Katalog

18 MAYIS 1997 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 ?7; 9.ULUSLARARASI TİYATRO FESTİVALİ YARIN BAŞLIYOR Perdeler yddızlarla açıhyorHANDAN ŞENKÖKEN 9. Uluslararası TiyatTO Festivali bu yıl "iktidar ve şiddet" temasıyla gerçekten görkemli bir program ve Avrupa'nın en önemli topluluklannı sunuyor: Ingilİ2 Ulusal Kraliyet Tiyatrosu, Berliner Ensemble ve Piccolo Tiyatrosu'nun yanı sıra VVeimar Devlet Tiyatrosu, Hebbel Tiyatrosu.... Uluslararası alanda çığır açmış ve ekolleşmiş tiyatrolann yapımlanyla birlikte Ian Holm, Ismael Ivo, Hanna ScbyguDa ve Martin Wuttke gibi ünlü yorumcular da konuk olacak festivale. Shakespeare, Dans Tiyatrosu, Heiner Müller festivalin başlıklannı oluştururken, geçen yıl 'Persephone' ile tiyatroseverleri büyüleyen Robert Wilson, bu kez yarattığı tıyatroyu anlatacak. Yine bu yıl kuruluşunun 25. yılını kutlayan tstanbul Kültür ve Sanat Vakfi tarafından düzenlenen Tiy_atro Festivali, ilk kez 'Onur OdüDeri' veriyor. Onur ödülleri çağaaş tiyatronun ustalanndan Giorgio Strehler'e, Türk tiyatrosunun ustası Yıldız Kenter'e ve bu yıl kuruluşunun 50. yılını kutlayan ve dünyanın sayılı tiyatrolanndan Piccolo Teatro di Milano-Teatro D'Europa'ya verilecek. Yann aksam gerçekleşecek Atafürk Kültür Merkezi'ndeki açıltşa ünlü sanatçı Diana Rigg konuk olarak katılacak. tngıliz Kraliçesi tarafından şövalye unvanıyla taçlandınlan bu büyük sanatçı, Istanbul Kültür ve Sanat Vakfi'nın 25. yılını kutlamalan çerçevesinde verdiği onur ödülünü devlet sanatçısı Yıldız Kenter'e sunacak. Açıhş 'OtheUo' üe Festivalin açılışı Ismael Ivo ve John Kresnik'in yorumuyla görsel şölene dönüşen Shakespeare'in ünlü trajedisi 'OtheOo' ile yapılacak. Ismael IvaÇans Tiyatrosu, Othello'yu IvQÎmm ça^laş yorumuyla > \,,, beden dili kullanarak sunacak. On yerli oyunun yer aldığı festivale bu yıl ilk kez özel tiyatrolar 'proje bazmda' çalışmalarla katılıyor. Tiyatro Festivali, Istanbul Kültür ve Sanat Vakfi'nın 25. yıldönümünü kutlamasına Yıldız Kenter'in yorumladığı 'Maria CaOas, Master Class' oyunla gönderme yapıyor. Örtaoyuncular, 'Haldun Taner Kabare' ile ölümünün 11. yılında Haldun Taner ustayı yeni kuşaklarla buluşturmayı amaçlıyor. Kum-Pan-Ya 'Everest My Lord\ 5. Sokak Tiyatrosu 'O SalT, Bilsak Tiyatro Atölyesi 'Park Yapılmaz', Dostlar Tiyatrosu 'Simyaa', tstanbul Şehir Tiyatrolan 'Bir Ata Kralhgım'. tstanbul Devlet Tiyatrosu 'Kadınlardan Konuşahm", Ankara Sanat Tiyatrosu 'Otobüs', Ankara Devlet Tiyatrosu da 'Kuvayı MiDiye Destanı' ile tstanbul'un çeşitli mekânlannda tiyatroseverlere kaçınlmaması gereken bir şölen sunacak 15 gün boyunca. Festivalin yönetmeni Dikmen Gürün ile konuştuk: 1- Tiyatro Festivali 9. yüında gerçekten müthiş bir program sunuyortiyatroseverlere.Hem dünya tiyatrosunun klasikkşmiş prodüksiyonlan, hem de çarpıcı ve yankı uyandıran yaprtiannı bir arada izleme olanağımız olacak. "Çıtanın her yıl giderek yükseldiği"nin açıkça gözlendiği programın yanı sıra arük tiyatro festivalinin de bir sponsoru var bu yıL Dünyamn belli başta tiyatro festivallerinden birine dönüşecek olan 9. Uluslararası Istanbul Tiyatro Festrvairnin programını nasıl oluştudunuz? Ian Holm, Ismael Ivo. Martin Wuttke, Hanna Schygulla gibi ünlü yorumculann gelmesi nasıl gerçekleşti? Programın ağır toplan kimler? Bütçe bu yıl ne kadar? 'Sponsorumuz var' DtKMEN GÜRÜN- Ingiliz Ulusal Kraliyet Tiyatrosu, Berliner Ensemble, Piccolo gibi tiyatrolar. zaten kaç yıldır peşiode oldugumuz topluluklardı. Ama, bunlar çok kolay turneye çıkan gruplar değiller. Hepsinin tstanbul'da aynı zamanda toplanıyor olması, elbette ki çok güzel bir olay. Tiyatro Festivali artık yurtdışında adından söz ettiren bir festival olma yolunda. Tabii bu gelişme böylesi hoş buluşmalan daha kolaylaştınyor. Bu yıl çok pınltılı bir yıl ama geçen yıllara estival bu yıl görkemli bir program ile Avrupa'nın en önemli topluluklannı sunuyor: îngiliz Ulusal Kraliyet Tiyatrosu, Berliner 9.UIÜSURARASI İSTANBÜL TİYATRO FESTİUALİ 7an Holm, Ismael Ivo, Hanna Schygulla ve Martin Wuttke gibi ünlü yorumcular da konuk olacak festivale. Tiyatro Festivali bu yıl ilk kez 'Onur Ödülleri' veriyor: YıldızEnsemble ve Piccolo Tiyatrosu'nun yanı sıra YVeimar Devlet Kenter, Giorgio Strehler ve Piccolo Tiyatrosu. Tiyatrosu ve Hebbel Tiyatrosu... Ünlü oyuncu Diana Rigg de festivalin konuğu. 1) Dostlar Tîyatrosu 'Simyaa', 2) Ces Gelabert-Azoppardi Dans Tiyatrosu 3)lngiliz Ulusal Kraliyet Tiyatrosu-lan Holın 4) Kum-Pan- Ya 'Everest My Lord' 5) Giorgio Strehler 6) Diana Rigg 7) 'Maria Cauas-Master Class' Yüdız Kenter 8) Martin Wuttke da bakacak olursanız çok önemmli isimler ilk kez festival aracılığıvla geldi Türkiye'ye. Stephane Braunschvveig, bugün Avrupa'nın en önemli yönetmenlerinden biri. Son yıllarda Edinburgh ve Paris festivallerinde ya bir oyunu ya da operası yer alıyor. tki yıl önce bizim festivalimizde yer aldı. "Doktor Faustus ya da Şeytanın Paltosu" ile. Aynı şekilde, Romen yönetmen Silviu Purcarete, şımdilerde tiyatro dünyasınm gözbebegi. O da festıvalimizdeydi "Kral Ûbü ve Macbeth'den Sahneler''le, Robert \\ ilson, Heiner Göebbels, Yuri Lubimov. sanat dünyasının büyük isimleri. Türk tiyatro izleyicisi bu yaratıcılarla da Tiyatro Festivali aracılıgıyla buluştu. Kurum olarak bu çizgıyi sürdünneye dikkat ediyoruz. Bu yılın ilkleri de tngiliz Ulusal Kraliyet Tiyatrosu, Berliner Ensemble, Hanna Schygulla. tsmael tvo ve onun koreografı Johann Kresnik ile Piccolo Teatro di Milano. Bu yıl festival sponsorumuz var. Bizi her yıl gösteri bazmda destekleyen Türk Henkel. bu yıl da festival sponsoru oldu. 2- İngiliz Ulusal Tiyatrosu, Sir Richard Eyre'nin yorumuyla, üstetik "Yüzvılın en iyi Lear yorumcusu" olarak nitelendirilen Ian Holm ile birlikte 'Kral Lear'ı sahneleyecek İstanbul'da. Avrupa sahnelerinde bu yd büyük yankı uyandıran bu prodüksiyonu nasıl getiriyorsunuz? "Kral Lear"in tngiltere dışında ilk adımı Türkiye oluyor. Davetimizi çok olumlu karşıladılar. İstanbul'a gelerek mekânlan gezdiler ve Aya trini onlan adeta büyüledi. Zor bir prodüksiyon. Tekniği çok yüklü. Eğer Castrol \e İngiliz Kültür Merkezi yanımızda olmasalardı maddi açıdan çok daha fazla zorlanırdık. 3- "İstanburda Berlin" projesi Berliner Ensemble, Cesc Gelabert - Azzopardi "tstanbul'da Berlin" projesi kapsamında geliyorlar. Aslında bu tür projeler her ülkeyle gerçekleştirilebilse ne kadar olumlu sonuçlar çıkar ortaya. 4- Bu yıl ilk kez özel tiyatrolarla 'proje bazmda' çahşmalar gerçekleşecek. Vakfin kuruluş yıldönümü, Yıldız Kenter'in 'Maria Callas, Master Class' oyunuyla kuüanacak festivalde. Örtaoyuncular da 'Haldun Taner Kabare"vi sunacak. Öteki T-f ı\ iyatro Festivali'nin yönetmeni Dikmen Gürün, festivalin artık yurtdışında adından söz ettirdiğini ve bu yılın çok 'pınltılı' bir yıl olduğunu vurguluyor. kapsamında Berliner Ensemble ve Cesc Gelabert Dans Tiyatrosu geliyor festivale. Dans tiyatrosunun iki büyük ismi Ismael Ivo ve Johann Kresnik'in yanı sıra Martin Wuttke'den Arturo L'i yorumu izleyeceğiz. İngiliz Ulusal Kraliyet Tiyatrosu ve Piccolo Tiyatrosu dışında ağırlık Alman tiyatrosu üzerine mi yoğunlaşıyor bu yıl? Evet, ağırlık Almanlarda bu yıl. Ismael Ivo Dans Tiyatrosu, projeler neier? Diğer projeler: Kum - Pan - Ya'nın Cihangır Parkı'nda oynayacağı "Everest My Lord r ve Antalya 5. Sokak Tiyatrosu'nun Zarifi'de oynayacağı "O Salı". 5- Diana Rigg festivalin konuğu olarak geliyor. tngiliz Tiyatrosu'nun bu usta oyuncusunu gelecek yıllarda sahnede izleyebilecek miyiz? Umuyoruz. Onunla birlikte Almeida Tiyatrosu'nun sanat direktörü Jonathan Kent de geldi. Önemli bir yönetmen. pek çok oyunda birlikte çalışmışlar. Son olarak da "Kim Korkar Hain Kurttan" da. Diana Rigg "Medea" ve "Cesaret Ana"dan sonra bu oyunla da çok iyi eleştiriler aldı. Çok isteriz Diana Rigg'in önümüzdeki yıl gelebilmesini festivale. 6- Geleneksel tiyatro sahnelerinin yanı sıra oyunlann sergileneceği -Zarifi, Joyport, Cihangir Parkı gibi- farklı ve ilginç mekânlar da söz konusu_ Evet, festivalde her yıl ilginç mekânlar oluyor. Bu da ayn bir boşluk. 7- Geçen yıl Ute Lemper'den büyüknmiştik. Bu yıl da Hanna Schygulla özel bir gösteriyle kaölıyor. Böyle sürprizieri sürdürecek misiniz? Evet. benzeri sürprizlerimiz olacak. Hatta gelecek yılın sürprizi, eğer bir aksilık olmazsa hazır bile. 8- Bu yıl oldukça yoğun ilgi var, giselerde kuyruklar oluşuyor. Izleyicilerin çoğunluğu kimler? Bizim izleyici potansiyelimiz genç. Ama. bu yıl daha farklı kesimlerden de izleyicimiz olacak. Bu arada, bilet fiyatlanna biraz değınmek isterim. Fiyatlarımızı çok düşük tuttuk ki herkes bir "Kral Lear^i veya "Arturo Ui"yi izleme olanağı bulabilsin. "Lear" tngiltere'de 18-20 pound. burada ise 1.500.000 lira. Öğrencı fiyatımız ıse 750.000. Diğer oyunlarda öğrenci biletleri bunun da altında. 9- Bu yıl ilk kez Tryatro Onur Ödülü veriyorsunuz. Bu ödüllerin ilk sahipleri, Türk Tiyatrosu'nun büyük ustalanndan Yıldız Kenter ve çağdaş tiyatronunu ustası Giorgio Strehler alacaklar. Önümüzdeki yülarda da bu ödüDer sürecek mi? Neye göre saprjyorsunuz bu kişfleri? VHlson'un konferansı Her yıl verilecek Tiyatro Onur Ödülü. Yıldız Kenter sadece oyunculuk gücüyle değil, yönetmenliğiyle, elli yıla yakın bir süredir sürdürdüğü eğitmenliğiyle tiyatromuza büyük katkılan olan bır sanatçı. Giorgio Strehler ise çağımız tiyatrosuna yaratıcı gücüyle damgasını vurmuş ustalardan biri. Bu yıl biliyorsunuz Piccolo Tiyatrosu 50. yılını kutluyor. Bu nedenle de başan dolu 25 yılı geride bırakan bir kurum, tstanbul Kültür ve Sanat Vakfı; başanlarla ördügü 50 yılı geride bırakan bir başka kuruma, Piccolo Teatro di Milano'ya Onur Ödülü verecek. 10- Robert VVilson geçen yıl ' Persephone' üe olağanüstü bir açıhş yapmışn festivale. Bu yıl da sadece kendi tiyatro anlayışı üzerine iki buçuk saatlik bir sunum gerçekleştirecek. Geçen yılın izlenimleri \V ilson'u böyle bir çalışmaya mı yöneltti? Robert Wilson bu yıl festivalimize 'Hamlet' ile katılmak istedi. Böyle bir teklif bizi elbette ki çok memnun etti, ama ne yazık ki onun gelebileceği tarihlerde AKM Büyük Salon'da Devlet Senfonı Orkestrası'nın konserleri vardı ve 'Hamlet' başka bir mekânda olamayacağı için üzülerek durumu kendisine açıkladık. Böyle bir sunum yapıp yapamayacağını sorduk. Kabul etti. Gelecek. konferansını verecek ve ertesi sabah da erkenden gidecek. Bu kadar yoğun programı içine Istanbul'u alması. geleceğe dönük çok güzel bir işaret. O kadar ilgi çekici çalışmalan var ki... Bu yıl Paris Sonbahar Festival i'nde François Chat projesini gerçekleştirecek. 1998 Salzburg Festivali içm "Danton'un Öhımü"nü yapıyor. Phillip Glass'la bir opera çalışması ilerlemekte. "Ötöm, Yılam ve Detroit IU" 1999 Weimar Festivali için Lincoln Center, Schaubühne Berin, Hebbel Tiyatrosu ve Theater der Welt ortak yapımı olacak. Biliyorsunuz. Hebbel Tiyatrosu onun çalışmalannı sahneleme şansını yakalamış ender tiyatrolardan biri. Bu yıl bize gelen Cese Gelabert- Azoppardi Dans Tiyatrosu da bir Hebbel prodüksiyonu. Yine Robert Wilson"a dönecek olursak, onun "Çahşmalar 1967-1995"i sunması sanatçıyı tanıyanlar için bir bellek tazelemesi olacak, tanımayanlar ıçinse tanımak yolunda bir küçük adım. Ağırfak dansta 11- tki yıidır ilgi çeken atölye çalışmalannı sürdürüyorsunuz. Bu yılld konu ne olacak? Bu yıl atölye çalışmalannda ağırlık dansa verildi. Cese Gelabert'in "Beden ve Dans" çalışması üç gün sürecek. Dans eğitimi almış, dans çalışmalan yapmış sanatçılara yönelik bir etkinlik. Başvuru çok olduğu için sanatçı bir eleme yapacak herhalde. Atölye çalışmalanna çok yoğun bir ilgi var. 12- konferans ve sergUerde nelervar? tlk Konferansımız Prof. Cevat Çapan'ın; "Bitmez Tükenmez Shâkespeare". Haldun Taner ustamız üzerine bir sohbet toplantımız olacak. Konuklanmızdan biri Ferhan Şensoy. Biliyorsunuz, "Arturo Ui" Heiner Müller'in ilk Brecht rejisi ve son çalışması. Biz de bu bağlamda bir Heiner Müller retrospektifi düşündük. Sanatçıyı daha iyi tanıtabilmek amacıyla video gösterisinin hemen ardından onunla çok yakın çalışmış olan bir dramaturg da konferans verecek. Bu etkinliğe Martin Wuttke'nin de katılma ihtimali var (söz vermedi). Az önce dediğim gibi, Piccolo'nun 50. yılı bu. O nedenle de hem Strehler'le birlikte çalışmış hem de tiyatroyu çok yakmdan tanıyan M. Mattia Giorgetti "Piccolo'nun 50 Yıh" başlıklı bir konferans veriyor. Brecht Afişleri sergimiz var 19 mayıs- 31 mayıs tarihleri arasında. 'Altın Palmiye'yi Deneuve verecek • Catherine Deneuve ünlü Fransız yıldız, 50. yılın onuruna Altın Palmiye'yi kazanana ödülünü bugün takdim edecek. • Ferzan Üzpetek'in Cannes Film Festivali Özel Bölümü'nde göstenlen fılmi 'Hamam', Fransız Sinema Gazetecileri Ulusal Sendikası'nın özel ödülünü aldı. Sendika, üyeleri arasında yaptığı oylamada, rekor sayılabilecek bir süre içinde Cannes Festivali'nin resmi olmayan ilk ödülünü 'Hamam'a \erdi. • Christopher Lambert ve yönetmen Salvatore. fîlmleri 'Nirvana'nın Cannes'daki göstenmi ardından bir açıklama yaparak ünlü çizgi fılm kahramanı Corto Maltese'in 'Tuzlu Denizin Türküsü' adlı macerasını filme aktaracaklannı açıkladılar. Önümüzdeki kış Pasifik, Kordu ve Venedik'te gerçekleşecek çekimler için 130 milyon FF'lık bir bütçe aynlmış. • Martin Scorsese Tibetli ünlü ruhani lider Dalai Lama'nm yaşamöyküsünü anlatan son filmi 'Kundu'nun Cannes'daki gösterimi sırasmda, Çinli yönetmenler üzerinde kurulan baskıyı kınadı. Çin hükümeti, Zhang Yimou ve Zhang Yuan'ın Cannes'a geüsjerinj engellemişti. Scorsese de"" 'Kundu'nun çekim ve dağıtımı sırasmda Çin hükümetinin engellemelerine maruz kalmış ve setini Arizona'ya taşımıştı. • Michael Haneke Avusturyalı yönetmenin 'Funny Games" adlı filmi Cannes'ın ateşini yükseltti. Eleştirmenler. bir grup psikopatın çevrelerine uyguladığı şiddeti konu alan bu filmi 'tam bir elektrik şoku' olarak nitelediler. Yönetmen Haneke ise filmiyle seyirci üzerinde soğuk duş etkisi bırakarak. şiddetin tüketilemezliğini amaçladıgını belirtti. • MİİOS Forman Cannes'ın gelenekselleşen 'Sinema Dersleri'ndeen çok ilgi toplayan yönetmen olduğu açıklandı. 'Sinema Dersleri'ne her yıl dünyanın dört yanındân gelen genç sinemacılar ve sinema öğrencileri izleyici olarak katılıyor • Mastroianni ve Ferreri ttalyan sinemasının son dönemdeki bu iki büyük kaybı, Cannes'da unutulmadılar. Mastroianni'nin yaşamını anlatan, Anna Mario Tato imzalı 'Remember' adlı belgesel ve geçen cuma Paris'te geçirdiği kalp krizi sonucunda ölen Ferren'nın, festival kapsamına alınan "La Grande Bouffe" ve 'Chıao Maschio" adlı fılnıleri. izleyıcilerin yoğun ilgisiyle karşılandı. • Kenneth Branagh'm 4 saatlik filmi 'Hamlet' Cannes'ın yanşma dışı bölümünde gösterildi. Branagh. filmını tutkulu bir rüyanın gerçeğe dönüşmesi olarak tanımladı. Filmınin basın toplantısında İngiliz yönetmen şöyle konuştu: "Hamlet sürekli olarak yenıden keşfedilmelı. Hamlet, seksi, heyecah verici ve ölüm kadar yaşamı da anlatan bır yapıt." Shakespeare'in evrenselliğınden de söz eden vönetmen, fılmınde bu vüzden Polonyalı, Afrikalı. Fransız ve İngiliz oyunculardan oluşan zengin bir kadro oluşturduğunu belirtti. • Stanley Kubrick Cannes"da yayılan bir habere göre çekımlerı çoktan ba^lamış olan yenı filmi 'Eyes Wide Shut'ta rol alan Harvey Keitel'ın venne Sydney Pollack'ı alıyor. Keitel'ın kendı ısteğiyle projeden aynldığını açıklandı. Ba^rollerini Tom Cruıse ve Nıcole Kidman'ın paylaştıklan filmın ilk sahnelen, titizliğıyle tanınan yönetmen tarafından sıl baştan yeniden çekıldi. • Jean Moreau ve Charlton Heston geçirdikteri estetik ' : amelıyatlar sonucunda Cannes'ın en tanınamayan yıldızlan seçildıler. Moreau'nun kısa saçları. gerdirilmiş >'üzü ve siyah lensleriyle stili ve karizmasından çok şeyler yitırdiği gözlemlendı. • Picture This film şırketı yetkililen, yapımcılığını üstlendıkleri eşcınsel ağırlıklı filmienn Cannes pazarında ılgı gördüğünü ve büyük ABD ve Japon dağıtım şirketlerinin iyi teklifler sunduklannı açıkladılar. • Sophie Marceau Andreı Zulavvskf nın yenı filmi 'Pnncess'te bir gazeteciyi canlandıracak. Rol arkada^ı Daniel Day Lewis. • Sophia Loren ı%6 vılmda Cannes'da üstlendıği jün başkanlığından sonra bu görevi bir daha asla istemediğini söyledi. Ünlü ttalyan yıldız. Jack Lemmon ve VValter Matthau ile birlikte yeni bir televızyon fılminde rol alacaöını açıkladı. • LİV fyler festival sırasında yaptığı açıklamada. Ralph Fiennes ile bir Puşkın uyarlaması olan 'Onjegin'derol alacağını söyledi. Filmin yönetmeni Fiennes'in kızkardeşi Martha. Çekimler St. Petersburg'da gerçekleşecek. Klimt 15 milyon dolara satıldı • NEW YORK (AA) - Nevv York Sotheby s Müzayede Salonu'nda, empresyonıst ve modern tablolann satışa çıkanldığı açık artnrmada. Avusturyalı ressam Gustav Klimt'in 'Litzlbergerkeller am Attersee' adlı tablosu, yaklaşık 15 milyon dolara satıldı. 1915-1916 yıllan arasında yapılan ve Alpler'de bir tavernavi betimleyen tablonun, 5 ila 7 milyondan alıcı bulması beklenirken, 14 milyon 742 bın 500 dolara satıldığı bildirildi. Tablonun, 20. yüzyılın en büyük koleksiyonculanndan Serge Sabarsky'nin hak sahipleri tarafından satışa çıkanldığı belırtildı. Serge Sabarsky'nin, Klimt'in ABD ve Japonya'daki en büyük sergilerinin organizasyonunu yaptığı kaydediliyor. Klimt'in 'Dame mit Facher' adlı tablosu da 1994 yılında Sotheby's de 11 milyon 662 bin 500 dolara satılmıştı.