Katalog

27 KASIM 1997 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ KISA KISA • TARIM ve Köy Işleri Bakanı Mustafa Taşar, gûbre sübvansiyonunda değişiklik öngören kararaamenin hükümet tarafından tekrar görüşüleceğini söyledi. Kararname daha önce Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından reddedılmişti. • HAZİNE, zaran alacaklarının faiz oranlarını dfişürdü. Banka alacaklarının 97 yılı sonuna kadar 1 katrilyon liraya ulaşması bekleniyor. • Türkiye'nin dokuzuncu büyük özel bankası olan Demirbank. yurtdışı bankaDemirbank (Romania)SA'nın açılışında açıkla- mada bulunan Demirbank Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Halit Cıngıllıoğlu, Demirbank'ın yurtdışı atağımn süreceğini belirttı. Rusya, Orta Asya ve Balkanlan kapsayan bölgede bir bankacılık bilgisayar ağı kurmayı düşündüklenni belirten Cıngıllıoğlu. bankanın 25 milyon dolar olan yatınmlannı 50 milyon dolara çıkaracaklannı söyledi. • HAZİNE'nin projelerini dış kredi kunanarak finanse etmeyi alışkanlık batine getiren ve ödeme zoriuğu içinde bulunduğu belirienen 25 kamu kuruluşuna "Hazine Garantisi" verilıneyeceği bildirildi. Söz konusu kuruluşlar arastnda Ankara, İstanbuL I/mir ve Gaziantep Büyükşehir belediyeleri ile bağb kuruluşlan ve çok sa\ ıda kamu kuruluşu bulunuyor. • EMEKLİ Sandığı Genel Müdürlüğü, Zıraat Bankası dışındaki bankalan da emekli maaşlannı ödemelerinde devTeye sokuyor. Halkbankası ve Vakıflar Bankası da emekli maaşı emel^ri yapacak. TURKÖı^Ticaret Baskası'nın finansal güç açısından kredi notu "E artı" olarak belirlendi. MoodVs kredi kuruluşu bankanın uzun ve kısa vadeli döviz mevduatı kredi notu da "B 2" olarak açıklandı. Devlet Bakanı Güneş Taner: Sabancı kendisini sütle besleyecek başka canavar bulsun Enflasyon kavgası büyüyor TanerSabana'yaçıkışü Ekonomi Servisi - Devlet Bakanı Gü- neş Taner, işadamı Sakıp Sabancı'nın "enflasyomı sütle büvüttük' sözlerine karşı1ık. "BirOerio canavan büyüttü,şinı- di öldüremezsiniz diyoriar. Sabancıva söylüyorum,o canavan öldüreceğim,ken- disinesütle büyûtecek başka canavarbul- sun" dedi. Taner, enflasyonla yaşamaya alışan insanlar için 1998 laşmın zor ge- çeceğini söyledi. Güneş Taner, Ithal OtomobillerTürki- ye Mümessilleri Derneği tarafından dü- zenlenen 1. Uluslararası Otomotiv Kon- feransı'nın açılışında yaptığı açıklama- larla, Sabancı'ya yanıt verdi. Sabancrnın "Biz enflasyonu sütle bü- yüttiik" sözlerine yarut veren Taner, "Sa- bancı diyor Irî biz enflasyonu sütle büyüt- tük. Doğru. Birileri o canavan büyüttû. Şimdi,öldüremezsiniz di\oriar. Buradan Sabancı'ya söylüvorum. O canavan öldü- receğim. Kendisine süde büyûtecek baş- ka canavar bulsun" diye konuştu. Enflasyonla yaşamaya alışan insanlar için 1998 kışının zor geçeceğini söyleyen Taner, "Yabancı sermaye yaünmlartnın 5-10 miryardolarseviyelerine gelmesi ya- kınlasmıştir. Bunu bizden esirgeyen cnf- lasyondur. Enflasyonist ortamda hesabj- nı, kitabını vapamayan iiisankr yabancı sermaye yaünnu vapmak istememekte- dirier. İmkânlanmızı kulianarak, nor- maden farklı bir anlaşma imkânına girebilsek, enflasyonu daha çabuk ve kalıcı biçimde indiririz. IMF ile gö- rüşmemizin nedeni budur." Taner, bir soru ûzerine Türkiye'nin ye- ni stand-by anlaşmalanna ihtiyacı olma- dığmı belirterek. 2000'H yıllarda patla- ma yapacak ve 400 milyonluk pazara üretimi gerçeldeştirecek bir ülke yarat- mak için yabancı sermayeye gereksini- mi olduğunu söyledi. 10-15 Aralık'ta ABD'ye gidecekleri- ni belirten Taner, ekonomide şok karar- lar olmayacağını kaydederek "3 yıllık programı çizmemezin nedeni kaynak sıkınbsıdır. Kaynak olsa enfllasyonu 1 yıl da düşürürüz" dedi. 1998 yılı tedbirlerini "şok" olarak ni- telendirmenin yanlış olacağını yineleyen Taner, programın bütçede bir disiplin, is- ükrarlı büyûme, devlerin küçültülmesi, har- camalann kısılması ve devlerin para pi- yasalanndan çekilmesini öngördüğünü söyledi. Taner, özel]estirmede4 miryardolarge- lir hesaplandığıru. 1 milyarlık bölümü olan GSM lisans anlaşmalannın Danış- tay'a takıldığını söyledi. Taner. "Ekonomi 5 ayda toparlanmtş, borsa dalgalanmalan dışında bir tepki vermemişse bu, başanmızdır'' dedi. 350 bin adetlik otomotiv sektörü talebinın 1 milyona ulaşması gerektiğini bildiren Taner, "Pazardatarafiaresjthak- lar* sahip. En büyük hak tüketicinindir. Önemli olan pazarda kalıcı olmaktır" dedi. Sakıp Sabancı 'nın söz- leri sorun oldu. 1998, AEG'nin hamleyıh AEG,98içinatağakalk- n. ElectrohKİe birleştik- ten sonra ürünlerinin üretimine yenkJen baş- lamaya hazırlanan AEG* ilk bü\ük ba>i toplantısını Antalya'da gerçekleştirdL Topiann- da. 98 üriinleri tanıtı- hrken 2000'e dek yüz- de 25 pazar payı hedef belirlendi. Vergi reformu YPK'de ele alındı 'Vergi kaçağı önlenecek' AJVKARA (CumhttriyetBürosu)- Ver- gi reformu paketi Yüksek Planlama Ku- rulu'nun (YPK) önceki günkü toplantı- sında ele alındı. Malıye Bakanı Zekeriya Temizel ver- gi kayıp ve kaçakJannı önlemek için sis- temde köklü değişiklikler yapıldığını, ancak ıstikrar paketi uygulandığı için vergi oranlannda büyük oranlı indirim- lere gidilemediğini söyledi. Türk ekonomisinin istıkrara kavuştu- rulması için vergi sisteminın tamamen değişmesi gerektiğini kaydeden Temizel. vergi refortrtü çerçevesinde servefVfcf^' gisinin getirilmediğinı bıldirdi. Toplantıda. Başbakan Yardımcısı ve Milli Savunma Bakanı İsmet Sezgin'in tasannın önce parti gruplannda tartışıl- masını istediği öğrenildi. Türkiye 'de vergi oranlannın çok yük- sek olmasına karşm, vergi yükünün ada- letsiz dağılması nedeniyle sistemin üc- retli kesimi cezalandırdığı belirtiliyor. Yetkililer, vergi kaçağının en önemli ka>Tiaklanndan biri olan götürü siste- minin de daraltılacağını bildirdı. Vergide yenilikler # Gelirvergisinde yüzde 25'lik ilk di- limoranı ilk yılda yüzde 20'ye, 1999'da dayüzde 15'e ındinlecek. # KDV'de yüzde 15'lik genel oran, 1999'dayüzde 12'ye indirilecek. Beyaz eşya lüks sınıfından çıkanlarak KDV'si yüzde 23'ten yüzde 15'e indirilecek. •'Rppx5, rrazine bonosu. devlet tahvi- li, menkul kıymet alım-satımlan, mev- duat faizi ve diğer gelirler enflasyondan anndınlmış net değer üzerinden beyan edi- lerek stopaj sistemiyle vergilendirilecek. 0 Hayat standardı uygulaması 1999'da kaldınlacak. # Peşin vergi. 3 aylık bilançoda gelir elde edilmişse ödenecek. Telekom'da 700 ıııilyarlık usulsüzliik OLCAYAYDtLEK ANKARA - 300 trilyonluk yolsuzluk sorusîurması nedeniy- le bırçok bürokratı yargılanan Türk Telekom Genel Müdürlü- ğü'nün 6 yıldan ben yürütrüğü "tetekart" alımınadausulsüz- lük kokusu bulaşrı. Telekom, kartlı sisteme geçildiğinden be- ri Isviçreli tek bir fırmadan si- pariş usulüyle 0.12 dolara (yak- laşık 24 lira) aldığı kartlan, 6 yıl sonra açılan ihale sonucu 0.12 (yaklaşık 12 bin lira) mar- ka almaya başladı. Sıpariş yo- luyla 75 milyon adet kart aldı- ğı tahmın edilen Telekom'un, 700 mılyar lira civannda kay- bı olduğu hesaplandı. Isviçreli bir firma tarafindan üretildiği için "Svvisskart" ola- rak da bilenen telefon kartlan, uzun vıllaraynı firmadan0.12 dolara alındı. Yapılan ilk ihaleyi kazanan Swisskart'tan 6 yıl boyunca, yeni bir ihale- ye gıdilmeksizin sıpariş yoluyla telekartlar satın alındı. 2 ay önce açılan ihaleye katılan Swiss- kart'ın verdiği öneri diğerlerine göre yüksek bulunarak elendi. 150 milyon adet telefon kartı için açılan ihale sonucu Telekom, uzun yıllartanesini 0.12 dolardan aldığı telekartlar için 0.12 mark öneri veren fırmalarla anlaştı. Sanem-Lam- pa. Artı Bilgisayar ve Trans-Varo ıle anlaşan Telekom, 15 aylık telekart gereksınimini bu firmalardan karşılamaya başladı. Telekom'a, Sanem-Lampa 75 milyon, Ar- • Kartlı sisteme geçildiği günden bu yana sipariş usulüyle 0.12 dolar ödenerek Isviçreli tek bir firmadan alınan telefon kartlan, 6 yıl sonra açılan ihale ile 0.12 marka alınmaya başlandı. tı Bilgisayar 45 milyon ve Trans-Varo da 30 milyon adet kart verecek. Kart başına daha önce 0.12 dolar ödenerek alınan tele- kartlann yüzde 75 parite far- kıyla yeni ihale sonucunda 0.12 marktan alınmasına dik- kat çeken yetkililer. Türki- ye"de telefon kartlannın yeni- den kontürlenerek birçok kez kullanıldığı eski dönemde yıl- da ortalama 10 milyon kart satıldığını bıldirdiler. Türk Telekom, yeni sıs- temde tek kullanımlık tele- fon kartlanndan günlük 500 bin, aylık yaklaşık 10-12 mil- yon adet satıyor. Jetonla çalı- şan ankesörlü telefonlann pi- yasadan yavaş yavaş çekil- mesıyle birlikte telekart gerek- smiminın arttığina işaret eden yetkililer, telekart alımlannda hem fıyat hem dekaliteningözönündebulundurulması ge- rektiğini kaydettiler. 7 kişiden oluşan ve ihaleleri onaylayan Türk Telekom Yönetim Kurulu, aynı ihale- lenn işlemlenni sürdüren genel müdür ve 3 genel müdür yardımcısının kahlunıylakarar ahyor. Telekom'dan üst düzey bir yetkili. şirke- tin uzun süre NETAŞ. TELETAŞ, SİMKO gibi tekel konumundaki firmalarla çalıştığı- nı belirterek, "Yapılan baa ihalekr Resmi Ga- zete'de yayunlanmıyor. Davetiye usulü yapı- lan ihalelerde de uzun yıllar aynı firmalarla çalısümış. Bu sistem bugün desüriiyor" dedi. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞUKRAN SONER Kafa Aynı KafaKamuoyu birkaç cümlelik haberle, "Hükümet ortakla- n arasında yeni bir çatlak" başlığı altında Kamu Sendi- kalan Yasası'nda bir uyuşmazlığın olduğunu duydu. Ha- berlere göre koalisyon ortaklan arasında DTP'nin ciddi- ye alınmaması sorun yaratmıştı. DTP, kamu sendikalan yasatasansında resti çekmiş, ısteği ciddiyealınmazsa so- run çıkaracağını duyurmuştu. En azından kimi istifalar söz konusu olabilirdi. Ne acı değil mi? Kamuoyu, tartışmanın gündemini bile öğrenemiyor. Merakeden okurlarolabileceği düşüncesi iletartışma- nın odağını askeri ışyefierinde memur olarak çalıştırılan sivillerin olüşturduğunu öncelikle belirtmekte yarar var. Aslında DTP, kamu çalışanlannın sendikalaşma nakkı- na ilişkin parlamento ıçinden en ciddi yasa tasansını ha- zırtamış, kamuoyuna duyurmaya da çalışmıştı. Türki- ye'nin her gün çalkantılaria dopdolu ağır gündemi için- de, kamuoyunun pek de fazla ılgilenmediği bir yasa ta- sansınj okurlara ulaştırma fırsatını birtüriü bulamamıştık. Daha doğrusu hükümetin kamu çalışanlannın sendika- laşma hakkına ilişkin hazıriamış olduğu yasa tasansının dddiyetine, gerçekten de Medisien geçırilebiteceğıne pek inanmıyor. DTP'nin yasa tasansını da konu gündeme gel- diği tarihte değerlendirmeyı düşünüyorduk. Konu hükümetin yasa taslağını gündeme alması ile birden güncelleşti. Hemen, yasa taslağının bırakınız ka- mu çalışanlan için ciddı bir sendikal hak ve güvence ge- tirmesini, kamu çalışanlannı kapsama anlamında çok gü- dük kaldığını belirtmeliyız. Daha taslağın 5. maddesinde hizmet kollan sayılırken kamu çalışanlannın önemli birço- ğunluğu için sendikal örgütlenme hakkı ortadan kaldınl- mış oluyor. Bugün örgütlü bırçok kamu sendikasının bu taslağın yasalaşması halınde kapatılmasını gerekli kılan bir ganp tablo ortaya çıkıyor. Yasa taslağının 17. maddesinde de sendıka üyesı ola- mayacaklar sayılarak "kafa aynı kafa" mantığı ile Türki- ye'nin imzalamış olduğu uluslararası sözleşmeler gereğı sendikal haklannı vermek zorunda olduğu kamu çalışan- lan ıçın sendikal örgütlenme yasağı getinliyor. Bu arada "Mılli Savunma Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı'nın kuvvet komutanlıklan, Jandanva Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı 'nda çalışan sivilkamu görev- lileri" de sendikal örgütlenme yasağı kapsamına alınmış bulunuyor. Hemen belirtelim kı halen ASlM-SEN'de önemli bırço- ğunluğu örgütlenmış olan bu işyerlerinde çalışan me- murtann askeri kimlikle en ufak bir ilişkılen yok. Aslını ararsanız önemli bir grubunun da halen bu işyerlerinde örgütlü ve toplusözleşme hakkını kullanan Harb-lş'te iş- çi statüsünde çalışıyor olmalan gerekirdi. Ama sendikal haklardan yararlananlan sınıriandırma mantığı bütün ka- mu ışyerierinde olduğu üzere ışçı statüsünde işe alınma- sı gerekli sivillerin, memur statüsünde ışe alınmalan uy- gulamasının yaygınlaştınlmasını getırmiştı. Sonuç olarak asken işyerlennin sivil üretım binmlerin- de, askeriikle ılgili olmayan çalışanlann önce ışçilık, top- lu pazarlık hakkı düzenin dışında tutuldu. Şimdi de kamu çalışanı olarak kısıtlı sendikalaşma hakkından da mah- rum edilmek isteniyorlar. Hükümetin yasa taslağında çığnenen hukuku, insan haklannı maddelerte açıklamadan belki de daha önemli olanı, askerlenn sıvilleşmeye, toplumla diyaloğa çaba gösterdiği bir dönemde, "kraldan çok kralcı" kafa yapı- sında hiçbir şeyın değişmemış olmasının yansıması. Sadece askerlere dönük üretım yapıyoriar dıye, aske- ri işyertennde sivil çalışanlann, asker için bile dünyada tar- tışmalı yasaklar kapsamına alınmaya çahşılmalannı, as- kerlere doğru anlatılırsa, askerlenn de isteyeceklerine inanmak istemiyoruz. Gelişmiş demokrasilerde askerler ve subaylar, kamu sendıkalannda örgütlenıp sendikal hakJannı kullanırlarken ülkemızde sivil çalışaniann yasak kapsamına alınmaya kalkışılması, "çağdışı, demokrasi- ye, sendikal haklara düşman" bir kafa yapsının yansıma- sından başka bir şey değıldır. Hükümet içinde DTP'nin gönlünü almak üzere değil, bu çağdışı kafa yapısının yansıması olan ayıbın düzeltil- mesi için yasa tasansındaki yasaklann hemen kaldınla- cağını urnmak ıstiyoruz. Tabiı ki yasanın bütünü üzerin- deki tartışma hakkımızı, kamu sendikalannın yasası cıd- di olarak gündeme gelecekse daha sonra kullanrnak ko- şulu ile.