Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
16 TEMMUZ 1997 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Petrol Ofisi'ne
özelleştirmecî
genel müdüp
• .-VNKARA (Cumhuriyet
Biirosu) - Petrol Ofisı'nin
yeni Genel Müdürü
Mehmet Gültekin, ayağının
tozuyla Petrol Ofısi'nin
özelleştirilmesinin bir an
önce gerçekleştirilmesıne
çalışacağım söyledi.
Gültekin. Petrol Ofısi'nin
pazar payımn daralmasınin,
yabancı sermayeyi
çekebilmek içm
hükümetlerin uyguladığı
bilinçli politikalardan
kaynaklandığını belirtti.
Gültekin. görevi devralması
nedeniyle düzenlediği basın
toplantısında. hükümetin
hedefleri doğrultusunda
ofısin hızlı bir şekilde
özelleştirilmesi için gerekli
hazırhklan yenne getirmek
üzere göreve geldiğini
belirtti.
MerkezBankası
raporu
• Ekonomi Servisi - Türkiye
Genç İşadamlan
Demeği'nce (TÜGlAD)
hazırlanan "20O0'lı Yıllara
Doğru Türkıye'nin Önde
Gelen Sorunlanna
Yaklaşımlar: Merkez
Bankası'nm Bağımsızlığı"
araştırma raporu yayımlandı.
Raporda, fiyat istikrannın
sağlanması ve istenen
ekonomik istikrarın
oluşmasmda iktisat politikası
ve bunun alt kolu olan para
ve maliye politikasının
önemli olduğuna işaret
edildi. Raporda, "Merkez
bankalan para politikası
araçlannı seçmede bağımsız
olmalı. çok sık bir şekilde
açık piyasa işlemlerine
girmemelidir" görüşüne yer
verildi.
l
Stok bildirimi
kalksın'
• İZMİR (Cumhumet Ege
Biirosu) - TOBB Ticaret
Konseyı ve lzmir Ticaret
Odası Yönetim Kurulu
Başkanı Ekrem Demirtaş,
hükümetin akaryakıt
ürünlerine yaptığı zammın
akaryakıt ticareti yapanlan
cezalandınr nitelikte
olduğunu belirterek. stok
bildırim uygulamasına son
verilmesini istedi. Türkiye'de
akaryakıt fiyatlannın döviz
kurlanndaki değişmeye
paralel olarak sürekli artış
kaydettiğini bildiren
Demirtaş. yeni hükümetin
yaptığı yüzde 15-32
arasındaki zammın kur
değişiminin çok üzerinde
olduğunu bildirdi.
Ankara'da
ulaşımazam
• ANKARA (AA) - Ankara
Büyükşehir Belediye
Başkanı Melıh Gökçek, son
akaryakıt zammı nedeniyle
belediye otobüsü. özel halk
otobüsü ve Ankaray taşıma
ücretlerinde yeniden bir
ayarlama yapacaklannı
bildirdi. Gökçek.
önümüzdeki hafta
yapılacağı belirtilen yeni
düzenlemeyle, belediye
otobüsü ve Ankaray "da
normal biletler 40 bin îiradan
60 bin liraya. ögrenci
biletleri ise 25 bin Îiradan 40
bin liraya yükseltilecek.
JSDEMİR
iipünlerine zam
• İSKENDERUN (AA)-
Iskenderun Demir-Çelik
AŞ (ISDEMlR) ürünlerine,
dünden geçerli olmak üzere
yüzde 5 oranında zam
yapıldı. ÎSDEMİR
Genel Müdürlüğü'den
yapılan açıklamaya göre, 8
mm kangalın ton fıyatı 46
milyon 200 bin Îiradan 48
milyon 500 bin liraya,
12 mm çubuk fiyatı 46
milyon 300 bin Îiradan 48
milyon 600 bin liraya. 14
mm nervürlü
çubuğun fiyatı da 47
milyon 300 bin Îiradan, 49
milyon 700 bin liraya. ST
37 kütük fiyatı da40
milyon 800 bin Îiradan, 42
milyon 850 bin liraya
çıkanldı.
Esbank'tan
kampanya
• Ekonomi Servisi - Geçen
aylarda amblemi yenilenen
Esbank. 70. yılında
tanıtım çalışmalannı
sürdürüyor. Bu ay tanıtıma
ağırlık veren bankanın
reldam kampanyası birçok
televizyon, gazete ve radyo
gibi iletişim araçlannda yer
aldı. Lowe Adam
tarafından gerçekleştirilen
kampanyada Esbank.
başannın sessiz ortağı
olarak tanımlanıyor.
REFAHYOL döneminde bürokrasiye yerleştirilen Erbakan'm şehzadeleri görevden almıyor B E N C E
Ekonomi bürokraüarı yeniden• Başbakan Mesut Yılmaz. RP
Genel Başkanı Necmettin
Erbakan"ın REFAHYOL hükümeti
döneminde yerleştirdiği ve
bürokratları atlayarak ekonomi
yönetimini devrettiği Başbakanhk
başdanışmanlannı görevden aldı.
ESRAVENER
ANKARA - Ekonomi bürokrasisindekı
üst düzey görevlere yapılacak atamalara
ilişkin kararname Köşk'e gönderildi. Baş-
bakan Mesut Yümaz. RP Genel Başkanı
Necmettin Erbakan'm REFAHYOL hükü-
meti döneminde yerleştirdiği ve bürokrat-
lan atlayarak ekonomi yönetimini devret-
tiği Başbakanhk başdanışmanlannı görev-
den aldı.
Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama
Teşkilatı (DPT) ve diğer kamu kuruluşla-
nndaki üst düzey görevlerde değişiklik ön-
gören kararnamenin Cumhurbaşkanı Sii-
İeyman Demirere gönderildiği bıldirildi.
Kararnamede. Hazine Müsteşarlığı'na
1991 öncesi ANAP hükümeti döneminde
aynı kurumda Müsteşar Yardımcısı olarak
görev yapan Mafi Eğilmez'ın. DPT Müs-
teşarlığı'na da aynı kurumda bir dönem
REFAHYOL döneminin bürokratları teker teker görevlerinden alıruyor.
Müsteşar Yardımcılığı yapan Yaviız
Ege'nin atanmasının öngörüldüğü öğrenil-
di.
Kararnameye göre. Türkiye Elektrik
Dağıtım AŞ Genel Müdürlüğü'ne eski
ANAP Istanbul Milletvekili Kadir Rama-
zam Coşkun, Tanm ve Köyişleri Bakanlı-
ğı Müsteşarlığı'na Fikri Şahin atanıyor.
Eximbank Genel Müdürlüğü'ne, eski Ha-
zine Banka ve Kambiyo Genel Müdürü
Selçuk Demiralp. Ziraat Bankası Genel
Müdürlüğü'ne de Yener Düıçmen'in atana-
cağı öğrenildi.
Özelleştirme Idaresi Başkanlığı için ku-
rumda daha önce çalışan ve HAVAŞ'ın Ya-
zeks'e satılmasında büyük rol oynayan. ar-
dından da bu şirketin de ortak olduğu Park
Holding'e geçen Sûleyman Yaşar'ın ismi-
nin geçtiği, ancak kendisinin görevi kabul
etmediği bildirildi.
Başbakan Yılmaz da dün yayımladığı
genelgeyle Başbakanhk başdanışmanlan-
nı görevden aldı. Genelgeyle. Erbakan'm
Başbakanlığı döneminde atadığı ve eko-
nomi yönetiminden, personel idaresine ka-
dar birçok önemli çalışmada üst düzey bü-
rokratlan atlayarak karar organı haline ge-
tirdiği başdanışmanlan görevden alınmış
oldu. Aralannda. Kamil Eren, Kamil Yü-
ceoral'ın da bulunduğu başdanışmanlan
kaynak paketlerinin hazırlanmasmdan. ka-
mu taşınmazlannın satışına. vergı oranla-
nnın yeniden düzenlenmesine, dış ticaret-
teki düzenlemelere kadar birçok önemli
konuda proje hazırlayarak çalışmalann ba-
şına geçirilmişlerdi.
ANAP Genel Başkan Yardımcısı Agâh
Oktay Giiner de. yapılan yeni atamalann
normal bir işlem olduğunu belirterek, "Ye-
terli hizmet vermeyen tarafgirlik yapan,
acz içindeolan memurlar görevlerinden ab-
nacakbr. Memurlar, devletin memuru ol-
duklannı öğreneceklerdir"
Temizel de zamları ağır buldu
Akaryakıt zammı
tepki çekti
• Akaryakıta yapılan son zamlar toplumun
her kesiminden tepki çekmeye devam ediyor
Maliye Bakanı Temizel de son zammı ağır
bulduğunu ifade etti.
Haber Merkezi -
Akarvakıt ürün fiyatlan-
na vüzde 32 oranına ula-
şan düzeyde yapılan
zamlara sendikalann ya-
nısıra işveren çevTeleri de
tepki gösterdı. "Akarya-
kıt zamları çok ağır oİdu
diyen Maliye Bakanı Ze-
keriya Temizel de. yük-
sek oranlı K.İT zamlan-
nm sürüp sürmeyeceğı
yönündekı sorulara kar-
şılık. "Yeni şokzamlar ol-
mamasını umut ediyo-
rum" demekle yetindi.
Türk Sanayicileri \e
İşadamlan Derneği (TÜ-
SlAD) Başkanı Muhar-
rem Kayhan, Temizel 'e
yaptığı ziyarette, akarya-
kıt ürün fıyatlanna yapı-
lan zamlann kendilerini
de çok şaşırttığını. her ay
düzenli arttınlan bir ma-
lın fıyatındaki bu yükse-
lişin toplumun her kesı-
mini etkileyeceğini söy-
ledi.Yüksek oranlı zam-
lann ekonomide daraltı-
cı etki yaptığını söyleyen
Kayhan, tüketimden alı-
nan vergilerdeki yükseli-
şin de gelir dağılımında-
ki bozulmayı arttırdığına
dikkat çekti.
Liman-lş Sendika-
sı'ndan dün yapılan ya-
zılı açıklamada da. yeni
hükümetin kendisini des-
tekleyenlere zamla karşı-
lık verdiği belırtilerek.
"Dinci olduğunu söyle-
yenler de halkı kandır-
maya ve zamma başvur-
muştur; sosyal demok-
ratiann ortakolduğu hü-
kümetler de aynı yolda
ilerlemektedir. Bütün ke-
simlerin vergilendirüme-
si gibi daha gerçekçi çö-
zümler beklerdik'" dendı.
Türkiye Kamu-Sen
Genel Başkanı Resul
Akay, halkın. memurlan
akaryakıta yapılan zam-
dan sorumlu tuttuğunu
ileri sürerek, "55. hükü-
met kaşıkla verdigini
kepçeyle almıştır." dedi.
DISK Genel Sekreterı
Kemal Daysal. yeni hü-
kümetin petrol ürünleri-
nin rafineri çıkış fiyatla-
nna yüzde 32'ye varan
oranlarda zam yapmasını
eleştirdı ve "iktidar bir
eliyle verdigini, hem de
fa/lasıyla alıp götürdü"
dedi. "
Genel-lş3No'luŞube
Başkanı Mevsîm Gürie-
vik. daha 7. ayın başla-
nnda yapılan zamdan 15
gün sonra yüzde 32 ora-
nında bir zam daha yapıl-
masının, Türkiye'yi eko-
nomik bir kaosa götüre-
ceği uyansında bulundu.
Kamupersonel düzenideğişiyorANKARA (Cumhuriyet Biirosu) -
Başbakan Mesut Yılmaz'ın talimatıy-
la devlet personel rejimini yeniden dü-
zenleyen reform taslağı, ilgili bakanlık-
ların görüşüne sunuldu. Yeni düzenle-
meye göre. kamuda çalışan kadınlara
verilen doğum izni 16 haftaya çıkanla-
cak. Memurlann yıllık izinleri ilk 10
yıla kadar 18 günle sınırlandınlacak.
Dev let Personel Başkanlığı'nın bağ-
lı olduğu Dev let Bakanı Hikmet Sami
Türk'ün, personel rejiminin yeniden
düzenlenmesı çalışmalannın bir an ön-
ce tamamlanması talimatını verdiği
öğrenildi.
Yeni taslakta, rnaaş sisteminin. te-
mel ücret. görev ücreti ve hizmet taz-
minatı adıyla yeniden düzenlendiği, en
düşükmemurmaaşınm 45 milyon lira-
ya çıkanldığı öğrenildi Taslakta. me-
murlara sendika hakkı. göreve başlan-
gıçta lise mezunları için 30, yükseko-
kul mezunları için 35 yaş sının getiri-
liyor.
Refonn taslağı ile uygulamaya ko-
nulması planlanan diğer bazı düzenle-
meler şöyle:
- Üst düzey bürokratlar. aynı görev-
de en fazla 10 yı! kalabilecek.
- Fazla çahşma ücreti. saat başına te-
mel ücret ve görev ücret toplamının
160'ta bıri olarak ödenecek.
- Memurlar ve diğer kamu çauşan-
lan. kendileriy le. eşlerine ve velayetleri
ahındaki çocuklanna ait taşınır ><e ta-
şınmaz nıallar. alacak ve borçlan hak-
• Devlet Personel
Başkanlığı'nın bağh olduğu
Devlet Bakanı Hikmet Sami
Türk'ün, personel rejiminin
yeniden düzenlenmesi
çalışmalannın bir an önce
tamamlanması talimatı
verdiği öğrenildi.
kında mal bildiriminde bulunacak. Üst
veorta kademeyöneticileri göreve atan-
dıklan ve görevden alındıklan tarihle-
ri izleyen 1 ay içinde ay rıca mal bildiri-
mi yapacak.
- Lojmanda oturmayan devlet me-
murlanna, en yüksek temel ücretin se-
kizde biri oranında konut yardımı ya-
pılacak. Eşlerden her ikisi de kamu
göreviisi ise bu yardım yüzde 5O'şer
olarak uygulanacak.
- Memurlar ve diğer kamu görevli-
lerine. çahşmayan ya da ücretsiz izne
ay nlan eşleri için en yüksek temel ücre-
tin yüzde 7'si. 7 yaşına kadar olan ço-
cukları için yüzde 10'u. bu yaştan son-
ra yüzde 5'i oranında aile yardımı öde-
necek. Ikiden fazla çocuğa yardım ve-
rilmeyecek.
- Kamu görevlilerine. doğum sıra-
sında en yüksek temel ücretin yüzde
10'u kadar doğum yardımı yapılacak.
- Doğum izni. doğum öncesi 4 hafta-
ya. doğum sonrası 12 haftaya çıkacak.
Eşin doğum sırasında veya sonradan
ölümü halinde babaya çocuk 12 hafta-
lık oluncaya kadar izin kullandınlacak.
- Memurlara. yaşamsal durumlarda
ana. baba. eş ve çocuklarının yataklı
tedavı kurumlarında yatarak tedavi
gördükleri sırada 6 ayı geçmemek üze-
re izin verilecek.
-10 yıl \e daha az hizmeti olanlara 6
ay. 10 yıkian fazla olanlara 12 aya ka-
dar ay lık ücret ve özlük haklanna do-
kunulmaksızın hastalık izni verilebile-
cek. Kanser, verem ve akıl hastahklan
gibi hastalıklarda bu 18 aya kadar çt-
kacak.
- 1 ile 10 yıl arasında hizmet süresi
olan memurlar 18, hizmet süresi 10 yı-
lı aşanlar da 28 çalışma günü izin kul-
lanacak. Radyoaktif ışınlarla çalışan
personele aynca 20 çalışma günü izin
verilecek.
- Genel Sağlık Sigortası yürürlüğe
girene kadar memurlar ve diğer kamu
görevlilerinin aylık ücrederinin yüzde
l'i oranında sağlık primi kesilecek.
Özel sağlık sigortası y aptıranlar, istek
halinde bu primin yalnızca EmekliSan-
dığı payını ödeyecek. Ancak bu kişikr,
kurumlarınca sağlanan tedavi yar-
dımından yararlanamay acak.
- Memura eş ve çocuklannın ölümü
halinde en yüksek temel ücret. ken-
disinin ölümü halinde vârislenne temel
ücretin 2 katt ölüm yardımı ödenecek.
Kendilerinın ölümünde nakil dahil ce-
naze gıderleri de kurumlarınca kar-
şılanacak.
PeÜas'ta 950 işçi greve çıktı
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) - Petrol-lş Genel Başkanı Bay-
ram Yıldınm. Petlas'ı alan Kom-
bassan'ın satış sözleşmesınden do-
ğan yükümlülüğü yerine getirme-
mek için imzalanacak toplusözleş-
menin yürürlük tarihini 1 marttan 9
mayısa çekmeye çalışması nede-
niyle greve çıktıklannı bildirdi. Yıl-
dınm. Özelleştirme ldaresı Başkan-
lığı'nın (ÖİB) da uyuşmazlığın gi-
denlmesıne yardımcı olmadığını.
işverenin yanında yer aldığını kay -
detti. Petlas'ta çalışan yaklaşık 950
işçi dün greve çıktı. Petrol-lş Genel
Başkanı Yıldınm. dün yaptığı ya-
zılı açıklamada, işverenin kazanıl-
mış haklan dahi tanımak isteme-
mesi nedeniyle greve çıkıldığını be-
lirterek. "İşveren 1 Mart 1997 olan
toplusözleşme döneminin bu baş-
langıç tarihini 9 Mayıs 1997'ye çe-
kerek toplu iş sözleşmesinden do-
ğan y ürürlük tarihi ile imza tarihi
arasında biriknıiş ücret ve yine la-
dem ve ihbar tazminat farklannı
ödemek istememektedir" dedi.
Kombassan bir önceki dönem top-
lusözleşmede belirlenen yürürlük
tarihini uyuşmazlık haline getinr-
ken. ÖİB'nin de ışverene yardımcı
olduğunu savlayan Yıldınm, şunla-
n bildirdi:
Kombassan'a tepki
~ kombassan Holding çalışma
yaşamında az görülen bir biçimde
Petlas'ta 25 temmuzdan itibarcn lo-
ka\t uygulama karan almıştır. İşve-
ren bu karan ile yalnızca sendikalı
değiL sendikasız çahşanlara da üc-
ret ödemeden. işyerine nıüteahhit-
taşeron işçileri ile yeni teknoloji
montajı yapmayı tasarlamaktadır.
İşverenin bu tav n, kasten uy uşmaz-
bğa ve greveyol açtığınu çalışma iliş-
kUerinde kötü niyet olarak adlandı-
nlan bir anlayış içinde olduğunu or-
taya koymaktadır. Haklı talepleri-
miz kabul edilinceye değin de bu
mücadelemizin süreceğinden kim-
senin şüphesi olmasın."
Liman-lş Sendikası da. dün y ap-
tığı yazılı açıklamada. Petrol-lş
Sendikasf nın Petlas'ta başlattığı
gTevi desteklediklerini bildirdi.
İZZETTİN ÖNDER
Özelleştirmenin
Sermaye-İnsan Boyutu
Tarıh sahnesinde çok öncelerı degörülmüş olmak-
la beraber, 1980'lerde çok bilinçli bir ıçerık, fakat ay-
nı derecede bıiinçli bir ambalaj kılıfı içinde topluma da-
yatılan özelleştirme. geçen hafta da belirttiğım gibi, ke-
sinlikle ekonomide etkinlik sağlama ya da başka tür
bir rasyonel uygulama aracı olmayıp sermayenin da-
yattığı ıdeolojik bir dönüşüm uygulamasıdır. Bu nite-
liğı ile özelleştirme; sermayenin kendı çıkarına yöne-
lik olarak belirli tarihsel aşamada topluma dayattığı bir
politikadır. Bu genel ifadeyı parçalarsak şu unsurlar-
dan oluştugunu görürüz: (1) Özelleştirme, toplumsal
değil, sermayenin gereksinimmden ortaya çıkmıştır;
(2) Özelleştirme, bu nıtelıği ile belirli ekonomik koşul-
iarda ortaya çıkmıştır; (3) Srfır esaslı bir uygulama olan
özelleştirmenin yararları sermayeye yönelık olduğun-
dan. temelde özelleştirme özel kesimden kaynak tır-
tıklama politikaları bütünün bir aracıdır. Işte bu özel-
lıklerden dolayı, 1980'lerde netleşerek tarih sahnesi-
ne çıkan özelleştirme politikası. net yatırım ve üretimi
aynı hız ve derecede yükseltmeden, sermaye lehine
pay tırtıklama aracıdır ve bunun sonucunda da ser-
maye-dışı tüm ekonomtk ajan ve katmanlart bastırma
ve erıtmeye yönelik bir politikadır. Bu nedenle özel-
leştirme, bırtürcanavar-sermayenin toplum üzerinde
gerçekleştırdiğı bir operasyondurveyine aynı neden-
le. özelleştirme sadece sermaye-dışı kesımlere karşı
degıl, fakat tüm insanlığa yönelik bir saldındır.
•••
Günümüzde özelleştirme ile netleşen canavar-ser-
maye saidınsının niteîiğini anlayabılmek için, bu ca-
navarın tarih sahnesmdeki hırçın ve bazen görüntü-
de-sevımlı yuzlerini kısaca görmek gerekmektedir.
Sermayenin bir üretim aracı olarak tarih sahnesine
çıkması. dünya iktisat tarihının miladını oluşturmak-
tadır. Bu süreçle. insanlığın örf, âdet. gelenek, ahlak,
din vb. gıbı sosyal kurumları çok büyük bir değişim
geçırmiş ve sermaye guçlendikçeonunemnnegırmış-
tir. Devlet denen sosyo-polıtik kurum da aynt süreçte
nitelik değiştırerek sermayenin hizmetkân konumun-
da, farkh aşamalarda farklı bıçımlerde sermayeye hiz-
met etmiştir. Kapitalizmin ılk aşamalarında. sermaye-
nin görelı gücü henüz ufak ıken. devletin hacminın kü-
çük olması arzulanıyordu. Çünkü henüz ıç piyasaya
yönelmemiş olan sermaye, devlet aracılığı ile kaynak
ermme politikalarını geliştirmemıştı. Bu donemlerde
yürürlükte olan sömurgecilık politikaları, kapitalist dev-
letlerin emrine iç olanaklardan çok, sömürgeleştirilen
topluluk olanaklannı sunuyorlardı. Bu donemlerde
devlet güçlerı de sömürge oluşturma amacına hizmet
edıyordu.
Sömürge olanaklarının daralması, sıstemı bir yan-
dan harp ve krizlere sürüklerken. diğer yandan da ka-
pitalist vantuzlann sıstem ıçine yöneltilmesine neden
oldu. Zira sorun, köle emeğı ve hammaddeyi aşmış,
paralı pazar bulma aşamasına gelmiş ıdi. Bu oluşum,
devletin ışlev ve politikalarını da değıştirerek serma-
yeye yönelik kredı olanakları yaratılması. vergı yükle-
rınin hafifletilmesi ve gıderek büyüyen açık bütçe uy-
gulamalarına dayalı sosyal devlet politikalarının geliş-
tirılip devreye sokulmasına yol açtı. Bu polıtıkalar ser-
mayeye fazla yük olmadan, hem maddi hem de ide-
olojik alanda sermayeye katkı yaptı. Kapitalizmin ilk
aşamalarındakı sermaye-ınsan ilişkisi. sermaye-hâ-
kim merkezlerfle oluşturulan klasik ve neo-klasik te-
ori ile anlatılabilir nitelikte ıdi. Dışta sömürge ile bes-
lenen sermaye, içte demokrasiyi yaşatabılıyordu. ik-
tisat ve ahlak teorisyenleri de kapitalizmin nasıl kan
ve msan üzerinde yükseldiğini algılayamadan (çünkü
bu olaylar çevrede gerçekleştirilıyordu), içeride libe-
ralizm ve demokrasinin esaslarını tartışıp geliştiriyor-
lardı (çünkü bu sonuçlar ise içeride gerçekleştirilme-
ye çalışılıyordu). Sosyal devlet yanlısı ünlü teorisyen-
ler ise, uyuşturucu ve geçiştirıci kurallan geliştirmek-
le meşgul idi. Çünkü bunlar, sermayenin krızı karşı-
sında toplumu uyuşturup sorunlan ise geçiştirmeye
çahştılar. Bu ekol. sorunlann köküne inmedi, inemez-
dı de! Zıra sermaye buna izin vermezdi. Çünkü bilim
onun emrınde idi. aynen bugün kısmen olduğu gibi!
• • •
Özelleştirme, temel felsefesi ıtıbarıyla. toplumsal
kararlarda sermayenin hâkımiyetinın oluşturulması
bıçıminde tanımlandığında, tarih boyunca sermaye
büyümesi ile nasıl devleti, toplumu ve tüm kurumlan
ve hatta bılim hayatını etki altına aldığınm görülmesi
ile anlam kazanmaktadır. Bu gelişim. insan kökenli
karar süreçlerinın sermaye tarafından ele geçirilme
tarihini oluşturmaktadır. Günümüzdeki görüntüsü ile
özelleştirme ise kararların sermaye tarafından veril-
mesı şeklınde ıfadesıni bulan bir tarihsel sürecın. da-
ha açık ve yoğun bir biçimde yaşandığı kesiti ser-
gilemektedır. Bu yönü ile gunümüz oluşumları ser-
maye-ınsan çatışmasını çok açık bir biçimde yansıt-
maktadır.
Haftaya, günümüz koşullarındayoğunlaşarak özel-
leştirme biçımınde topluma yansıyan sermaye-insan
çatışmasını daha net hatlarla tartışmamız dileği ile...
Vergide en yüzsüzler
!Ü
1-Hatay
2-lstanbul
3-lstanbul
4-fetanbul
5-Ankara
6-izmir
7-Sivas
8-Adana
9-Zonguldak
10-Malatya
11-Kocaeli
12-Bursa
13-Eskişehir
14-Antalya
15-avas
KİŞİ VE KURULUŞ ADI VERGİBORCU MİKTARI (Bin TL)
tedemir
İSKİ Genel Md.
TCDDlşl.Gn.Md.
İETTGaMd.
TCDD işl. Gn. Md.
TCDD Gn. Md.
TCDD 4. Böl Baş. Md.
TCDD 6. "
TTK Üzülmez Mües. Md.
TCDD 5.1. Baş. Md.
Izmit Böyükşehir Bld.
Marmara Bir. Zey. Koop.
Tütomsaş
UlturTurlş.A.Ş.
TCDD TüdemsaşA.Ş.
12.670.511.239
7.889.997.219
6.330.250.295
5.890.352.592
5.486.367.521
4.282.909.312
3.146.143.185
3.116.718.328
2.993.871.815
2.661.923.426
2.451.909.532
2.398.738.223
2.309.306.809
2.251.083.242
2.067.200.105
ANKARA (AA)-Türki-
ye genelinde vergi borçlu-
lan sıralamasında ilk sıra-
yı 12trilyon670milyarli-
rayla tskenderun Demır
Çelik aldı. Hk 50 sırayı alan
fırmalar da bellı oldu.Ver-
gi borçlulan sıralamasında
ikinciliği ise 7 trilyon 889
milyar 997 milyon 219 bin
lıra ile İSKİ Genel Müdür-
lüğü aldı. Türkiye'nin ver-
gi borçlan sıralamasında
ilk 50 arasında ağırlığın
kamu kurumlannda oldu-
ğu gözlendi. Listede
TCDD ve belediyeler üst
sıralarda yer ahrken. 1 tril-
yon 320 milyar vergı bor-
cu ile Ramis Gün ve 558
milyar 776 milyon lira ile
Veyis Kafarlı da ilk 50 ara-
sına girdiler.Türkiye gene-
linde ilk 50de yer alan
TCDD ve bağh kuruluşla-
nnın toplam 31 trilyon 615
milyar 678.8 milyon lira
vergi borcu olduğu belir-
lendi. Vergi borcu bulunan
beledıyeler arasında ise ilk
sırada 2 trilyon 451 milyar
lira ile tzmıt Büyükşehir
Beledıyesı geldı. Istanbul
ilinde en yüksek vergı bor-
cu bulunan ilk lOmükellef
şöyle:
Teşhir de utandırmadı
• Teşhir işleminin vürütüldüğü ilk iki
yılda: ismi. açıklananlar arasında borcunu
ödeyenlerin oranı çok düşük kaldı.
ADANA (Cumhuriyet önüne asılan listelerle ilan
İstanbul'da ilk 10
Adı Soyadı Unvanı
İSKİ Genel Müdürlüğü
Devlet Demir Yol.lş.Gen.Müd.
Borç miktan (TL)
7.889.997.219.000
Ifc 11 üenel Müdürtüğu"
lmpexbank Türkiye lth.lhr.Ban.A.~
Marmara Bankası AŞ
K.Çekmece Betediye
Conso! Dış Tic.Turizm A!JlŞ 11
ıBel^mınönü Bel.Başk. Hes.lşl.Müd.
Uçer Boya Apre Teks.San.Ltd.ŞtTUçer
CinaıCihan Elek.San.AŞ
5.890.352.592.000
1.468.170.826.000
1.429.626.004.000
T.090.335.302.000
1.012.614.224.000
871.565.146.0ÖÖ
861.713.111.000
848.196.104.000
Güney İlleri Biirosu) - Ka-
muoyunda "vergi yüzsüz-
leri' olarak bilinen. \ergı
borçlannı ödemeyen mü-
kelleflerin isimleri. liste-
ler halinde açıklanarak
teşhir edilmeleri uygula-
masından beklenen sonuç
alınamadı. Teşhir işlemi-
nin yürütüldüğü ilk iki
yılda: ismi, açıklananlar
arasında borcunu ödeyen-
lerin oranı çok düşük kal-
dı. Bir önceki yıla aıt ver-
gi borcunu ödemeyenle-
rin teşhir edilmesi uygula-
masının ilk kez 1995'te
yürürlüğe konulduğunu
anımsatan Adana Defter-
dan Sûleyman Toyan,
1995vel996'daeldeedi-
len sonuçlann istenilen
düzeyde olmadığını belir-
terek şunlan söyledi:
"İlk uygulamada, 1994
yılına ait 200 milyon lira-
nın üzerined vergi borcu
bulunan mükellefler teş-
hir edildi. Bu durumdaki
mükellef sayısı il genelinde
977 kişi, toplam borç tuta-
n da bir trilyon 175 milyar
lira idi. İsinîler, 1995 Tem-
muzu'nda vergi daireleri
edildi. 1996 Haziranı'na
dek geçen bir yıl içinde bu
kişilorin 294'ünden sadece
113 milyar 304 milyon lira
tahsil edilebildi. Yani tah-
silat yüzde 10 düzeyinde
kaldı>
Defterdar Toyan.
1996'da toplam borcu 3
trilyon 331 milyar lira
olan 288 kışinm ilan edil-
diğini vurgulayarak
u
Bir
milyar liranın üzerinde
borcu bulunan mukeüef-
lerin adının açıklanması
öngörülmüştü. Bir yıl içe-
risinde 288 borçlunun
124'ünden 244 milyar lira
tahsilat sağlandı. Bu ra-
kamlar yeterli değil" de-
di.
Uygulamanm caydırı-
cılıktan uzak kaldığına
dikkat çeken Defterdar
Sûleyman Toyan. "L'ygu-
lamaya başladığımız za-
man, listeler asıldığında
vergi dairelerinin önünde
kuyruklar oluşacağını,
isimleri açıklananlann
borçlannı ödemek için ya-
nşacağını düşünmüştük.
Beklediğimiz olmadı" di-
ye konuştu.
Hazinenin yeri belli.
Hazine Bonosu alırken Esbank'ı mutlaka arayın.
Yüksek verimden yararianın.
Basit Faiz (Brüt): % 115,21
Vade Tarihi: 10 Haziran 1998 (329 gün)
B ESBANKSatışlar, Esban .' yıel Mudurlugu'nde ve tum Esbank şubeiennde...
Genel MudurlukTel: (v. i'2) 251 72 70 (19 hat), 252 74 01. 249 10 33. 249 34 52