Katalog

27 EKİM 1997 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Cezayi 1 seçimlepinde hüe suçlaması • BONN (AA) - Cezayir'de yasakJı bulunan Islami SelametCephesi(FIS), ülkede perşembe günü yapılan yerel seçımlere iktıdar tardfından "benzeri görülmemış hile kanştınldığuu" iddiaetti. Yasaklı partinin Bonn'daki merkezınden yapılan açıklamada. Cezayir halkının. seçimlere düşük katılımı ve kayıtsızlığıyla hükümete. böylesı seçimlerin ülkedeki krizin çözümüne kaıkıda bulunmayacağını ve durumu daha da karmaşık hale getireceğini göstermek istedıği öne sürûldü. Bu arada resmı sonuçlara göre Cezayir'de perşembe günü yapılan belediye seçimlerine katılım yüzde 62.73 oldu. Bartolotneos onuruna konser • NEWYORK(AA)- Fener Patriğı Bartolomeos şerefine ünlü Yunanlı şarkıcı Nana Mouskouri dün akşam New York'ta bir konser verdi. New York Valisi George Pataki'nin öğle yemeğinde konuğu olan Patrik Bartolomeos'u yann da BV1 Genel Sekreteri Kofi Annan ağırlayacak. Patriğin, a>Tica BM Genel Kurulu'na hitaben bir konuşma vapması bekleniyor. Öte yandan 79. sokağın adını "Patnk Bartolomeos yolu" şekJınde değiştirten New York Belediye Başkanı Rudolph Giuliani de patrigi özel konutu Gracie Mansion'da verdiği kahvaltı ile ağırlayacak. Kongtfda yenidönem • BRAZZAVILLE (AA) - Kongo"dakı iç savaşı kazanarak eski devlet başkanı Pascal Lıssouba'yı devıren Kongo'nun yeni Devlet Başkanı Denis Sassou Nguesso parlamentoda ant içerek göreve başladı. Nguesso, ant içmesinın ardından yaptığı açıklamada, ülkedeki cumhunyet yapısını sürdüreceğini ve bu yapıya uyacağını açıkladı. Nguesso aynca. insan haklan ve özgürlüklerini garanti altına alacağını belirterek ülkenin doğal kaynaklannı, zenginlığini ve kamu mülkü hakkını koruyacağına dair söz verdi. Çin Devlet Başkanı Ciang Zemin, ABD Başkanı Bill Clinton ile bir araya geliyor ABD'de zirve hazırlığıDış Haberler Servisi - Çin Dev- let Başkanı Ciang Zemin'in, dün- yanın "süper güriT ABD ile As- ya'nın büyüyen de\ ı Çin arasında- ki ilişkileri düzeltmek amacıyla yaptığı ABD gezisi dün başladı. ABD Başkanı Bill Clinton ile Zemin arasında çarşamba günü Washington'da gerçekleşecek bu tarihi zirve. liberalleşme eğilimin- • Komünist Partisi kongresi ile iktidannı sağlamlaştıran Ciang Zemin, ABD ile ilişkilerini de düzenlemek için Washington'da. Çarşamba günü yapılacak görüşmede Çin'in Iran'la nükleer işbirliğine son verebileceği belirtiliyor. 12 yıl aradan sonra ABD'ye dü- zenlediği bu ilk ziyaret, Zemin'in ülke içindeki konumunun güçlen- mesini de sağlayacak. Zemin'in ABD ziyareti, iki ta- raf arasında insan haklan, ticaret. deki Çin ile ABD arasındaki iliş- kilerde yeni bir dönemrn başlangı- cına işaret ediyor. Zemin'in ziyareti sırasında. ABD'nın Pekin'e nükleer reaktör satmasını sağlayacak bir anlaşma- nın imzalanması beklenirken, Çin'in, tran'la nükleer teknoloji alanında sürdürdüğü işbirliğine de Washington'mtalepleri doğrultu- sunda son verebileceği belirtiliyor. Çin'in, devlet başkanı düzeyinde- 1 milyon siyah kadın eşitlik için yürüdü FUAT KOZLUKLU VVASHINGTON - Afrıka kökeli Amerikalı kadınlar, ABD tarihinin en büyük kit- lesel eylemlerinden birini ger- çekleştirerek ülkede ırk ılış- kilerinde ''yeni ve çok karma- şık bir dönemin başlamakta oMuğunuıT sınyallerinı ver- dıler. Çocuklannı ve ev işlerini erkeklenne bırakarak ülkenin dört bir yanından Pennsylva- nia eyaletinin en kalabalık kenti Philadelphia'ya akın eden yüz binlerce siyah kadın, beyaz hemcınslerine oranla "büyük bir firsat eşitsizfiğhle karşı karşrya bulunduklannT ve "siyahlara karşı insan hak- lan ihlaDerinin ber gecen gün ürmandığını'' dile getırdiler. Tertip komitesi ve cumarte- si günkü eyleme katılan ka- dınlar, "Sayüannın bir milyo- nun üstündc olduğunu, ülke tarihinin en anlanılı hareket- lerinden birini gerçekleştir- diklerini" savundular. Bazı televTzyon kanallan da siyah kadınlann mitingine ka- tılımını "adetarekorkırüdıve 1.5 milyon dolayındasiyah ka- dın tarih yazdı" diyerek du- yurdular. ABD tarıhinde ırkçılığa karşı direnişin "mücadeleçıg- hğı" olmuş Afrika kökenli ka- dınlar. "bir milyon siyah kadın yürüvüşü"nün amacıru şöyle özetlediler: •*Firsateşitstdiginin giderek tehükeli bir boyuta ürmandı- ğuia dikkat çekmek, siyah er- keğin karşı karşıya bulundu- ğu sorunlann tamamına \ akı- nının siyah kadın için de ge- çerli olduğunu vurgulamakis- tedik. Llkeyi yönetenlerden, si- yahlar arasındaki yaygm uyuştunıcu kuUanınunın bir devlet politikası olup ohnadı- ğını ve ABD Merkezi Habe- ralma Örgütü'nün (CIA) uyuştunıcu saoşmda bir rolü- nün bulunup bulunmadığuu ortaya çıkarmalannı istho- ruz." Yüriiyüşe kaülan VVlnnie Mandela birtik çağnsuıda bulundu. nükleer silahlanma konulanndaki ihtilaflan çözmek üzere son bir- kaç yıldır sürdürülen yogun diplo- matik çabalann bir ürünü olarak görülüyor. Ülkesinde Komünist Parti'nin ve ordunun başı sıfatmı taşıyan Ciang Zemin, 1985 'te Li Siannian'm ABD ziyaretınden sonra bu ülkeye giden ilk Çin dev- let başkanı olacak. Clinton ve Ze- min'in son demeçleri, artık ihti- laflardansa, ortak çıkarlan koru- maya yönelik bir tutum sergile- mek niyetinde olduklannı ortaya koyuyor. Çarşamba günü gerçekleşecek Zemin-Clinton zirvesinin odak noktasını nükleer teknoloji konu- sunda ımzalanacak bir anlaşma oluşturuyor. Haftasonu gelen ışa- retler. Pekin'in, tran ile nükleer teknoloji işbirliğine son vermeyi planladığını gösterirken, ABD'nin bu konuyla ilgili anlaş- ma taslağını zirve öncesıne yetiş- tiımeye çalıştıkları bildirildi. Çin, Iran ile teknolojik işbirliğini kes- tiği takdirde, Washington'ın Çin'e nükleer reaktör teknolojisi satma- sı gündeme gelecek. İrarTdançağn Bu arada Iran da Çin'i, "bağnn- sızuğmT koruması ve ABD'nin. Tahran'la nükleeT işbirliğine son verme taleplerine direnmesi ge- rektiği uyansında bulundu. tran devlet radyosunda yayımlanan bir programda, "Ciang Zemin baskı- laradirenipülkesinin si> r asi bağun- sızhğını ortaya koyamazsa, hem kendi halkını hem dünyadaki öte- ki bağınısız ülkeleri hayal kınkh- ğına uğratacakür'" denıldi. Was- hıngton, nükleer tcknolojisini ge- lıştirmesı ıçın Iran'a yaptığı yar- dımlan kesmesi konusunda Çin'e uzun süredır baskı uyguluyordu. Birlesmis Milletler 1 milyon çocuk AIDS olacak MANtLA (AFP) - 1997 yılı sonunda yeryü- ztîhde'AlDS hastalığına yol açan HIV virüsü ta- şıyan çocuk sayısının 1 milyona ulaşacağı bildi- rildi. BM AIDS Ajansı'nın yerel bir AIDS konferan- sı için hazırladığı rapor- da. "HTV virüsü taşıyan çocuklar arasında azge- Bşmiş ülkelerde yaşayan- lann gehşmiş ülkelerde >'aşayan cocuklardan da- ha önce öimeteri bekleni- yor" denildi. 1996yılıri- da AIDS'ten ölen yanm milyon kişinin 350 bini- nin çocuk olduğu belirti- len raporda, Avrupa'da HTV taşıyan çocuklardan yüzde 80'inin 3'üncü yaşgününü, yüzde 20'si- nin de 10'uncu yaşgünü- nü gördüğü, Zambia'da ise çocuklann iki yaşın- da öldüğü kaydedildi. 23 Ekim zirvesi, topluluğun en zor toplantısı oldu BDT çöküşün eşiğinde Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) Moldova'nın başkenti Kişin- yov'daki son zirvesi, topluluk açısın- dan dağılma sinyalleri verdi. Kuruldu- ğundan beri işlevsiz olduğu gerekçe- siyte sürekli eleştirilen BDT ıçinde, bu- güne kadar hiç olmazsa "göstermelik birbutünlük" vardı. Ancak Kişınyov'da bütün liderler topluluğu ve bazılan da birbirini sert biçimde eleştirince BDT'nin geleceği iyice kuşkulu hale geldi. Üst üste BDT lideriiği yapmasına Azerbaycan, Özbekistan ve Kazakis- tan tarafından sıcak bakılmayan Rus- ya Başkanı Boris Yertsin 23 Ekim'de- ki toplantıda ortaya çıkan gerginliklen önleyemedi; önce sık sık "çay molası venp sakınleşme" çağnsı yaptı sonra da zirveyi alelacele brtirdi. Yeltsin, Ab- hazya'yı destekledıği gerekçesiyle Moskova'ya sert tutum alan Gürcü lider Eduard Şevardnadze'yi yatıştırmak için büyük ça- ba sarf etti; hatta onunla polemige gıren Dışışleri Bakanı Yevgenry Pri- makov'u azariayarak susturdu. Şevardnadze aynca Mos- kova'yı, kendisine suıkast düzenleyen eskı güvenlik organı şefi Igor Geor- gadze'yı Gürcistan'a iade etmedığin- den ve Sovyetler Birliğı'nden kalan as- keri mırasın adil paylaştınlmamasın- dan dolayı suçladı. Türkmenistan Baş- kanı Saparmurad Niyazov zirveye katılmadı. Belarus liderAleksandr Lu- kaşenko uluslararası baskılar attın- daki ülkesinin BDTden destek görme- mesını kınadı. Özbekıstan Devlet Baş- kanı Islam Kerimov ise BDT içindeki ikili (Rusya-Belarus) ve dörtlü (Rusya- Belarus-Kazakistan-Kırgızıstan) grup- laşmalann topluluğu yıprattığını söyle- di. Toplantı sonrasında oldukça yor- gun ve moralsiz görünen Boris Yeltsin, BDT'yi yeniden güçlendirmek için ça- lışma başlatacaklannı söyledı. Rus- ya'nın işe. BDT sekretarya üyelerinin bir kısmını görevinden alarak başlayacağı sanılıyor. Ne var ki bu tür önlemle- rin topluluğun örrt- rünü uzatmada ne derece etkili ola- cağı kuşkulu. • RUSYA Devlet Başkanı Boris Yelt- sin, Ermenıstan'a ya- sadışı silah yardımıyla ilgili olarak bazı ordu yet- kılılenni görevinden ald Ancak dönemin Savunma Bakanı Pavel Graçov cezalan- dınlmadı. Soruşturma sürüyor. • TÜRKMENİSTAN bugün bağım- sızlığının 7. yıldönümünü kutluyor. Li- der Saparmurad Niyazov (Türkmen- başı), temel hedefi "dşa açlma" ola- rak saptadı. 40 milyar metreküp gaz ih- racatına hazır olan Aşkabat, Türkme- nıstan-Afganistan-Pakistan gaz boru hattına umut bağlıyor. • ERMENİSTAN ile Lübnan arasında- ki ekonomik ilişkiler hız kazanıyor. Ya- kında Erivan-Beyrut hava koridoru oluşturulacak. Lübnan Başbakanı Ra- fik Hariri, kalabalık bir heyetle gerçek- leştirdiği Ermenistan ziyareti sırasında, Lubnan'dakı Ermeni lobısınden övgüy- le söz etti. • DAĞLIK KARABAĞ lideri Arkadiy Ğukasyan, ABD de dahil kimsenin Ka- rabağ'ı Azerbaycan'a "hediye" ede- meyeceğini vurguladı. Bakû ile ekono- mı, gümrük, eko- loji, insan haklan vb. alanlarda iş- birliğine hazır ol- duklannı belirten Ğukasyan, otonom olmayacaklannı söyledi. BDT ıçinde ekonomik güç açısından Rusya ve Kazakistan ön sırada. Ingiliz Euromoney dergisinın araştırmasında, eski Sovyet cumhuri- yetleri arasında önce Estonya, Leton- ya ve Litvanya sonra da Rusya ve Ka- zakistan geliyor. En "sonınlular" Bela- rus ve Tacıkistan. • RUSYA Devlet Başkanı Yeltsin. Lit- vanya lideri Algirdas Brazauskas'la yaptığı görüşmede, Moskova'nın üç Baltık ülkesinin de güvenliğinı garanti ettiğini ve onlan "dışandan gelecek tehditlere karşı" korumaya hazır oldu- ğunu söyledi. • BELARUS ile Rusya'nın oluşturma- yı kararlaştrdıklan "ikilı biriik" suya düş- tü. Uluslararası arenada giderek yal- nızlaşan Belarus'un liden Aleksandr Lukaşenko'nun, 66yaşındaki Yeltsin'i kastederek "O, 80 yaşında, ona kınl- mam" demesi gerginliği arttırdı. Ç A N K A Y A B E L E D I Y E S I *"' Tüm Halkımızı 29 Ekim 1997 Çarşamba Saat 18.00'de Kızılav'a Beklivoruz vv ™/n/tA/1/1/ y^ ruhu, o gece KızıHfÜa yeniden djfijacak. l^BiimŞin eıgpİHHİK Cumhuriyet Baiosu bu kez halkın katıtımıyia gerçdkleşecekBınıt^Hc'tan saat 18.00'de yola çıkacak rengarenk bir F E ^ ^ E R ^ V L ^ V ^ T I Cumhuriyet Halk v KAYAHAN KONSERİw- «»^ »— yüzbinlerle birleşecek; Başkent'in kalbinde, 74 yıldır batmayan bir güneşle bulu^ocak. Çankaya Belediyesi, halkımızı Cumhuriyef e sahip çıkmaya, Cumhuriyet Bayramı'nın coşkusunu Cumhuriyet Halk Balosu'nda yaşamaya davet eder. POLtTÎKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Balkanlar'da Yeni Bir Kniz Tehlîkesi Kıbns, Ege ve Kuzey Irak bunalımlan ile uğraşan Tür- kiye'nin şu sıralar Bosna'ya ayıracak zamanı yok. Ama Balkanlar'ın bu bölgesindeki gelişmeler pek uzak ol- mayan bir gelecekte Türkiye'yi de etkileyecek boyut- lara ulaşabılir. Bosna'ya geçmeden önce Sırbistan'dan başlaya- lım. Sırbistan'da bılindiği gibi ekim ayında yaptlan Dev- let Başkanlığı seçimlerini, "Büyük Sırbistan"\ savu- nan, aşın milliyetçi, faşist Vojislav Seselj kazandı. An- cak seçimlere katılım oranı, Amavutlann boykotu ne- deniyle yüzde 50'nin altında kaldığından seçimler ka- sım ya da aralıkta tekrarianacak. Gözlemciler büyük bir cdasılıkla Seselj'in tekrar kazanacağını belirtiyorlar. The Economist dergisinin "Slobodan Miloseviç, onun yanında masum kalır" dediği ve Radovan Ka- radzic'in yakjn dostu olan Seselj tekrar kazanırsa "Bü- yük Sırbistan" hayali peşinde Bosna'yı yeniden kanlı bir savaşa sürükleyeceği kesin. • • • Sırbistan'ın, 1989'da özerk statüsünü kaldırarak doğrudan kendi denetimi altına aldığı 2.2 milyon nü- fuslu Kosova ise kaynıyor. Belgrad yönetiminin nefes aldırmayan baskısı karşısında, nüfusun yüzde 90'ını oluşturan Arnavutlarsilahİ! mücadeleye başlamış du- rumda. Eylül ayında 11 Sırp polis karakoluna silahlı sal- dın düzenlendi. Saldınlann sorumluluğunu "Kosova Kurtuluş Ordusu" adlı örgüt üstlendi. Ülkede hava ka- rardıktan sonra Sırp polisinin sokağa çıkamadığı bil- diriliyor. The New York Tımes gazetesi, yaz başında Arnavutluk'ta meydana gelen büyük kanşıklıklar sıra- sında Kosova'ya binlerce silahın sokulduğunu belirti- yor. ••• Gelelim Bosna'ya. Sırbistan'da aşın milliyetçi, faşist Seselj'in ülkede en popüler lider olduğu, Kosova'da Arnavutlann Sırp bas- kısına karşı silahlanmaya başladığı sırada Bosna'da da işler iyi gitmiyor. Aralık 1995'te imzalanan Dayton Anlaşması şu ana kadar kâğıt üzerinde kalmış durum- da. Dayton Anlaşması uyannca savaş suçlulannın tu- tuklanıp yargılanması, yüz binlerce göçmenin yurtla- nna, evienne dönmeleri gerekıyor. Oysa en büyük sa- vaş suçlulan, Sırplann liden Radovan Karadzıc'le Ge- neral Ratko Mladic ellerinı kollannı sallayarak dola- şıyorlar. Gerçi son zamanlarda Bosna'daki NATO gü- cü SFOR, bu iki lidere karşı baskıyı yoğunlaştırdı. An- cak Sırplann misillemesinden çekinen Batılılar Karad- zic ve Mladic'e karşı doğrudan harekete geçmiyorlar. Göçmenlerin yurtlanna dönmesi de gerçekleşme- miş durumda. Aksine, Müslümanlar, Hırvatlar ve Sırp- lar kendi bölgelerini temizlemiş bir tür "etnik anndır- ma" gerçekleştirmişler. Göçmenleri kabul etmiyorlar. ABD'nin telkinleri ile kurulan Müslüman-Hırvat Fe- derasyonu da Dayton Anlaşması gibi kâğıt üzerinde kalrmş. İki toplum arasında hiçbir işbirliği yok. Bosna- lı Hırvatlar Hırvatistan'a yaklaş4rken Müslümanlar da var güçleri ile silahlanıp ordulannı modernize etmeye çalışıyortar. ABD'nin silah yardımı yaptığı Müslümanlann Iran ve Pakistan'ın da gizli yardımlan ile Bosna'nın en güçlü toplumu haline geldikleri bildiriliyor. • • • Bosnalı Sırplar ise Radovan Karadzic ile Devlet Baş- kanı Bayan Bilyana Plavsic arasında bölünmüş du- rumdalar. Plavsic, ülkeyi perde gerisinden yönetme- ye çalışan ve Dayton Anlaşması'na karşı çıkan Karad- zic'le adamlarına karşı çetin bir savaş veriyor. Batlılar bu mücadelede Plavsic'i desteklıyor. Ancak unut- mamalı ki Plavsic de ateşli bir Sırp milliyetçisi olup Müslümanlaria Hırvatlardan nefret ediyor. Sonuç olarak NATO gücü, önceden karariaştnldığı gibi Haziran 1998'de Bosna'yı terk ederse üç toplum arasında savaşın yeniden başlayacağı aşağı yukan kesin. Sırbistan'da aşın milliyetçi akımın güçlendiği, Kosova'da ise gerginliğin hızla arttığı bir sırada Bos- na'da savaşın tekrar başlaması Balkanlar*ı, etkileri Türkiye'de de duyulacak bir yangın yerine çevirebilir. Bu nedenle ABD'nin önderliğindeki SFOR'un Bos- na'da görev süresini uzatması zorunlu görülüyor. Pıimakov Ortadoğu'da Dış Haberler Senisi - Rus- ya Dışışleri Bakanı Yevgeni Primakov, çıktıği Ortadoğu turu çerçevesınde iki günlük bir ziyaret için İsrail'e geldi. Primakov' un İsrail ve Filistın topraklanna düzenleyecegi ziyaretin baslıca gündem maddesıni, Rusya'nın Iran"a füze teknolojisi satışının oluşturması bekleniyor. İsrail radyosunun haberine göre Primakov'un gelişinden kısa bir süre önce. Başbakan Benyamin Netamahu, Dışış- leri Bakanı David Levi ve Sa- vunma Bakanı İzak Morde- ha>' ile bir araya gelerek Isra- il'in. Rusya'nın Iran'a askeri teknoloji vermesi ile ilgili tu- tum unu tartıştı. Haaretz ga- zetesinin haberine göre de Is- raılli bir yetkili, tsrail'in, Pri- makov'un Ortadoğu banş sü- recinde Moskova'ya daha fazla rol verilmesi konusun- daki talebini reddedeceğini belirtti. Aynı yetkili, "Rus- ya'mn tran'a sağladıgı yar- dımla. banş sürecinde daha fazla rol oynama isteği birbi- riyle çetişi\"or" dedi. Sunye'den Tel Aviv'e ge- len Primakov, israil 'deki te- maslan sırasında, Cumhur- başkanı Ezer Weizman, Baş- bakan Netanyahu, Dışişleri Bakanı Levi, Savunma Baka- nı Mordehay ve Bayındırlık Bakanı Ariel Şaron ile bir ara- ya gelecek. Bu arada Japonya, Ortado- ğu'da banşın sağlanması için bir öneri getirdi. İsrail'in Lübnan'daki ordusunun ko- şulsuz olarak geri çekilmesi- ni talep eden Japonya'nın, bu adımdan sonra ABD, Japon- ya ve Avrupa'nın Suriye ve Lübnan'a uygulayacağı eko- nomik yaptınmlarla tsrail'in kuzey sınınnın güvenliğinin sağlanacağını kaydettiği bil- dirildi. İki aşamah plan İki aşamalı Japon önerisi, birinci adımda, İsrail ordusu- nun 1985'ten beri işgal altın- da tuttuğu Güney Lübnan'da- ki tampon bölgeden koşulsuz olarak geri çekılmesini öngö- rüyor. İsrail'in geri çekilme- sınden sonra da Japonya, ABD ve AB'nin Lübnan ve Suriye'ye uygulayacağı siya- si ve ekonomik baskılar sa- yesinde, Islamcı ve Filistinli gerillalann Lübnan üzerin- den İsrail'e saldın düzenle- melerinin önüne geçilecek. Banş sürecinin yeniden canlandınlması çabalanna karşın İsrail savaş uçaklan dün yine Güney Lübnan*ı bombaladı. Güvenlik kuvvet- len yetkilileri, uçaklann, Beyrut'un 20 kilometre gü- neyine mevzilenmiş Filistin Halk Kurtuluş Cephesi-Ge- nel Komutanlık örgütünü he- def aldığını söylediler.