Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5OCAK1997PA2AR 12 f i Bır tur yasadışı ı^ler sanayıı sayılan rnaftasal ılişkılenn. bır rastlantı sonucu da olsa artık hasıraltı edılme\ecek olçu- de ortav a çıkanlma surecıne gırmesı. çok sayıda msanı ;>aşırtmış gorunuyor Oysa maha ıle kımı devlet vesıyasetçı arasin- dakı kırlı ılı^kıler salt ulkemızle ılgılı bır olj\ değıl Bu ılışkıler. dunyanın hemen her utkesınde me\curtur Bu ozellığıyle de ulıislararası nıtelıktedır Dahasi, her- hangı bır nedenle ortay a çıkmadıkları du- rumlarda bıle yolsuzluk sistemının var- lığı. en azından kuramsal olarak. kımse- nın sakhsi değıldı \olsuzluklar. marya- sıvaset ılışkılerı. her şeyden once vah^ı kapıtahst sistemın. gıderek kureselleşen noolıberal talanın urunudur Ama bır şeyler degışmek zorunda Çunku artık herkes konuşuyor Insanlar bu konudakı gerçeklenn sa\ saklanmadan orta>a çıkması ıçın sokaklara dokuluyor Ne \ar kı. çoğu zaman bu herkesin du- vumsadığı kırlı ışler. onlan kovuşturmak DEGIŞEN DUNYADAN Ahtapotun kollan HUSEYIN BAŞ ve adalete teslım ederek cezalandınlma- sı gerekenlerın en azından bırbolumuy- le îşin ıçınde olmaları y uzunden. ola> da- ha orta>a çıkmadan hasıraltı edılıyor ve sıstem. kaldığı yerden suruyordu <\rada bır patlak veren skandallarla su ustune çı- kanlar da ağır aksak yuruyen ve hızlandı- nlması ıçın gereken reformlann gerçek- leşmesının kimsenın pek ışme gelmediğı 'vargna'havale edılerek zaman ıçınde >a da dupeduz zamanı aşırarak eny ıp gıtme- sı sağlanıyordu Bunun orneklen ->ay ıl- makla bıtmez Kısaca. bu tur ışlerm bıt- mesi zor Çunku kırlı ışler sıstemını top- rak y aşaması ıçın elvenşlı olduğu surece. ortadan kaldırmak mumkun degıldır Bu konuda zaman zaman muharebey ı kazan- makolasıdır Amasavaşikazanmanınko- şulları butunuyle başkadır Dahası sıtemı çokertmek salt ulkelenn ıradesıne de bağlıdeğıldır Sıstem uluslararasıboyut- ta\e sıkı sıkıva yenı dunya duzenınındı- namığını oluşturan vahşı neolıberalıst ku- reselleşmenın dayattığı makro ekonomık \e sıvasal polıtıkalara bağlıdır Bıraz da bu yuzden kamyonla açığa çı- kan kırlı ışler yumağının sorumlulan y ar- gıya havale edılerek makul bır suredece- zalandınlsa bıle bu kırlı ışler sistemının çokertıldığı anlamına gelmevecektır Ola- yın aydınlanması ıçın gerçekten buyuk çaba ıçınde olan Savın Mesut \ilmaz. "Söz konusu olan buzdağuun sadecesu üs- tündekı goruntusudur. Bu> ük kitlesu>un atondadır"demekle yerden goğe haklıdır Buzdağının altında kalan asıl kutle sıs- temdır Ve eğer kırlı ışlenn ayyuka çıktı- ğı bır sirada, bılmem riangı gumruk kapı- sında hâlâ 'hayali' ışler çevnlebılıyorsa bu, sistemın, ortaya çıkan olaylardan ba- ğımsız olarak ışlemeye de\am ettığının gostergesıdır Çozum'Işteo pek kolay değıl Ottowa Unıversıtesı profesorlennden Michel Chossudovsky'nın cıddı Le Monde Dıp- lomatıque'de yayımlanan (Aralık 1996) v e bu say fada tamamı aktarılan son dere- ce kapsamlı ıncelemesı dıkkatle okundu- ğunda mafya, devlet \e sıyasetın bır bo- lumunun de dahıl olduğu sıstemın kayna- ğinda \ah^ı lıberalızmın ulkelere dayattı- ğı yenı dunya duzenı ve kureselleşmemn yapisal uyum programlannın yer aldığı gorulecektır Yolsuzluk. ruşvet. cınayet. uyuşturucu uretımı ve kaçakçılığı. kara para aklanmaM ve tum yasadışı fınansal spekulasyonlan bunyesmde toplayan or- gutlu suç odaklan.devasa ortaklıklarara- cılığıyla dunya ekonomısınesizarak. dev- letlerın yasallığını çokertmekte ve tum dunyaya yasadışı kırlı ışler sıstemını da- yatmaktadır Buna karşıhk. yasalan hâ- kımkılmaçabalan.sorunun koklubırbı- çımde çozume ulaştırılmasında yetersız kalmaktadır Tek çozum, Mıthel Chos- sudov sky "nın de v urguladığı gıbı. ekono- mık ve sosyal alanda eşzamanlı bır gelı- menın gerçekleşmemesı durumunda, or- gutlu suç. kuresel boyutta ve yapıda, var- lığını surdurecektır Hüseyin Baş Diima ekonomisimafyahskaanda azarlann kuresel leşmesı çağında eko- nomınrn gıdişatında suç orgutlennın rolu butunuvle ortaya çıkanlmış ol- maktan uzak Hollyvvood ve sansas- yonbasınınınbasmakalıpoykulenyle beslenen orgutlu suç odaklannın ey- lemlerı kamuoyunda. kamu duzenının çokuşuyle bağlantılı gorunmektedır Ovsa Şıkago sokaklannda rakıp çeteler arasındakı kanlı çatışmalar 3O'lu vıllann çılgın donemıne aıttır Savaş«onrasıdonemınde cınayet sendıkalansiradan islerle ılgılenmek suretıyle gıderek saygınlık kazan- mı^lardır O gun bugun orgutlu suç. guçlu bır bıç\m- de ekonomık sısteme dahıfolmuştur Pazarlann açıl- nıası. koruvucu devletın çokuşu ozelleştırmeler. ulus- lararası tıcaretvefınansınserbestleştınlmesı vb bun- ların va^adışı eylemlenne oldugu gıbı. uluslararası bov ut'lara ulaşan rakıp bır cınavet ekonomısının olu- sıımuna da vardımcı olmuştur Bırleşmı^ Mılletler orgutone gore uluslararası suç orgutlennın vıllık dunya gelırı 1 tnlyon dolardır Bu rakam. Dunya Bankasfnın değerlendırmelenne go- re toplanı nufusları 3 mıhara varan az gelırlı ulkele- nn tumunun ga\ n safı ulu>algelırlenneeşittir Butah- mm. uyuşturucu tratığı, \asadışı sılah satışlan. nuk- leer malzeme kaçakçılığı vb yanı sira fuhuş, kumar dovız karaborsasi gıbı matya denetımındekı kırlı ış- lerden gelen kârlan kapsamaktadır Buna karşılık. ya- sal ekononıılerın çok sayıda sektorunde uretım araç- lan uzerınde gıderek artan denetımı ıle yasal ışler kapsamındakı y at\nmldn ıse bu hesabm dışındadır Mafyalar arası işbirliği Dahası. Çın. Japon yaKUzasi ve Avrupa-\menka uçliiNuarasındayenı bağlantılarkurulmuşbulunmak- tadır Bu orgutler geleneksel ış alanlany la sinırlı kal- mak ve onlan korumaya>,alışmak yerıne. "dunvaça- pında' bır ışbırlığı duşuntesı ıçınde \ asal y a da y asa- dişı ışlen kapsayan venı pazarlannaçılmasınayonel- mı^lerdır Bır gozlemcıve gore suç orgutlennın bu konudakı pertormanslan Fortune dergısı tarafmdan sınıflandınlan onde gelen 500 dunya fırmasını gen- de bırakmaktadır O kad.r kı suç orgutlen artık ge- leneksel Sıcılva mafyasndan çok General Motors'a benzemektedır Reuter jansı tarafmdan \menkan Federal Araştırma Buro^J nun (FBI) Dırektoru Jim Moody 'nın. Amenkan Kongresı'nın bır alt komisyo- nu onunde vaptığı açıkldnalara dayanarak ılen sur- duğune gore Rus suç orgutlen. aralannda Italyan ve Kolombıy a mafv alannın da y er aldığı çok say ıda y a- bancı mafya ıle işbirliği Mndedır EskıSovyetlerBır- 1ığı' nın kapıtaltzme geçresı de. bu konudabuyuk bır hızla kullanılan yenı fırsjlaryaratmıştır 1980"lı vıllann spekuLtıfpatlamalan suresınce Ja- pon vakuzaları ınşaat \ckentsel buyume alanlarına yoğun bıçımde yatınm \jpmışlar ve bunu. taşınmaz alımlanna borç veren \ eMsa bır sure once Tokyo'da arsa fıyatlannın duşmesı^nunda ıflaseden "jusen'ler aracılığıyla fınanse etm>lerdır itaKan mafyası da, kentseî konutlara olduğı gıbı. tanm alanlarına da ya- tınm yapmıştır Taylancla, 'altın uçgen' eroın trafı- ğınden gelen mılyarlarc. dolar, aracı ya da gızlı şır- ketlerle Bangkok tekstıl<ınavııne kanalıze edılmek- tedır \vnca. Hong Kor.tılm sanayıı de Çın mafya- sı tarahndan beslenmek*;dır Çın kaynaklı suç orgut- len bunun yanı sıra nskiaylaşımh ortaklıklar (joınt- \enture) yoluyla Guangcong ve Fujıan eyaletlennde ve Şenzen serbest bolge^nde sınaı yatırımiara sahıp- tır \ ıllıkdunvacırolanJOmılyardolartahmınedıl- mektedır Bu rakam, Çınıngavn satı ulusal gelınnın vuzde 40"ından fazlasir.eşıttır Vergi cennetlerinin hizmetleri Çok sayıda bankamriara akladığının en açık bı- çımde beîırlenmiş olma.vna karşılık. bu konuda suç- lamalar her zaman kuçu memurlarla sinırh kalmak- ta ve asıl suçlu banka s^emı temıze çıkanlmaktadır Bu vuzden kov uşturma\3 uğrayan bankalann sayısı çok azdır Cınavet senckalan. dunyamn en buyuk bankalarıv la orların. he aplann en az v ergıy e tabı tu- tulmasi ve kışısel hızmc erkonusunda uzmanlaşmış yerel şubelerı aracılığna bağlantı kurmaktadırlar Vergıden kaçış olanağır JX\ vasal ^ırketlenn vanı sı- ra suı, orgutlen de y ara;anmaktadır Banka ve tele- komunıkasyon teknıklnndekı gelışmeler yasadışı ışlerden sağlaricn kârlan buvuk bır hızla el değiştır- mesi v a da^lupeduz o r t jn kav bolması y onunde ge- nı> olanaklar MJimaktaar Para. elektronık transfer- lerle ana şırketen \er; cennetınde paravan şırket olarak kav ıtlı şLbesının Ysabına kolayhkla aktanla- bılmekiedır K.iırumsal mlardan gelen mılvarlarca dolar (enıeklı sındıklan hazıne fonlanl. boylece sı- rasivla Lukserrburg. Aglo-Normand Adaları Ca- ıman \dalarf nakayıth tbaplarındangeçmekte.ver- gıden kurtulmJarı sorıcunda. vergı cennetlennde yoğuniaşan bu^uk şırl,iere aıt muazzam sermaye rezerv lerı bazı Batılı u derde butçe açıklannın art- masina da neden olmaudırlar Olayın kapsamı şa- şırtıcı bov utlardıdır Dır anın onde gelen bolgelenn- de 55 vergı cemetı bulrjnaktadır \ufusundan faz- 1a bankay a sah o olan C uman \dalan duny anın be- şıncı buyuk baıka meTczıdır Son derecede onemlı rakamlara ulaş-aı yasal .'vasadışı sermaye. boylece Bahamalar Bermuda. !unt Martın Adaİan ve Pası- fık ve Hınt Ok.anusıT'dakı \anuatu Cook ve Ma- unce \dalan"Tdakı v enı cennetlennın yolunu tut- muştur Amenikan Banıısi Merrill L>nch'ın tahmın- lerıne gore verg cenne^tnnden vonetılen ozel servet, er az 3 tn K on cblardır_ EJ rakam duny a gay n safı ge- u örgütler geleneksel iş alanlanvla smırlı kalmak \e onlan korumaya çalışmak yenne. 'dünya çapında" bır işbirliği düşüncesı ıçınde yasal ya da yasadışı ışlen kapsayan yenı pazarlann açılmasma yönelmişlerdır. Bır gözlemcıye göre suç örgütlerının bu konudakı performanslan, Fortune dergisi tarafmdan sınıflandınlan önde gelen 500 dünya firmasını gende bırakmaktadır. lınnınyuzde 15"ıne eşıttır Ancak son derecede gız- lı tutulan hesaplardakı paraların çok daha fazla oldu- ğu ılen surulmektedır Sureklı olarak ulkede oturma- yanlann açık numaralı hesaplan toplammın vuzde 40"tan fazlasına sahıp bulunan Isv ıçre en çok tercıh edılen vergı cennetı olmaozellığını korumaktadır Zı- ra banka cennetlen salt tropık adalarla sinırlı değıl- dır Batı AvTupa'da. Isvıçre. Luksemburg Anglo-\or- mand Adalan. Dublın Monako. \ladera. Cebelıtarık ve Malta da onemlı vergı cennetlen arasindadır \'er- gı cennetlen. Batılı banka sistemlerının uzantisinı oluşturmaktadır Hesaplar. bır bılgisayar termınalıne bağlıdır Bır Vısa kartı aracılığıy la dunvanın herhan- gı bır yerınden bu hesaplara ulaşmak mumkundur Serbestleştırme sayesınde de bu ışlemler butunuvle dunya tınansal pazannın a> nlmaz parçasi halıne gel- mıştır Dunya borçları ıle yasadışı tıcaret ve kara para ak- lanması arasında sıkı bır ılışkı mev cuttur 1980"h y ıl- ların başındakı borç knzınden bu v ana hammadde fı- yatlan dıbe vurarak, gehşmekte olan ulkelenn gelır- lerının dramatık bır bıçımde azalmasina yol açmiştır Uluslararası alacakhlann dayatmasıyla sert tasarrut onlemlerı alınmak zorunda kalınmış çok sayıda ça- lışan ışten çıkanlmış, ulusal kuruluşiar haraç mezat yok pahasına satılmiş. kamu yatırımları dondurul- muş. sanayı ve tarıma yonelık kredıler onemlı olçu- lerde kısıtîanmıştır \rtan ışsızhk v e ucretlenn duşu- rulmesıyle de yasal ekonomıler bunalıma gırmıştır Çok sayıda ulkede. suç matyasına uvgun olan al- ternatıfbırekonomıgelışmıştır Ulusalpazarveıhra catın çoktuğu bır ortamda. ekonomık sistenıde boş- luk oluşmuş, yasadışı uretım en onde gelen dov ız kay - nağı olarak, hâkım sektor konumuna gelmıştır Bır- leşmış Mılletler'ın bır raporuna gore "borçlu ulke- ler. l luslararası Para Fonu'nun (IMF) odunç verme olanaklarından > arariannıak için kabul ermek zorun- da kaldıklan vapısal uyum programlannm, cınayet sendikalarının pazara ginnesini kolavlaştırdığına ta- nık olmuştur" Bolı\ya"da IMF tarafmdan dayatılan ve 1985'te vururluğe sokulan 'yeni ekonomikpoliti- ka' kalav madenı ıhracatını çokertmış. Camıbol eya- letınde voğun ışten çıkarmalara yol açmiştır tşçılere verılen tazmınatlar ıse koka uretımı yapılan bolge- lerde arazı alımına yatınlmış, boylece de. uyuşturu- cu tıcaretının onemlı olçulerde artmasına neden ol- muştur Yıne aynı bıçımde. 'ekonomik istikrar' ve •vapısal uyum programlan'nın Peru'da Başkan AJ- berto Fujimori taratından devTeye sokulması da bu ulkede buy uk ekonomık yıkımlara neden olmuştur 'Fujişok' olarak anılan bu gınşım. petrolun bugunden yarına otuz katı artmasıyla sonuçlanmiş ve kahve mısır tutun gıbı yasal tanm urunlennı yerlebıretmış- tır Buna karşılık yuksek Huallaga bolgesınde koka- ın uy uşturucusunun hammaddesı koka uretımının go- rulmemiş bır hızla artmasına vol açmiştır Poğu Avrupa'ya mafya saldırısı 1990 lı vıllann başından bu yana. eskı Sovyet blo- ku ulkelen de, alacaklı vabancı ulkelenn baskısıyla aşırı dozlu ekonomık tedavıye tabı tutulmuşlardır \oksulluk ve uretımın orgutsuzleştınlmesı ıse suç ekonomısının gehşmesıne yardımcı olmuştur Orne- ğın Ukrayna'da 1994 Kasım ayında IMF'nın dayat- tığı makro ekonomık reformlar besıne donuk tanm- da derın bır bunalımın bailamasını hızlandırmıştır Lyuşturucu jeopohtığı gozlemevımn saptamalanna gore. buğday uretımının duşmesıyle haşhaş uretımı hızlı bır artış gostermiştır Dığer taraflan, yerel tarı- mın çokuşuyle. Italyan mafyası Santa Corona Unı- ta'nın denetledığı koza uretımı ve eroın laboratuvar- lan eskı Yugoslavya'da ortaya çıkmıştır Bolıvya ve Peru'da. IMF'nın denetımınde banka sıstemlennde y apılan reformlar dov ızlenn serbest do- laşımını kolay laştırmıştır Bu ıse bır goziemcıve go- re Peru'da fınansal sıstemle kara para aklanmasını ya- sallaştırmıştır Dahası. daha once kara para aklama- sından kuşkulanılan çok say ıda ozel ulusal banka. ya- bancı sermayenın denetımı alttna gırmıştır Orneğın, Peru devlet bankası Interbanc. I994'te Çaıman Ada- lan'nda bulunan bır konsorsıyum tarafmdan satın alınmıştır Fınancıal Tımes'agore Darby. borçlann ye- mden yapılandınlması ıle ılgılı Brady planının bek- lentısınde. hay lı nsklı olmasına karşın. Peru'nun ozel bankalarsektorune yatınm yapmak ıstemektedır Dar- by ıse. bır yıl once. 1994'te, George Bush'un eskı Ha- ztne Bakanı tarafmdan kurulmuştur Brady 'nın yar- dımcılan da, Hollis Mc Loughlin'le Anantın'ın eskı Malıye Bakan \ardımcısı Daniel MarVtır Inter- banc'ın onde gelen sorumlularından bırı ıse. 198O'lı vıllann başında Peru eskı ekonomı bakanıdır Sovyetler Birliğinde özelleştirme Doğu \vrupa"da ve eskı Sovyetler Bırhğı'nde ozel- leştırme programlan, dev let bankalan. kamu hizmet- leri. enerjı sektoru, kamuya aıt topraklar. askersel sa- nayı kompleksı de dahıl olmak uzere tum sınaı ve tı- caret kuruluşlannın satışını kapsamaktadır Bretton Woods kuruluşlannın dayatmaları dogTultusunda bu satışlardan gelen paralar, aralannda buy uk tıcaret ban- kalannın da yer aldıgı Batılı alacaklılardan sağlanan borçlann faızlennın odenmesıne avnlmıştır Uluslararası fınansın bu yenı çevresı. siyasal yaşa- mın yasadışına taşınması ıçın son derecede venmlı bır ortam oluşturmaktadır Suç orgutlenne bağh ve gız- lı çalışan guçlu baskı gruplan gıderek daha çok oran- da toplum yaşamına yerleşme surecıne gırmışlerdır Suç orgutlerı, dev letın ekonomık polıtıkalannı guçlu bır bıçımde etkı altında tutmaktadır Pazar ekonomı- sının yenı ulkelennde olduğu gıbı. \vrupa Bırlığı. Kuzey Amerıka. yolsuzluklann hızla arttığı Japon- ya'da, onde gelen polıtıkacılar ve çok sayıda hukumet gore\ lısı suç orgutlerıy le ılışkı ıçındedır Dev letın ve toplumun vapısı da boylece bu vonde değışım sure- cıne gırmışbulunmaktadır Av rupa Bırhğı'nde budu- rum salt dev letın zırvesının Cosa Nostra tarafmdan sanldığı ttalya ıle sinırlı değıldır Latın Amenka'nın çok sayıda ulkesınde uyuşturu- cu kartelı dev let aygıtını ele geçırmış sıy asal partıle- n de denetımı altına almiştır Bır sure once patlak v e- ren skandalla, KolombıyaLıberalPartısı nın Başkan ErnestoSamper'ın seçım kampanyası ıçın unlu uyuş- turucu kartelı Cah'den buyuk çapta fınansal destek sağladığı ortaya çıkmıştır Vleksıka'da, 1994'tekısı- yasal cınayetler eskı BaşkanCarlosSalinas ın suçlan- ması ve kardeşı Raul'un cınayetten hapsedılmesi gı- bı olaylarda, Kurumsal Devrımcı Panı'nın (PRI) yo- netımınde Meksıka uyuşturucu kartelının rolunu or- tav a çıkarmıştır Venezuella'da uyuşturucu mafyası. uyuşturucu kaçakçıhğından sağlanan kara kânn ak- lanmasinda, ulkenın en buyuk bankası Banco Latı- no yu kullanmıştır 1994"te. ardında on dokuz \ene- zuella bankasını da surukleverek ıflas etmesınden on- ce Banco Latıno. aynı zamanda. Başkan Carios \nd- res Perezhukumetı donemınde, Merkez Bankası'nın da başında bulunan Pedro Tinoco,yolsuzluk yapmak- tan aranıyordu Pedro Tınoco 1988'de y ururluğe gı- ren yapısal uyum programının da mımarıy dı Bır goz- lemcının ılen surduğune gore, "uyuşturucu karteli. politik ve ekonomik yapıv la ortakyaşarük (symbiose) içinde çauşmaktadır" Borçlanmanın deli gömleği Yasal, ekonomık. sınaı ve tarımsal faalıyetlennın çokuşu. çok sayıda gehşmekte olan ulkeve dış borç veyapısal uyum programlannın 'deligönueğTnıngıy- dınlmesıyle sonuçlanmıştır Oyleulkelervardırkı sa- dece dış borç faızlerı yasal ıhracatlarmın tumunu aş- maktadır Bazı durumlarda yasadışı tıcaretten sağla- nan gelırler, borçlu ulkelenn dış borç faızlennı ode- melenne olanak sağlayan 'alternatif' dov ız kaynak- larıdır Latın Amenka'nın uyuşturucu demokrasıle- nnde (narcodemocratıe) aklanarak yenıden banka sıs- temıne gıren 'uyuşturucu dolarlan' (narcodollar)hu- kumetlenn dış borç yukumluluklennı yenne getır- melenne olanak sağlamaktadır Devlet kuruluşlan- nın ozelleştırme programlan sayesınde suç orgutlen tarafmdan ele geçınlmelerı uluslararası fınans odak- lannca onulu bır bıçımde 'çok kötu gozle' gorulme- mektedır Çunku bu, borçlu hukumetlere borçlannı odeme olanağı sağlamaktadır Lvuşturucunun da aralarında yer aldığı tum yasa- dışı ışlerdekı artış. ozel ya da resmı alacaklılara mu- azzam mıktarlarda paranın transfenne ımkân v ermek- tedır Bu yenıden yapılanmanın. kuşkusuz. bır man- tığı var Zıra. son ırdelemede. alacaklılar paranın ser- best dolaşımı uzenne temellenen bır sısteme destek olmaktadırlar Borçlann anapara \e taızlennın gerı odenmesınde alacaklılar 'temiz para' ıle 'kara para' arasında herhangı bır aynm yapmamaktadır Bırleş- mış Mılletler raporunda yer alan ıfadelere gore. ">a- salann uluslararası duzevde hâkim kılınmasıv la gore\- li servisler pahatif nitelıkte onlemlerdir. Ekonomik \e sosyal konularda eş/amanlı bir gelişmenin gerçekleş- memesi durumunda, orgutlu suçlar. kuresel boy utta ve vapıda variıkJarını surdurnifve devam edecekler- dir" Vfıchel Chossudovsky (Le Monde Diplomatıque) ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ Dilde Aşağılık Duygusu... (1) Cumhurıyet okuru Nigâr Nurten Arakon istan- bul dan yazdığı mektubunda, dıl uzerınde duruyor Dı- lı oyle benım gıbı oz Turkçe değıl Seslenışı Kafkas^ Azerbaycan ağzı "Mustafa Bey Ekmekçı" dıyor Bu- gun onun ıçten mektubuna yer vermek ıstıyorum. Şoy- le dıyor okurum "Merfıaba Efendım Nasılsınız, 1yı mısınız9 Umarım ve dılenm, hem sız; hem de hane halkı afiyettesmızdır Aslında bu mektubu çok daha oncelerı yazacaktım 26 Eylul Dıl Bayramı'na denk duşsun ıstemıştım Bek- lenmedık (hastalığın beklenenı olur mu demeyın, kışı, soğuk algınlığını, başına geleceklen az-çok duyumsar; vucudu kınlır, hafıften ateşlenır vb) bır saygısız pata- vatsız konuk gıbı gelıverdı bobreklerıme saynlık Dog-- rusu, kırkından sonra kırk derece afeşte yafınca yafca- yı sıyırmak kolay olmuyor Açıkçası, henuz olume ha- zır değılım, ıstemıyorum olmek Yapacak ışlerım, gor- mek ıstedığım guzel gunler var daha Bu defalık kefe- nı yırttım , ;şfe bu sırada benım engın lyımserlığım, bır kere da-, ha, ımdadıma yetıştı ve hıç değılse bu vesıle ıle ult- rasonografı denılen teknolo)i harıkasıyla tanıştım' de- dım (insanın, çalışmakta olan '\ç'ını seyretmesı ganp bır duygu1 ) Bız ınsanlar tuhafızdır ' Duşman / hep dışımızda ara- nz Halbukı, en korkuncu ıçımızde değıl mı? Bunca yıldır dost bıldığınız yuregınız, bır gun yure-~ ğınızı hoplattı Benım bobreklenm (kı, onlara çıfte kurnA rulanm dıyorum, çunku, gozlemlenme gore, kumrular hem bencıl, hem de haın kuşlar) ıhanet eüı Hekımın tanısı, 'taşa bağlı nefrrt Sıyah mercımek kadar bır ta- şı duşurmek ıçın bu ateş, bu velvele nıye, anlamış de- ğılım Bu taş 'RefahV; olmasın sakın, gıderken bunca sıkıntı verdıgıne gore (Hatırlar mısınız Necmettin Erbakan Odalar Bırlığı seçımını yıtırdığınde, koltuğu- nu, polıs manfetıyle, zorakı bırakmıştı Gıdesı yoktu O zamankı Akşam'da çıkan resmı hatırlıyorum, kargatu- lumba atmışlardı hazretı) Ama, hafıfıkı taş var, bın sağ, otekı sol bobreğımde. Soldakı, bızım sosyal demokratlar gıbı, arada sırada, hafıften hafıfe, cılız bır ses/e Ben vanm' dıyor Sağda- kı ıse, fırsatkollayan şerıatçılara benzıyor Oluşum aşa- masında Bu ıkısınden de kurtulduğum zaman hem ben rahatlayacağım, hem de Turkıye (Elbette anladı- nız, sosyal demokratlar derken, Deniz Baykal ve çev- resı ıle Bülent-Rahşan Ecevit'/ kastedıyorum) Neyse, bugun sızınle, dılımızkonusunda dertleşmek ıstıyorum (Daha sonra, başka konularda da yazmak, yardımınızı ıstemek karanndayım Yardım, kendım ıçın değıl, toplumsal dertlerımız ıçın) Bılırsınız, bız Turkler ıçın ana kutsaldır Belkı de bu nedenle, uç 'olmazsa olmaz'ım/zjn faaşına ana yı ge- tınp oturtmuşuz Anayasa, Anavatan, Anadıl (Anamı- za kufur cınayete bıle yol açar da, başkasının anasını, hıç duşunmeden harcayıverır erkek mılletı) Anayasa ıle Anavatan'a kısaca değınmeden once Alman Şansolye Bismark'/a ılgılı bıranekdotuyazmak ıstıyorum (belkı de bılıyorsunuzdur) Onemlı bırkabıne toplantısı başlamak uzereyken, ıl- gılı zevatın yerlennı almasından sonra Bısmark masa- dakı çuha ortuyu kaldınp bakmış Buna şaşıranlardan bırı ne aradığını sormuş Bısmark'ın yanıtı - Tıme'ın muhabın var mı dıye baktım Oradan çağnşımla denm kı anavatanımızın acaba bır kanş topragı kaldı mı Amenkan ussu, kuruluşu, bılmem nesı olmayan? 'Amenkan ussu yok, tesısı var dıyen Sü- leyman Demırel değtl mıydP Dını sıyasetın gozune so-* kup. memleketın bu hale gelmesındekı ıkıncı adam (Bı- nncısı, ayağının tozu ıle ezanı Arapçaya çevıren Men- deresj Şımdı laıkoyle mı? Şımdı Ataturkçu oylemO Sevsınler 1 (Ama, 1950'den bu yana 46 yıldır, bır ezanı bıle Turkçeleştırmeyen -sozde- solcuları da sevsınler 1 ) Anayasamız ıse, 'Bın kocadan arta kalan bakıre 1 ' Anadılımızın hal-ı purmelalı ortada Ama neden çoğunluk Turkçeye anadılıne boylesı- ne duşman? Bırçok başka konuda olduğu gıbı, anadı- lımız konusunda da bır aşağılık duygusu ıçındeyız dı- yemeyeceğım, onlar dupeduz aşşağıhk' Dahası, bıl- meden, bılınçsızce vatan haını 1 Ne var kı, bızdekı ya- bancı dıl hayranlığı, yabancı dılın boyunduruğuna gır- me merakı, oyle yenı değıl Ingılızceden once Fransız- ca egemendı kentsoyluların dılıne, bunun yakın tanığı ve gozlemcısıyım " (Bayan Nurten Arakon'un mektubu daha uzun Kı-' saltmaya ya da ozetlemeye kıyamadım Mektubun ar-, kasmı salı gunu yayımlayacağım ) • • • ! Bu yılbaşı gecesı, Ömer Asım Aksoy'u andım gon-! lumden "Sağ olaydı, şımdı arardım dedım ıçımden ! Ertesı gunu torunu Günduz Aksoy aramaz mı 7 Oyle; duygulandım kı Gunduz un babası Sureyya Bey'le- konuştum Onda OmerAsımAksoy'unyazıpbıraktığh not defterlen, şıırlen varmış Bunları, yayınevlerınden; basmak ısteyen olursa, 0 312/4682033 numaralı tele-; fona başvurarak Sureyya Aksoy'danbılgıalabılırler Ya- da Gulden Sokak 13/2 Guvenevler/Ankara adresıne' mektup yazabılırler ', •• ; Nâzım Hıkmet Kuttur Sanat Vakfı'nca yayımlanan; "7997 Nâzım Hikmet Ajandası ndan edınmek tste-' yen okurlar Cumhunyet Ankara Burosu'na başvurur-J larsa, ederı karşılığında 'ayanda"dan edınebılırler Ede-; n 500 bın TL • B U L M A C A SEDATY1ŞAYA\ 1 2 3 4 5 6 7 8 1/Halkdılmdeba- banın kız kardeşı- ne verılen ad Son, sonrakı 2/ Edremıt Korfezı kıyısında tunstık bır yer Bır ek- meklık hamur to- pağı 3/ Bır nota Lstten sağadoğru efiık olan basım harfi 4/Derebey- lık Japonvasında en aşağı sınıfı oluşturan halk Avrupa'da bır başkent 5/ Osmanlı ordusunda asker- lık gorevını bıtırdıkten sonra yedeğe aynlan er 6/ Bır ulkede kentte ya da semtte oturanlann tumu Eskı dılde burun II Basra Korfezı'nde ve Kızılde- nız'de kullanılan yelkenlı tıcaret gemısı Hıle 8/ Roma mıtolojısınde aşk tannsı Bır baskı teknıgı 9/Guzel çıçeklı bır sus bıt- kısı Sıvas ın bır ılçesı YLKARIDAN AŞAĞI\A: 1/ Kardeş çocuklannın bırbırlerıne gore her bırı A.rıtme- tık hesap yapmakta kullanılan, bırçok devıngen parçadızı- sıyledonatılmışduzenek 2/Gelır Sunve'debırkent 3/Be- nlyumelementınınsimgesi Louıs—' LnluFransizşa- ırveyazan 4/Kuçuk erkek kardeş Jupıtergezegenınınbır uydusu 5/ Değışıklık 6/ tradesızlıkten ılen gelen sureklı^ cansızlık tskambıldekoz 7/Hz Muhammed'ın ardılı ola- rak Muslumanlann vonetımını ustlenen kımse Vılayet 8/» Bır kımseye çalıştığı yerce verılen tatıl Eldıven ve gıysıjj yapımında kullanılan "bır tur yumu^ak den 9/ 'Krap harfle-j rının en çok kullanılan el yazısı bıçımı Bır tur yapay ve> parlak ıplık