Katalog

İ11 EKİM 1997 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ŞÎRKETLERDEN BAYMAR Şırketler Grubu, Gimeşirde bölgedekı en büyük hıpermarketi olan Baymar'ı açtı. 15 dönüm arazi üzerine kurulu, 10 bın metrekare kapalı alanı olan hıpermarket, Istanbul'daki en uzun yürüyen bandı ve serbest giriş olanaklan ıle alışverişi kolaylaştınyor. COCA COLÂ. 11 Ekün-28 Kasım tarihleri arasında '•Coca Cola Dünyası" kampaması düzenüyor. Altuı renkli kapak gönderenler arasuıdan çekiliş sonucu 5 kişiyi Las Vegas'a gönderecek olan firma, mihonlarca tüketiciye de hediyeler dağıtacak. Lkıi *w)N,önümüzdeki aylarda pıyasaya süreceği GF 768 modelı yeni telefonunun teknik ve tasanm özellikJerini \e el bılgisayarlanna bağlanabilen, gelıştinlmış GC 25 veri kartını, duzenledığı bır basın toplantısıyla cep telefonu kullanıcılanna tanıttı Cep telefonu Bölüm Müdürü Ali Kesan, 21. yüzyılın olası 3 farklı cep telefonu kullanıcısına yönelik model tasanmını içeren Ericsson'un 2005 yılı projesini anlattı. İşe yeni kesinti yok • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Zorunlu tasamıf uygulamasını kaldırmak için hazırlıkfannı sürdüren hükümet. kademeli olarak uygulanacak tasfiye planının ilk aşamasında işe yejfi başlayanlardan kesinti yapılmamasını öngöriiyor. Hükümet, 1998'den başlayarak işe yeni başlayanlan kapsam dışı bıraktıktan sonra, gelecek yıl çıkanlacak bir yasayla uygulamayı tamamen kaldırmayı planlıyor. Maliyetlerini daha da düşürmek isteyen sanayicilerin kazanç kapısı oldular Çoculdar kayıt dışımıı can daıııaıi Fotoğraf: AJLAIN LRAZ tstanbul Haber Servisi - Tür- kiye'de düşük maliyetle de ye- tınilmeyerek çocuk ışçiler ça- lıştınlıyor. DÎE verilerine göre sanayide istıhdam edilen ço- cuklann oranı kentlerde yüzde 40'a kadar yûkselivor. Çocuk- lar, sürekJi olarak yaygınlaşan kayıt dışı ekonomınin can da- marlan haline gelen küçük atölyelerde, 12-16 saatlik süre- Ierle ağır koşullarda çalıştınlı- yor. Devlet Istatistik Enstıtü- sü'nün (DtE) 1994'te yaptıgı "Çocuk Istihdam Anketi" ve- rilerine göre, 6-14 yaş arasında bulunan 11 milyon 889 bin ço- cuğun 3 milyon 848 bıni, yani yaklaşık yüzde 32'si işyerleri ve evlerde calıştınhyor. Henüz eğitim yaşamına başlamış ya da başlamak üzere olan 6-7 ya- şındaki çocuklann çalışma ya- şamında, yoğun sömürü meka- nizması altında var olma müca- delesi verdıkleri belirtıliyor. Fredrich Ebert Vakfi 'nın "Tür- Idyetie Çabşan Çocuklar" ad- lı çalışmasına göre de çalışan çocuklann 1 milyon 8 bıni üre- tim, hizmet gibi alanlarda kul- lanılırken, geriye kalan 2 mil- yon 840 bin çocuk ev ışlerinde '"istihdam" ediliyor. Aynı ista- tıstıklere göre kentte yaşayan 6 milyon 170 bın çocuğun 188 bini ekonomik uretimde, 1.56 milyonu ev ışlennde kullanılır- ken, kırda yaşayan 5 milyon 719 bin çocuğun 820 bini eko- nomik işlerde, 1 milyon 275 bi- ni ise ev işlerinde kullanılıyor. Araştırmalara göre çocuk emeği bağlamında kız çocukla- nnın emeği erkek çocuklarma göre daha fazla kullanılıyor. Tüm çocuk emeği istihdamın- da yer alanlann yüzde 40.4'ü erkek çoculdarolarak kaydedi- lirken, genye kalan yüzde 59.6'sı kız çocuğu olarak görü- nüyor. Sanayide istıhdam edilen ço- cuklann, ülkede bulunan tüm çocuklara oranı Türkıye gene- linde yüzde 11 'ken, bu oran kırsal kesımde yüzde 4'e dü- şüyor. Ancak kentlerde sanayi- de çalışan çocuklann oranı yüzde 10.1 "de kalırken, yevmı- yeli çalışanlar ıse ancak yüzde 9 oranına ulaşıyor. Çalışan ço- cuklann çahştığı işyerlerine göre dağılımına bakıldığında, genellikle küçük ölçekli ışyer- lennde istıhdam edildiklen gö- rülüyor. Asıl çarpıcı olan tara- fın ıse 1 mıl>on 8 bin çocuğun çalıştıgı ışyerlerinde yapılan ankete göre, 838 bın 944 çocu- ğun çahştığı ışyen hiçbir yere kayıtlı olarak faaliyet göster- • Çocuklann 1 milyon 8 bini üretim, hizmet gibi alanlarda kullanılırken, geriye kalan 2 milyon 840 bin çocuk ev işlerinde "istihdam" ediliyor. 6-14 yaş ar yeralc sek Türkiye(%) Tanm 77 Sanayi 11 Hızmetler 7 Ticaret 5 Toplam 100 asıgrut ınçocu törel da Kent(%) 12 40 26 22 100 >unda klann ğılımı Kr(%) 92 4 3 1 100 yüzde 40'a kadar çıkıyor. Ülke genelinde hizmet sektöründe çalışma yaşamına katılan ço- cuklann oranı yüzde 7 olarak tespit edihrken, bu oran kent- lerde yüzde 26'ya kadar çıkı- yor Ticaret sektöründe ise ço- cuk işçilerin yüzde 5'i istihdam ediliyor Tıcaret sektörünün ço- cuk ışçi çalıştırma payı kent- lerde yüzde 22'ye ulaşıyor. 6-14 yaş grubunda yer alan ve sayılan 1 milyonu bulan ça- lışan çocuklann büyük bır bö- lümü, "üoretsiztşçüık'' yapıyor. Türkiye genelinde çalışan ço- cuklann 799.305'i, yani yüzde 79.2'si ücretsiz çahşıyor. Üc- retli istihdam edilenlerin oranı miyor. Aynca 18 bın 173 çocu- ğun çahştığı işyerlennin duru- mu bıhnemezken, geriye kalan 150 bın 902 çocuğun çahştığı işyerlennin ise tıcaret odası ve- ya meslekı derneklere üyelik kayıtlan bulunmuyor. Buna gö- re çalışan çocuklann yüzde 83'ünün çahştığı işyerinın ka- yıtlan bulunmuyor. Bu durum çocuk çalıştıran işyerlennin büyük çoğunluğunun enformel sektöre hizmet ettığinı kanıtla- dığı, hiçbir hukuki yaptınmı ol- mayan bu işyerlerinde çocukla- nn yoğun bir sömürüye maruz kaldığı, düşük ücretle rekabet anlayışı sonucu, çocuk istıhda- mının yaygınlaştığı belirtihyor. Özelleştirme İdaresi Başkanı Bayar büyük KIT satdmalr ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Özelleştirme ldaresı Başkanı (ÖtB) Uğur Bayar, Uluslararası Para Fonu'yla (IMF) yaptığı görüşmelerden sonra Petkim, ra- finenler, Telekom, Petrol Ofisi ve Ereğ- lı Demır-Çelık Fabrikası'ndan birinin sa- tılmasınm tek yol olduğunu söyledi. Ba- yar, ancak bu ışletmelerden binnın özel- leştinlmesıyle uluslararası pıyasalarda güven sağlanabileceğini belirtti. Bayar. dün, Türkıye'de ıncelemelerde bulunan IMF Heyeti Başkanı Martin Hardy ıle görüştükten sonra yaptığı açık- lamada, fonun yapılamayacak projeler duymak istemedığinı söyledi. Bayar, özelleştırmede IMF ve ulusla- rarası piyasalann güvenini sağlamak için ERDEMlR, Telekom, rafıneriler, Petrol Ofisi ve Petkim gibi büyük ve stratejik KlT'lerden birinin satışının hızla gerçek- leştirilmesi gerektiğinı söyledi. Bayar, Erdemir'in hisse satışı nede- niyle çok önemli bir işletme olduğunu belirtirken, hem yörehalkiHi, hempiya- salan hem de demir-çelık sektörünü dü- şünerek özelleştinne yapacakJannı söy- ledi. Özelleştirme için lç Borç Danışma Kurulu gibi 'özeUeştirme danışma kuru- lu' oluşturulacağını belırten Bayar, ku- rulda ekonomidekı üst düzey bürokratla- nn bulunacağım söyledi. TOBB, vergi reform onerisini açıkladı 'Götürü vergi kaldınlsın' VAN (Cumhuriyet) - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB). bünyesinde oluş- turulan ve Maliye Bakanlığı'nın da destek verdiği "Vergi Özd İktisas Komisyonu"nun önen paketi Van'da açıklandı. Prof. Dr. HaHINadaroğlu başkanhğında- ki komisyonca hazırlanan önen paketi, Sa- nayi ve Ticaret Bakanı Yrtrt» Erez'e sumıl- du. Gelirier Genel Müdürü Nevzat Saygdn o^u, SSK Genel Müdürü Kemal Kdiçda- roğlu gibi üst düzey bürokratlann da katıl- dığı komısyonun önenleri, bir iki ay içeri- sinde Meclis'e sunulması beklenen vergi re- formu yasa tasansına temel oluşturacak. Re- formjjaketinde öngörülen öneriler şunlar: - Ucretlerden her ay yüzde 10 stopaj ke- sintisi yapılacak. Ücretliler yıl sonunda top- lam ücretleri kadar belge getırerek, ödedik- leri stopajı gen alabilecekler. - Gelir vergisı oranlannın ücretlilerde yüzde 10-30, ticari faalıyetlerde bulunan- larda da yüzde 15-35 oranına çekılmesi be- nimsendı. KDV oranlan yüzde 10'luk tek oTaraı indiriKrken, lüks mailara da özel tüke- tım vergisi uygulanacak. - Götürü usulde vergi kademeli olarak kaldınlacak. -Herkesten yıllık "servet geMr" beyan- namesı ahnacak. - Şirketler arasında 5 mılyar hrayı geçen tüm ışlemlerin bankalar aracılığıyla yapıl- ması zorunluluğu getırilıyor. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Sarısı, Yüzsüzü, Döneği... Maden işçılerinin büyük Zonguldak direnişi ite birden ünlenen başkanlan Şemsi Denizer, direni- şın başan ve sonuçlan karalanmak istercesine ka- muoyunda eleştinlere hedef oldu. Grevin ardından sınırlı üyenın ortak olduğu Is- tanbul Sanyer'deki kooperatife grev için gönderil- miş yardımlarfonundan aktanlan para, etik deger- ler anlamında tartışılabilirdı ama bir yolsuzluk de- ğildi. Sendikal yasalar, sendikalann, üyeteri için ku- rulacak kcx>peratiflere borç vermesine izin veriyor- du. Benim aklımın ermediği, o zaman gerek sendi- kal, gerek siyasal ve gerekse medya cephesınden kıyameti koparanlar, en ağır eleştirileri getirenlerin bugün sus-pus olmalan. Oysa Zonguldakspor'a kaynak aktanmı, maden ışçilerinin tüketım koope- ratifinın batınlması ve işçı aidatlanna ipotek konul- ması eylemlerı apaçık suç kapsamına giriyor. Şemsı Denizer, büyük Zonguldak direnişinin li- deri. Özalizmi sarsan, 12 Eylül donemının, işçilerin yoksullaştjnlması, madenlerin kapatılması hareke- tinı durduran kişı kimliğinı korurken, sendikacılık öl- çüleri içinde belki de haklı olan eylemlerine kıya- metleri koparanlar, asıl bağışlanamaz bugunkü yaptıklannı, ayıplarını neden görmezlıkten geliyor- lar? Dahası, o tarihlerde karşısında olan sendika li- derleri, siyasetçiler, sermayeden kişiler ve olup bi- teni yok sayıp haber bile yapmamakla medya açı- sından destek vermekteler. Anımsamalısınız, Türk-lş Başkanı Bayram Me- ral, kamu işçilerinin hak alacaklannda direnmeye kalktığında medyamız üzerine grtti. Kelimenin tam anlamı ıle ıpliğı pazara çıkanlıyordu ki uzlaşma ger- çekleştinldı. Medya da Bayram Meral'ı unuttu. Ba- kanlann, başbakanın Mercedeslerinin güncel eleş- tiri konusu olduğu günlerde Bayram Meral'in 5. Mercedes'i haber değeri bıle kazanamadı. Oglu- nun ortak olduğu, yüzlerle sözleşmesiz işçı çalış- tıran fabrika haben medya gündemine giremedi. Şemsi Denizer hele bir yann yapılacak tek gün- demli baskın genel kurulda yeniden başkan seçil- sin, madenlerin özelleştırilmesi, sözleşme masa- sında ücret kavgası gündeme gelsin... Ya da Bay- ram Meral kamu işçılerinin sözleşme uyuşmazlık- lannda, siyası iktidann çalışanlar aleyhine önemli bir karannda gerçek bır karşı duruşu harekete ge- çirsin.. Kamuoyunu aldatmak üzere yapılacak gösteri- ler dışında gerçek anlamda bir büyük ışçi hak ara- ma kavgası, baştan ayıplı, açığı, korkusu olan sen- dika lıderleri elıyle gerçekleştırilebilir mi? 30 yılı aşan bu alandaki gazetecilık gözlemlerimde ben hiç ömeğine rastlamadım. Ama tam tersine, yasal sözleşmenın kazanılmış haklannın sıyasetçiye ge- be sendika lıderleri yüzünden, yasalara aykın ola- rak geri verilmesine, pek çok satılan sözleşmeye tanık oldum. Kendı adıma zaman bulabildiğim ölçülerde, özellikle ve öncelikle yıldız yazarian satır aralan ile okumaya çalışınm. Ne yazdıklanndan çok, neyi na- sıl yorumladıklanndan sonuçlarçıkannm. Son haf- talar içinde kimılerinin yorum ve yaklaşımlannda yine çok önemli değişiklıkler olmaya başladı. Örneğin dogrudan ılişkısi ya da suçlusu olmasa bile sözü döndürüp dolaştınp Mesut Yılmaz'a çat- mayı sevenler, bugünlerde tam tersı bir havada, olumluluk çıkarma yanşındalar. Üst uste seminer.i toplantılar nedeni ile medya dedikodulanndan t»-' raz uzak kalmıştım. Ama önemli bir durum değişik- liği olduğundan emindim. Kokusu, dedikodusu çabukçıktı. Ertelenen borçlarmı istersiniz, özelleş- tirme projelerinden önemli paylar mı? Ülkemızde yürümekte olan düzende sen- dikacının sansı, siyasetçınin yüzsüzü, gazetecinin çaktıımadan dönebıleni pek sevilır. HAYDİ CAM ŞİŞELE MBARAY Kullandığımız cam şişeleri, kavanozları... Bütün cam ambalajları Cam Şişe Kumbaralarına atalım, camın yeniden doğuşuna hep birlikte katkıda bulunalım. CAM AMBALAJ Bilgi için : (0262) 653 80 36 ÇEVKO VAKFİ ÛYİSİOİt