Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CumhuriyeCİmtivaz Sahibi: Berin Nadi
üenel Yav ın Yonetmenı Orhan Erinç 0
üenel Ya>ın Koordınatoru Hikmet
Çetinkava 9 Yazıışlerı \ludurien
Ibrahim Yıldız (Sorumlu), DinçTavanç
9 Haber Merkezı Mudüru Hakan kara
9 Gorsel Yonetmen Fikret Eser
Dıs Haberlcr: Şinasi Danışoğlu 9 İ^tıhbarat
CengizYıldırım 9Ekonomı Bülent Kı/anlık
9 Kultur Handan Şenköken 9 Spor
Abdülkadir Yücelnıan 9 Makaleler Sami
Karaören 9 Duzelıme Abdullah ^ azıcı
9 Foroerjf Erdoğan Köseoğlu 9 Btlgı-Belge
Edibe Buğra 9 Yurr Haberlerı Mehniet Faraç
V jvınkurulu İlhanSetçuklBuskan).
Orhan Erinç. Okfa\ Kurtböke,
Hikmet Çetinka> a. Şükran Soner,
ErgunBalcı.Dim; Ta>anç. İhrahinı
^ ıldii. Orhan Burvalı. Mustafa
Balba\. Hakan Kara.
Ankara Tenısılctsı Mustafa Balbaj 9 Haber Muduru Doğan
Akın Ataturk Bul\ an No 125. Kaf4. Bakanlıklar-Ankara Tel
4195020 (7 hat). Falc 419502
7
9 Izmır Temsılcısı
Serdar Kı/ık. H Zıva Bl\ 1352 S 2 3 Tel 4411220.
Faks 44191 |7 9 Adana Temsılcısı Çetin Yigenoğlu.
[nönuCd 1I9S \o I Kat l.Tel 3522550. Faks 3522570
\iuey-e\c Muduru Erol ErKut 0
Kcx>rdınator Ahmet Korulsan •
Muhjsebe Bûlent V ener # İdare
HÜMvin Gûrer • l^letme Önder
Çelik © Bılgı-Ulem Nail Inal • Miw Akdağ Tc> 5M 0
BılgısavarSıîtem Mürii>et Çiler 5H')5sn-5l3Me)'K-l.ralo. '
MEDVA C: • >'oneıııti Kunılu
Ba^kanı - üenel Mudur Gülbin
Erduran # KoordınJlor Rcha
fşıtman £ Genel Mudur Y.ırdımciM
^ a>ımla\aa \t Basan: enı Gun Haher Van^ı Basın \e ^'a>ın*.ılık A S
TurkcK-aiı l a d W 4 ! C-sSaloâiu 3 4 " 4 Ut P K C46 l,[anbul Tel ılj Z12> 5 U » 5 0 5 ( 2 0 hall Faks 10 2 1 2 ) S J 3 »5 ^
2 7 A Ğ U S T O S 1996 lnısak:4.47 G ü n e ş : 6 . 1 9 Öğle: 13.13 i k i n d i : 1 6 5 4 Akşam: 19.53 Yatsı: 21.19
Medya gruplannm başlattığı kuponlu-kuponsuz gazete yanşıyla Türkiye'de günlük gazete sayısı 44'e ulaştı
Ddz gazete döııeıııibaşladı• Medya patronlannın ek bir masrafa girmeden, yeni bir gelir kapısı
açmak amacıyla başlattığı yeni gazete çıkarma yanşı, basında gazete
enflasyonuna yol açtı. Ancak gazete sayısındaki artış, okur sayısını
arttırmadı. 1995'te gazete başına düşen okur sayısı yaklaşık 236 bin
iken bu yıl bu sayı yüzde 40 oranında azalarak 149 bine düştü.
çuk gazete" hayalı, zaten yıllar önce yaşa-
mageçmişken bu yeni kavramla birlikte ba-
sında tekelleşme daha da >oğunlaştı.
A\ rupa'da basında tekelleşmenın önüne ge-
çilmesi için çalışmalaryapıldığı sırada. hat-
ta bu konuda Avrupa Bırliğı nezdınde gıri-
şimlerde bulunulurken. Türkive'deki tekel-
leşme. birgrubun -dergi ve tele\ ızyonlan ha-
riç- günlük 10 gazeteve sahıp olması aşama-
sına geldi. Örneğin Norveç'te. "hiç kimse-
nin. sahibi olduğu şirket aracılığıv la iilke ba-
sınının günlük tirajının \ üzde30*undan faz-
lasıııa sahip olamaması için" parlamentoda
yasa önensi tartışılırken Türkiye'de ıse med-
ya patronları değışık şırketler adı altında
"daha fazla gazeteyi nasıl çıkannm" hesa-
AYŞE YILDIRt.M /MELTEM FIRATLI
REFAHYOL hükümetinin iktidara gelir
gelmez yasama geçırmeye çalıştıgı "pro-
mosyona sınırlama"* gı n ş im ı. gazeteler ara-
sında yıllardır süren promosyon savaşınt
başkabirnoktayaçekti.Cumhurbaşkanı De-
mirel'ın \eto ettığı. aslında basın özgürlü-
ğünü kısıtlamayayonelık yasatasansıyla. bu
kez medya gruplan arasında gazetesavaşla-
n basjadı Bununla hrlikte Türk basını ye-
ni bir ka\ramla da tanıştı: Isimleri bile ne-
redeyse aynı olan gazeteler. 20 mısli fiyat
farkıyla satılarak -promosyonlu" \e "pro-
mosyonsuz"dıye ikiye aynİdj.
8. Cumhıırbaşkanı TurgutÖzal'ın "ikibu-
bı yapıyor. Patronlann bu "hesabı*" sonucu
pıyasaya. •*>enibirbiskü\i"gibi ">eni" ga-
zeteler çıkmaya başladı. tçerikleri. sayfa dü-
zenleri. hatta künyelen aynı olan. bazen
farklı bazen bir sözcük eklenmesiyle aynı
isimlerle > ay ın \ aşamına başlayan bu gaze-
telerle birlikte Türkiye'de günlük gazete sa-
yısı birdenbıre 44'e ulaştı. Türkiye gene-
lindeki 44 günlük gazeteden 13 'ü. yani yak-
laşık v üzde 30"u yay ın yaşamına bu yıl baş-
ladı. DoğanGrubu'nabağlı Millıyet'inekim
ayındaçıkarmayı planladığı "merkezsol''eğı-
limlı gazete ıle Star Grubu'nun üç, Sabah
Grubu'nun bir. yıne Dogan Grubu'na bağ-
lı Hürrnet'ın de bir gazete hazırlığı göz
önünde tutulursa pı>asaya çıkan \enı gaze-
te sa>ısında 1996 rekoryılı olacak.
Ancak gazete sayiM bunca hızla artarken
okursayısmda artış olmaması dıkkati çeken
bir nokta; tiraj raporları. gazete sahıplennın
>.a\ undugu "çok gazete.. çok okur" mantı-
ğını çürütüyor. Gazete sayılan hizlaartip.fi-
yatların ucuzlamasına karşın okur sayısın-
da bir artış yok. aksine gazete başına düşen
okur sayısı gıttikçe düşüyor
1995yılındayayımlanan24gazetenın 14-
19 Ağustos tarihleri arasındaki haftahk or-
talama net satışı 5 mılyon 663 bin 457.
1996"da >ayımlanan 34 gazetenin 12-18
Ağustos tanhlerı arasındaki haftalık ortala-
ma net satışı ise 5 milyon 77 bin 238. Yani
1995'te gazete başına düşen okur say ısı yak-
laşık 236 bin iken bu >ıl bu sa>ı yüzde 40
oranında azaldı Ve gazete başına düşen okur
sayisi 149 bine kadar düştü.
Fazla gazetenin yararian
Bütün bu rakamlar göz önüne alındığın-
da "Niye daha fazla gazete" sorusu akla ge-
lıyor. Yanıt. '"Sabit masradann birim başn
na düşen maliyeti azalıyor" cümleMnın al-
tında. Med\a patronlan. kendısıne ek bir
yük getırmeden avnı bına ıçinde. aynı per-
soneNe. aynı matbaayı kullanarak yalnızca
kâğıt nıasrafiy la yeni bir kârkapısı açmış olu-
yor. işte bu noktada çalışanların "ucuzişçi-
liği'" öne çıkıyor. Sendikaya zaten karşı olan
med\a patronları, bir basın emekçisininbir-
kaç "ürünür
'nden bırden yararlanarak emek
sömürüsü yapıyor ve böylece sıfır personel
gıdenyle çıkan yeni gazete ilk kânnı yap-
mış oluyor. Örneğın Doğan Grubu'nda sa-
dece 435 kadrolu çalışan var. Toplam 8 ga-
zete çıkaran grubun kadrolu işçileri kâğıt üze-
rinde farklı şirketler adına çalışıyor.
Milliyet Gazetecilik AŞ'nin 46, MİL-
HA'nın (Milliyet Haber Ajansı AŞ) 251.
Simge Yayıncılık AŞ'nin (Posta. Fanatik.
lyı Gazete) 72, AD Yayıncılık'ın da 66 kad-
rolu işçisi var.
Bu arada matbaa makinelerinden de da-
ha fazla yararlanılıyor. Dağıtım şirketlerini
Bir-Ya\ adı altında bırleştiren Doğan \e Sa-
bah gruplan içın dağıtım masrafı daortadan
kalkıyor. Dağıtımın tekelleşmesı. bu grup-
lar dışında kalan gazeteler ıçin ise ek bir
yük getiriyor.
"Daha fazla gazete" ısteğinın bir ayagını
da \ergı konusu oluşturuyor. Ekonomı uz-
manlarına göre kâr eden bir gazetenin yeni
biryatınmayönelmesi, vergidenkurtulma-
nın en 1yı yolu.
Yeni gazeteyi ucuza çıkaran grup. gaze-
telen arasındaki kâr-zarardengesini de bır-
binne kestıği faturalarla koruyor. Ucuz ga-
zetenin daha çok satması da medya patro-
nu ıçın grubunun cırosunu yükseltmesı an-
lamını taşıyor. Tırajı yükselen grup, reklam
pastasındaki payını da büyütüyor. \eni ga-
zetenin tanıtımı dapatrona biryük getirmı-
yor.
Işin birdeteşvik kredisi tarafı var Zaman
zaman tartışma konusu olan hükümetler v e
medyanınçıkarılişkılerıde gazete sayısının
artmasında önemli bir etken. Aynı grubun
birgazetesı hükümeti eleştınrken dığer ga-
zetenin hükümetı ö\en yayın polıtıkasıyla
ılışkilerin dengede tutulmasına özen göste-
nlıyor. Muhalefet partılerı de bazı basın ku-
ruluşlannın hükümetlerden aldığı teşv ık kre-
dıleri ve ilan paralarını açıklayarak bu ılış-
kiyi doğruluyor
DAĞITIM SORIIN OLDU
Bir-Yay'dan
oran dışı
uygulama
Doğan Grubu'na aıt Yay-Sat ile Sabah
Grubu'na aıt Birleşik Basın Dağıtım şir-
ketleri geçen haziran ayında Bir-Yay adı al-
tında birleşti Bö\ lece 44 gazetenin dağıtı-
mını üstlenen Bir-Yay, kendi gruplan dı-
şında kalan gazetelenn dağıtımında satış
fiyatının ortalama vüzde 30'unu alıyordu.
Ancak son zamanlarda pı vasa> a çıkan v e 4-
5 bın lıradan satılangazetelerin sayısı artın-
ca Bir-Yay. bu uygulamasını değıştırdi. 5 bın
liralık bir gazetenin dağıtımından aldığı
1.500 liralık payın. masraflarını karşılama-
dığını söyleyen Bir-Ya>'. satış fiyatından pay
yerine "*ucuz" gazeteler ıçin "satış fivatı ne
oiursa otsun asgari 5 bin lira"almayı karar-
laştırdı. Bir-Yay 'ın bu uygulaması. 4 ve 5
bin liralık gazetelenn önümüzdeki günler-
de fiyat artışına yöneleceğinin de ilk işare-
ti oidu.
Bir-Yay Genel Müdürü İlhan Esen. "ucuz"
gazeteleri köşeye sıkıştıran bu uygulama-
nın nedenini şöyle açıklıvor.
"Bir kamvoij azami 90 bin gazete taşır. 5
bin liradan satılan 12 sayfalık bir gazeteden
kamyon başına aJdığımız pa> kaba he$abı>-
la 80 milyon eder. Bu para masraflanmızı
karşılamıyor. ^ üzde30u\gulamasınınmas-
raflanmızı karşıla>abilmesi için bir gazete-
nin asgari 17 bin liradan safılması lazım.' Piyasadaki 44 gazeteye önümüzdeki günlerde , Sabah \e L'zan gruplannm çıkaracağı yeni gazeteier ekJenecek.mn asgari I / Din liraaan sanimasi lazim. rıviuauaKi f*4 ga/x:ıcyc uııuıııu^ucıvı gumcı ur ı^ugaıı, jauau »c L&ıtt gı uf/usı ıııııı \ııv<sı <tt-dgı a>cııı giucıcıcı cıucııcvcıv.
Akşam grubundan Ateş Ünal Erzen'e göre gazete sayısındaki artış maliyeti düşürüyor
4
Promosyondan yumuşak geçiş
9
Grup yönetıcılerine neden bu
kadar çok gazete çıkardıklannı sor-
duk. Hürriyet grubundan Yalçın
Balcı. gruplannda fazla gazete ol-
madığını belırterek, ~Ozaman ni-
ye tek marka araba yok, bir siirü
arabamarkası *ar sorusunu sornıak
gerekir"dedi. Balcı. Hürriyet gru-
bunda yayımlanan hıçbır gazetenin
bırbiriyle ilgısı olmadıgını. sade-
ce aynı binayı pavlaştıklannı da
sözlerineekledı.
Akşam grubundan Ateş Ünal Er-
zen ise sorularımıza açık yanıtlar
verdi. Erzeıı. gazete sayısının artı-
şını iki nedene bağlıyor:
-Birineisi değişik kitlelere hitap
ediyorsunuz. Dört eğilimi aynı ga-
zetede toplamak çok zor. İki tane
Akşam \ar. KuponluAk$anTın za-
ten aboneleri \ar, "Akşam okumak
bteyip de kupon toplamayana ni-
veyüksek fıyatla satalım. ucuzsa-
talım " dedik onun için Türkiye'de
Aynı gruptaki gazetelerin habere yaklaşımı farklı
Çelişkiler okuru şaşırtıyorAynı kuruluşun çıkardığı gazetelerin yayın politi-
kalannda da kimi zaman çelişkilere rastlanıyor. Bu-
nun son örneği geçen günlerde yaşandı. 17 ağustos
cumartesi günü "Siper Kazıyorlar" manşeti atan Ay-
diB Dogan ve Mustafa Ozkan'ın onağı olduğu Son
Havadis gazetesi, haberinde Kıbns'ta Rum Muhafız
Alayı 'na bağh biriiklerin siper kazdıkiannı duyurdu.
Habere ilk eîeştiri ertesi gün Sabah Grubu tarafından
çıkanlan Ateş gazetesinden geldi. 18 ağustos tarihli
sayıstnda manşetten verdiği habere "Dangalak Sipe-
ri"başlıgını atan Ateş, isim vermeden Son Havadis'i
eleştirdi. Alaycı bir dille yazılan haberde şu cümle-
ler yer aldı: "^avaşı, l'ind DünyaHarbizannedenRunv
lar siperkazıyor. Elektronik sa\aştan habcri olmayan
ilkei-fanatik gazeteciler de bunu ciddiye aü\or."
Aynı gün yine Sabah grubunun çıkardığı Sabah ga-
zetesinde birinci sayfada yer alan bir haber dikkati
çekiyor. Haberin başiığı "Kıbns'ta karşıiıkh siperler
kazıhyor." Haberin içeriğinde de Türk ve Rum tara-
fında siperlerin kazıldığından söz ediliyor.
Aynı yayın grubunun gazetelerinde birinin eleştir-
diği haberi digeri birinci sayfadan duyuruyor.
.Akşam'ı çıkardık. Tesisleriniz boş
durmuyor. Maliyet düşüyor."
Türkiye "de yayımlanan sporga-
zetelen hanç 33 gazetenin 19 ağus-
tos tarihindeki tirajını hesapladık-
lannı belirten Erzen. "Bu gazete-
lerin pazartesi günkü net satışı4 mil-
yon 788 bin 222. Pa>lara bakıyorum
Türkiye'de Akşam 632 bin 336 sa-
tışla \iizde 13.2. Diğer iki gazeteyi
koyunca954 bin olu>or. Bizden son-
ra gelen Hürriyetyüzde 10.4.Sabah
9.9. Milliyet 8.6. Denıek ki bu sis-
tem tutuvor."
Gazetelenn hazırlanmasında ise
"havuz sistemi" oluşturduklannı.
**hergazetenin içineadam doldur-
maktansa" bılszılerın bir havuza
geldıginı gazetelenn yönetıcıleri-
nin de haberleri bu havuzdan aldık-
lannıbelırtiyorErzen. Erzen'egö-
re promosyonsuz gazetelerin çıkı-
şı bir anlamda promosyonsuz ga-
zeteye"yumuşakgeçiş". Erzen. "5
bin lira masraflan kurtanyor mu"
sorusuna da "Aslında 5 bin lira
masrafı karşılanmor. Başa baş gi-
diyor. Ancak grup cirosu olarak
körüdeğirdıyor.
Promosyon bittikçe gazetelerin
satışının da düştüğünü anlatan Er-
zen. 5 bın liralık gazetelerin 2 mil-
yonluk satış yaptığını belırtivor.
Ya fiyatlar? Daha ne kadar zaman
5 bin lıraya gazete verılecek? Er-
zen'in yanıtı kısa ve net. "Türki-
ye'de hiçbir şeyin fiyatı uzun süre-
İi kalmaz..."
Bu konuda görüşlerini almak is-
tediğimız Sabah ve Milliyet grubun-
dan ıse bu istegimize yanıt gel-
nıedi.
SAYFALAR DA KUNYELER DE AYNI
Tek farkı fiyatlan
Prof. Alruğ'a göre piyasadaki gazete sayısının artmasının nedeni 'mamul çeşitlendirmesi'
'Bisküvi gibi yeni gazete çıkıyor'
ftof. Altuğ. gazete patronlannın ucuz ga-
cnderin fiyatlannı kademe kademe art-
rKağı görüşünde.
Prof. Dr. Osman Altuğ, bırden çok gaze-
te çıkarmanın basın kuruluşlanna ek biryük
getirmediğini belırterek "Kuruluşun zaten
bir lokomotif gazetesi var. Mutfak aynı, pi-
sirdiğiniz yemek aynı. Diğer gazeteleri loko-
motifgazetenin promosyonu olarakdüşüne-
bilirsiniz" dedı.
Marmara Cniversitesi tktisadi ve İdari Bı-
limlerFakültesı Muhasebe- Finansman Ana-
bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Osman Altuğ.
piyasadaki gazete sayısının artmasının altın-
da yatan nedenin mamul çeşitlendirmesi ol-
dugunu belirtti. Altuğ. birden fazla ürün çı-
karan birbisküvi fabrikası örneğinden yola
çıkarak şunlan söyledi:
"Bu bisküvi fabrikası bir önceki ürün tut-
madjğı ya da gö'zden düştüğü takdirde ürü-
nünü bir başka marka adıv la pivasaya sürer.
Ve halkın gözünde de >eni bir bisküvi türü
çıkıyormuş gibi bir imaj oluşur. IVIedya $ek-
töründe de aynı kuruluşun birden çok gaze-
te çıkarmasının kökeninde bu mamul çeşit-
lendirmesiolayı yatar. Bir kere gazetenin yü-
zünün eskimesi söz konusudur. Artistlcr gi-
bi. Bunun yani sıra halkın merakını tahrik
etmeniz lazım. Tüketici >eni bir mamul çıkı-
jor dne merak edip alıyor. Böylelikle tüke-
ticiyi kendi istediğiniz istikamete yönlendir-
miş oluyorsunuz."
Prof. Dr. Altuğ. olav ın ekonomık yönüne
de değinerek çıkacak yeni gazetelenn. ku-
ruluşa kâğıt ve mürekkep dışında ek bir ma-
liyet getirmediğini belirtti. Altuğ, "Zaten
bir lokomotif gazetesi var. Mutfak avnı. pi-
şirdiğiniz yemek aynL Yeniden matbaa kur-
nıuvorsunu/, yan yatınmlar yapmanıza ge-
rek kalmıyor: hatta >eni muhabir, matbaa ça-
lışanına bile gerek yok. Böv lelikle sabit mas-
raflann birim başına düşen maliyeti azalıyor.
Bunun yanında aslında sizc rakip olması ge-
reken gazetenin reklamını da kendi gazete-
nizde yapıyorsunuz" diye konuştu.
Tiyatiar artar'
Altuğ. promosyon döneminin sona erme-
sıvle bu gazetelere olan talebin düşeceğini.
bu yüzden gazete sahiplerinin bu açığı ka-
patmak amacıy la çok diişük fi> atlarla gaze-
te çıkarma volunu seçtıklennı söyledi. Al-
tuğ, aynı gazetenin promosyonlusunun 125
bin, promosyonsuzunun ise 5 bin liraya sa-
tıldığını anımsatarak sözlerini şöyle sürdür-
dü: "Gazete patronu zaten promosyonlu ga-
zeteden masrafını çıkanyor. Diğergazetenin
fivatını düşük tutarak okuyucu alışkanlığı
sağlamay ı planlıyor. Bir süre sonra pronıos-
yonlar bitincegazetesinin rirajı düşecek oku-
yucu da ucuzolana vönelecek. Gazete patro-
nu da ucuz olan gazetenin fiyatım yavaş ya-
vaşyükseherek finans açığını kapatacak?*
'Ka>it dışı medyaya da girdr
Gazete patronlannın aynı zamanda fark-
lı ışleryaptıkîanna. birçoğunun işadamı ol-
duğuna da dıkkat çeken Altuğ, "Bu kişiler
çıkardıklan gazetelerû kârdaki şirketlerinin
kânnı azaltmak için de kullanıyorlar. Zarar-
daki basın kuruluşu. kârdaki şirkete çokyük-
sek oranlarda reklam faturası kesiyor. Bu da
bir şekilde gerçeği yansıtmayan belge üreti-
mine dönüşüyor" dedı.
Kayıt dışı ekonominin medya sektöründe
de yaygın olduğunu söy leyen Altuğ. sektör-
deki gelir v ergisi ve sosyal sigorta pnmleri-
nin oranlarının çok yüksek olduğunu. bu
yüzden işçi ve ışveren arasında birçıkar iliş-
kisinın söz konusu olduğunu sövledı. Al-
tuğ. sözlerini şöyle sürdürdü: "İş\eren bir li-
ra işçisine veriyorsa bir lira da devlete ver-
mek durumunda kalıvor. Bu yüzden işçisinin
maaşını düşük göstererek vergi kaçınyor. İş-
çi de iş bulmanın karşılığında bunu kabul
«livor. Dev let. bu sektöre ithalat. \adeli mal
satın alma kolay lıkları da sağlıvor. Piyasadan
kâğıdı toplavan kuruluşlar, bunu dışan sata-
biliyor. Buna kılıfolarak da 'Tırajımız arttı.
ıade fazlaydı" divebiliyor."
Sayılan her gün artan.
okur oranı azalan gazetele-
ri tek tek inceledık. Aynı
kadro, aynı sayfa sayısıyla.
ancak bin 5 bin, diğen 125
bin lıraya satılan yeni ga-
zetelerımiz acaba okuruna
yeni ne veriyordu
0
Gördük
kı; farkı.. fiyatı! İşte bir-
kaç örnek:
Dinç Bilgin'in sahibi ol-
duğu Sabah Grubu'nun çı-
kardığı gazete sayısı 10(bi-
n Egebölgesindeyayımla-
nıyor). Medya Plaza'da ha-
zırlanan bu gazetelerden
üçü de bu yıl ağustos ayın-
da yay ın yaşamına başladı.
Sabah Grubu'na aıt Ateş
gazetesi. '95 yılının Ara-
Iık ayında pıyasaya çıktı.
Diğer birçok gazetede ol-
dugu gibi Ateş de promos-
>on furyasında yerini aldı.
Promosyonu kısıtlamak
için yasa hazırlıkları gün-
deme gelince bu kez grup.
Son Ateş adlı yeni bir ga-
zete çıkardı. iki gazete de
12 sayfa
Bulmacalannavanncava
dek her şeyıyle birbınnin
a>nı olan iki gazetenin sa-
dece isimleri \c fiyatlan
farklı. bir de tirajları. "Ai-
lenizin ekonomikgazetesi"
sloganını kullanan Son
Ateş. 5 bin liradan satılıyor.
günlük tirajı da 90 bine ya-
kın. Promosyonlu olan Ateş
ise 80 bin lira ve 234 bın sa-
tıyor.
İki Takvim
Sabah Grubu'nun çıkar-
dığı Takvim ve Ekonomik
Tak\im gazeteleri de bu ör-
neğe uy uyor. Bu iki gaze-
te de \2 say fa. birinci say-
falannda bir iki haber fark-
lı lığı görünse de diger say-
falar aynı. Takvim gazete-
si promosyonlu oldugu için
125 bin liradan satılıyor.
Ekonomik Takvim ıse 5
bin.
Doğan Grubu'na aitolan
Doğan Medya Center'da
dört gazete hazırlanıyor.
Bunlardan Pbsta gazetesi, 2
yıldır çıkıyor ve kuponlu.
Iyi Gazete ise 2 aydır çıkı-
yor ve kuponsuz. İki gaze-
tenin yazan. çizeri, muhabi-
rı, hatta künvesı bile aynı.
Posta 100 bin, İyi Gazete
10 bin liradan satılıvor.
Yine Dogan Grubu'na aıt
Günlük gazeteler ve fiyatlan
DOGAN GRUBU (Aydm Doğan)
Hürriyet 50 bin
Meydan
Son Havadis
(Yayınını kesti)
100 bin
Gâzeü Sbin
Milliyet 50 bin
Posta 100 bin
lyi Gazete 10 bin
Fanatik 15 bin
SABAH GRUBU (Dinç Bitgin)
Sabah 50 bin
Buflün 125 bin
Ateş 100 bin
Haikçı 4 bin
Yeni Asır (Epe'de yayımlanıyor) 10 bin
AKŞAM GRUBU (M. Ali lltcak)
Babıalı'de Akşam 125 bin
Jûrkiye'öe Akşam 5 bin
Dost 5 bin
önce Vatan 5 bin
GUNAYDIN GRUBU (Mehnwt Sanıhan)
Yeni Gûnaydın 50 bin
ŞOperTan 30 bin
24Saat 10 bin
DİĞER GAZETELER
Cümrmnyet 50 bin
Evrensel 50 bin
Demokrası 50 bin
Çanlı Yavın 20 bin
Spor (A. Doğan hısselen Erol Aksoy'a devrettı.) 25 bin
Medya Tovvers'ta Hürri-
yet'le birlikte geçen haftaya
kadar 5 gazete hazırlanıyor-
du. Meydan gazetesi yayın
yaşamına geçen harta son
verince bu sayı 4"e düştü
(Gazetenin sonbaharda ye-
niden yayımlanacağı belir-
tiliyor). Son Havadis gaze-
tesi (Aydın Doğan ve İVlus-
tafa Özkan'ın sahibi oldu-
ğu) kuponlu olduğu ıçın 100
bın liradan satılıvor. Ocak
e-posta : tan •" vof. com. tr
1996'dapiyasayaçıkanve 12
sayfa olan gazetenin tirajı
55 bin dolayında. Gözcü ga-
zetesi ise mayıs ayında >a-
>ın>aşamına başladı. Oda
12 sa>fa ve5 bin liradan sa-
tılıyor, tabıi ki promosyon
yapmıyor ve tirajı yaklaşık
405 bin '
Akşam grubu
1994 yılında Akşam ga-
zetesi nı çıkaran Mehmet Ali
Ihcak ıse bu yıl ıçensınde çı-
kardığı üç yeni gazeteyle
yeni birtekel varatıvor. Ku-
ponlu gazetesi Babtali'de
Akşam'ı 125 bin liradan sa-
tan Ilıcak'ın, Türkiye'de .Ak-
şam adlı kuponsuz gazete-
sinin fiyatı ıse 5 bın lira.
Kuponlu gazetenin günlük
tirajı 55 bin iken kuponsuz
gazetenin satışı 600 binler-
dedolaşıyor. Ilıcak'ın diğer
gazeteleri Önce Vatan ve
Dost da 5 bın lira. Dört ga-
zetede yer alan haberlerin
sunuş biçimi farklılık gös-
teriyorsa da künyelerinde
pek bir fark yok.
Diğer gruplann çıkardı-
ğı birbirine benzeyen gaze-
teler gıbı bu dört gazete de
yazı işleri. haber müdürü ve
genel yayın yönetmenınde
değişıklik yapmış. servıs
şefleri ise dört gazetede de
aynı isımlerden oluşuyor.
Ucuz gazeteleri 12 ve 16
sayfaçıkarmasına karşın llı-
cak'ınen pahalı gazetesi ise
8 sayfa. Ve baskı sorunu ne-
denıy le bir gün önceden ba-
sıldığı öğrenilen bu gazete-
de yer alan haberlerin birço-
ğu da bayat.
Akşam Grubu. imtiyaz
hakkı kendısinde olan Ter-
cüman gazetesini de çıkar-
mayı düşünüyor.