Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 AĞUSTOS 1997 CUMA 10 HABERLER YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISIVURAL SAVAŞ'IN MÜTALAASINDA, ŞEVKİ YILMAZ VE HASAN HÜSEYlN CEYLAN'IN RP'NlN TETİKÇİLERİ OLDUĞU VURGULANDI: Refah Partisi'nin iktidara gelişiyle birlikte gerçek kimliğini daha betirguı ortaya koyması, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na aykıin tutumlan partinin kapaülma davasının açılmasına neden oîdıı. Parti yöneticilerinin ve birçok millervekilinirı İran benzeri bir İslam des leti kurma hayalleri mitingve toplanülarda şeriatçı ejlemlere dönüştü. HaJkın din du\ gulan sömürulerek, laiklikdin düşmanlığı olarak gösterilmeye çabşıldL Refah Partisi şimdi uvguladığı politikaJan demokrasi zırhına sığdırma>a çalışarak parti kapatmanın yankşhğını savunuyor. Irtiea tehlikesi karşımızdaALPER BALLI -2- Yargıtav Cumhunyet Ba^savcısı Vural Savaş'ın RP'nın kapatılması davasına ılışkın mutaalaasında partının Turkıye Cumhunyetı Anayasası'na aykın tu- tumlan sert ıfadelerle \ iırgulandı tddıanamede, Şev- Id Yılmaz, Hasan Hüseyin Ce> lan v e İbrahim Halil Çe- lik gıbı kışılerın. y ıllardır surdurduklen laıklığe aykı- n soz \e davranışlan. RP'nın tum yonetıcılennce bı- lınmektedır Bu şahıslar, Erbakan ve arkadaşlan tara- fından adeta bır "tetikçi" gıbı kullanılmıştır denıldı Yargıta> Cumhunyet Başsavcısı Savaş'ın 80 sayfa- dan oluşan ıddıanamesını ana hatlanyla yayımlama- yı surduruyoruz lddıanamemızın duzenlenmesınden sonra, çeşıtlı televızvonlarda tartışmalara katılan anayasa hukuku profesorlennden Ergun Ozbudun, Orhan Aldıkacü. Sutıevl Batum. İlhan Arsel, Bahri SavcL başsavcılığı- mızın bu husustakı goruşune katıldıklannı belırtmış- lerdır Konuyu ayrıntılanylaınceleyenProf Dr Erdo- ğan Teziç de, anayasa da bır kanun olduğuna gore, bır konuyu açık ve aynntılı duzenledığı durumlarda. av- nı konuNu duzenlemış olan kanunlan ustu kapalı ola- rak ılga ettıgını kabul etmek gerekır Nıtekım, Ana>a- sa Mahkemesı 4 12 1963 gün \e 82 286 sayılı kara- nnda. Emeklı Sandığı Kanunu'nun 39 maddesının (b) bendının yargıçlar acisindan "uygulanmasına imkân kalmadığT gerekçesıy le, ustu kapalı ılgayı kabul et- tığı gıbı daha sonrakı 3 6 1976 gun ve 6 5 1982 gun ve 8 3 say ı lı kararlannda da anayasanın açıkçaduzen- ledığı bır konuda. oncekı kanunu ustu kapalı ılga et- tığı sonucuna vanlmıştır 1982 \na\asasf nın yururluğe gırmesıyle ılgılı ku- ral (m 1 7 7 ebendı), anayasanın bağlayıcılığı veustün- luğune (m 11) atıfta bulunarak, yururlüktekı kanun- lann anay asay a uygunluğu sağlanıncaya ya da yenı ka- nunlar çıkanlıncay a kadar, me\ cut kanunlann anaya- sa> a ay km olmay an hukumlennın uy gulanacağını on- göru)or Bu duzenleme. anayasanın bır konuyu açık seçık duzenledığı durumlarda, aynı konuyu duzenle- mış olan oncekı kanunla çakı^masında, anayasamn doğrudan uygulanıp uy gulanmay acağı konusundakı tereddutlen ortadan kaldırma amacı gutmektedır -Anayasa buhükmüik1 ,1961 Anavasası'ndanaynl- mış. kanunlardaki ana> asav a ay kın hıikiimlerin çözu- mu için ongorulmuş prosedure başvurulmaksızın doğ- rudan \e tereddutsuz anavasa hukumlerinin uygulan- nıası zorunluluğunu getirmıştır." (Bu bolumde Yargı- tay Genel Kurulu nun konuya ılışkın kararlannın nu- maralannayervenldı) Mev cut kanunlar kapsamına, ana> asanın geçıcı 15 maddesi uyannca 12 E>lul 1980 tanhınden, ılk genel seçımler sonucu oluşan TBMM Bas,kanlık Dıvanı oluşuncaya kadar (6 Aralık 1983) çıkanlan kanunla- nn da gırdığını kabul etmek gerekır Çunku, geçıcı 15 madde kapsamına gıren kanunlann ıçınde anayasaya aykın hukumlenn bulunması halınde. 177 maddenın (e) bendı gereğı bunlann ıhmal edılerek, 11 madde uvannca. anayasa doğrudan u> gulanmalıdır Kanun- lann anavasaya uygunluğunun ongorulduğu 1961 Anayasası'nda "kanunlar çerçevesinde" yenne getı- nlen yurutme gore\ ı, ıdare açısından da kanun-ana- yas>a ılışkisinde hukuken zımnı (ustu kapalı) ılgaya ım- kan tammıyordu Buna karşıhk 1982 Anayasası'nda "anavasa ve kanunlara uy gun olarak yerine getirilen" yurutme yetkısı \e gorevı 177 maddenın "e" bendı karsisinda. ustu kapalı ılgaM mümkun kılmaktadır Ancak belırtmek gerekır kı ay nca anay asa yargılama- sının da ongorulduğu 1982 anay asa sıstemınde. once- kı kanun ıle sonrakı anayasa kurallan arasında bır ça- tışma varsa, aynı konuda anayasada açık ve doğrudan uygulanması mumkun bır kuralın bulunması gerekır Aksı halde. kanunla anayasa arasındakı çatışmada, aynı konuda, anayasa doğrudan uygulanabılır bır ku- ral ıçermıyorsa. ortaya bır anay asay a aykmlık sorunu çıkarak çozum yoluna gıdılmehdır Bunun ıçın de, ya ıptaldavasıyoluıle(m 150,151)yadaaykınlığıngo- rulmekte olan bır dava sonunda ılen surulerek soru- nun çozumu Anayasa Mahkemesı'ne havale edılme- lıdır Şu halde anayasanın bır konuyu açık ve aynntı- lı v e doğrudan uygulanabılır nıtelıkte duzenledığı du- rumda. buna aykmlık kanunlan ustu kapalı ılga ettı- gını, buna karşıhk anayasanın genel nıtelıktekı kural- lan ıle aynı konuyu duzenleyen oncekı kanun arasın- da bır çatışma bulunuyorsa ustu kapalı ılga soz konu- su olmaması gerekır Bu durumda. ılen surulen aykı- nlığın mev cut olup olmadığı ancak Anayasa Mahke- mesrncekararabağlanmalıdır Anayasanın 177 mad- desının (e) bendı bu çerçeve ıçınde yorumlanmalıdır -ProfDr Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, 1966, s 54- 56- demektedır TCK, 163: SPY yururluğe gırdığı zaman, TCK'nın 163 maddesı de yururlukteydı Başka bır deyışle, kı- şılenn laıklığe aykın davranışlan nedenı ıle cezalan- dınlmasına karar venlebılıyordu Anılan madde yu- rurlukten kaldınldığına gore, laıklığe aykın propa- ganda v e ey lemlennden dolay ı parti uyelen hakkında kamu davası açılması bıle ırnkânsızdır Bu durumda "Odak haline gelme, SPK'nin 103. maddesi gereğin- ce, ancak parti üyelerinin hükümlülük kararlan Ue kanıtlanabilir*"demek, laıklığe aykın eylemlenn oda- ğı haline geldığı ıçın anayasamızın 68 maddesının 4 ve 69 maddesının 6 ftkrası gereğınce kapatılmasına karar venlmesı gereken partılenn anayasaya ay kın fa- alıyetlenne ızın vennek sonucunu doğurur Mesela bır partının lOOmıllervekılı. bırmılyon uyesı olsa, o partının genel başkanı, yardımcıları ve genel sekrete- n olçulu konuşsa. dığer mılletvekıllen ve parti uyele- nnın hepsı. gece gunduz laıklığe aykın propaganda ve eylemlerde bulunsalar, »adece SPY goz onunde tutu- lursa, o parti kapatılmayacaktır Halbuki yasa kovucu TCK'nin 163. maddesini kaldırmakla verinmcnıiş. anav asaniLfln 68. ve 69. maddelerini yeniden du/enle- yerek her turlu delılı değerlendınp bir siyasi partinin laikliğe aykın eylemlen odağı haline gelip gelmedigi- nin belirlenmesini \nayasa Mahkemernizin takdrine bırakmış&r. Esasen SP\ 'nın 98 maddesınde "Sivasipartilerin kapatılması. cumhuriyet başsavcısının açacağı dava üzerine Anavasa Mahkemesi'nceCezaMuhakemele- ri Lsulu Kanunu hukümleri uygulanmak sunetiyle karara bağlanır"hükmune yer venlmıştır Ceza mu- hakemelen hukukunda, CMUK'un 135'A yazılı ol- duğu şeklınde yasak sorgu yontemlenyle ve 254 maddesının 2 fıkrası gereğınce hukuka aykırı bır şe- kılde elde edılmış olmadıkça her şey delıl olarak kul- lanılabılır \nayasa Mahkemesı, bır parti kapatma davasına bakarken, SPK'nin de. Anayasamızın 68 maddesının 4 fıkrası ve 69 maddesının 6 fikrasıyla bağdaşması- na ımkân olmayan bır değışıklık yapılırsa, Anayasa Mahkemesı, ne şekılde hareket edecektır9 (Mutalaanın bu bolumunde Coşkun Kırca'nın Ye- rürkiye Cumhuriyeti, tarihinin hiçbir döneminde olmadığı şekilde "irtica" tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yukanda aynntılanyla açıkladığımız gibi, gerek ülkemiz ve gerekse diğer demokratik ülkeler anayasa mahkemelerince kapatılan hiçbir parti, kendi anayasasına RP kadar ters düşmemiştir. Demokratik savunma mekanizmalan felç ohnuş toplumlar, demokrasiyi yaşatamazlar. nı Yuzyıl gazetesındekj anayasa yorumu ıle Türker Alkan'ın Radıkal gazetesınde yazdıklan yazılara yer venldı) 6- SPK'nin 101 'b maddesı gereğınce, "parti genel başkanı veya genel başkan yardunctsı veya genel sek- reteri"nın, anılan kanunun 4 kısmında yer alan hu- kumlere, bu meyanda laıklık ılkesıne aykın olarak sozlu ve yazılı beyanda bulunması halınde Anayasa Mahkemesfnce o sıyası partının kapatılmasına karar venlır 4 kısmında yer alan hukumler arasında. suç teşkıl eden eylemler olduğu gıbı, suç olmayan eylemler de v ardır Mesela laıklığe aykın şekılde propaganda y ap- mak, TCK'nın 163 maddesı kaldınldığı ıçın suç de- ğıldır Ancak parti kapatma nedenıdır Anayasamızın 83 maddesı gereğınce, yasama do- kunulmazlığı, TBMM uyelennın şahsı sorumluluğu- naılışkındır Ba^savcılığımız RP Genel Başkanfnın şahsen sorumlu tutulmasını ıstememekte, RP'nın ka- patılmasını ıstemektedır Cezalann nelerden ıbaret olduğu, TCK'nın 11 maddesınde sayılmıştır Parti kapatma, ceza değıl, bır tedbırdır Mıllervekılıolsunveyaolmasın. parti genel başkanlan, genel başkan y ardımcıları ve genel sekre- terlennın sozlu veya vazılı olarak laıklık ılkesıne ay- kın beyanlan parti kapatma nedenıdır ve bu beyanlar yasama dokunulmazlığı kapsamında değıldır Anaya- sa Mahkememızın bugune kadarkı uygulamalan da bu yoldadır 7- Şevkı Yılmaz, Hasan Huseym Ceylan ve tbrahım Halıl Çelık gıbı kışılenn. yıllardır surdurduklen laık- lığe aykın soz ve davranışlan. RP'nın tum yonetıcı- lennce bılınmektedır Bu şahıslar, Erbakan ve arkadaş- lan tarafindan adeta bır "tetikçr gıbı kullanılmış. hak- lannda dısıplm uygulaması yapılması şoyle dursun, mılletvekılı seçtınlerek yasama dokunulmazlığmdan yararlanmalan sağlanmıştır RP'yleözdeşleşenbu kı- şılenn. parti kapatma davası açılmasından sonra par- tıden muvazaalı bır şekılde ıhraç edılmelen, parti tû- zelkışılığını sorumluluktan kurtaramaz 8- lddıanamemızde, RP Genel Başkanı tarafindan uygulanması ıstenen "çok hukukluluğuıT nıçın ana- yasımıza aykın olduğuna değınmıştık (Mutalaanın bu bolumunde. Prof Dr NurSerter,Dınde Sıyasal ls- lam Tekelı, 1997, s 97-101'den alıntılara yer venldı) 9- Dın eğıtımı konu»unda lddıanamemızın 8 bölu- mundekı goruşlenmızı aynen tekrarlamakla birlikte, bu konuda şu hususlara değınmekte de yarar gormek- teyız Eğıtımın amacı ne9 Nıçın bıreylen eğıtmeye çalışıyoruz9 Eğıtımı neden toplumsal bır gorev ola- rak goruyor, devletın temel ışlevlen arasında saynyo- ruz9 Oncelıkle bu sorulann yanıtını, 8 yıllık kesıntı- sız eğıtım tartışmalan bağlamında vermelıyız Eğıtı- mın amacı bıreyın bılgı v e becen duzeyuu yukseltmek, algılama ve duşunme yeteneğını gelıştumek, ufkunu genışletmek, y aratıcılığını ve uretkenlığını arttıımak- tır Eğıtım kışıye nıtelık kazandıran bır sureçtır Eğı- tımle bıreyın yaşam bıçımı, yasama bakış açısı değış- mekte, beğenılen farklılaşmakta, ıçgudusel yaşamına daha renklı ve anlamlı oğeler katılmaktadır Eğıtımı genış anlamıyla algıladığımızda. belkı abartılı bır sav olacak ama "kişi eğitimle insanlaşmaktadır". Dıncı kesim toplumdakı etkısını \e etkınlığını sur- durebılmek ıçın genış kesımlenn çağdaş eğıtımden yoksun kalmasının gereklı koşul olduğunun bılıncın- de Bunu sağlamak ıçın de her aracı. dın ıstısman baş- ta olmak uzere kullanıyor Dın tacırlennın, cıddı eğıtım almış. ozgûrce duşu- nebılen kesımler ustunde bır ağırlıklan bır etkılen yok. bu gerçeğı goruyor ve bılıyorlar Hangı kesımle- n etkıleyebıldıklen, surukleyebıldıklen ortada Etkın- lıklennı, çıkarlannı yıtnmemek ıçın halk yararına, halkın eğıtımıne yonelık her davranışa. her polıtıka- y a karşı çıkıyorlar, gerektığınde kaba kuw et kullana- rak engellemeye çalışıyorlar u Bize oy versinler, bizi destekksinter.çıkarlaruruzı koruvalırn'' kaygısı ıle ge- nış kıtlelen suru gıbı gormek, onlan eğıtımsızlığe ya da gen eğıtıme mahkûm etmenın, ınsancıl bır yanı, dınsel bır yonu yok - Oztin Akgüç, Eğıtım ve Halk Düşmanlığı- Anayasanın "Din ve Vicdan Hürriyeti" başlıklı 24 maddesının 4 fıkrası 3 temel ılke getırmış ve fıkrada, ılkelen anlatan 3 tumceyeyervenlmıştır Fıkradakı sı- rasıyla bu tumcelere gore, 1. Dın ve ahlak eğıtım ve oğretımı devletın gozetımı ve denetımı altında yapı- lacaktır 2, Dın ve ahlak eğıtım ve öğretımı ılk ve or- ta öğretım kurumlannda okutulan zorunlu dersler ara- sında yer alacaktır 3. Dın kulturu ve ahlak oğretımı dışındakı dınselm eğıtım ve oğretım ısteğe bağlı ola- caktır (Bu bolumde Anayasa Mahkemesı Genel Sekrete- n Bülent Serim'ın 30 Temmuz 1997, Cumhunyet'te yayımlanan yazısına atıfta bulunuldu ) Ataturk done- mı Mıllı Eğıtım Bakanlanndan Mahmut Esat Boz- kurt, "Amacumz; dedi ki diycn değil; diyorura ki di- yen nesiDer yetiştirmektir'" demıştı Çağdaş butun de- mokratık ulkelerde eğıtım bu amaç doğrultusunda ya- pılmaktadır Dın eğıtımı gorerek, başka bır deyışle "dedi ld"le- n tartışmadan kabullenen ınsanlann kafa yapılannın nasıl şekıllendığını, 1997 yılmda yayımlanan ıkı or- nekle açıklığa kavuşturmak ıstıyoruz (Mutalaanın bu bolumunde, Akıt gazetesı yazan Yusuf Kerimoğ- lu'nun "müzik ve tslam" konusundakı goruşlenne y- er venldı Onıeğın ardından mutalaada, "Bu örnek müzik dinleme ve kra etmenin dini açıdan ne kadar farklı ve karmaşık yorumlara açık olduğunu ortaya koy maktadır. Kuran'da bu konuda herhangi bir hü- kum olmamasına rağmen koktendinciliğin. insan ru- hunun gelişmesı, sanatın ileıiemesi açısından son de- rece onemli olan nıuzık gibı bır konuda bile nasıl kısrt- layıcı bir tavır aldığını ortay a koy maktadır. Elbette bu- rada sorulması unutulan bir soru vardır: Muzığın kay- nağı doğanın ta kendisi değil mkiir? Ruzgânn sesi, ağaçlann hışırtısı, kuşlaruı nağmeleri, yağmur dam- lacıklannın sesini dinlemek dinen caiz değil midir?" goruşune yer venldı ) Dığer ornekte ıse yıne Akıt gazetesının "Sizin Ko- şeniz"'egondenlenbırmektupta, "bevl;idraryapnıa'' konusuna değınıldığı belırtıldı Mektupta, "Prof. Dr. Yaşar Nun Ozturk'un 7 Mart 1997 gunü atv'de katıl- dığı bır programdakı şu ıfadelen kullanıldı "Ayakta bevl yapmak giinahör diyorlar. bunun dinle ne alaka- sı var" denıldıkten sonra, "501" konusundakı bazı hadıslere yer venldı Mutalaanın sonuç bolumunde şoyle dendı Turkıye Cumhunyetı. tanhının hıçbrr döneminde olmadığı şekılde "irtica"tehlikesiyle karşı karşıyadır Yukanda aynntılanyla açıkJadığımız gıbı, gerek ulke- mız ve gerekse dığer demokratık ulkeler anayasa mah- kemelennce kapatılan hiçbir parti. kendı anayasasına RP kadar ters duşmemıştır Demokratik savunma me- kanizmalan felç olmuş toplumlar. demokrasiyi yaşa- tamazlar Anayasa Mahkemesı'nın değerlı uyelen, bugune kadar daıma ettıklen yemıne sadık kalmış, anayasal gorevlerını cesaretle yapmaktan çekın- memışlerdır RP'nın kapatılmasına karar vermek, Tur- kıye Cumhunyetı'nın demokratıkleşmesı yolunda Anayasa Mahkememızın yaptığı hızmetlenn en şeref- lısı olacaktır BİTTİ