Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 MAYIS 1996 ÇARŞAMB/ OLAYLAR VE GORUŞLER Sosyal Güvenlikte Bunalım Onlenebilir Prof. Dr. CAHİT TALAS B u bunalım \enı değıldır Genel ekonomıdekı ıstık- rarsızlık \e vıllardan berı suregelen a>tn tıyat artış- lan-enflasyon. genel ve si- yasalahlakgıbı sosval gu- venlık duzenımızın de dengelennı boz- muş \e bunalımlan suyuzune çıkarmış- tır Yenı hukumetın kurulduğu gunlerde sosyal gu\enlık kurumiannın ozelleştırı- leceğı tasfi>e edileceği gıbı aymazlıkla- nn ortaya atılması konuva Iıenı guncel- lık kazandırmı^ Iıenı de sosval devletle bırlıkte \e buna bağlı olarak sosval gu- venlığınçağdaşyorumunu veneolupol- madığını kamuoyunıınonunegetırmıştır Konunun esasına gırmeden hemen >unu \urgulamak tstıyorum K.amu hızmetı gore\ı yapan çeşıtlı nedenlerle kamu- nun elınde kalması gereken ve her bırda- hnın kuruluşu kamu çıkarlannuı baskı- lan ıle gerçekleşen bır hızmetı ı>ı ınce- lemeden ve şımdılerde askıya alınan özelleştırme seruvenıııe yonelmek son derete zararlı olabılır kı>ı başma duşen ulusal gelırı 2000-'000 dolar arasında değişen bır ulkenın gelışmış ulkelerın \e- nıdcn guiKellıge çıkardıkları devleti ku- çultme politikalanna yenıden yonelme- ye kalkmasi da son derece hatahdir Dev- İete yuk olma sav ı ıse lıem sosyal devlet ılkcsıne hcıııde 'kamuçıkarları'naaykı- ndır Sosyal guvenlik. ınsanlığın değışme- yen ve suregelen bırozlemının adıdır 2 Dunya Savaşı'ndan sonra sosyal polıtıka gelışınelen alanında sosyal guvenlık ka- darhızlı gelışnıe \e vay ılma gosteren çok az ohijjuma rastlanır Bu oluşum yalnız gelışmış \e gu<Ju bır ışçı sııııfı dogmuş ulkelerı değıl gelışmekte olaıı ulkelen de kapsanıakta ve bu ulkelerın ınsanları- nın gelecek guvencesı aray ıslanna da et- kııı bırvanıt olnıaktadır Bu anlayış ıçın- dekalarakdıvebılırızkı sosyal guvenlık toplumsal polıtıkalar tanlıı ıçınde ve bır burun olarak oldukçayenı bırolu^umdur ve ırîsanlığın eskı ve yoğun bır gereksı- nımının sornut bır yanıtıdır Bu gereksı- nım. ınsanın geleceğının ve karşı)aş.abı- lecegı hernskın, yanı >aşlılıktan ve has- talıktanbaşlayarakışsızlığe kadar uzanan durumlarının ekonomısel açıdan guven- ce altına alınması ıle somutlaşır Işte bu- gun Turkıye'de hukumetın kuruluşu ıle yenıden tartışmayagetınlen konu. halkı- mızın ortalama yuzde 80'ını kapsayan sosyal guvenlıkduzenımızıngeleceğı ve karsıla^tığı bunalımın nedenlerıdır \enı hukumetle bırlıkte Turkı>ede sosyal guvenlık kurumiannın ozelleştı- rılmesıne donuk duzeysız polıtıkalar. uzennde cıddı olarak durulması gereken venı geh^melerdır Ozellıkle Sosyal Sı- gortalar Kurumu'nun (SSls.) ıçıne suruk- lendıgı malı bunalım. uluslararası duz- lemlere (platformlara) da yansımış ve Dunya Bankası ıle Uluslararası Çalışma Orgutu'nun ışbırlığı ıle hazırlanan ve ma- lı bunalımın nasıl gıderılebıleceğını açık- layan bır on rapor da hükumete sunul- muştur Turgut Ozal donemınde dunyadakı ozelle^tırme akımları ıle suyuzune çıkan ' H erkes kendisosyalgu\enliğini sağlasın' sloganı Anayol hukümetı kurulurken bır ara sosval guvenlik kurumiannın özelleş- tirilmesi-tasfiyesi bıçımınde kamuoyuna ve hukumet programına yaıiMrken. tep- kıler sonucu da hukumet programından çıkanlmıştır Devleti yalnız ekonomısel alanda değıl sosyal alanda da kuçultme- yı amaçlayan ve yenı lıberalcılığın bır urunu olan ozelleştirme, kuşku yok kı anayasanın sosval devlet ılkesı ve sosyal \e ekonomik haklar bolumunde y er aîan duzenlemelerıyle karşı karşıya gelecek- tır Bazılannınduşuncesınde sosyal dev- leti yok etmek gıbı bır yoz oluşum yer alabılır Ne varkı. anayasada halkın hak- lı tepkılen de buna ızın vermez Bunalımın nedenleri: Turkıye'de genel olarak sosyal guvenlık duzenı. (ozellık- le SSK) neden bunalım geçınyor 1 Genel bırkuralı hemenanımsatmalıyız Sosyal guvenlık duzenlennın tıtızlıkle belırle- nen malı dengelerı vardır Her hak her odenek heryardım bır hesap dengesıne dayanır Bu denge sorumsuz ve ozellık- le hukumetlerın gelışıguze! mudahalele- n ıle bozulursa. kesın olarak bır malı bu- nalım doğar Orneğın Turkıye'de olduğu gıbı karşılığı doğru ve bıltmsel olarak sağlanmamış bır süper emeklilik uydur- ması ve gereklı fakat kar^ılığı duşunul- memış bır sosyal yardım. aktuarya he- saplannı altust eden ve genelde sayısız olumsuzluklann kaynağı olan enıeklılık yaşı ındınmlen denefım eksıklıklennın neden olduğu bozukluklar, prımlerın tah- sılınde karsıla^ılan guçlukler foniarın yanli:, nemalandırılması ve bırdızı baı>- ka yanlıslar malı dengelerı dogal olarak bozmustur Bu ve benzerı yanlı^lann za- man yıtırmeden uzerıne gıtmek gerekır Turkıye'nın sosval guvenlık duzenının bır butun olarak, fakat ozellıkle Turk Sosyal Guvenlık duzenının en sorumlu vebuyukorgutuolan SSK nınzaman yı- tırmeden sağlıklıdurumakavuşnıasııçın yukarıda saydıklarımızdan ayrı olarak ıkı önemlı konuya da hemen değınmemız gerekır Finansman veenflasyon: Genel olarak yaygın bır sosyal guvenlık duzenının fı- nansmanı ıkı yoldan saglanabılır Bu yontemlerden bın \eyaygin olanı devle- tın de katıldıöı uçlu. yanı devlet ısveren veı^çıkatkılannadayanan rınansmandır Devletın fınansnıan katılımının çesıtlı yararlan vardır Bır kez sosyal guvenlı- ğın nıtelık (kalıte) duzeyı yukselır Bu yoldan. ulusal gelınn adıl dağılımına kat- kıda bulunmu> olur Oteyandan ısveren ve ı^çılenn odeyeceklerı prımlerı makul bırduzeyde tutarak odeme kolaylıkları sağlarveongorulen gelınn gerçekle^me- sıne katkıda bulunur Butun bunlann ote- sınde eşitükçisosyaidevietingereğı ven- negetırılmı>olur Bu nıtelıklı bırdevlet. eğer bır sosyal guvenlık duzenı kurul- mamı> olsaydı yapması gereken sosyal yardımlan. sosyal guvenlık duzenının fi- nansmanına aktarmakla gerçekte ek bır yuk altına gırmı^. olnıaz Şu halde Turkıve'nın başlangıçtan be- rı Emeklı SandıgMiın. Sosyal Sıgortalar kurumu'nun ve Bağ-kur un fınansma- nına katılmamasını yanlış bıryol olarak nıteleyebılırız Dunyadakı yaygın uygu- lama uçlu, yanı devletın de yukumluluk aldığı fınansman yoludur Sosyal guvenlık duzenının fınansma- nıııda uzerınde durulabılecek yollardan bın de kınıı ulkede olduğu gıbı vergı, ba^ka bır deyımle dev letın genel gelırle- rı ıle fınansmandır Bırçok kamu hızme- tı gıbı sosyal guvenlığın onceden heryıl hesaplanan harcamalan genel butçe ıle karsılanabılır Bu, daha sade ve kapıtalı- zasyon (bırıktırım)gıbı enflasyondalga- lanmalarına çok açık bır sakıncayı da ıçermeyenbıryoldur Fakat vukandade- ğındığım gıbı daha vaygın olan uçlu tı- nansmanyoluşuyararıdaıçerır Fınans- mana devletın katkısı. ı^çı ve ı^verenle- rınprım hadlennı daha makul bırduzey- de tutmaya olanak verır Bu, pnm tahsı- latını da kolaylaştınr Sosyal guvenlık duzenının tınansmanına devletın katıl- ması yolu Turkıye'de ışveren kesımını de rahatldtır dolayisiyla tahsilatı da ko- laylas.tınr Hemenanınısatalım kı.sosyal guvenlık duzenıneozellıkle SSk'ye kat- kıların onemlı bır bolumu ışveren kesı- mırıce ustlenılmistır Budurumunbırçok sakıncalan vardır Once ıstıhdam daral- ması yaratır Sonra tahsılatta tıkanıklık- lara neden olur kayıt dı^ı kalan ekono- mısel kesımlerekabeteşıtsızlığınede ne- den olur Ve butun bunlann otesınde sos- yal guvenlığın nıtelığının du>mesını de doğal olarak arkasından getınr Lzennde oncmle durulması gereken ve sosyal guvenlığın tutn gorev lerını çok vakından ılgılendıren bır buvuk ve cıddı sorun. sosyal guvenlık fonlannın değer- lerının enflasyon olayına karsı korunma- sıdır Malı yontemı kapıtalızasyon (bı- nktırını) esasına dayanan sosyal guven- lık duzenlennde bınken tonların satın af- ma gu(.unun korunması gerekır Burada en basta sozkonusu olan dev letın genel ekonomısel polıtıkasi ve istıkrarıdır \ uksek oranlı enflasyona karşı. sosyal guvenlık kurumlannın odemek duru- munda bulunduklan aylık ve odenekle- rın satın alma guçlennın korunması ge- rekır Bır sureden ben Turkıye bu duru- mun ağır sorumluluğu altında bulunu- yor SSK'nın odemekte olduğu ve pnm karîjilıgı bulunmay an sosy al y ardımlann temelındebuolgu vardır SSk fonlannın bır bolumunun du^uk rantlı (faızlı) dev- lettahvılıneyatınlmı^olmasının sonucu- na da devlet katlanmak zorundadır Her ne olursa olsun. bugunku koşullarda. bır bakıma sosyal devletolmanın bır sonucu olarak doğal olandan vanı sosyal guven- lik duzeninin finansmanına katılmama- sının sonuçlanndan kendini kurtaramaz ve sosyal guvenlık kurumiannın malı dengelennın bozulmasinın vukunu ıster ıstemez karşılamak zorunda kalır Dev- let yanlış enflasyon yaratan ekonomısel polıtıkalann odenek veaylıklaruzennde- kı olumsuz etkilerını de karsılamak du- rumu ıle yuz y uze gelır Sosyal güveıılik. sosyal adaletın çok onemlı bırdalıdır 2 Dunya Savaşı'nın sonunda ulaştıgı gelışme hızı ve boyut- ları ıle sosyal polıtıkalara buyuk halk kıtlelengozundeaynbıranlamgetırmış- tır Gelısmış ulkelenn. ulusal gelırlerının yuzde 25-30'a varan bır bolumunu sos- yal guvenlığeayırmaları yoksulluğu. ya- sjrnın herdonemınde arkalarda bırakma çabalannaba^tagelenbırkatkı sağlamış- tır Turkıye. bukonudagen kalmıs bırul- ke nıtelıöını yoğun bırbıçımde koruyor Çunku ulusal gelınnın yalnız yuzde 6- 7'sını sosyal guvenlığın finansmanına ayırabılmektedır Sosyal guvenlığın kap- samı lıenuz butun halk kesımlenne ula^- mış bulunrnuyor Bıtırırken su gerçeğı bır kez daha anımsatmakray arargoruyo- rum Yaygın \e yeterince devletin mali katkılanna ulaşmıs bir sosyal guvenlik düzeni. ulusal gelirin adil dağılımının da başhcaetmenlerinden biriolabilir. L lusal gelır dağılımı son derece bozuk ve ada- letsız olan Turkıve'nın boyle bır olu^u- mayoğun ve ıvedı gereksinımı bulundu- ğu da açıktır PENCERE ARADABIR EROL BtLBİLİK Lozan, Madde 6 ve 16 Ikızce (Kardak) bunalımıyla yenıden tatsızlaşan Turk-Yunan ılışkılerının şımdı de ıçten ıçe alevlendı- ğını goruyoruz Yunanıstan'ın kendı tezlermı buyuk bır curet ve gurultuyle uluslararası tum platformlara başarıyla taşıdığı gozlemlenmektedır Buna karşın sorunların çozumune ılışkın Turkıye'nın paket tezle- rının tutarlılığı konusunda bıraçıkhk uzlaşmanın var- lığı tartışmalıdır Yetkılılerce kapalı kapılar ardında ge- lıştınldığı ızlenımı yaygın olan tezlerın ılgılı platform- larda derınden tartışılmasında yarar vardır Bız burada konunun en onemlı belgesı olan Lozan Andlaşması'nın sadece ıkı maddesıne dıkkat çek- mekle yetıneceğız Lozan Barış Andlaşması'nın 6 maddesını aynen aşağıya alıyorum Madde 6 - Bınrmakya da akarsuyun, kıyılarıyla de- ğıl de yatağı ıle belırlenen sınıra gelınce, ışbu and- laşmanın tanımlannda kullanılan (Cours) veya (Che- nal) kanal terımlerı bıryandan ulaşıma uygun olma- yan ırmaklarda su yatağının ya da başlıca kolunun, ote yandan gıdış gelışe uygun olan ırmaklarda baş- lıca ulaştm kanalının orta çızgısı anlamına gelır Bununla bırlıkte yatakya da kanalın olası değışım- lennde, smır çızgısının yukarıda belırlenen b/çımde- kı çızgıyı mı ızleyeceğıne, yoksa anılan yatak ya da kanalın ışbu andlaşmanın yururluğe konulduğu an- dakı durumuna gore kesınlıkle mı beltrleneceğıne karar vermeye Sınır Çızım Komısyonu yetkılı olacak- tır Işbu andlaşmada tersıne bır hukum olmadıkça, denız sınırlan kıyıdan uç mılden aşağı uzaklıktakı ada ve adacıkları kapsar Bu maddenın son fıkrasında yer alan "Andlaşma- da tersıne bır hukum olmadıkça, denız sınırlan kıyı- dan uç mılden uzaklıktakı ada ve adacıkları kapsar" cumlesındekı "ada' ve 'adac/War"sozcuklerı olaga- nustu onem taşımaktadır Şımdı de Lozan Andlaşması'nın 16 maddesını ay- nen aşagıya alıyorum Madde 16 - Turkıye ışbu andlaşmada belırlenen sınırlan dışındakı tum topraklar ıle bu topraklardan olup gene bu andlaşma ıle uzennde kendı egemen- lık hakkı tanınmış bulunanlar dışındakı adalarda -kı bu toprak ve adaların geleceğı ılgılılerce saptanmış ya da saptanacaktır- herne nıtelıkte olursa olsun sa- hıp olduğu tum hak ve senetlerden vazgeçtığını açıklar Işbu maddenın hukumlerı komşuluk nedenıyle Turkıye ıle ortak sının bulunan ulkeler arasında ka- rarlaştırılmış ya da kararlaştırılacak olan ozel hukum- len bozmaz Bu maddenın en onemlı sozcuğunun ıse madde- de ıkı kez soz edılen "ada/ar sozcuğu olduğuna şuphe yoktur Her ıkı maddenın ıncelenmesı sonucu açıkça go- ruleceğı gıbı andlaşmanın tumune aıt bır genel mad- de nıtelığındekı 6 maddede ada" ve "adacıklar" sozcuklerı geçmesıne karşın 16 maddede sadece "ada" sozcuğu geçmekte "adacıklar" sozcuğu geç- memektedır Zaten andlaşmanın sadece 6 madde- sınde bır defa "adacık" sozcuğu geçtıgı halde "ada- lar" sozcuğu 12 13 14 15 ve 16 maddelerde geç- mektedır Bunun yanı sıra Ege de mevcut yaklaşık 1000 Yunan adası uzerındekı haklarımızdan da 16 madde ıle vazgeçmış oluyoruz Işte Lozan Barış Andlaşması gıbı çok onemlı temel bır belgenın ıkı maddesı arasındakı farklılığın, yalnız sozunu ettığımız sozcukler yonunde değıl, obur yon- lerıyle de yetkılıler ve ılgılılerce yenıden değerlendı- rılmesınde yarar vardır dıye duşunuyoruz 'Kentlileşememe 1 Mayıs'ı Yarattı' Prof. Dr. METE TAPAN T oplumsal patlamanın ılk belırtılen. ulkemızde ve ozellıkle de Istan- bul'da y avas v ava^ kendisını goster- meyebaşladı Varanınbutunluğunu laık cumhurıyetı koruyacaklarına yemın etrnı* olan polıtıkacılanmız bu belırtılen sankı gunlukolaylarnıı^gıbıdeğer- lendırmeye hala devam ededursunlar. ulkemızde ıntıkam, kın ve nefretle dolu gençlenn ellenııe en ufakbırtırsatgeçınce Istanbul meydanvesokak- lannı nasıl bırsavaş, alanına donuşturuyorlar. he- pımız gorduk Geleceğe guvenle bakamamak. eğıtım olana- ğı bulamamak, ışsızlık. bırbırlerını >>ureklı suçla- yan polıtıkacılaraguvensızlık yuzde 80'lere va- ran enflasyon, ıs.te gençlerımızı bu hale getıren temel oğelerdenbazılan Toplumsal bır patlama- y a neden olan gerçeklere daha bır dızı gerçeğı ek- lemek olanaklıdır Kuşkusuz bu gerçeklenn en onemlılennden bın de kentle^me ve yıne bu ol- gunun bırlıkte getırdığı "kentlileşme" olgusudur ~Çarpık kentleşme" "yoz kentleşme" "'kentle- rinkoyleşmesi~. "plansızkentleşme" "kaçakya- pılaşnıa". "kentstlrantgibikavranılar" kentbı- lımı ve mımarlık lıteraturune hızlı bırbıçımde mr- dı Son oaız yılda kanımca bu kavramlar bugun yaşanan toplumsal patlama ınanevralarının on habercısiydı Bu kavramların toplum bılımı yo- nunden baktıgımızda ne anlama geldığını bız meslek adamlan dahıl. bu 10 vıl ıçınde yetenn- ceanlamışdeğıldık \ramızdagecekondula>ma- yı savunanlar veya nostaljıkbıryakla^ımlakent- sel alanlarda mımarsız mımarlığı ovenler vardı Vanliş ımarplanlan sonucunda onaya çıkan kent- sel bolgelerdekı çırkınlıklerı uyumsuzlukları gostererek planı dahı reddeden meslekta^lara da rastladık Meslekta^larımızın bu aymazlığına ko>ut ola- rak "plan benim kafamda. na/ım plana ne gerek var" dıyen yonetıcılerle de bu duny a metropolun- de yonetıldık Su havzalarımız. ornıan arazılerımız ya goç edenler tarafından ısgal edıldı ya da ılerı goruş- lu buy uk yatınmcılarımız. sanayıcılenmız ve hat- ta medya araçlannın patronları tarafından ınşaat yapmak uzere satın alındı Amaç. kentse) ranttan maksımum yararlanmak bır bas.ka deyı^le dev- letın enflasyonıst ekonomı polıtıkalarından yatı- rımlannı uzak tutmaktı kuşkusuz "bu uzak tut- ma operasyonunun"enflasyonıst ortamı daha da korukledığını bılerek yatırımların topraga bağlan- ması veya luks ınsaat yaparak yatınmlann top- lumsal katkı yonunden yeterince değerlendırıl- memış olması. enflasyonıst gelışmeyı daha da guçlendırmıştır Ozellıkle kentımızde ı>sizlık ort- mış. ulasını pıs ve temız su sorunları her geçen «un buyumuş ama bunlara karşılık nutus artısı yılda vûzde 5'lere yanı 450 000 - 500 000 kısı- ye varmı^tır Kentın yuzde 6O'ı kaçak yapılarda yaşıyor Akarsuyu. yolu olmayan yerleşım bınm- lerımızın sayısi hergutı artıyor "Miınarlık ve kentsel gelişim, bir topJumun top- lumsal. ekonomik, siyasal yapısını yansıtır" dıye oğrencılenmıze anlatınz Aynca fîzıksel gelışme- nın kendınden sonrakı gelüjmeler ıçın de çok onemlı bır oğe olduğunu eklenz Maalesef son ^0 yılda gençlerımız. çocukları- mız hep kaçak yapılasmanın. plansız gelışmenın bıçımJendırdığı bır çe\ rede, y ıne bu çev renın olu- şumundakı tınsel değerlerınde yetıştıler Bu genç- ler ıçın ımar hukuku gasp etmekle. ı>gal etmek- le e^des oldu kaçak elektrık. kaçak su kullanmak ıçın kâğıt uzerınde değıl. ama gerçekte yasal kı- lındı Duzenlı ısbulamadı ışportacılıkyaptı.mar- jınal sektor sayesınde karnını doyurabıldı HABITAT ll'ye ev sahıplığı yapacak olan Is- tanbul "un buv uk bır bolumunde vukandakı ozel- lıklere sahıp geııçler ya^amaktadır Bu gençler- den demokratık hukuk duzenı ıçınde davranıi; beklemek veya onlann ınsan haklarına saygılı ol- nıalarını ıstemek acaba ne derece samımı veger- çekçı bır talep olur Bu gençlenn buvuk bır bo- lumu goç eden aılelenn çocuklarıdır Acaba bu çocuklarveaılelen.gerçek Istanbulluoldularmı yanı kentlı olabıldıler mı' Bız, eskı Ktanbullular bu vatanda^larımızın kentlı olmaları ıçın ne yap- tık° Çoğumuz onları dışladı. kuçuk gormedı mı' I Mayısgunu, bugençlığın bır bolumu, kın ve ıntıkam kusuyorsa bız kentlılenn bu olaylardan ders alması gerekmıyor mu' Sert, kaba kuvv etın kan ve gozyaşından başka hıçbırşey getırmedı- ğını hepımız zaten bılıyoruz Ancak çare ararken "bu gençler kışkırtılmıştır". "arkalannda provo- katorler \ardır" devıp olayın ozune ınmezsek kanımca kafamızı kuma sokmuş oluruz Aynca "kışkırtanlar'' kımler acaba. oy unun ıçınde kım- ler var 9 Kentlı olmanın en onemlı nıtelığı bırlık olmaktır Kentsel degerlen beraberce, hakça pay- lasmaktır kentlılık kentın altyapısında, -ıster bu fîzıksel altyapı olsun, ısterse toplumsal altyapı olsun-. her kent- lı gucu olçusunde yararlanmalıdır veya yararla- nabılmelıdır Bırkentı, bırmetropoluyasanırkıl- manın belırgın ozellığı kenttekı yasayan bırey- lenn bırbırlerıne olan saygısıdır Ancak bu say- gının yaratılması ıçın de gereklı koşullann sağ- lanmış olması gerekır Bu koşullann başında kuşkusuz bırev ın eğıtıl- mesı ve \ıne bıreyın geletegınden endışe etme- mesı gelır Eğer bu ıkı onemlı oge ulkedekı eko- nomı-polıtıkalan yuzunden sağlanamıyorsa. bu- yuk kentlenmızın durumu her geçen gun daha da zorlaşacak. bu kentlenmızın yonetımı olanaksız hale gelecektır Kentlıle^meden sorunlann uste- sınden gelemeyeceğımızı ve bunun ıçın ozellık- le polıttkacılanmızın yaşamımızın tum boyutla- nnı ılgılendıren bu konuda daha duyarlı olmala- nnı dılıyorum TARTIŞMA Servetlerin Kaynaklan Sorunu Duman rengi bebek kedi kendine aıle arıyor. 51384 62 Işık taşıyan eller değışebılır ama yanan ışık asla sönmez. GÜNAYDIN MARMARA yç takımmdan bazılannın •*Karun"u kıskandıracak ^^ malvarlıklan açıklandıkça mılletçe şaşıp şaşıp kalıyoruz Bu kadar malı ne yapacaklan bıryana bunun nasıl edinilmiş olduğu sorusu akla gelıyor Sultanhamam esnaflığından yetışıp trılyonluk fabrıka sahıbı olduktan sonra sıyasete soyunanlar ıçın boyle bır sorunun sorulması anlamsız olur Adam tıcaret yapmış. zengın olmuş dersınız Ama, yaşamının sıyasetten oncekı kesıtındekı geçım kaynağı ucretten va da dev let memuru av lığından ıbaret olanlar ıçın durum farklı Boyle bır sorunun mutlaka yanıtlanması gerekıyor Vaktıyle. sekız on Iıralık "zalim yol \ergjsi" uygulamasını seçım malzemesı yaparak kırsal kesımden oy toplayan koylu kokenlı bır sıyasetçımız vardı Sıyasete gırdıkten sonra oluşan "muazzam^aıle malvarlığının kaynağı sorgulandığında. bunun kokenının (şıkayet ettığı sekız on Iıralık vol vergısı yururlukte ıken) "kövlü baba"nın bınktırıp vastık altında sakladıgı paralar olduğunu soy lemıştı \astık aitında saklandığını soyledığı para ıleotanhte Boğazıçı'nde toptan bırdızı yalı satınalınabılırdı' Neyse o donemde araştırma konusu olan ve basinda da tartışılan bu olay resmi olarak kapandı Aıle servetının kavnagına ılışkın "vastıkaltı" kanıtının "doğru \e doy urucu" olduğu kabul edıldı Buna da herkes ınandı1 Şımdı. aradan 25-30 yıl geçtıkten sonra. yıne bırtakım benzer olay lar gundeme geldı Tepedekı bazı siyasetçılerın Karun Hazınesı malvarlıklarını nasıl oluşturdukları sorgulanıyor Kendılerınden trılyonluk varlıklannın kaynağı sorulan bu sıyasetçıler. aynı yontemı kullanarak, servetlerının kaynağmı geçmıştekı bırtakım edınımlere dayandırıyorlar Sonra. bunlann uzenne bırtakım "hipotetikv> hesaplamalar yaparak. bu **orta halli" edınımlenn. nasıl olup da bugunku "Karun Hazinesi"ne donuşmuş olduğunu ızah edıyorlar Bu açıklamalann sonuçta "doğru \e dovTjrucu" olduğuna resmen karar verılerek olayın kapatılması sanırım hıç kımse ıçın surprız olmayacak ''Böyle gelmiş, böyle gider" denılerek olay lar, sıvaset tanhımızın defterıne vazılıp unutulacak Ama ben. yararı olmadıgını bıle bıle. hıç olmazsa bu olaylarla ılgılı tarıhsel malzemeye katkı olsun dıye aklımı kurcalayan bırkaç noktaya değınmek ıstıyorum Orneğın, servetı sorgulananlardan vaktıyle (sıyasete gırmeden once) unıversıte profesorlüğu yapmış olan bır zat var Bır suru taşınmaz mal. 148 kılo altın ve mılyonluk yabancı paradan oluşan ınanılmaz servetının kaynağmı açıklarken unıversıtede gorev lı ıken bır fırmada "genel müdiirlük" yaptığını ve bu ışten aldığı paraları bırıktırdığım soyluyor Boyle >ey olur mu' O tarıhte yururlukte olan 4936 sayılı Unıversıte Yasası'na gore bır protesor. ozel bır şırkette genel mudurluk gıbı "bağımlı ve devamlı" (bordroya bağlı. aylıkli) bır ışı kesınhkle yapamaz "Part-time" denı'len statude olanlara tanınan ımkân haftada on saatı geçmemek uzere. sadece "serbest meslek faaliyetrdır Bu da bordroya bağlı bır çalışma şeklı olmayıp gelırı serbest meslek beyannamesı ıle vergılendınlen bır çalışma turudur Aynı zat. yıne hocalığı zamanında. yurtdışında çalışarak tasarruf ettığı dovızlerı bırıktırdığım soyluyor Bu da hukuken geçerlı bır açıklama değıldır Çunku yıne 4936 sayılı yasaya (ve ondan sonrakı 115 sayılı yasaya) gore. yurtdışına "bilgive görgüsünü arttırmak" ıçın gonderılen oğretım uyelerı gıttıklen yerde para kazanmak ıçın çalışamazlar Boyle bır şey yaparlarsa, hemen gen çağırılırlar. Goruluyor kı bu unlu sıyasimız. servetının kaynağı olan bınkımını açıklarken de açık vermektedır "İzimaldım" ya da "herkes yapıyordu" turunden savunmaların da hıçbır geçerlılığı yoktur Ote vandan aynı durum yıne servetı dıllere destan. unıversıte kokenlı bır başka sıyasetçımız ıçın de soz konusudur Yasaya gore o da. eşının genel mudurluk yaptığı bankada (unıversıtede part-tıme statusunde de olsa) bordrolu danışmanlık yapamaz Bunları. yukarda değındığım gıbı sırf tarıhsel malzemeye katkı olsun dıve anlatıyorum Yoksa. butun sıradan yurttaşlar gıbı ben de. Turkıve'de uzennde \olsuz olarak elde edılmış olduğu kuşkusu olan servetlenn meşruluğu sorununun fazlaca kurcalanmadan kapatılacağını bılıyorum Sıyaset dunyamızın her yanında surup gıden sorumsuzluğu. kuralsızlığı. vurdumduymazlığı ve kor dovuşunu ızleyıp gozlemledıkçe, başka tiırlu bır sonuç beklemeye ımkân var mı 1 AvdınAvbav Gerilim Tırmamyor... Mustafa Balbay dedı kı - Ayrıcalığımızı yıtırdık Anlamadım sordum - Nas/P - Basında bır tek Cumhurıyet 'Çıller olayf'n/ ele alıp yayını surduruyordu, artık ayrıcalığımız kalma- dı Evet, medyada duvarlar yıkıldı, Çiller'ın "kaçınıl- maz son"a doğru egık duzeyde kaydığını gorenler, adı konmamış "gızlı sansur"u kaldırdılar . Atış serbest artık • Pekı, Çıller gerçekten "kaçımlmaz son"a mı gıdı- yor'? Demokras/nın doğru durust rşledığı bır ulkede olsa Çıller çoktan orgutunu toplar - Ben, derdı partımın sırtında yuke donuştum, aklanıncaya kadar çekılıyorum Ancak burası Turkıye1 Tansu Çıller ulkeyı dolaşarak "vatan mıllet, Sa- karya, Kuran, bayrak, ezan" nutuklan atıyor, ba- karsınız onumuzdekı yerel seçımlerde DYP en çok oyu toplar' Bılemedınız gayrımenkul kralıçesı Tansu Hanım'la agırlığınca altın sahıbı Necmettin Bey anlaşırlar1 Olmadı mı DYP Genel Başkanı Yuce Dıvan'dan sıyınp kahramanlaşır1 Alır Turkı- ye'yı kafakola, vurur sırtına, 2000'lı yıllarda bulutla- ra taşır.. Turkıye burası' Olmaz olmaz deme Olmaz olmaz • Ne var kı her şeyın ustune şu ortulu odenek olayı tuy dıkmedı mı1 Başbakan ıken Çiller'ın kullandıgı 450 mılyar lıra tutannda ortulu odenegın nereye harcandığı konusundakı kuşkular buyudukçe bu- yuyor Başbakan Mesut Yılmaz da ustune ustune gıderek vurguluyor - Kuşkuluyum - Yaaa neden'' Bır dızı neden sayıp dokuluyor ama Tansu Ha- nım kendınden geçmış, sayıklıyor gıbı yanıtlar verı- yor - Kalleşler, şerefsızler, ortulu odenek gızlıdır, ser venrım sır vermem, vatanıma canım kurban. be- nım gtbısı bu ulkenın başına bın yılda bır gelır •k Pekı şımdı ne olacak 9 Ikı olasılık var Çıller olayı ozellıkle tırmandırıyor. gerılımın senar- yosunu ışlıyor 450 mılyar Iıralık ortulu odenek ger- çekten "ulkenın yuksek menfaatlan" ıçın harcan- mıştır Tansu Hanım suçlandıkça ıpı gerıyor, so- nunda gerçeğı açıklaymca balonu patlatacak, ha- sımiannı kundeye getırecektır. Ya boyle değılse 9 Yandı gulum keten helva Tansu Hanım'ın defterı durüluverecek, bır anda siyasal yaşamı noktalanacaktır • Gerçekte Tansu Hanım'ın bır partıyı ve bır ulkeyı yonetebılecek nıtelıklerden yoksun olduğu çoktan anlaşıldı Ama burası Turkıye TEŞEKKUR Rorence Nıghtıngale Hastanesı'nde by-pass amelıyatımı başarı ıle gerçekleştıren r BİNGÜR SÖNMEZ Doç. Dr. OSMAN BAYINDIR Uzm Dr CAFER ABBASOĞLU Uzm. Dr. MERT YILMAZ Kardiyolog Prof Dr NURAN YAZICIOĞLU Kardiyolog Uzm. Dr. AFİFE BERKYÜREÇ Anestezist Uzm. Dr. EMİNE CAKALI Uzm. Dr. EROL CEM Uzm. Dr. KAYA KOCATAŞKIN AYRICA Rorence Nıghtıngale Hastanesı Vakıf Yonetım Kurulu uyesı Doç. Dr CEMŞİT DEMİROGLU ve Başhekim HÜSAMEHİN CANÖZTÜRK'e amelıyat sonrası bakım hemşırelerı ıle butun hastane personelıne ve bızzat gelerek ya da çıçek telefon. telgraf ve faksla geçmış olsun dıleklennı ıleten tum dostlara teşekkur ederım OKTAY KURTBÖKE ANMA SEYİNÇ ÖZGÜNER'İ ölumunun 16. >ılında se\gı \e özlemle anıyoruz. AİLESİ \ot: 21 Mmıs 1996 Peışembe gıımı (\annj \aat II 00 clt Zıntıılıkınu tiakı nuzciıt basında anılüLithti) ÇACIN MOTEL Mayısta Ege'ye Merhaba... Her oğün balık 2 kışı (T.R) 2 800 000 TL Asos Bektaş Koyu TeL: 0.286 723 4042-43