Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 27AĞUSTOS1996SALI
OLAYLAR VE GORUŞLER
Siyaset ve Adalet
M.İSKENDER ÖZTURANLI
P
laton toplumsal duzenın
nasil olması gerektığını
araştınrken 'adalet' kavra-
mını tanımlamakla ışe baş-
lar "Enbû.vukhavdutkim-
dir'dye soraronce Şuva-
nıtı .err "En buvuk ha\dut. duşunde
yaptıklannı u\anıkken de yapan adam-
dır." ArkaMndan şo. le tamamlarsozlen-
n "İşte varadılıştan zorba olan adam.
devletin başına geçerse bovle vapar!"
Plaıon" a gore adalet hıçbırzaman zor-
balıkla Sagda^amaz Zorbalığın adaletı
dı>e bıı><;\ yoktur Zorba doğruluk ne-
dır b.lmeven kı^ıdr Adaletse zorbalık
değıl doğruluktıır Toplumsal uyumu
sağlavar değerler butunu ahlak \ e erde-
meu.gundavranişbıı,ımıdır 'Devlefad-
Jı na^sapıtında "Bizdev letimizitoplumun
her kesimine mutluluk sağlasın dive ku-
ru>omz. \ok_sa bir anıf. otekinden daha
mutlu olsun dhedeğiJ" tumcesını soy le-
dKten Nonra ^ovle noktalarduşuncesını
"Dev letin birinci gorevi adaleti gerçekleş-
tirmektir."
Adaletın en yuksek erdem olduğunu
da v urugulay an Platon"un bu duşuncesı
daha sonrakı vıllara damgasını \uracak
vegunumuzedeğınulaşacaktır 'Hukuk
devleti" ve 'hukukunüshınluğu" kavram-
an bu duşunıeden kaynaklanacak bu
dusunceden doğacaktır
Gerçekten onemlı bır kav ram olan 'hu-
kukun ustunluğu" once uygar dunyada
ortaya çıkmiş 197
0 lı v ıllarda ulkemız-
de de kullanılmava başlanmıstır Daha
sonra 1982 A.navasaM'nabır sozuıkola-
rak gırmiştır Ne var kı bugune değın ka\ -
ram konumuna donuşememıştır sıvasal
ıktıdariar engei olmuşrur bu oluşuma
Oteden berı de\ let guçlen yasama. v u-
rutme ve vargı olmak uzere uçe avnlmış-
tır Çeşıtlı nedenlerle bazı ulkelerde yu-
rutme vasamadan ustun tutulmuş kımı
yerde de yasamanın ustunluğu benım-
senmıştır Amaçağdaşdunyadavargıhep
bağımsız kalmıştır. Mahkemeler. karar
verme vetkilerini yasama \e v urutme er-
kinden değil, doğrudan doğrma ulustan
almışlardır. Devleti vonetenler değişmiş,
jargıçlar değişmemiştir. Çunku yargıt,
konumu gereâı tarafsızdır tarafsız olmak
zorundadır Bu nedenle de guvence altı-
na alinmıştır Sıyasal ıktıdarların buyru-
ğu dışında tutulmuştur
Hukuk devleti,buanlavıştan doğmuş-
tur Bir hukuk de\ letinde egemen olan
valnız hukuktur. \asama ve yurutme or-
ganları hukuka gore davranmak vargı
organı hukuka u>gun karar vermek zo-
rundadır Bu nedenledır kı bır zamanlar
Noltaire. *Hangi devleti seçersin" sorusu-
na "Yasalardan başka hiçbir şeve bovun
eğmeven devleti seçerim'" vanıtını ver-
mıştır Bu anlayışa gore ınsan hukuka
»avgılı olacak toplum hukuka savgılı
olacak devlet hukuka savgılı olataktır
Bu gerçek ana>asamızın 11 maddesin-
de "\navasa hukumleri vasanıa. vurut-
me ve vargı organlannı, idare makamla-
rınu öbur kuruluş ve kişileri bağlavan te-
mel hukuk kurallandır" tumeesı\ le dıle
getınlmıştır \e var kı anavasaların da
'hukukun genel ilkelerine, objektif hu-
kuk nornılanna" uvgun olarak çtkanl-
ması gereğı hıçbır zaman gozardı edıl-
memelıdır
Bılındığı gıbı sıyaset. 'halkı yonehne
sanatı'dır Adaletse hukuka gore hak da-
ğıttna ı^ıdır Ikısı arasinda bu ayrım var-
dır A.ma adalet > alnız hak dagıtma e> le-
mıdeğıldır Tumbıreylenn \e tumkuru-
luşlann benımsemesı gereken kurallar
butunudur çağlar boyunca da en buvuk
erdem savılmiştır
Ulkemizde Adalet...
Llkemızde ozellıklesonvıllarda ada-
letle siyaset bırbınne karı^tınlmıştır ve
karıştmlmaktadır Daha doğrusu, sıva-
^et adalete el atmak ıstemektedır Bu olu-
suma vol açan oncelıkle 1982 Anavasa-
M dır Çunku buanasasa _\argıbağımsız-
lığını ve vargıç gu\encesını tanımamış-
tır Anavasanın 1S9 maddeMnegore Ha-
kımler ve Savcılar \ uksek Kurulu Ba^-
kanı sıvasal vanı ağır basan Adalet Ba-
kanfdır Bakanlık muste^an ıse kurulun
doğal uvesıdır Bu kurul tum vargıç \e
savcılan 'mesleğe kabul etnıe, atama ve
nakletmt. geçici vetkı \ernie. yukseltme
ve birinci sınıfa avırma. kadro dağıtma,
meslekte kalmalan uv gun gonılme\enler
hakkında kararverme.disiplin cezası u\-
gulama,gorevden uzaklaştırma'gıbı vet-
kılerle donatılmı>tır Denetleme Adalet
Bakanhğı mufettı^lerı tarafından vapıl
maktadır kurul kararlanna karşı vargı
volu kapatılmıstır Tum vatandaşjara hak
dağıtan Turk vargıı,lannın kendını sa-
vunma ve hak arama ozgurluğu voktur
1961 Anavasası'na bır tepkı olarak
1973 v ıtında gundeme getınlen bu MS-
tem -\navasa\lahkemesrnce27 1 1977
tarıhınde ıptal edılmı^tır \ uksek Mahke-
me"nın kararında çok ılgınç bır tumce
vardır "^argıçlanvasavolunabaşvurma
hakkından \oksun olan bir devlette, bı-
rev lerin hukuksal guvenceve sahip oldu-
ğu savunulamaz." Ne \ar kı bu karardan
sonra vururluğe gıren 1982 Anavasası
bu değerlendırmev ı benımsememı^ ada-
let orgutunu sıva^al ıktıdann denetımıne
\ermekten c,ekınmemiN.tır "Nargı erki
dev letin. anavasanın ve ınsan onurunun
koruvucusudur" ozde\ı>ı bır \ana atıl-
mıştır "Adaletorgutubağımsızolmavan
bir ulusun devlet olarak vaıiığı diışunu-
lemez" gerçeğınden uzakla^ılmıştır
Bugun ulkemizde bırçok suçlu hak-
kında kamu davasi aı,ılamı\orsa bunun
ba>lıca nedenı cumhurıvet saNcılarının
ozgur ve bağımsiz olmamasıdır Çunku
1982 Anavasasi 'sivasetinmahkemeka-
pısından içeri girdiği an, adaletin salonu
terkedeceği' gerçeğını gozden uzak tut-
mu!?tur
Suçluların vargı onune eıkanlmadığt
çıkanKa bıle sıvasal baskılarla ı.ezasız
kaldığı bır ulkede adaletin varlığından
Nozedılemeveceğını unutmu^tur -\vrica
milletvekili dokunulmazlığı nedeniv le ko-
vuşturulamavan suçlar sorıınu. toplum
katlannda buvuk bır rahatsızlık varat-
maktadır.Ov sa ortada bır suç \ arken bu
suçu parlamento antmetığıne da>anarak
ortbas etmeve kalkı^mak valnız adalet-
sızlık değıl. avnı zamanda buvukbırav-
mazlık ve kepazelıktır Parlamentonun
gorevı. araştırma ve soruı>turma volu ıle
suçlulan adalete teslım etmektır Onları
gızlemek ve korumak değıldır
Bugun ulkemiz. ne vazık ki uv gar dun-
va normlanndan çok uzaklardadır. Ka-
mu vicdanı. devleti vonetenlerin çeşitli
volsuzluklan karşısında şaşkına dorımus-
tur. Koalisvon ortaklığının "bırbırlennın
haksız kazanvlarına goz vummak için
kurulduğu ve hukumetin bu amaca vone-
lik olduğu kuşkusıı içindedir. Muhafefet
partılen bu gerçeğı açık açık dıle getır-
mekte "ahlaksız koalisvon' devı^ını kul-
lanmaktadırlar Promosvon >asası tartıs-
malarında bır milletvekili "Sizbirbirini-
zin pisliğini ortmek için bu koalisvon hu-
kumetınde bir arava geldiniz" dıv e konu-
^abılmektedır Bu ağır suçlamalar karşı-
sinda sı>asal ıktıdardan ne bır ses gel-
mekte ne de bır nefes çıkmaktadır Bu
suçlamalansıneveçeken bır ıktıdann 'ik-
tidarsız bir iktidar' olduğunu sovleyen-
lere hak vermemek olanaksızdır
Bır ulkenın ekonomık duzenı bozula-
bılır Bunu duzeltmek kola>dır Eğıtım
MNtemı zedelenebılır Bunun da çarelerı
vardır Ordusudağılabılır Orduda>enı-
den kurulur (Kurtuluş Savaşı nda oldu-
ğu gıbı) Ama bır ulkede hak ve adalet
duvgu.su vok olursa. her şev yok olmuş
demektır Bu gerçek hıçbır zaman unu-
tulmamalıdtr
Bu nedenle "Turk hukumetinin ilk
anıacı halka ozgurluk ve adalet vermek-
tir" dıven buvuk devlet adamı Ata-
turk'un gunumuz koşullannda tum polı-
tıkacılara ders nıtelığındekı şu sozlen>-
le tamamlamak ıstıv/orum vazımı "Bir
hukumet, ancak adalete davanabilir. Ba-
ğımsızlık. ozgurluk ve her şey adaletle var
olur... İnsanlar goniıl rahatlığı ve ozgur-
luk içindevaşamakihtivacındadııiar. Bu
ise bir toplunıu yoneten devlet ve huku-
mette adaletin egemen olnıasıvla sağla-
nabilir. Bir ulkede adalet olmazsa, o ulke-
de anarşi var demektir, orada ozgurluk
vok demektir.~
ARADA BIR
VEDAT GÜNYOL
Böyyük Adamlık
Bır ınsan tek başına boyyuk kahraman şeyhmeyh,
peygamber meygamber olamaz Onu, çevresını bın-
bır hıle hurdayla palazlanmış çıkarcıların elbırlığı, dur-
tusu, u/utulup, kandınlan ınsanların gozunde buyu-
te buyute yucelere jçurarak yaratırlar
Geçengun televızyondabırfılmseyrettım BırMu-
sevı toplumu bır haham yaratmış Adam (TV'nın ya-
lancısıyım) sakallı guzel bakışları ınsanın ıçıne ışle-
yen bır kışı Ustelık yapmacıklı bır sahte cıddılıkte
Muntlen (onu on plana çıkanp para toplayan bır avuç
ınsan) onu, elını surduğu yerde gul bıten, yaraları be-
relerı lyıleştıren, bır dokunuşta felçlı ınsanları sağlığa
kavuşturan bır mucıze olarak tanıtıyorlar Haham oy-
le bır gozaltında kı sevgılısıne bıle yanaştırılmıyor
Sonunda, haham dıye one atılan adam uyanıyor ve
bu sahtecılığı onuruna yedıremeyerek oturduğu evı
yakıp yaşamına son verıyor
fşrrı sonu ve antamı şu Şeyh uçmaz onu murıtle-
rı uçurur Şımdı bakıyorum da tanhe adları geçmış
peygamberler de bu kuralın dışına çıkmış değıller Al-
manya da Hitler, Italya'da Mussolini, bu yoldan yu-
celmışlerdır Onlar ustun ınsan dıye topluma kabul et-
tırılmışlerdı Oysa onlar senınbenım gıbı bırerınsan-
dılar
Ne ıse, bız donelım, kafamda yureğımde lok gıbı
oturmuş bır kavrama, onder kavramına
Onder dedığın adam (kadın-erkek fark etmez) el-
bette kı, bır yeteneklı, bır becerıkh bır afralı tafralı, bır
heyheylı, bıryandım Allah çekıcı bır bana bakma ya-
karım, bır yanaş da ananı belleyeyım. gozunun sur-
mesı olayım, bır yanaş da gor nasıl vahlarım senı, alı-
mallah yakar da hme lıme eder yerım senı doğrultu-
sunda adamlardır
Buyuk adam var (Atatürk gıbı) buyutulmuş adam
var (Erbakan gıbı) Bırı, ıçı dışı cevher dolu, aklın, bı-
lımın onderlığınde dunyayı ınsan sevgısıne bular, obu-
ru çıkar uğruna dın somurusuyle, çağdışı şerıatçılı-
ğıyla ınsanları bırbınne çatıp ıktıdar hırsıyla yanar Şu
anda başbakanlığı elde etmenın sarhoşluğuyla olan-
ca hırsını tatmın etmekte
• ÇELİK • HALUK LEVENT
• VEDAT SAKMAN • AYKUT-HAKAN-AYŞE
• MUZAFFER ÖZDEMİR • KUBAT
• GRUP MASK • HAKKI ÇOPUROĞLU
ATATÖRK VE BARIŞ
KONSERİ
HARBİYE AÇIKHAVA TİYATROSU
31 AĞUSTOS SAAT 20.00
DUZENIEYEN
ATATURKÇU DUŞUNCE DERNEGI
ISTANBUL MERKEZ ŞUBESI
ÜNÜDÜNYA BARIŞ GÜNÜ
DAVETIYE TEMIN YERLERI
• ADD Ist Mrk Şb (0212) 272 6218 • Kadıköy Şb(
0216) 418 36 46
t Bakırköy Şb (0212) 570 29 2 2 1 Kartal Şb (0216) 395 99 95
§VakkoramaGışelen(Takstm Nışantaşı Stıadıye, Galenaj
KA\1P İLANI
Aksaray-THY'den almış olduğum İstanbul-
Mılano gıdış-dönuş (29 8 1996-7 9 1996)
uçak bıletımı kaybettım, hükümsüzdur
SU\GU ÇAPAN
(Cumhııı ı\ et Gazetesı)
Tatıle Çıkmadan Kalbiııizi Kontrol Ertırin,.
Pazar dahıl her gun gece, gunduz
hızmetımzde\ ız
TÜRK KALP VAKFI
Tel.: (0.212) 212 07 07 (PBX)
Faks: (0212) 212 68 35
Sanatsal İsteğin Kente Taşınması...
Prof. Dr. MEHMET ÇUBUK \Unmr Sımn L ıın eı utesı Oğretım L ı eu
Y
eni bir u/manlık alanı: Bugun kılacakgorseldeğerler>aratılabılır Bovlecezevk
ıçınde va^adığımız kentlerın
ze\k estetık \e va^am nıtelığı
(kalıtesı) sunmaktan uzak vapı-
larını fark etmeven \e bundan
uzuntu duvmavan kaç ınsanımız
vardır'Kımılerının zevk \e estetık cınavetı ola-
rak nıtelendırdığı bu durumu ve olumsuzlukları
sılmevı başarabılecek kaç beledıve ba^kanımız
vardır
7
Kentsel duzen \e kentsel estetık >aratma ola-
nağı veren. vaptınm getıren hangı vasal duzen-
lemelenmız vardır'
Kent mekânlanmızdadııvarlı zevklı veguzel-
lık dolu olduğu kadar nıevij dolu artıstık atmos-
terlerı vakalamada vetkılı vetkın \e vetı^miş
kaç uzman sanatçımız vardır' \e de kaç beledı-
vemız ve planlama grubu danısman olarak uzman
sanatçılar bulundurmaktadırlar
1
Bu sorulara vanıt bulmak zordur Bugun kent-
sel mekânlarda vetıstınlen plastık oğelerın sim-
genın ^alt sanat adına uretılıp (') sonra da kent
mekanına oturtulduklan dusunulduğunde \ e me-
sajı ıle kentsel mekândakı ven banşık olma>an
vekonduğuandan ıtıbarenmekânavabancılaşan
kentsel oğeler plastık oğeler hevkeller ve hele
hıçbır referansı olma>an ovkunme(taklıt) urunu
kent mobılvaları keza kentsel mekânlardakı ıle-
tışıme ılışkın tum urunler ızlendığınde ortava çı-
kan durum kuijkusuz vukandakı olumsuz vanı-
tı doğrulamaktadır Olumlu>anıtın ortavaçıkma-
sı ıse. bu olgunun varatılmasında kendı sanatsal
urununu kentsel kılmavı ogrenmii} bır uzman ın
ekıp ıçınde bulunmasına bağlı kalmaktadır Do-
la> ısıv la bir uzmanlık alanı soz konusudur v e uz-
manlık eğitimuıe gereksinim vardır. Ancak kent-
sel tasanm alanında ve beledivelerde gorev alarak
bu konuda eğitılmiş danışmanlaıia olumlu sonuç-
lar alınabilecektır. Bu uzmanlık alanı. kentsel ta-
sanm ilişkısı ıçinde kentsel mikroortam tasanmı-
dır.
Kultur mekânı olarak kent: Kent gerçekte bır
kultur mekânıdır Buna gore de dısıplınler arası
konumdakı sehırcılık alanında çeşıtlı bılımlerde
olduğu gıbı sanat dallanv la da buluşarak gerçek
anlamda. vaşamla butunlesen bır ekıp çalışması
>apılması gerekmektedır Toplumbılımcı (sosvo-
log) ekonomıcı pevzajcı vb gıbı van dısıplın
mensuplan nasıl kı (yuksek Iısans programların-
da) sehırcılık eğıtımınden geçerek uzmanlaşıvor
ve kent planlama ve kentsel tasanm çalışmalann-
da ekıp ıçınde vennı ahvorsa. kentsel mikro or-
tam tasanmındada çeşıtlı sanatçılann (hevkeltı-
raş. ressam. seramık sanatçısı vs ) bovle bıreğı-
tımden geçerek uzmanlaşmalan ve ekıp ıçınde
>er almalan sağlanmalıdır Bolge venlerınden
hareketle kentsel olçekte sosval. ekonomık ve fı-
zıkı verılenndeğerlendınldığı bır kent planlama
çalı^masının ardından, bır ekıp çalısmasıv la kent-
sel tasanm ve kentsel mikro ortam tasanmı vo-
luvla ın^anlara mutlu va^am olanakları sunacak
duzenlemeler vapılmaltdır Bu oncelıkle kentsel
tasanm çerçevesınde mımarı bıçımlenme ıle bu-
tunleşen bır vakın çev re tasanmıdır İşte bu tasa-
rım çerçevesınde vaşam çevremızı guçlu ve hoş
ve estetık urunu mekânlan >aratmak kentsel
mikro ortam tasanmı ıle olası olabılır Bu du-
rıımda kentsel dınamıklerın orta>a ko>duğu sa-
natsal ıstegın. gunumuz koşullannda kente taşın-
masında \e kent kımlığının vakalanmasında
onemlı bır gorev venne getınlmış olacaktır L'l-
kemızde vapılan bır bılınisel toplantıda da orta-
va konduğu gıbı (1) bu gores mutlak şehırplan-
cıları mımarlar obur dısıplın mensuplan ve de
sanatçılann bırlıkte gavret sart etmelerı ıle ger-
çekleşecektır
Ktilture davanan kentsel duzenleme: Gelişmış
ulkelerde venı verle^melerde sanat<,ılarameka-
nın sanatsal vonunun varatılmasında se kamu
mekanlarının ınsansal (beşerı) kılınmasinda go-
rev ler duşmektedır Bovlece bır gorevin verine
getırilnıesinde. kulturel duvaıiılığın ıletilmesi an-
lamında. sanatçının urununu kentsel kılabilmesi
için omın uzmanlaşması gerekmektedır. Sanahn
kentle buluşturulmasında. sıradan vaşamdan
farkh bovut gerircn birdinamizm varatılmasında
buesastır.Çunku bıranlatım(ıJade)evlemıolan
sanatın herkesı ılgılendıren mekânlarda >er alma-
sınınbazıtemelesasları vardırveolmalıdır Geç-
mış donemlerde ta antık donemlerden bu vana
kentsel mekânlann oluşumunda mımarlarla bır-
lıkte olumlu sonuUarortava çıkmış mımarlık ve
sanat ıç ıçe olmuş butıınleşmıştır Ancak sanavı
dev nmının getırdığı olumsuz sonuçlar ve moder-
nızm kentsel sanatı da. kent-sanat ılışkısını de us-
sallık adına vok etmıştır Ovsa plastık objelerın
de bır kamusal karakterı vardır \e bu kamu me-
kânlarıtasanmı vecanlandırılmasında kentplas-
tığıne ılışkın mudahalelerı gerekmektedır Kuş-
kusuz bu mudahale ozellıkle kentsel estetıkten ve
kamusal duzenden yoksun çevrelerde kendıne
ozgu bıçımde kullanım alişkanlıklarına naıfsus-
leme ev, lemıne karşı kulture davalı bır mudaha-
le olmalıdır Çunku çok uzun suredır tasanmla
mudahalede "kamusal nitelik" ve "estetık" goz
ardı edılmıstır ve edılmektedır (2)
Ne >azık kı bugun. Turkıve de genelde hızlı de-
ğışım ve gelışım surecınde ne pohtıkacıların ne
>onetıcılenn ne de sanatçılann gerçek anlamda
kent \e kentleşmenın bılıncıne vardığını so>le-
mekolasidır Mekan duzenlevıcılenn de (plancı-
lar, mımarlar) bu bılınce gereğınce sahıp çıktığı
hususu tartışılabılır Dolavısıvla bugun kentlerı-
mız gıderek daha da betonlaşmakta voğunlaş-
makta ve kentler hıçbır estetık kavgıva >er ver-
me>en. vaşam ze\kı olmavan bır vapıda orta>a
çıkmaktadırlar Sonuçtadabugelışme gelenek-
sel kentın varolan tum değerlennın v ıtırıldığı bır
olgu olmaktadır Genel olarak bakıldığında bu-
gun ancak kentsel u>umluluğu >ok eden bır se-
hırcılık ıdrak edıldığı gorulmektedır Kentlenn
kotu gelışmesi de adeta kentleşme ıle ozdeşieş-
mektedır "Vanı dolavısiv la bugun kent sankı kent-
leşme ıle çolleşmektedır Olumsuz gehşmeler le-
hıne ka>bolmaktadır Ovsa -kent" \e "şehırcilik"
her şev den once halk taratından v aşanmış bır sos-
val dınamık olmalıdır Planlama sistemımızle da-
vatmacı >apa> bır mutluluk varatılması doğru
deeıldır kentın duzenlenmesı ancak kenthlerle
ılı^kı ıçınde bır anlam kazanmak zorundadır
Son >ırmı vıldır dunvada bırçok ulkede yenı
ara>işlar vapılmaktadır Insanlann. kent bağla-
mında venıden gerıve donuşlen ızlenmektedır
Dunvada l980'lı vılîardanbu vanaeskı kentdo-
kusuna\eeskı kenteılgı vesavgıartmıştır Kent-
lenn sorunlarının çozumunde yenı vollar aran-
mıştır Şehırcılıfın vol avnmında da (3) kentsel
tasanm duşuncesı yenı bır çozum yolu olarak bır
duzenleme aracı gıbı ortava çıkmaktadır \anı
gevmışte kalan kentsel estetik kentsel sanat bu
kez kentsel tasanm la gerçekle^meye başlamış-
tır (4)
Sonuç: O halde vaşam çevremızı guçlu hoş kı-
lacak gorsel değerlenn yaratılabılnıesı zevk \e
estetık urunu mekânlarelde edılmesınde kentsel
mikro ortam tasanmı onemsenmelıdır Bu uz-
manlık alanı tanımlanmalıdır Bu ıse bır uzman-
lık eğıtımını gereklı kılmaktadır Unıversıtelerın
ılgılı anabılımdallanndayuksek Iısansprogramı
olarak kentlerın duzenlenmesıne katılan plancı-
lar mımarlar, peyzaj mımarlan tasarımcılar gı-
bı sanatçılara da kentsel kamusal mekânlann ta-
sanmında bır uzmanlaşma yolu açılmalıdır Kuş-
kusuz bu eğıtımının temelınde kultur ve sanatın
kente doğru yerleştınlmesı gerekmektedır Ken-
tı. tuketıcılenn ilkelerine esır etmeden, kentsel
çevreyıçeşıtlıenformasyonlann yığılımından ve
çırkınlıkten uzak tutarak. naıf susleme merakı
aşılarak plastık oğelenn dekorasyon objesı gıbı
konmasinın otesıne geçılerek sanatın. mekânsal
çerçevedeetkılı kullanılması gerekmektedır Eğı-
tımle sanatçılara. kamu mekânını bırleştıren bu
sosyal rol venlmelıdır
Mımar Sınan Lnıversıtesı'nde. guzel sanatlar
unıversıtesı nıtelığıyle boyle bır programın açıl-
masında oncu olacak şekıİde. Guzel Sanatlar Fa-
kultesı'nın bırçok bolumunun (ve elbette obur
unıversıtelerdekı benzerı bolumlenn de) mezun-
larını kabul edecek ve onlara uzmanlaşma olana-
ğı getırecek bırgınşım Mımarlık Fakultesı Şe-
hır \e Bolge Planlama Bolumu tarafından 1994
yılındavapılmiştır Bolum esas olarak da sonal-
tı yıldıra Kentsel Mikro Ortam Tasanmı Yuksek
Lısans Programı uzenne çalışmaktadır Soz ko-
nusu program ılgılı enstıtude bekletılmektedır
\ma buna rağmen gunumuz koşullannda engel
ne olursa olsun uzmanlık alanının onunun açıla-
cağı ve onemlı bır gorev ın venne getınleceğıne
ınanıvoruz
(1) 6 Kentsel Tasanm \e L\gulamalar Sem-
pozMimu - Kentsel Mıkıo Oıtam Tasanmı 16-
l
1
\1a\ıs 1996 htanbul \1SL Odıtonumu
(2) Kentsel Mıkıo Oıtam Tasanmı Sıtnıii \e
Sonın Bıldıı ılen \(SL Mımarlık Bolumu Şehıı
\e Bolge Planlama Bolumu )a\ını 1996 Pıof
Dı Mehınet Çııbıtk
(^)Pıoi Dr \iehmet Çııbıık - \1odern Şehıı-
Lilıkte \ol A\nmı \iakale Arada Bır sutunu
Cumhııı net 25 06 1992
14) Tuıkne de Kentsel Tasanm Lzmanlık Eğı-
tımı I9fs" ı ılından ıtıbaıen ılkın eskı De\ let Gu-
zel Sanatlaı Ikudemısı )ıtksek Mımarlık Bolu-
mu nde 19H4sonıası MSL Şehıı \e Bolge Plan-
laniü Bolumu nde \uksek Iısans pıogıamı ı<,w-
de bır eğıtım olarak ı enlmektedıı
TARTIŞMA
Şimdi Yapılması Gerekenler
A çlıkgreu
^ ^ eylemlen
I ^k hepımızın
Z , . ^ ^ uzerınden
ğ ^k bırsılındır
^L. -^L-üibı geçtı
Şımdı polemığe gırmeden
çok "çozum uretme"
zamanı
Aslında yururluktekı
hukuksal duzenlemelerde
bu çozum var
Bunu hukukçu olan
herkes (başta savın
Adalet Bakanı Şevket
Kazan) bılır Ben
bılmeyenler ıçın kı»a
açıklamalarda
bulunacağım
1) Devlet uddı bır
orgutlenmedır
Kurumları, kuralları
vardır Bunlar.
hukumetlere
bakanlara kişilere gore
değışmez Devleti aşiretten
ay ırt eden ozellıkler
bunlardır
lyTJevlet. avnı zamanda
hukuksal bır kurumdur
Başta uluslararasi
sozleşmeler anayasa olmak
uzere y urttaşfanna gu\ en
ve haklarsağlayan
duzenlemelerle kendını
bağlamıştır
3) Devleti bağlavan
hukuksal duzenlemelenn
yukandan aşağıva doğru
pıramıdı şoyledır
Oncelıkle dev let adına
ımzalanan ve TBMM ce
onaylanan uluslararasi
sozleşmeler sonra anayasa
yasalar tuzukler
vonetmelık kararname
bıldırı karar gıbı
Bunların uvgulanmasında
temel kural yukandan
aşağıva bır uyum olması
zorunluluğudur 'Sanı
kararname vonetmelığe
vonetmelık tuzuğe tuzuk
y asav a y asa anav asav a v e
tumu de uluslararası
sozleşmelereavkın
olmamalıdır
4) Kışılenn cezaevı
koşullannı bağımsizyargı
onunde savunma
vapmalannı vb
duzenleven ve TBMM'ce
onavlanarak vururluğe
gıren pek çok uluslararasi
sozleşme olurlan vardır
\apılacak olan sadece
aşağıdan yukanya bır
uvum çalışmasıdır \oksa
savın bakanın ıkı dudağı
arasından <,ıkacak olan
"hikmet" ya da "Kandil
gecesi' ıvı nıyetını
beklemek zorunda kalırız
Zaten bu konu anavasanın
90 maddesinde
duzenlenmıştır Maddemn
son lıkrası aynen şoyledır
"l'sulune uvgun vururluğe
konulmuş milletlerarası
sozleşmeler kanun
hukmundedir. Bunlar
hakkında anav asav a
avkınlık iddiasıyla Anav asa
Mahkemesi'ne
başvııruJamaz."
Ozetlersek Ortada bır
'terorist" bır 'duşnıan'
voktur Devlet \e haklannı
guvenceye aldığı "vurttaşr
vardır Dev letin bu
guvencelen 'pazarlık
konusu' vapması hukuksal
bırayıptır Buayıpbıran
once duzeltılmelı yenı
ayıplara yol açılmamalıdır
Devlet 'savgın'olmaya
mahkûmdur
4\. MEHMET
ÇIPLAK
PENCERE
Ibrahim Candan'm
Mektubu...
İbrahim Candan'm mektubunu okudum, evırdım
çevırdım, bır de okurlarla bırlıkte okuyalım dedım
işte mektup1
•
"Koylusun Çıftçılık ve hayvancılıkla uğraşıyor-
sun Şehıryerını bılmıyorsun Çocukların kızlı oğlan-
lı koyde Koyde ılkokuldan ılerısı yok Haydı kızlara
ılkokul yeter dıyelım, kız çocuğudur, şehır yerınde
evın yok, akrabanın yanında olmaz Duşundun ta-
şındın, bır şu akrabalarla konuşsan, oğlanı onlann
yanında ıdareten ortaokula yazdıramaz mıyız? Du-
rumu ızah ettın Onlann da rızası oldu Yağı, bulgu-
ru şehır yerıne taşıdın Oglanın ortaokula kaydını
yaptırdın Bır ıkı sene derken oğlan başanlı Sınıfın-
da takdırnameler alıyor Okumayı kafasına koymuş
bızım oğlan Başanlı yıllar geçıyor Derken bızım oğ-
lan hukuk fakultesının kapısına dayanıyor Ankara
Hukuk Fakultesı ne kaydını yaptınyor
Artık buyumuştur Bırgecekondu tutuluyor Baba-
sı gururlu Oğlu hukuk fakultesıne devam edıyor-
Ana baba koyde ışınde Oğlan bu arada unlu hukuk-'
çu Muammer AksoyVa tanışıyor, goruşuyor Onun-
yanında onun gıbı bırısı olmaya çalışıyor Hukukun.
son sınıfındaydı Aglayarak yanıma dukkânıma gel-
dı 'Amca hocamızı Muammer Aksoy'u vurdular *
'Nıye ağhyorsun, hoca sızlerı yetıştırdı yerını sızler
alırsınız, yerı boş değıl' dedım
Bızım oğlan hukuk fakultesını başarıyla bıtınr Avu-
katlık mesleğını seçer Bır muddet sonra para da ka-
zanır Sıra kısa donem askehıkte Askerlık hayatı bır
donum noktası olur Çunku dıploma alırken 'nere-
de, kım olursa olsun bır ınsanın haksızlıga ugradığı-
nı gorursen kendısını ve hukukunu savunacağına'
daıryemın etmışler
Bızım hukukçu kısa donem askerlığı ıçın Sıırt 70
Pıyade Alayı 'nda kendını bulur Bızım hukukçunun
elıne bır tufek tutuştururlar Haydı Cudı Dağı 'na Tur-
ktye'nın kırlı savaşının ıçınde kendını bulur Hukuk-
çu olurken yemın etmışler ya, Muammer Hocası da
oğretmıştı, bu savaşta olup bıtenlen not almış, as-
kerlık sonrası bunları başına vereceğını kafasına koy-
muş, bunu yapmış, basında fotograflar ve yorum-
lar Oğlum senın neyıne gerek Bu ulkenın sorunla-
n sana mı kaldı Sen hocan Muammer Aksoy 'un akı-
betınden hıç mı ders almadın Bır cuma akşamı te-
lefon çalıyor Arkadaşlan 'Faık Candan kayıp, bula-
mıyoruz ' İlk aklıma gelen resmı kurumlar Inandığı-
mız guvendığımız resmı kurumlar Koşuşmalar Ba-
kanlıklar arası gıdıp gelmeler On bırgun geçer Umıtr
dunyasıdır Gerekenyere muracaatlaryapıldı veyal-:
varmalar hıç boşa çıkar mı Bır geceyansı evıme te-
lefon Bız Faık Candan'ı oldurduk yakında cenaze-'
sını bulursunuz Yalvardım, yakardım 'Bızım duş-;
manımız yoktur bıze acıyın Telefon kapanır Bır gun
sonra Ankara Bâlâ yakınlarında kurşuna dızılmış ola-
rak bulunur bızım koylunun hukukçu oğlu 32 yaşın-
dadır Ceylan gıbı oglan boylu boyuna uzanmış Ya-
nında boş mermı kovanları Koyde başlayan ınanç-
lı yolun sonu Tarıh 13 Aralık 1994 Usulune uygun
araştırma ve soruşturma
Sen koylu, Muammer Aksoy'un yanında hukukçu
yetıştırırsın Ulan sen kım oluyorsun da çobanın oğ-
lu haktan hukuktan bahsedesın Koylunun babası da
savaş kahramanıdır Koylu kurşuna dızılen ogluna mı
yansın, cepheden cepheye koşmuş dedesıne mı
yansın Netıce olarak gozu yaşlı koylu ana baba
oğullannın acısına dayanamadılar Sağlıklarını kay-
bettıler Hâlâ ulkelennde mutlaka adaletin tecellı et-
mesını beklıyorlar Tabıı kı bugune kadar Avukat Fa-
ik Candan'/n kaydını faılı meçhuller lıstesıne yaptı-
lar Faık Candan'm ışını anlayamıyorum, ama bu va-
tan hepımızın
Amcası Ibrahim Candan '
•
Bılgı notu Bırsure HEPAnkara il Başkanlığı daya-
pan Ankara Barosu avukatlanndan Faık Candan (do-
ğumu 1962) 2 Aralık 1994 cuma gunu 13 30-14 30
saatlen arasında Ankara Hanımelı Sokağı'nda 4 kışı
tarafından beyaz bır Renault arabaya bındırılerek ka-
çırıldı Çağdaş Hukukçular Dernegı nın başvurusuw
uzenne Ankara Emnıyet Mudurluğu yetkılılerı 'Faık-
Candan adında bırının emnıyette bulunmadığını'
açıkladılar 13 Aralık 1994'te Faık Cartdan'ın cesedf
Ankara'nın Bâlâ ılçesı yakınlarında bulundu Olay ye-^
rınde savcılıgın yaptıgı ıncelemede 5 adet 9 mm ça-
pında kovana rastlandı Bu kovanlardan 3'unun
MKE, 2'sının yabancı kaynaklı olduğu saptandı
HOTEL FLAMİNCO
Tel: 0.266 324 26 32. Faks: 0.266 324 08 53
• OZELPLAJ
• ^ LZME HA\ LZL (ÇOClk H\\ LZL )
• SABAH AK$\MZENGI\ AÇIkBlFE
• 200 ktŞlLlk. kUMALI RESTALRANT
• FLAMINGO BAR DA HER GECE CA\LI MIZİK
İKİRIŞİLİk OD4D4 KIŞİB4ŞI\4 GL'MLK
2.450.000.- TL
Fh ATLAR \ ARIM PA\SI\O\ OLLP MIMMIM
^ GECE KONAkLAMA IÇİN GEÇERLIDIR
0-6\aşFREE
"-l2Yaş
o
os0I\
r
DlRtMLİDİR
B\L\\ I ÇİFTLERINE OZEL
(3GLN K\L.2Gl\ODE)
AYVALIK - Sarımsaklıda HOTEL FLAMİNGO
1996 Yaz Sezonunda ilk kez sizlere hizmet
vermenin mutluluğunu yaşıyor.
Başka Türkiye Yok
Haydi Fidan Dikelim
ORMAN BAKANLIĞI
AGAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLU
GENEL MUDURLUĞU
"TEKERLEKLISANDALYE KAMPANYASINA KATKIDA
BULUNMAK BIR İNSANLIK GÖREVÎDÎR"
Ziraat Bankası Sirkeci Şb. 304420/718-5
Bedensel Eng. Davanışma Der. Tel: (0216) 370 81 66 - 441 08 34
Barış ve ozgurluk kavgamız değerlı bır
mılıtanını kaybettı Trafık anarşısınde
ka>bettıâımız Halkevlen GYK u\esı
NECMETTİN
DURAN'ın
onurlu \asami mucadelemıze ornek olacak
Aılesı \e butun dev rımcı dostlann başı
sağolsun
HALKEVLERt GErSEL MERKEZİ