Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
LAfFA CUMHURİYET 22AĞUSTOS 1996PERŞEMBE
12 DIZIYAZI
HSAN TOPALOGLU'NUN ANILARI'
IŞIK KANSU
O dönemler bugünkü gibi
'pilav' değil'plan' vardı
Bizde yabancılara karşı aşırı bir tutku vardır. Onları başımıza
çıkarırlar. Yabancı şirket hayranlığı sürdükçe bağımsızlık olmaz
anıştav da da\a surerken Muammer Ak-
so>, Vedat İlalan, Özer DerfoiL IVluhtar
Lluer, Samer Sokak takı "Onikiler
Apartmaju"nda toplandık Odaırenınus-
tunde de SüJeyman Demirel'ın muhendıs-
lıkburosuvardı Konuştuğumuzkonuşuydu Şımdı ne
yapacağız' Arkadaşlar. mucadeleye de\dm edılmesını
ıstıvorlardı Ben herkeMn geçım derdı peşıne duşece-
gını soy leyıp mucadele ı;ın ancak polıtıkava gırmek ge-
rektıfiını vurguladım Benı en yakın tanıyan OzerDer-
bil. "Siz politika>a girmey in" dedı
I966'nın şubat \a damart ayıvdı CHPGenel Sek-
reterı Kemal Satır aradı Ara seçım vapılacaktı Satır.
"Topaloğlu. ev erkeği mioidun? Seni İstanbul'dan adav
istivorlar" dedı Hemen Muammer Aksoy a gıdıp da-
nıştım "İyiolur, ama bağımsu gir" dedı Vagınlırya
gırılmezdı Aday olmayı kabul ettım 2 ay Ktanbul'da
kahv e kahve. mıllı petro] davasını anlartim 1965 seçım-
lermde Istanbul'da AP'nın >uzde 54. CHP'nin yuzde
215 oyu \ardt Seçımı kazanmam olası değıldı Nıte-
lcım yüzde 28 5 o> aldık v e seçımı y ıtırdık Âncak o za-
man Mıllı Bakıye Yasası vardı Gıresun'da I5bınoyart-
mış.CHP'ye biFsenator hakkı doğmuş CHP Partı Mec-
lısı (PVf) karar \erecek "Git goruş" dıyorlar. ıstemı-
yorum Çe\remden ısrar gelınce CHP Genel Merke-
zı'negıttım Kemal Satır -Şimdilsmet Paşa'yagkliyo-
runt Senin işini goruşeceğiz" dedı PM toplandı ve be-
iı uygun gordu Sonradan oğrendıgıme gore Ismet Pa-
>a, toplantı ba^lar baslamaz "Benim aday ını Topalog-
lu.Sizinkikim'" dıye sormuş Tam pa^avarı bır hareket
Parlamentoya:jantımbaşladı Mazbatalanaldık Or-
tak grup toplantısında. ıkı grup açık seçık gorunuyor-
du Kursunun solunda 40 kışılık "ortanın solu" grubu
oturuvordu DıöervandaTurhanFeyzioğlu'nunvanın-
da 75 kadar kışı \ardı Soylendığıne gore Ismet Paşa.
1965 seçımlerıne "ortanın solu" sovlemıyle gınp ov
kaybına uörayınca partıden tepkı gelmış Partının ıçın-
de Kmet Paşj'nın "ortanın solıı"nu destekleyen 10 ar-
kadaş toplanmışlar. Ecevit de 11 olarak gelmış Daha
sonra 30-40 kışı olmu^tu Toplantı sonrası Muammer
Aksoy ugordum Ece\ıt ın e\ ıne gıdıyormuş. benım de
gelmemı ıstedı Benım maden \e petrol konulanndakı
'nerji Bakanı jken bana bir
CHP'li. bır de tabıi senatör gelmış,
istifa etmiş bır subayın 24.5 yıllık
kıdemı olduğunu. emekli olabilmesi
için kendisine 6 aylık bir ış
verilmesini istemışlerdi. Ben de bu
isteği yerine getirmıştım. Meğer bu
subay ıhtilal taraftarıymış. Faruk
Gürler, bu konuyu açtı. Ben de
"lyilik ıçın yapılmış bir olaydır.
Kimlen işe almayacağımızı
bildirin" deyince Gürler, "Siz
bizden sorun" karşılığını verdi.
Bunun üzenne, "Soramayız" diye
yanıtlayıp yanından aynidım. Aynı
dönem ıçınde Genelkurmay Başkanı
Memduh Tağmaç ıle bır
görüşmemiz olmuştu. Mısır'dan
ucuz petrol ithal etmiştik, AP'lıler
de karşı çıkmışlardı.
duşuncelenme yakın ınsanlardı Gıttım Ondan sonra
beraber olduk Ece\ıt ın e\ındekı toplantılara Genel
Sekreter Yardımcısı MuammerErîen.lbrahimÖktem,
Mustafa Ok. Ali İhsan Goğuş de katılıvordu Bır top-
lantıda Buient Ecevıt. "Turhan Fe>zk)ğlu'na Gel, bu
ışın başınageç dedim,kabul etmedr dıve konuşunca.
Mılletvekılı Şükru Koç. "Bu işin başısensin"dedı On-
dan sonra Ete\ ıt ortanın solu ekıbının başı oldu Boy-
le bır ortamda 18 kurultaya gıdıldı Kurultay, ortanın
solu ekıbıvle Turhan Feyzıoğlu ekıbı arasında geçtı fs-
met Atalay ın karşısmda ortanın solunun ada>ı olan
Muammer Aksoy, dıvan başkanlıgını kazanınca kurul-
tayınsonucudaazçokbellıolmustu 43kisılık PM'ye.
ortanın solundan 35 Turhan Fevzıoğlu ekıbınden 8 kı-
şı gırdı Ben. madenlenn de\let elmde kalması. boru
hattının satılmaması ıçın- bır onerge hazırladım Bu
önerge. kurultavdan o\bırlı«ı ıle çıktı
PM hstesınde bırıncı sırada Nihat Erim vardı Ben,
be^ıncı seçılmıştım Buient Ece\ ıt sekızıncıydı PM.
Merkez \ onetım Kurulu'nu (MYK) belırlemek uzere
toplandı Partı Meclısı. genet sekreter seçecektı ve be-
nı de MYK \e adav gObtermı^lerdı Ben ıstememı^tım,
ama arkada^lar "Paşa işkütenir" demışlerdı, kabul et-
tım PM dekı M\ K seçımlennde 35 ıle en çok oyu ben
aldım 1dan ışlere bakıvordum <\ma bır sure sonra ıs-
tıfa>akalktım CunkuCHPnınpolıtıkabi MYK'debe-
lırlenmnordu Ismet Pasa. çoğunlukla musavırlerı ve
tanıdıkları ıle çalışıyordu Dığervandan Ecevıt kendı
evınde Turan Gfineş. Haluk Llman. Deniz Bavkal ıle
toplanıvor kararljrvenvordu Bunun uzenne "Benpo-
litikadan gelmedim. ben istifa edevim. anlavan biri
\l\ K'şe seçîlsin" dedım fzın vermedıler
9 5 vıl senatorluk vaptım Petrol. boraks. madenler
hep çaİışmalarımın ozunu olusturdu O donemde ener-
jının na«ıl olması tartisması vardı \P lıler. enerjının
"bol ve ucuz*" olmasinı onerırdı Ovsa bız "emnijetfi
vvyeteri kadar ve uvgun fi>attan" olması gerektıgmı sa-
vunurduk O dönemler bugunku gıbı "pUav" değıl,
"plan" donemıvdı Plan donemınde. fazla enerjı ol-
maz veten kadar olur Gereksınım karşılanır, bır de
emnıyetpayı hesaplanır Hep uzun donemlı enerjı plan-
Iaması >apılmasını onenrdım Bor madenlennın duru-
munun araştınlması ıçın onerge \erdım Ingılız şırketı
Borax Consolıdated Lımıted Şırketf'nın ulkedekı zarar-
Iı faalı>etlennı araştırmak ıçın onerge verdım Araştır-
ma komıs>onu kuruldu ilgılılen. Etıbank'ı dınledık
Dunvadakı boraks madenı rezervının vuzde 65'ının
Turkıvedeoldugusaptanmıstı Bovlebırrezervındev-
letın elınde olması gerekıyordu Verlı vabancı sırketler
ıslettığı zaman, aralannda rekabet oluvor, dolavısıvla
borkasın tonunun fiyatı 60 dolardan 17 dolara du^uvor-
du Hammadde ıhracatımızın 90 mılvon dolara çıkabı-
leceâını savunduğumuzda. butun duma satiiinm 7
0
mılvon dolar dolayında olduğunu soyleyen zamanın
Ba^bakanı Süle>man Demirel. bızı "Maoculuk" ıle suç-
lamıştı Bugunboraksı Etıbank ısletı>orve 200 mılvon
dolar do\ ız saglıvor Sonunda komı-ıyon, bızım goru-
>unıuze vakın bır rapor hazırladı
12 Mart ve Enerji Bakanlığı
12 Mart 1971 darbesı yapıldığında, ço|ünluk yenı bır
atılım olacagı kanısındaydı Halbukı 12 Mart muhtıra-
si çok açık değıldı 18 Mart J 971 "de CHP'li Nihat E-
dar bakan, Çalışma Bakanı Atila Sa\ "ın ev mde toplan-
dık ve ortak istifa mektubu vazdık Bunun uzenne Ni-
hat Enm. senatoda yapacağı konu^mav ı. bızım yazma-
mızı onerdı Yazıldı Nahıt Enm. daha sert olan o ko-
nuşmayı senatoda >aptı ve ıstıfamız kabul edılmemii
oldu
Bır gun Dışışlerı Bakanlığı'ndan aeele bır telefon
geldı RioTintoSingadl) bır vabancı şırketın >onet)m
kurulu başkanı, Başbakan'ı zıyaret etmek istıvormuş
Enm. Başbakan Yardımcısı Atilla Karaosmanoğlu ıle
goruşmelerını ıstemış Karaosmanoğlu da bana havale
etmış Hemen goruşeceklermış 10 gun sonra gelırler-
se goruşebıleceğımı sov/ledım 10 gun sonra geldıler
Aralannda Garantı Bankası Genel Muduru Cabir Se-
lek de var He>et başkanı. 4 ortaklı bır şirket olduklan-
nı belırttı, ama Bora\ Consolıdated Lımıted"ın ortağı
olduklan halde, bu fırmanın ısmını vermekten ozenle
kaçındı \e "Madcnkrin devletleştirilecegi konusunda
haberlervar. Aslınedir"dıvesordu "Asirdedım, "bıi-
kumet proyramında \azı\or. Bor gibi stratejik maden-
lerdevledeşhrilecek. Buntanndışında so>lenenlerin hiç-
birisi doğru değildir."
Bunun uzenne. şirket başkanı, ılk kez Bora\ Conso-
lıdated Lımıted'ın adından soz açarak "Bu şirket, Tur-
ki\e'\e I mihon dolar do\ iz getirdP dedı Ben de "Ben,
İhsan Topaloğlu, Avrupa Konseyi'nde konuşurken.
rim başbakanlığa atandı Ankara dışındaydım. don-
dum Akşam eve gelır gelmez. baktım telefon çalıyor
Açtım Bır maden muhendısı arkadasım, "Enerji Bat-
kanı oluvorsun. Beni de Ereğli Komür İşletmesi'ne mü-
essese miiduru>ap" dedı Bakanlık. hıçaklımın ucun-
dan geçmi)ordu Bırkaç gun sonra Başbakanlık Konu-
tu'ndan Nihat Enm çagırdı Gıttım Odada, daha son-
ra beraber aynı kabınede yer alacağımız Sadi Koçaş ıle
İsmailArar da vardı Enm 'e. "Sizj" dedım. "iki kezkut-
lanm. Birincisi başbakanlığınızı. ikincisi debu denligüç
koşullarda başbakanlığı kabul ettığınız için." Beraberça-
lişmayı onerdı Enm. benım maden konularında du-
şuncelenmı bılırdı "Biriikte çalışacaksak, siz benim
dıişuncelerimi bilhorsunuz. Eğer bunlan vapamava-
caksak beni bu işe sokmajın" dedım Enm. "Hayır, >a-
pacağız. Enerji ve Tabii Kmnaklar Bakanı olacaksınız"
dedı Kabul_ettım TPAOdabırlıkteçahştığım vakın ış
arkadasım Özer DerbiTı TPAO Genel Mudurluğu ıçın
dusunuyordum Amaonu dıştıcarettensorumlu bakan
vaptılar FeritMelen ın bakan olmasına. reformcu grup-
takı arkadaşlar ıtıraz ettıler Melen. uç gun sonra Mıllı
Savunma Bakanlığı'nagetınldı Malıye Bakanlığı'na.
eskı musteşar Sait Naci Ergin atanacaktı Yıne aynı ar-
kadaşlar. Ergın'den servet vergısını kabul edecegı yo-
nunde garantı vermesını ıstedıler Kabul ettı ve Malıye
Bakanı oldu Enm kabınesıne "reform hükumeti" adı
venlıyordu Hukumet programımn bızım bakanlık ıle
ılgılı bölümünu. arkadasım Tahsin Yalabıkve Ylehmet
Erdemir ıle bırhkte yanm saatte vazdık Program ka-
bul edıldı Ancak Enm Sülevman Demirel ıçın "Obir
gelırse. ben 20 giderim" dıve açıklama vapınca 10 ka-
100yıldır bu şirketin Turki>e'deki faalhetlerini çok j a-
kından bilenlerdenim. İsterseniz, hiç konuşmavalım"
dedım ve hevetı gonderdım Iş vaşantıtn boyunca. pek
personele dokunmazdım Ama Enerjı Bakanı olarak
bazı deöışıklıkler vapmak ıstıvordum Senato komıs-
vonlardakı ızlenımlerıme gore. bazı genel mudurlerın
degışmesi gerekıvordu Değışıklıkler vaptım ama en
çok hucum edılen bakanlardan bırı oldum Ikı av ıçın-
de 14 reform yasası taslağı hazırlattım Madenlerın ve
petrolun durumunu yenıden ayarlayan taslaklardı bun-
lar Orneğın. MTA Enstıtusu'nun metalık madenler.
hammadde. jeolojı \e enerjı olmak uzere 4 kısma a>-
nlmasını onerdım Bunlar mutlaka Etıbank Turkıve
Komur (şletmelen gıbı devletın madencılık vapan ku-
rumları ıle vakın ılışkıde bulunacaklardı Petrol dev let-
leşecek. olağanustu hallertie ancak hukumet karanvla
ve cıddı denetım mekanızması kurularak vabancılara
bu konuda ızın venlebılecektı Bor madenlerı de dev-
letleşecektı Bu 14 taslak. goruşulmek uzere hukume-
tegıttı FakattaslaklartasanlasıpMeclıs egıdıncevede-
ğın. ben gorevımden istifa ettım
Zaman geçtı "reform" vapılacağı ümıdımız kalma-
dı hukümette Gorevdenalmak ıstedığım bır genel mu-
dur ıle ılgılı uygulama ovalanmaya başlanmıstı Hak-
kmda ıhbarlar vardı Teftış kurulu ve Malıve Bakanlı-
ğı hesap uzmanlan. gorevden alınmasına ve hakkında
dava açılmasına ılışkın rapor hazırlamışlardı Ikı uç kez
Başbakan Enm ıle goruştum. "Tamam" dedı. ama uç
AP'lı bakan karamameyı ımzalamadılar Bu kışı, daha
sonra mahkemede yargılandı ve beraat ettı
Evlul 19
7
l'de Hava Kuvvetlerı Komutanı Muhsın
Batur ıle goruştum "Bizi siz getirdiniz. Meclis karşımtz-
da, CHP'nin bir kısmı karşımızda. Reformlar ne ola-
cak?Ortada kaldı"dev ınce. Batur, Cumhurbaşkanı ve
Genelkurmay Başkanfnı kastederek "Bunlar>aşkZa-
ten onlarla reform olmaz" karşılığım \erdı Daha son-
ra Kara Kuvvetlerı Komutanı Faruk Gurler ıle konuş-
tum Bana. Muammer \ksovu ıtham ettı Bunun uze-
nne Gurler'e, Aksov un nasil bır ınsan olduğunu şov-
leanlattım "Muammer Akso> 1939'da Avrupa'daeği-
fim görme imtihanını kazanmış, (sviçre'vt gelmişti. Sa-
vaş başlar başlamaz, Memleketın bana ıhtıvacı var
Askerlık gorev ınıı vapacağım" diverek öğrenimini va-
nda bırakarak Turkive've donmuş bır insandı. O sıra-
da v urtdışında okuvan bizlerin hıçbırisinin aklına bov-
le davranmak gelmemışti. Akso\, bovlesine yurtsever
bir insandır."
Enerjı Bakanı ıken bana bır CHP'li, bırde tabıı se-
nator gelmış, istifa etmış bır subayın 24 5 y ıllık kıde-
mı olduğunu, emekli olabilmesi ıçın kendisine 6 aylık
bır ış verılmesını istemışlerdi Ben de bu ısteğı yerıne
getırmıştım Meğer bu subav ıhtilal taraftarıvmış Fa-
ruk Gurler. bukonuvu açtı Bende "İvilik için yapılmış
birolavdır. Kimieri işe almayacağımızı bildirin" deyin-
ce Gurler. "Siz bizden sorun" kar>ılıgını \erdı Bunun
uzenne. "Soramavız" dıye yanıtlayıp yanından ayrıl-
dım Aynı donem ıçınde Genelkurmay Başkanı Mem-
duh Tagmaç ıle bır goruşmemız olmuştu Mısır'dan u-
cuz petrol ıthal etmiştik. AP'lıler de karşı çıkmışlardı
Bu konuyu açıp "Nive Mısır'dan petrol ithal ettiniz?"
der gıbı soğuk davrandı Sımrlendım. "Ben" dedım
"sizden bakanlık filan ıstemedim. Siz bana geldıniz ba-
kan olacaksın diye. Şart koştum. Şartımı kabul ettiniz.
Ben de bunlan yapmaya çalıştım."
OgunlerdeGenelkurmav Başkanlığı'nda. Başbakan
Nihat Enm vebakanların katıldıf ı bır toplantı yapılmiş-
tı Bakanlar, yapmak ıstedıklennı. programlarını dıle
getırdıler Çukurova Elektnk Santralı nındevletleştınl-
mesı goruşumu ılettım Tağmaç, "Burası kâr eden bir
kuruluş. Neden de>letleştirmek istiyonunuz?" dıye çı-
kıştı Ben de şu goruşu sav undunı "Bumeselekârme-
selesi değildir. Tıirkiye Elektnk Kurumu, aynı zaman-
da butun kov elektrifikasvonunu yapıyor. Çukurova
Elektrik ise aldığı parav ı vainız kâr diye dağıtıyor. Ener-
jı. toplum yararınadır. Bu tur kunıluşlann, devlet elin-
de olması gerekir."
24E\lul 1971 'de hukumetten istifa ettım Benımar-
dımdan aralık ayında 11 bakan daha aynldı hukumet-
ten
senatörlük sona eriyor
I9
7
4'te Avrupa Konseyı'neseçıldım Buradakıeko-
nomı komısyonu toplantısında bır Ingılız mıllervekılı.
dunvadakı hammadde kavnaklarının bırdaha paylaşıl-
ması gerektığını soyledı Duramadım. "Hangi ham-
maddeleri kastediyorsunuz? Mesela, petrolun paylaşı-
mı nasıiolacak.' Hepsi şırketlerin elinde. Rezervi biİmcz-
sen, nevı paylaşacaksın" dıye sordum Vanımdakı genç
Alman sosyal demokrat ba^ladı gulmeye 1975'te se-
nato seçımı yapılacaktı Aslında seçıme hıç gırmeme-
yı dusunuyordum On seçımlen yıtıreceğımı bılıyor-
dum Ama kendımı CHP'ye karşı borçlu hıssertıgım
ıçın Ankara'dan on seçıme gırdım llçelen dolaşıyorum
Golbaşı'na gıttım Oğretmenler derneğınde oruruyo-
ruz Ikı genel Meclis üyesı vannış orada Demışler kı
"Bizi gdrurse 33, görmezse 3 oyu \ar." Bu ış bu bıçım-
de yapılacaksa hıç yapmayacagımı bıldırdım kendıle-
rıne Bakan ıken. ışı duşmuş olanlar ıvı karşıladı Im-
kansız olan şeylen yapmadı|;ım kışıler karşımda oldu
Bakan ıken gelırler. olmayacak işler ısterler. ben de va-
pamayacağımı sovlerdım Ama "Siz yapanm dejin de
vaadinizisonratutmayın"derlerdı Vatandaşboylealış-
mış Sonuçta on seçımı yıtırdım
Bunun uzerıne Mnıfarkadasım CHP Genel Sekrete-
n Orhan Eyuboğtu, "Sen bize lazımsın" dedı Genel
Sekreter Yardımcısı ismail Hakkı Birler ıle yılbaşı ge-
cesı beraberdık Kilis.li oldugum ıçın Gazıantep'ten a-
day olmam konusunda ısrar ettı Antep'e Kılıs'e gıt-
tım Baktım.uzlaşmalaryapılmış IIbaşkanısenator.kı-
mı ılçe başkanları da mılletvekılı adavı olacaklar On-
lara. "Eğer benim etrafımda birieşirseniz, adayhğımı
koyanm. Ama burada on seçim mucadelesi yapmam"
dedım "Goruşelim"îılandedıler,sonrahıçbırıgelme-
dı
Son söz
Tum yaşantımı gozden geçırdığımde, genç kuşakla-
ra ıletım şu olacaktır Atatıirk'un 6 ılkesınden bın "de>-
)etçilik"tır Dev letçılık olmadan Turkıye'de "bağımsız-
bk" olmaz Dev letçılık kalktıgı zaman. hele yabancı şır-
ketlenn hayranlığı surdugu muddetçe bağımsızlık ol-
maz Çunku bızde yabancılara karşı aşın bır tutku var-
dır veonlan başımıza çıkarırlar Petrol sektorunde gor-
duğumuz gıbı. yabancı şirketın temsılcısı gelır. devle-
tın en yuksek makamıyla bıle konuşur Bakanlar baş-
bakanlar, 8 sınıf şirket memurlan ıle goruşmeye kal-
karlar Bağımsızlık, KlT'lerolmadıgısurecede olmaz
Aslında ozelleştırme ıle zarar eden KlT'lenn satılaca-
gı sovlenmı^tı Oysa bugun bakın. kârlı olanlar satılı-
yor Örneğın. buyıl 23 tnlyon kâr eden. bızım yıllaron-
ce uzenne rıtredığtmız. y abancı şırketlerın elınden kur-
tannak ıçın çırpındığımız, petrol sanayımıze kaynak
sağlayacak PETKİM satılmak ıstenıyor Ozelleştırme
aslında "kıîreselleşme" surecı ıle bırhkte gundeme ge-
tırılen emperyalızmın bır şeklıdır Buna uydunuz mu.
Turkıye Cumhunyetı zamanla kalan bağımsızhğını da
yıtınr Bunun ıçın devletçılığe sanlmak gerekir
Son olarak şunları aktarmak istıvorum Butun soz-
lerım, kımseye karşı olmak. kımsevı kotulemek ya da
ovmek amacıyla soylenmış değildir Yalnızca, bırbu-
rokratın. bır genel mudurun. bır polıtıkacının nelerle
karşılaştığmı anlatmaya çalıştım
BİTTİ
ÇALIŞANLARIN SORULARI /SORUNLARI YILMAZ ŞIPAL
'Suçumuz sağlık personeli olmak mı?'
SORL: Ben. 1964 yılında bır Sağlık Eğitım Enstitüsünden mezun oldum.
Bu okul. Sağlık Meslck Lisesi mezunlannı sınavla almakta \e3 yti-
lık mesleki yuksek oğretimden geçırdıkten sonra, Tıbbi Teknolog
kadro unvanı ile mezun etmektedir. Ben 27 yıl 8 ay Sağlık Bakan-
lığı hızmetindeSağlık Eğitımcısı olarak çalıştım. 1978ydında 1. de-
rece4. kademeden emekJi oldum. 657sayilı Devlet Memurlan \a-
sasi'na gore sağlık hızmetlerı sınınndan emekli oldum. Şimdı esas
konuya geliyorum. Ek gostergelerle ilgilı 20 Mayıs 1994 gunlu Res-
mi Gazete'deyayımianan 527 savilı kanun hukmunde kararname-
nın uvguianış biçımınden mağdur edildiğinıe inanıyorum. Bu ka-
rarnameyi bir butun olarak inceledığinızde. Genel Idare. Teknik
Hizmetler. Emniyet ve Dın Hi/metlerı sınıtlannda gorev vapan
yiıksek oğrenim gorenlere. 2200 ek gosterge uygulandığı haJde,
ben ve benım gibi yuksek oğrenim gorduğu halde bızlere 1500 ek
gösterge uygulanmaktadır Bunun nedenı ıse, sağlık hizmetlen sı-
nıfinda "Diğer Sağlık Bılımlen Lisansiyerieri" ifadesi vardır. Di-
ğer hizmet sınıflaruıda 2.3.4 ı ıllık vuksekoğrenün avinmı yapıl-
maksıan 2200 ek gostergt. veriUıken, bizlere bu ifade yu/unden
hakkımız olan 2-220 ek gösterge verilmemekte, gerekçe olarak da
"Lisansiy er olmak için 4 y ıflık yüksekoğrenim gormek gerekir. Siz
3 yılhk yuksek oğrenim gorduğunuz için. size ilk ve ortaöğre-
nimlilereverdığınıız 1500ekgostergeyı venvomz" denilmektedir.
Bu konuda yaptığım başvıırulardan bir sonuç alamadım. Ben \e
benim durumumda olanlar. diğerlerinden uç ayda sekız mılvon li-
ra az emekli av lığı almaktavız. lemmu/zamlanndan sonra bu za-
ranmi7daha da çoğalacaktır. Suçumuz sağlık personeli olmak mı?
Bu sorun yanlız benı değil emekli \e çalışan benım durumumda
olan herkesi ilgılendirmektedir.
(K.O.)
VAMT.-41 sayılı Yasa Hukmunde Kararnamenın. ek gostergelerle ılgı-
lı 3 maddesınm Anayasa Mahkemesi'nınS 2 1992 gunlu 1990 22 Esas ve
1992 ökaran ıleıptaledılmesı uzenne. ek gostergeler20 Mayıs 1994 gun-
lu Resmı Gazete nın "mükerrer" sayısında yayımlanan, 527 sayılı Yasa
Hukmunde Kararname ıle venıden duzenlenmıştır
Bu duzenlemede Genel idare Hızmetlen, Emnıveı Hızmetlen ve Dın
Hızmetlerı Sınıfı'nda 1 derecede gorev yapanlardan. ıkı yıllık yuksek oğ-
renım gorenlere 2200 ek gösterge venlmıştır Sağlık Hızmetlen Sınıfı'nda
ıse 1 deretedegorev vapanlardan 2 ve 3 yıl yuksekoğrenım gorenlere. uy-
gulanan ek gösterge 1500'dur 1500 ek gösterge Genel Idare. Emnıyet ve
Dın Hızmetlen nde ılk ve ortaoğrenım gorenlere de verılmektedır Sağlık
Hızmetlen Sınıfı'nda 2200 ek gösterge. "DiğerSağlıkBilimleriLisansiyer-
leri"ne venlmektedır 2547savılı YuksekOgretım\asasi nın "Tanunlar"a
ılışkın 3 maddesınde lisansın tanımı şoyle yapılmıştır
"a) Lisans: Ortaoğretıme dayalu en az sekiz yan yıllık bir programı kap-
sayan biryüksekoğretimdir."
Sağlık hızmetlen sınıfı dı^ında kalanlara, (Genel tdare Emnıyet. Dın)
ek gostergeler "yüksekoğrenim görenler" ve "diğerleri"dıyeaynlarak ve-
nlmıştır Boyleı.e. Sağlık Hızmetlerı Sınıfı nda 2 ve 3 yıl yuksekoğrenım
görenler dığersınıflardagorev yapanılk veortaoğrenımlılerieaynı ekgos-
tergeyı (1500) almaktadır Siz ve sızın konumunuzda olanlara. bu haksız-
lığın getırdığı parasal kayıp ayda4 mılvon 20 bın, 3 ayda 12 mılyon60bın
lıradır S27 ^ayılı Yasa Hukmunde Kararname ılegelenbuhaksızlığın. kısa
surede duzeltılmesı gerektıgı ınancındavız
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Araştırmacı Bir Okur...
Çumhunyet okuru, Konya'da savunmanlık yapan Lüt-
fi Özçımen'den bır mektup aldım Özetle şoyle dıyor
"Sayın Mustafa Ekmekçı.
21 Eylul 1995 gunlu 'Ankara Notları' koşenızde, Ruhi
Su'nun Çumra'da sürgunde bulunduğu surede kendisi-
ne yardımcı olan Çumra Çumhunyet Savcısı ıle ılgılı bılgı
bulunamadıgı haberı uzerıne, yaptığım araştırmayı ve so-
nucunu saygıyla sunuyorum
1- Ruhı Su tahmınen 1955-56 yıllannda 20 aylık emnı-
yet nezaretı cezasının ınfazı ıçın, mahkûmıyetkaranndaya-
zılı bulunan Çumra 'ya gelıyor O anda Çumra Cumhun-
yetSavcısı Muharrem meez'dır MuharremilleezAvanos-
lu'dur, Avanos muftusunun ogludur 1952-1957yıllann-
da Çumra'da Çumhunyet Savcıhgıyapmıştır
Çumra Çumhunyet Savcısı Muharrem İlleezzamanın ol-
çulenne gore olabıldığınce duyarlı ve yureklı bırkamu go-
revlısıdır Ruhı Su ıle yakından ılgılenıyor, cumartesı, pa-
zargunlen Ruhı Su'nun cezaevındekı hukumlu ve tutuk-
lulara saz çalmasını sağlıyor Kendısı de dınlıyor ve saz çal-
maya heveslenıyor, fakat ışı, yaşı ve başka ılgılen nede-
nıyle başaramıyor Aldığı sazı Çumra Çumhunyet Savcı-
lığı makam odasındakı fona asıyor Yadırgayıp soran va-
tandaşlara ve gorevlılere fondakı saz ıçın 'Bu demokrası''
dıyor
Ruhı Su, 20 aylık cezanın yansı kadannı Çumra da ta-
mamladıktan sonra, anılan çumhunyet savcısının olumlu
raporu ve ısteğı, bakanlığın kabulu ılegen kalan sureyı, ay-
nı cezayı Ankara 'da çeken eşı Sıdıka Su 'nun yanında, ya-
nı Ankara 'da tamamlıyor
2- Çumra Çumhunyet Savcısı Muharrem İlleez, 1957yı-
lında DP'nın Çumra'dakı kaymakamı Mustafa Öner'/e
kavgalaşıyor (Mustafa Oner, daha sonra Sankamış, Sam-
sun-Kavak ve IstanbulBeyoğlu Kaymakamı) 1957seçım-
lerınde Afyon 'un bırbucağına sulh yargıcı olarakyetkı ve-
nlıp gondenlmek ıstenıyor Ancak savcı rapor alıp gıtmı-
yor, oyunu Çumra 'da kullanıyor
Muharrem İlleez, daha sonra Eskışehır Ağır Ceza Mah-
kemesı uyelığıne atanıyor Bu gorevde ıken 1960-61 yıl-
lannda emekı oluyor Avanos 'a gıdıp yerieşıyor 1960 yı-
lından sonra, normal seçımle (atamayla degıl) Avanos Be-
ledıye Başkanı seçılıyor Beledıye başkanlığından sonra,
Avanos'ta restoran çalıştınyor 197O'lıyıllarda oluyor
Muharrem İlleez, ınsan ılışkılen yonuyle de ozel bır ın-
san Çocukla çocuk, buyukle buyuk Çevresınce sevılen
bır ınsan Içmeyı sevıyor, oyun oynamayı sevıyor
3- Ruhı Su'nun Çumra 'da kaldığı surede arkadaşhkyap-
tığı ıkı kışı a) Ahmet Bursalı, öğretmen, sağ, şu anda ıs-
tanbul Avcılar'da oturuyor Emekliolmalı, Çumra'nınBa-
tum Koyu 'nden (şımdıkı adı Beylercej Ahmet Bursalı, Rus-
ya'dan Artvın Şavşat'a goçmen gelmış Gurcu asıllı, da-
ha sonra Çumra'ya goçmuşler b) Mevlüt Hatiboğlu,
Çumralı, şu anda sağ değıl Saygılanmla sunanm "
Savunman Lutfı Ozçımen mektubunun sonuna kay-
naklarını da yazmış, şoyle anlatıyor bunu da
"Yukanda sunduğum bılgı dışında başka bılgı gerekı-
yorsa araşt/racağım Verdığım bılgılerde cıddı yanlışlıklar
yoktur Çok kuçukyanlışlıklarolabılır Bılgı kaynaklan şun-
lardır
1- Seyit Mehmet Hatiboğlu, Çumralı, Konya Adlıye-
sı'nden emekli başkâtıp Ruhı Suyu 1952de Istanbul 1
Ordu Asken Mahkemesı 'ndekı yargılamalardan tanıyor
Bu yargılama sırasında yargılamayı yapan degıl de, bır
başka mahkemenın yazıcısı O mahkemede yargılananla-
n ılgıyle ızlıyor Ruhı Su, yukanda anılan surgun uygula-
ması ıçın Çumra 'ya gelınce karşılaşıyorlar
2- Sorulabılecek herhangı bır bılgı ıçın Hacı Ali İlleez,
Avanos'ta tıcaretle uğraşıyor Çumra Savcısı Muharrem
llleez'ın yakını
Tekrar sevgı ve saygılanmı sunanm L Ö "
Lutfı Özçımen oyle tıtız bır araştırmacı kı Avanos'takı
Hacı Ali illeez'ın telefonuna varıncaya dek saptamış Ha-
cı Ali llleez'den, yola çıkıp Muharrem illeez'ın yeğenı 2e-
keriya İlleez e. oradan da Muharrem İlleez ın oğlu, Iz-
mır'de yaşayan emekli hava albayı Çetin llleez'e ulaş-
mak guç olmadı Çetın İlleez'ın eşı Nuran İlleez, ılk bılgı-
lerı verdt
- Kendısı Ruhı Su'dan saz çalmayı oğrenmış, bıze an-
latırdı'
Gozlerım parladı eşı Çetın İlleez'ın ış telefonunu ver-
dı Aradım, ıkımız de heyecanlandık Çetın İlleez, Kon-
ya'da savunman olan Lutfı Ozçımen gıbı, Gumhunyet
okuruydu Kendisine sordum
- O donemdekı olayı bıraz anlatır mısınız?
-1956-57yıllan, ben ortaokulbınncı sınıfoğrencısıyım
Babam o yıllar 35-40 yaşlannda oluyor, Ruhı Su 'dan saz
dersı bıle aldı, curaya heveslenmıştı Çok duygulandım
Mustafa Bey, bende babamm bırdosyası var, rahmeth ol-
duktan sonra sakladım onu, bıraz badırelerde at/attı doğ-
runun başına gelenler geldı babamm da başına, çok şey-
lergeldı Ama, dogrudan şaşmadı, yılmadı 1950-60 ara-
sında savaşımını verdı Yazılaryazdı, sıkıntılar da çektı A-
ma, onumyla yaşadt
•
Uğur Mumcu bugun 54 yaşında
1
Uç yıl once, onu ol-
durenler ıse ortada yok Uğur'u oldurenler sankı bılınmı-
yormu
7
148 Erbakan ın gerçekten bılgısı yok mudur, bır
açıklama yapsa ya Uğur Mumcu duşmanlarının eğıtıldı-
ğı Iran'a gıttığınde, yetkılılere Uğur Mumcu'yu oldurenle-
rı sordu mu, sormadı mı? Sormadıysa nasıl da ayıp et-
mıştır Yazık
1
Araştırmacı yazarımız Uğur'u sevgıyle anıyorum1
*
Kendısını de, ıkızını de tanımadığım Hüseyin Hate-
mi'den salı gunu çıkan "duzeltme"ye bır açıklama geldı
Domuz etı ıle ılgılı yazılara ıkızlerden bmnın bırkonuşma-
da çattığını Uğur soylemıştı Ben sozcuk konusunda Hu-
seyın Hatemı ıle ıkızını kanştırmışım Açıklamada şoyle dı-
yor
"Sayın Mustafa Ekmekçı, Çumhunyet Gazetesı-Anka-
ra
Uslubunuzu dert edınmış değılım Herhalde benı ıkız
kardeşım ıle karıştırdınız Onem venrsenız duzeltırsınız
Duzeltmesenız de umurum da degıl' esenlıkler- Huseyın
Hatemı "
B U L M A C A SED4T\AŞA1AN
SOLDAN SAĞA:
1/Banhyo V Vo-
ğurt. pekmez gıbı
koyu şey len suyla
ınceltmek Bır
nota 3/lnmeyada
sakathk gıbı bır
nedenle vataktan
kalkamayan kım-
se 4/ Bır şeyın
doğru olduğunu
behrtmek ıçın ya-
pılan ışaret Rut-
besız asker Ata- 8
sözlenne dayanan g
dıdaktık Çın şıırı
5/ Aşama. kademe Bır
ceKel turu 6/ Bır mılın
ucuna tespıt edılen ve bu
mıllı dondurmeyı sağlayan
bır sapla donatıİmış parça
7/llaç "Hayır"anlamın- 4
da kullanılan söz Bır ışı
yenne getırme 8/ Çeşıtiı
neden ve gerekçelere da-
yanarak her tur siyasal
bağlanmavı reddeden 9/
Yaratıcısının adı bılınme-
yenyapıt Bır nota
V UKARIDAN AŞAĞIV A:
1/Bellı bır sonuca doğru yonelır gıbı olmakla bırhkte etkın-
lığe geçmemış bulunan ıstek 2/Sulakyer Kazak başkan-
Iarına venlen ad 3/ "\'edı turlu çıçek vardır başında Ko-
kar - - - ıle gul karmakarış" (Karacaoğlan) Italya'nın en
uzun ırnıağı 4/Eskı dılde bağırsaklar Satrançta bırtaş 5/
Bırçeşitçorek "Vurgun.kazanç anlamındaargosozcuk
6/lkı kışıyleoynanan bırkâğıt oyunu Parola 7/Seçkın 8/
Havaya fırlatılan bır plakanın vurulması ılkesıne dayalı
atılıcık dalı Iffetlı, namuslu 9/Bır a> adı Buvuk kar-
deş, ağabey