Istanbul dinleyicileri çok enderduya- bildikleri arp'in sesini geniş bir yelpa- zeden dinleyebilecekler nihayet. Niha- yet, çûnkü Pancaroğlu'nun daha önceki Türk dinleyicisiyle karşılaşmalan -ya da karşılaşamamalan- ilginç bir öykü oluş- turuyor. ilk kez Türkiye'de Ankara Fes- tivali'nde vereceği konser aynı gün Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın vefatı dolayısıyla iptal ediliyor. Istanbul'da ay- nı hafta verdiğı konser de cenazeden et- kileniyor. Bilkent Senfoni Orkestra- sı'yla planlanan konserler de iki kez ip- tal ediliyor. CRR'deki konseri de yöne- tim değişikliği sırasında olduğundan, gerçekleşemiyor Bugüne dek İzmir Devlet Senfoni Orkestrası'yla verdiği konserin dışında ne yazık ki Türk or- kestralanyla hiç çalamamış, halbuki çal- mak istediği en az dört arp konçertosu var. Bu yıl Türkiye'de görünen iki kon- ser, 15 Ekim'de Eskişehir'de ve 14 Ni- san 1998'de CRR'de kemancı Ignace Jang ile birlikte vereceği dinletiler. Arp'in. hiçbir çalgıya benzemeyen, bağımlılık yapan bir sesi var. Tüm dün- yada neden bu denli az konser salonuna konuk olduğunu anlamak çok güç. Din- leyiciler ile arp arasında oluşan 'Hasret Bağı' belki arp çalındıkça -ya da telleri çekildikçe- yakınlaşmaya neden olacak. 'Goethe eşcinsel miydi?' LONDRA(AFP)-HeJ- mut Kohl'un yaşamöykü- sünü kaleme alan yazar Karl Hugo Proys, ünlü Al- man yazar, şair ve oyun ya- zan Johann VVbUgang von Goethe'nin eşcinsel oldu- ğunu savunuyor. Yazar bu konudaki görüşlerini Go- ethe'nin yaşadığı Weimar bölgesinde gerçekleşecek bir toplantı sırasında açık- layacak. "Goethe'nin eş- tinsel okJuğuna eminim" diyor Provs: "Yazar hak- kmdald binlerce yaşamöy- küsü ve araşürmanuı yeni- den kaleme ahnması gere- kecek. Goethe kırk yaşına kadar hiçbir kaduıa el bile Alman Edebiyah'nın Shakespeare'i olarak ta- nımlanan Goethe'nin bu- güne kadar mutlu bir evli- lik yaptığına inanılıyordu. Proys pek çok tartışmaya yol açacak bu sonuca Go- ethe'nin ve arkadaşlannın binlerce mektubunu ince- ledikten sonra vardığını be- lirtiyor. Yazann bulgulan önümüzdeki hafta Sunday gazetesinde de yayımlana- cak. "Bütün Goethe uzman- lannın bana lazacaklannı bfliyorum. Ama çılgın de- ğQim. Sağlanı verilerim ol- masa>dı bu jola çıkmaz- dım. Goethe Sotiet)ve Go- etheOassicists adh kurum- larbu beJgeleri yıllarca sak- lamaya çahştılar" diyen Proy, özellikle Goethe'nin ünlü felsefecı Friedrich Heinrich Jacobi ile bir iliş- kisi olduğuna değiniyor. Goethe'nin, mektuplann- da Jacobi'nin âşığı olmak- tan duyduğu mutluluğu di- le getirdiğini söyleyen. Proys, Goethe'nin yaşamı- na gıren kadınlan da şöyle değerlendiriyor: "Goethe genclik yıllannda bir ka- dınla nişanlanmıştı. Ancak bu dönemde bile en büyük zevki ziyaret ettigj İsviçre göUerindeerkeklerle birlik- te çıplak göle ginnektL" Beş çocugundan dördü do- ğum sırasında ölen Goet- he'nin tek çocuğunun ba- bası olup olmadığınm da tartışılacağını belirtiyor Proys. 18 yıl birlikte yaşa- dıktan sonra ev lenen Goet- he ve ChristianeVbJpius ta- nıştıklannda Christi- ane'nin cinsel deneyiminin çok daha fazla olduğunu, çiftın yatak odalannın ayn olduğunu da ekliyor. YAPI KREDİ SANAT FESTİVALİ '97 BUGUN • Şirin Pancaroğlu'nun arp resitali saat 15.00'te Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda izlenebilir. • Rolf Plaggenin piyano resitali saat 18.30'da Cemal Reşit Rey Konser Salonun'da gerçekleşecek. • Joftrey Bale saat 21.00'de Açık Hava Tiyatrosu'nda izlenebilir. YARES • Heidrum Hoitmann'm piyano resitali saat 18.30'da Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda yer dinlenebilir. • Jofirey Bale saat 21.00'de Açıkhava Tiyatrosu'nda izlenebilir. ' ' tnsanhk tarihinin ilk şehri olarak adlandınlan Çatalhö>ük kazüannın başkanlığuu üstJenen Cambridge Üniversitesi Arkeoloji profesörii Ian Hodder. süren kaa çalışmal an hakkında bflgi verdi. KÜLTOR SANAT VAYINOUK ROCK BALE Tarîh Çatalhöyük'te başladı KüHûrServisi-Kuruluşu dokuz bin yıl ön- ceye dayanan ve insanlık tarihinin ilk şehri olarak adlandınlan Çatalhöyük kazılannın başkanlığını üstlenen Cambridge Üniversite- si Arkeoloji profesörü Ian Hodder, geçen gün, bu yılkı çalışmalannı anlatan bir söyle- şi düzenledi. Çatalhöyük kazılarmın British Aınvays'in sponsorluğunda önemli çalışmalara imza at- tığına değinen Hodder, Japonya'da her yıl devlet ve yerel yönetimlerin birlerce arkeolo- jık kazıya destek verdiğini söylerken, bu tür desteklerin geçmiş kültürlerin ortaya çıkma- sı için çok önemli olduğunu ifade etti. Bu yılki çalışmalanna 1 Ağustos tarihinde başlayan Çatalhöyük kazı ekibınin çalışma- lannın iki ay sürmesi planlanıyor. Çeşitli ül- kelerden gelen 80 kışi, 35 yöresel işçi ve 10 Türk öğrencisi ile beraber çahşan ekibe Bri- tanya, ABD, Almanya, Yugoslavya, Yunanis- tan ve Güney Afrika gibi ülkelerden gelen uzmanlar da eşlik ediyor. British Ainvays'ın yanı stra Türkıye'dekı 'Frieııds of Çatalhö- yük/ÇatalhöyiikDosaanDenıeği'.TC Kül- tür Bakanlığı'na bağlı Anıtlar ve Müzeler Ku- rulu'nun verdiğı izin ve Ankara'daki 'British Institute of Archeology'nin danışmanhğtnda yürütülen kazı, her yıl binlerce turistin ülke- mizi ziyaret etmesine de olanak sağlıyor. Kazı Başkanı Ian Hodder, bütür kazılar için devlet ve özel şirketlerin desteğinin şart oldu- ğunu belırtirken, Çatalhöyük kazısı için Koç ve Sabancı gibi kuruluşlann bu konuda ön- cülük görevini üstlendiklerini dile getiriyor. Yaklaşık 13 hektar alanı kapsayan Çatalhö- yük'ün yalnızca yüzde 4'ünün açıldığına dik- kat çeken Hodder. bu yılki kazılarda, kuzey bölümündeki 1 numaralı yapının tabanına gö- mülü 50 iskelet bulduklaruıı, erişkin erkekle- rin, kadın ve çocuklardan ayn tutulduğunu. binanın dinsel bir özelliği olduğunu ve civar evlerde oturanlann buraya deftıedildiğinin ya- pılan çalışmalarla ortaya çıktığını belirttı. 196O'lı yıllarda MeDarttarafından yapılan kazılarda ortaya çıkan 2 numaralı binanın da bir metreden daha yüksek ve sıvalı duvarlan ile dikkat çektiğini söyleyen Hodder, bu sı- valann neredeyse bozulmamış durumda ol- duklannı ve yüzeylerinde heykel ve rölyef ız- lerinın bulunduğuna da değindi. Hodder ay- nca önümüzdeki yıllarda ortaya çıkanlacak boyama resimlerinin de gözlemlendiğine dik- kat çekti. Çatalhöyük'te sanki hiç dokunul- mamış eski malzemelerle de devamlı karşı- laştıklannı söyleyen Hodder, bu yılki bulun- tulannın arasında aynca. birevin tabanına gö- mülmüş 50 adet obsidin ile hiç bozulmamış bir finn, aynı şekilde sanki ilk günkü gibi kal- mış bir sepetin yer aldığını da sözlerine ekle- dı. JOFFREY BALEYAPI KREDİ SANAT TİVALf Erhnen 'in afişi 'Rus Konstrüktivizminin Uluslararası Etkileri' sergisinde Kfiltür Servisi- New York Reinhold-Brown Gallery'de açılan Rus Konstrüktivizmi- nin Uluslararası Tasanm Üzerindeki Etkileri sergisi- ne. sekiz ülkeden çağrnlan on yedı tasanmcı arasında Bülent Erkmen de yer aldı. Sergi Sovyetler Birli- ği'nde 1. Dünya Savaşı so- nunda Stalinizmin ilk yıllan- na dek süren Rus konstrükti- vist ve süpermatist hareke- tin. grafık tasanmın bugüne dek uzanan üretimindeki et- kilerini konu alıyor. Yüzyıl başının bu öncü hareketinin başta gelen tem- silcileri arasında El LJsshz- ktv, Maleviç,Rodcenko,lkt- lin, gibi sanatçı-tasanmcılar yer alıyor. Konstrüktivizmin etkileri özellikJe mekanda sürülen geometrik biçimlerde, fotoğ- raflan yanlara kaydırma ya da başaşağı yerleştırmede, sözcükleri belirli bir açıyla dizmede ya da fotoğraf me- kânını çeşitli tipografik ya da resimsel öğelerle doldurma- da ortaya çıkıyor. Reinhold-Brown Gal- lery'nin düzenledigi ulusla- rarası sergi, 1939'dan bugü- ne dek gerçekleşmiş tasanm çahşmalanndan yapılmaş bir seçimi yansıtıyor. Sergide Amerika Birleşık Devletlen, Japonya, Danimarka, Hol- landa, Bulgaristan. İsviçre ve Beyaz Rusya'dan seçilen sanatçılann yanı sıra Bülent Erkmen'in 1987 tarihlı '10. Akdeniz Okçuluk Şampivo- nası' afışi de yer alıyor. Her- bert Matter, Laster Beall. Lawreoce Weiner, Nanc> Skoios, Paula Scher. Pentag- ram. CharlesAndcrson.Jele- na Khajewa,Tadanori Yokoo gibi sanatçılann da yer aldı- ğı sergi 30 eylüle dek süre- cek. Dansın "Amerikan klasiği" olarak tanımlanan bu ünlü topluluk, popüler kültür, modern teknik ve klasik temellere getirdiği çağdaş yaklaşımla, günümüz dansını yaratmada büyük başarı gösteriyor. Joffrey Bale, festivalde, Prince'in müziği üzerine kurulu "Billboards" adlı rock baleyi sahneliyor. 12, 13, 14 Eylül 1997 Harbîye Açıkhava Tiyatrosu, Saat: 21.00 Bılet fıyatlarr 5.000.000 TL. 4.000.000 TL. 3.000.000 TL Biletler, her gün 10.00-19.00 saatleri arasında Atatürk Kültür Merkezi gişelerinden temin edilebilir. Aynca gösteri günlerrnde, Harbiye Açıkhava Tiyatrosu gişelerinde, 17.00-21.00 saatleri arasında bilet satışı yapılacaktır. Danışma: Festival Gışesı Tel: (0212) 292 08 07 * ' C * YAPI^C KREDİ