Katalog

21 OCA< CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Şehir Tratrolai, Başar Sabuncu'nun yönetmenliğinde 'Bir Ata, Krallığım 1 adlı Shakespeare kolajını sahneliyor Çağdaş bir barbarbk masahD U V G l DURvLTS l-azgtçtım t> dumadai tek olum paklar \yn\ Degm'Z bu yagın \erı, <vuç açma \a değrmz Değıl nı h çtpenmış ınancın en seç kını Değıl mkı\ osullarmuCitlukîan ha- bersız Değıl mı kı \aklar alanda ınsan onuru O kızcglan kı erdem dcz-ğara kaldı rılrrnş Ezürnş hor prulmuş eiemeğı goz nuru Odleker başı geçmış, tâtrken rnert- lık bozuımuş Değıl mı kı kckuian dılı ?agh sana- tın Değıl mı h çı^ınhksahij çıkmış du- zene • (Shakespeare66.Sone, Tırkçe söyle- • yen: CaB \ ücel Shakespeare'r çaglann desınden bu- gune ula^an dızlen bir 'bsrbarlık ma- salı'nı ardıran çğımızı ozetıyor sankı 1 Istanbul Şehir ~.\atroları'rda sahnele- nen 'Bir \ta, ICnilığun' adl on ıkı Sha- kespeare oyunı.ıdan oluş.aı kolaj, bu barbarhk masalndan ıktıdn tutkusu - yaşam - olum tonalanyla <rûlmûş ke- srtler taşıyor saheve IH. Richard'ıı son sozlen 'Mv King- dom for a Hore- Bir \ t a Krallığun' başlığı altında <>. Bunao, S Eyüboğlu, Talat S. Halmar Irfan Şahiıbaş, Berna Moran, Vfina L-gan,Can "^ucel ve Ba- şar Sabuncu daı oluşan sekz çe\ ırme- nın TurkçesıyleBaşarSabuıcutarafın- dan kurgulanmı vesahney* aktanlmış Oyun on ıkı Sıakespeare oyunundan 100'e yakm alııtı ve 5 soıeden oluş- makta \nf\kkava. luratCoşkıner.Murat Dal, Haldun Ergıvenç, Burik DavTidog- lu, A) han Kavas. Kemal Kocaturk, Şeb- nem Kostem, Ash Öngorer. E. Postoğ- lu, Candan Sabıncu, Ersin sanver \ e S. Sankaya oyundı rol alıyor Hiç bitmeyetek bir firtına Şehır Tıyatrdan Guln2 Surun-En- gın Cezzar Tıyıtrosu ve $an Tıyatro- su'nda ovunculuc \ e \ önetnenlık dene- >ımlen \e ardııdan sinemi alanındakı çalışmalan ıle taııdığımız Başar Sabun- cu ıçvn Shakesyeare hem tar başlangıç hem de bir son Başar Sabunca Shakespeare'ınhertı- yatro adamı ıçu donüp d o aşıp başvu- racağı sonsuz br kaynak olduğunu be- lırtıyor - Shakespean ık tanışıkkgınızdan ve ' Bir Vta. Krallıçıın' metninm nasıl vara- Oldıgından başlıvalun onc*._ " BAŞ\RS\BüNCL- 7O'lı yıllarda ya- yımlanan Jan Kotfun'Çağdaşunız Sha- kespeare' kıtabıShakespeaıe'e bakışım- da onemlı bir nokta oldu Bıraz da Kort un etkısıyte Shakespeare dehhzle- nnde dolaşmaya başladım Bu oyun o dehlızlerdekı rraceranın bir bolumunu seyırcıyle payl&jmak ıstedığınden doğ- du zaten 1980'de sıkıyönetım komutanhğı ta- rafından Şehir Tı>atroları'ndan atılan bir grup ıle birlıkte yenıden Shakespe- are ıle yolumuza devam etmek ıstemış- tık ve ılk kez Tepebaşı Deneme Sahne sı'nde 1981 yılında gerçekleştırmıştık kurgu çalışmavı Ne >azık kı gınşımcı kışıler olamadığımız ıçın bir tıyatro kurmavı beceremedık Daha sonra ye ntden gunderne geldı Shakespeare Şımdı ızledığımz oyunun 9 versıyonu olsa gerek Kısacası uzun bir macera- nın urûnu - Oyun, tüm dünyada yaşanan Sha- kespeare nrtınasıvla da a\nı doneme denk geldı. Shakespeare'e v önelen bu ıl- gıyi nasıl açıküvorsunuz? Bu hıç bıtmeyen ve bıtmeyecek bir fırtına gahba Dûnyanın pek çok ulke- aşar Sabuncu,'Shakespeare'ın tamamı aslında sozunun dınamığı tıyatro olanbır eylemdır1 dıyor Shakespeare'ın çağının msanhk çağı açısından donum noktası olduğunu behrterek, bu çalkantılı donemın 20 yuzyılın sonuna da çok benzedığını vurguluyor "Belkı hıç bırçağ20 yuzyıl kadar vahşet çağı olmadı Buyuzden barbarlık masalı dıyoruz Shakespeare ıle hıç ılışkı kurmamış olan seyırcı ıçın bir barbarhk masalı Shakespeare meraklılan ıçın ıse yenıden okuma metnı Bu da Shakespeare'ın çok ışlevlılığını kanıtlıyor zaten" 'Bir Ata, Krallığım". Başar Sabuncu'nun kurgusuyla on ıkı Shakespeare oyunundan 100'e yakm ahnü ve S soneden oluşuyor. sınde her yü 300 kadar Shakespeare ov - nanıyor Ama Turkıye'de bunun bu ka- dar sık olduğu soyknemez ŞehırTıyat- rolan nın son Shakespeare'ı bundan 10 yıl onceydı örneğın Shakespeare bir de- fa seyırcınm, tı>atrocunun ve özellıkle oyuncunun yetışmesınde çok zengın bir kaynak Hem başlangıç hem sonuç hem de za- man zaman uğranması gereklı bir durak Her oyuncu ve vonetmen ıçm de kendı- nı sınamak adına onemlı bir denek taşı Ama aynı zamanda sert, çetın bir taş Shakespeare Çok da tehlıkelı Kımı za- man kotu bır Shakespeare oynamak acıklısonuçlarayolaçabılıromeğın A- ma bunu goze almak zorundayız bır yer de - Sahnede harekedı bir oyunculuk ön plana çjkıvor. Hareketie bırûkte sozler ve muzık de ıç ıçe Butun bu unsurten bu- luştururken amaçladığınız neydı? Bır oyunu sahneye ko>Tnak sahne boşluğu ıçınde bır yazı yazmak demek- tır O yazı da sozcuklerle bırebır ortuş meyebılır Ortuşmemesınm yaran da vardır, boylelıkle gerçeklığm bır başka boyutu yakalanabılır Bızım denedığı mız oyunculuğun bır yanı bu Dığerva nıda Shakespeare'ın özellıkle 19 yyro- mantık dönemınde ûzenne bınktırılmış suslu bır toz tabakasını eşelemek ısteğı Bız o tabakayı eşelemek ve saf, bakır çıplak kalmış soykmme ulaşma çabası gösterdık Her dönemde bir şey lerle örtüşüyor - "Shakespeare oyunlan oynanmak ıçın değıl okunmak ıçın yazılmıştır denmış. çeşitli eleşbrmenler tarafindan bir dönem» Tam teTsını dûşunuyorum Okunduğu zaman da çok büyük tatlar veren bır me- tın ama katıksız bır tıyatro metnı olarak düşünuyorum ben Shakespeare'ı Ya şanmaya ıhtıyacı var Shakespeare'ın ta- mamı aslında sözûnun dınamığı tıyatro olan bır eylemdır - Sahnedekı o hurda yığuu arabadan turun da devlebn çürûmüşlüğu ve art arda ışlenen cınayetler, son günlerde Türkjyc'yı sarsan olaylan çağnştınvor ister i'sternez. Butün bu paraleUıklere özel bir vurgu yapma kayguuzoldu mu' Guncel çağnşımlarvapsın dıve çaba lamadık Sahnedekı otomobıl hurdası eylul ayında belırlendı Susurluk kaza- sı da ıkı ay sonra oldu orneğın Ancak sade vatandaşın tepkısı çok dırekt Ara- banın ıçınden çıkan oyunculara 'Tansu Hanım' dıye seslenıyorlar Corolanıus sahnesınde savaştan medet umarak sa- vaş borazanlan öttürenler ıster ıstemez bır şeylen çağnştınyor Shakespeare tam da bu zaten Her donemde bır şey- lerle örtüşüyor Gundelık olana esır ol- mamış En çapraşık olan oze mdığı ıçın olsa gerek Shakespeare'in çok işlevliliği - Jorge Luıs Borges, Shakespeare'ın 'bütün insanlığın toplamı, yanı hıç kimse" olduğunu sövluyor. Nasıl vo- rumluyorsunuz? Shakespeare'ın çağı ınsanlık çağı açı- sından donum noktası Merkantılıst ekonomının yerleşmeye başladığı kapı- tahzmm somurgecıhğın yeşerdığı bu- nalımlı bır donem Şu 20 yuzyılın so- nu da galıba çok benzıyor bu çalkantılı doneme Belkı hıç bır çağ 20 yüzyıl kadar vah- şet çağı olmadı Bu yûzden barbarlık masalı dıyoruz Shakespeare ıle hıç ılış- kı kurmamış olan seyırcı ıçın bır barbar lık masalı Shakespeare meraklılan ıçın ıse yenıden okuma metnı Bu da Sha- kespeare'ın çok ışlevlılığını kanıtlıyor zaten - Oyun aralık ayuıda sahnelenmeye baslandığı günlerde oyunculardan bın- nın geçırdığı bır kaza sonucu ertdenmiş, bır anlamda tahhsız bır başlangıç yap- mışO— Gerçekten de tahhsız kazalarla dolu bır oyun oldu PTovalarda uç kışınm ka- burgası ezıldı Işıkçımız ve ses uzmanı- mız rahatsızlandı Ancak butun dunya tıyatroculannda yaygın bır ınanç vardır Macbeth'den bır sahne oynayanın başı na mutlaka bır felaket gelır derler Işıl Kasapoğlu bır Macbeth sahneye koydu, tıyatro yanmıştı Fransa da Mac- beth'ın adını ağızlanna almazlar, Iskoç- yalı dıye soz ederlermış Bızım de Mac- beth'ı oynayan oyuncumuzun parmağı kınldı Yanı Macbeth mutlaka bır bela getınyor Ama bızım ıçın çok kavgasız dövûşsuz bır çalışma oldu Sahıden tı- yatrocu ekıp her zaman bır araya gel- mez İtalyan yazar Susanna Tamaro'nun yeni kitabı "Anima Mundi" bugün Avrupa'da piyasaya çıkıyor Lısaıı içindeld ateşle savruhırKültür Servisi - ttalvan vazar Susanna Tamaro'nun ulkesınde ıkı buçuk mılvon adet satılan Turkçe dahıl otuz dıle çevnlen kitabı "\ üreğuun Göturduğu Yere .rt" (Va Dove Tı Porta ıl Cuore) Vtnka hanç dort kıtada en çok ılgı goren romanlardan bın Dünya satışı ıkı mılvonu aşan "Yûreğuıın Götürdüğü Yere Git1 ' daha yenı yenı uluslararası pazarda kendını göstenrken Tamaro nun yenı romanı "\nima Mundi" (Dunvamn Ruhu) Avrupa'da bugun pı\ asaya çıkıyor Turkçede ıse "Dünvamn Ruhu" olarak şubat ayının sonunda Can Yayınlan'ndan yaytmlanacak Bınncı ağızdan VValteradlı bır erkeğın çocukluktan orta yaşa dek surdurduğu varoluş mucadelesını vaşadığı sorunlan düşkınklıklannı acılan aktararak ıç dunyasındakı değışıklıklen ıç dunvası ıle evren arasında uyum arayışlannı ve kendını kanıtlamasını anlatan bır yapıt "Anuna Mundi" LaStampa gazetesınde yayımlanan sovleşıde Tamaro yenı romanı v e "Yüreğının Gotunluğu Yere Grt" ıle ılgılı şunlan sovluvor - Anuna Mundi gıbı bır ısım nereden akluuza geldı"* SUSANNA TAMARO- Tmsel evnm ve bu yüzvılın sorunlanyla ılgılı bır kıtap yazdım Uzun uzun duşundukten sonra buldugum ısım çok eskı bır Latınce deyım, buyuculuk kulturunden gelıyor Başlıklar aslında benım çıkış noktam, bu kez de Latınce başlık bulduktan sonra yazmava başladım romanı Gazetelerde hemen polemık başlatıldı 'Tamaro kasınü, ukala, Tamaro cahü' dendı Latınce adlara olan alerjı yıne kendını gösterdı Basın danışmanım hakkımda yazılanlardan kalın bır dosya yapmış ama kendımle ılgılı hıçbır şe> ı okumuvorum artık Erkekler daha çaresiz - Basınla bu anlaşnıazlık neden kaynaklanıyor9 Tamamıvla kompleks sonucu oluşmuş duşmarîlık, bır kadının onemlı ışler yapması dokunuyor onlara Emımm erkek olsaydım ışler mutlaka farklı gelışırdı Eleştırmenlenn ve kultur servıslenndekı gazetecılenn büyûk bolumu "Y ureğuun Goturdüğu Yere Gıf'ın ne anlartığını kavTayamadı Roman bır sevgı ve şefkat oykusu değıldı ötekı kıtaplanm gıbı başansızlık ve ölüm uzenne bır yapıttı - Bu elesonler nasıl etkilcdı sızi? Çok kınldım, çok yalnız hıssettım kendımı Ulkedekı vasat kultur ortamı msanın arzusunu koreltıvor -' Anıma Mundi" ıçm de avnı eteşOn bombardımanı surtr mı? Herşeye hazınm ben Bıroncekı kıtabımda olanlann aynısını yapabıhrler Aptallık çaresı olmayan bır hastahktır, tıpkı yuzeysellık ve suruden aynlmama gudusü gıbı Bazı ınsanlar ıçın başkalanna tukurmek kendılennı ıyı hıssetmenın en kolay yoludur - Yenı romana neden erkek kahraman seçtinız? Nedenını bılmıyorum ama msanın çaresızlığının erkekte daha fazla ortaya çıktığını hıssedıyorum - "Anıma Mundı"yi olusturan üç böhımûn; Ateş, Toprak \e Rüzgâr'ın anlamı nedir? Maddelenn anlamını ıyı bıldığımden yaşamın üç evresıne bu ısımlen verdım Çocukluk ve gençhkte ınsan ıçmdekı ateşle yaşar Kuçuktur, savunmasızdır, etranndakılenn emırlen>le baskısıyla yaşamaya mecburdur Yannla ılgılı savısız soru vardır kafasmda Toprak ıse çalışma, uretmedır ateşı va orter ya da söndurur Ruzgâr ıse msanın ruhudur - Kitabın ne kadan otobryografık ozellik taşıyor? VValter'ın Orta A\Tupa kulturu, ruh halı ölûm hıssı benımkıne çok benzıyor Aynca buyuk bır kargaşa ıçınde de yaşamayı denedım geçmışte - Toprak bölumunde YValter TV ve sınema dunvasına gırmek ıstiyor. Kabul edılmevince ıkıncı sınıf obnanuı acısuu hıssedivor lşsiz doiaşırken zengın bu- kadınla Utşkıye gurvor Kıtaplarıruzda boyle sosvolojık bır >aklaş,ım ılk kez goruluvor.- Kaçınılmazdı bu Toprak bolumu sosyolojık ve mızahı, alaycı ortamda \enlmehydi Bunu anlatabılmek ıçın başka bır yol yok Mızah msanın çok onemlı bır sılahı bence, ığneleme ıse kıskançlıkla korkunun meyvası - "Anıma MundTyı nasıl hazuiadnuz? Yazmaya ıkı yıl önce başladım Uzun bır çalışma gerektığını bıhyordum ama elımdekı maîzemeyı mcelemek ve projeyı gehştırmek, hesapladığımdan çok zamanımı aldı 1995'ın aralık ayında vazmaya gınştım, uç dort kez değıştırdım ve 1996 eylülünde bıtırdım "\nıma Mundi" zor bır kıtap herkesın kolav telaffuz edemeyeceğı şeylen anlatıyor - "Anıma Mundı"yi suıemava aktaraıak için tekhf geldı mı? Daha bovle bır teklıf gelmedı sınemadan - Bu yıl kırk vaşınızı doidunrvorsunuz. Bır burukluk var mı ıçuuzde'' Şu anda mutluvum Tatıle gıdeceğım, uzun bır sure bır şey yazmayacağım Havatımınbır bölumünü mutlu kapatıyorum boylece Reyyan Somuncuoğlu'nun Saltanat Kayıkları 1 • Kultur Servısı- Revvan Somuncuoğlu'nun 'Saltanat ICavıklan başhklı sergısı 27 ocaga dek Beşıktaş Denız Muzesı nde sergılenecek 1984 vılmda MSU resım bolumunu bıtıren ve çahşmalanna Istanbul'dakı atol\esınde devam eden sanatçının yapıtlan toplumsal genlımlen alevlendıren sınıfsal karşıtlıklan ıronık bır bıçımde ortava koyuyor ve zıtlıklan vurguluyor Aynca figurlenn ıçınde olduklan teknelenn karakterlenne ters duşen durumlar sergılenmesı bır kımlığın bozulma surecıne de ışaret etmekte 'Cazbandlar1 ıse bu çelışkılenn gunumuzdekı gorüntulennı vebırbelge halınde dökumunü ıçenyor Üç sanatçmın heykel sergisi • Kültür Senisı- Anadolu Lnıversıtesı Guzel Sanatlar Fakultesı Hevkel Bolumu'nde gorevlı olan Selçuk Yılmaz, Rahmı Atala> ve Nurbıye Lz un ortak heykel sergılen Turk îngılız Kultur Derneğı nın Ankara şubesınde açıldı Farklı teknıklen banndıran sergıde Selçuk Yılmaz ın eserlen metal parçalannın bırleştınlmesınden kımı zaman da bunlara mermenn eklenmesınden oluşuyor Rahmı Atalav'ın vuksek pişinm ve şarnot teknıklen>le yapılan eserlen farklı kompozısyonlan ıle dıkkat cekıyor Nurbıye Uz un madenı ağırlıklar kullanarak oluşturduğu eserlen ıse Modıglıanı nın üslubunu çağnştınyor Sergı 27 ocağa dek ızlenebılır Göçepler'tte Sanat Tarihi seminerleri • Kultur ServTsı-Goçerler Fotoğraf Kulubu, 'lstanbul Tanh îçınde Bır Yolculuk başlığı altında Sanat Tanhı semınerlen duzenlıvor Sanat Tanhçı Derya Nuket Özer tarafından \enlecek semınerlerde Fıkmepe, Khalkedon, Bızantıon Bızans donemı ve Osmanlı donemı başlıklannda. 6 semıner ve 2 semıner anlatımlı gezı gerçekleştınlecek 1 donemı 22 ocak saat 19 30- 21 30'da gerçekleştınlecek olan semıner'ın 2 donemı 12 mart tanhınde vapılacak Semınerlenn gezı programı, 1 donem Avasofva ^rkeoloJl Muzesı \erebatan Sarnıcı, Hıpodrom Kuçuk Ayasofva Camıı Kanve Tekfur Saravı, 2 donem Sultanahmet Camn Turkvelslam Eserlen Muzesı Nur u Osmanıve Sulevmanıve Camıı, Zevrek \e Fatıh Camu'nden oluşuyor Yayıncrtar Bipliği'nden açıklama I Kultur Servısı - Turkıve \ayıncılar Bırlığı bır basın açıklaması yavımlavarak Devlet Bakanı Işılay Saygın ın hazırladığı 'Turk Dılının Kullanılmasına tlışkın Yasa Tasansı' ıle Turkçevı korumak bahanesıvle yenı bır sansur mekanızmasi kurulmava çalı^ıldığım one surdu Açıklamada 'Dıl tzleme Kurullan \e her >ayınevınde bulunması zorunlu kılman dıl uzmanlan ıle Abdulhamıt'ın Sansur Kurullanru da aşan venı bır u>gulamaya gıdılıyor ve her yayınevıne bır sansurcü konulmasının yollan aranıyor" denıldı Turkçeyı korumanın yasalar ve sansurcu kurullarla gerçekleşemeveceğıne dıkkat çeken Turkıve Yayıncılar Bırlığı, Turkçeyı korumanın tüm vazarlann özgurce dıledıklen konulan hıçbır yasayla sınırlanmadan yazabılmelen ve yayıncılann hıçbır yasayla sınırlandınlmadan, hapıs tehdıtıyle karşılaşmadan ozgurie >a>ın yapabılmelen ıle olanaklı olacağına dıkkat çektı Semih Balcıoğlu'na 'Onur Apmağam 1 • Kultur Servısı- Kankatur\akfi 'çagdaş kankatur anlayışı>la, kankatur sanatımıza vonelık surdurduğu başanlı çalışmalan nedenıyle kankatunst EflatunNunvı \ ılın K.ankaturcusu seçtı Ferruh Doğan Hıfzı Topuz M Talı Ongoren Tan Oral Onder Şenyapılı Suleyman Coşkun, Haluk Unsal ve Nezıh Danyal'dan oluşan Kankatur Vakfi danışma kurulu 54 yıldır yoırtıçı \e vurtdışmda kankatur çalışmalannı başanyla surduren Semıh Balcıoğlu'na da 'Onur Armağanı' vermeyı kararlaştırdı Eflatun Nun'nın kankaturlennden oluşacak 'Yılın Kankaturcusu Kankatur Albumü' Kankatur Vakfi tarafından basılıp 9-13 mayıs tanhlen arasında yapılacak 3 Uluslararası Ankara Kankatur Festıvalı'nde kendısıne armağan edılecek Balcıoğlu'na odulu, festıval etkınlıklen sırasında venlecek Kıbpıs TÜPk Kapikatiipcülep Derneği'nden yarışma • kultur Servısı - Kıbns Turk Kantakurculer Derneğı, Uaç konulu bır yanşma duzenlıyor Dr Anf Albayrak, Ustun Alsaç Ramız Gokçe Hüsevın Çakmak Mustafa Tozakı Mehmet Ulubath Musa Kayra ve Dr Ahmet Gulle'den oluşan seçıcı kurulun gorev vapacağı vanşmava 28 Şubat 1997 \e dek başvurulabılır Katılımcılann dıledıklen sayıda eserle katılabıleceklen >anşmanın adresı Kıbns Turk Kankaturculer Derneğı, Kankatur Yanşması PK 87 Lefkoşa- Kuzey Kıbns >anşmada odul alan yapıtlar bır albumde toplarup yanşma>a katılan tum çızerlere gondenlecek \ynca bugun AKEL Kultur Burosu tarafından düzenlenen ve Kıbnslı Turk-Rum ve vabancı çızerlenn yapıtlanmn yer aldığı bır sergı Rum kesımınde açılıyor Kıbnslı Turk kankaturculenn de davet edıldıgı sergıde dunyaca unlü 32 polıtık kankaturcunun yapıtlan ver alacak Kış Konserleri'nde şef Cem Mansup, solist Ayla Erduran • Kultur Servısı - Geçen hatta 'Kış Konserlen' dızısıne başlavan Bılkent Senfonı Orkestrası nı, geçen \ ıla kadar Oxford Şehn Orkestrası baş şefı olan, daha sonra da unlu sanatçılarla birlıkte Academv of Oxfordu kuran Cem Mansur yonetecek Bugun gerçekleştınlecek konsenn solıstı keman sanatçısı Ayla Erduran Konser programında 10 vuzyıl olgun romantızmının en parlak temsılcılennden olan yenıhkçı bestecı Berlıoz un Korsan Uverturu' Max Bruch'un 1 Keman Konçertosu' ıle Schubert'ın '9 Sentonısı' ver alıvor ii