Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 MAYIS 1996 ÇARŞAMB> 2 OLAYLAR VE GORUŞLER 'Iyi Kötüdür, Kötü îyidir' ya da Karaaydınlar METİN ERKSAN S hakespeare'm (1564-16 i 6) un- lu Macbethtragedyası fırtınalı. >ım>eklı gokgurultulu bır ge- cede uzaktan ışıtılen korkunç savaşseslen arasmda karanlık \ e ıssız bır İskoçv a kınnda baş- lar Bırden"uçcadrgorunur!,ahnede Do- ğa Ubtu varlıklar olan "cadılar" Macbeth nagedvasının anlatiMnı gızemlı ve buyulu bır ıçenkle açıklayan \e on bır satır tutan j. kısabırkonuşmadan sonra karanlık \ekas- p \etlı havada uçup gıtmeden once şu unu- ır " tulnıaz tumceyı bıılıkte söylerler "Iyi ko- j, tudur. kotuı>idir"(Faırıs foul toul t's faır 1 1 12) 'lyi'vıkotu 'köru'yu lyı olarak ta- nımla\an cadıların urpertıcı bır sesle. bır- lıkteioyledıklerı budeyış Shakespeare'ın az jnlaşilmış ovunlanndan bırı olan Mac- beth irajedyasının bıçımsel \e kuramsal ya- pısındakı cınavetlerın ıhanetlerın. alçak- lıklann haınlıklenn zorbalıklann. alaycı, acı \e sımgesel bır gostergesıdır Turkıyecle vaşavan \e kendılennı avdın sanan ınsanlann çogunlugu Türkıve'devar olan veoluşumlan aydınlann bıleşımı sa- nılan kurumların ve kuruluşlann çoğunlu- gu Turk ulusu. Turk ulkesi TurkıyeCum- hurıyetı Dev letı duşmanı ıç ve dış odakla- nn çok çeşıtlı \e tehlıkelı amaçlarla Turkı- >ede oluşturdugu toplum:>al mantık olgu- sunun etkisındekı c,oğunluk. 1965 ten bu \ana Turkıve'de sıyasal vetkeyı sıvasal. loplumsa) ekonomık kulturel. hukuksal. \onetımsel etıksel (ahlakı) duşuncelerle voneten "erk"lerın var ettığı çogunluk Macbeth ın uç cadisı gıbı bırağızdan ıvı- \e kotu kotuve ı\ı demekte. ıvıyı kotu ve kotuy u ıv ı olarak bılmekte \e yapmakiadır Bu bır "cadılaşma" ya da bılımsel bılgıle- re ılışkın bır deyı^le bırevsel ve toplumsal bır "$izofreııi~dır Şızotrenı "*schizophiTenia"sozcuğu ıkı ayrı sözcukten olu^ur Ingılız dılınde ve Âmenkan Ingılızcesınde Grek dılı koken- Iı "schizo" sozcugunun anJamı parçalan- ma, dağılma. aynlmadır Grekçe "phrenia" sozcuğünun anlamı akıldır Bu ıkı sozcuk- ten oluşan $ızofrenı sozcugu aklın parça- lanması dagılma!>ı. ayrılması demektır Başka bır deyışle aklın işlev lerı arasmda- kıbaglann. ılışkılerın.oranın olçulenn ol- çeklenn dengelı ve uyumlu ışlemeMnın bozulmasıdır Isvıçrelı tıp bjltunı Eugene Bleuer (1857-1939) ılk kez 1911de "de- menria praecox" deyımı \enne "schizopb- renıa" tenmını kullanmıştır "Demenfia praecox" ya da "demence precose" akıl ka>bı akıl vokluğu. akıl eksiklıgı anlamı- na gelır Bu hastalığa toplum erken buna- ma.çıldırma.cınnet. sapıtmagıbıadlarver- mıştır Turkıye'de. Macbeth"ın uç cadısı gıbı durmadan "iyi kofudür. kötü iyidir" dıven şızofrenı hastaiıgıy la ozurlü, kendını av dın sanan sol ve sağ gorunumlü "karaavdınla- raı" ve bu karaaydınların yonertıgı kurum ve kuruluşların yakalandığı bu hastalığm en belırgın ozellığı ve ayrıcalığı. buvuk Ata- türk'e kara çalmak. Ataturk'u veonun yap- tığı devrımlen kotulemektır "*Karaa\- dın"devımını ılk kez savın Nadir Nadi, 1950de ıktıdara gelen sıvasal vetkenın bı- lınçlı olarak başlattığı cumhunyet laıklık. bılımsellık karşıtı karanlık ortam ıçınde oluşturmuş ve kullanmıştır Aydın gorunu- mundekı karaaydın. ulus, ulke. dev let ıçın. toplum ve halk ıçın. bılım ve kültür ıçın, uv- garlık veçağdaşlık ıçın cumhunvet vede- mokrası ıçın laıklık ve bılımsel duşunce ıçın. zengın \e yoksul ıçm. dınlı ve dınsız ıçın, bılen vebılmeyen ıçın sondereceza- rarlı ve tehlıkelı bıryaratıktır Bır zamanlar Amerıka'da bazı buyuk gangsterler ıçın bır tanımlama sözü vardı kamuo\ u medya ve dev let bır tur şehır eş- kıvası olan bu gangsterlen tanımlamak ıçın "Bir Numaralı HalkDuşmanr(Publıc En- emv \umber One) derdı Karaaydınlar "Bir Numaralı Halk DuşmanlarTdır Us- telık karaavdmlar bır numaralı halk duş- manlarından daha tehlıkehdır Gangsterler ınsanların paralarını çalar. canlarını alır Karaaydınlar. ınsanlann doğru akıllarını dogru duşuncelennı. doğru bılgılennı, doğ- ru mantıklarmı. ruhlannı duyunçlarını (vıcdanlarını) çalar Bu karaaydınlar takımının bınncı bolu- mu sunlardır Saçlarında takke ızlen belır- gın. bıvıkları terlememış. kopuk saçan dğızlarında boylarından büyuksozlergeve- leyen yurtdı^ı ve yurtıçı efendılenne ya- ranmak para ve un kazanmak ıçın sahıbı- nın sesı odev ını bağlılıkla yapan keramet- lerı kendınden menkul dınbılımcı. tanhbı- lımcı ve sıyasetbılımcı geçınen genç "ec- main" kalabalıgıdır Ecmaın Arapça bır iozcuktur Osmanlı Turkçesınde vardır Cem Cem olmak cumlesı cemı cumlesı hepsı, topu bırden. yığın bırıken, bırleş- mışanlamındakullanılır Ecmaın sozcuğü- nu bız burada sağcı gorunumundekı kışıler ıçın kullandık Ecmaın takımının Prof. Doç , Dr unvanlannın arka^ına saklanan. cahılvegafılagırtopolanağabevlen Uzun ve kısa saçları. çok bılmı^ tavırları. sûzgun gozlerı,duzmece(sahte)bırbılgelığınsım- gesellıgıne alet ettıklen sey rek v e sık sakal- ları ya da tıraşlı suratlannın ıkıyuzlu (nya- kâr) maskesı ıle Ataturk'e kufretmenın da- yanılmaz azgınlıgı ıçındekı çağdaş gorü- numlu softa ve molla takımı Arava Arap- ça kelamlar sokuşturduklan gerçek Islam du^uncesıyle ılgılı olmayan delı saçması konuşmalannıbılgelık olarak yutturdukla- rını sanan. gözlerı tımsah yaşlı. cahılın ca- hılı. yalancı. duzenbaz. hınzır, kurnaz. düz- mece ermışler Karaaydınlar takımının ıkıncı bölumu şunlardır Dolarmaaşlı Bıjangıyımlı. Ro- lex saatlı. Havana purolu BMW bıneklı, vılla oturumlu. yat gezmtılı, tatıllennı hıç aksatmadan Parıs'te Avrupada, Turkı- ye"nınGuney kıyılarındakıateşpahasıotel- lerdegeçıren yuksekeğıtımlerınıTurkulu- sunun odedığı vergılerle saçı bıtmemış analı, babalı >a da yetım ve oksuz Turk ço- cuklarının ıçınde hakkı olan paray la Ame- rıka \vrupa ve Turkıye'de parasız yatılı yapan ya da baba parasıyla paralı yapan, yazılı. seslı goruntülu medya ıçıne sızıpçö- reklenmış. yuksek dev let burokrasısJ ıçıne dolu^mu^, babalanndan kalan mırasyoluy- !a ışadamı olup ış dunyası ıçınde adam ye- rıne konmuş. kendını solcu. lıberal, kapıta- lıst, mıllıyetçı. muhafazakâr. Musluman. ateıst sanan. >enı Osmanlılar ornegı yenı Türkıyelıler Türkıye(Turchıa)deyımı II yuzyıl Bızans tanhçılennın ve 11 yuzvıl sonlanndakı Haçlı sefenne ılışkın kronık- lerın kullandıgı bır devımdır Türkıye de- yımı Turklerınyerleşıkolduguver demek- tır Ikı bın y ılına be^ kala ne "vatanse\ mez- liktirki'" Turkıye ve Turkıyelı dey ımı Turk- lerden ba^ka ulusların da oturdugu yer an- lamına kullanılmaktadır Karaavdmlar takımının uçüncü bolumü şunlardır Marksızm. sosvalızm, komü- nızm gıbı sıyasal. toplumsal. ekonomık bı- lımlerhakkındahıçbırbılımselbılgılerıol- madıgı halde solcu uleması (bılgınler) go- runumünde olan ve bu olgularla hıçbır ıl- gılerı bulunmayan "ecinni" takımı Ecınnı sozcuğunu bız burada solculukla ılgısı ola- mavan solgorünumlukı^ıler ıçın kullandık L'nîu Rusyazarı Dostm^ski, ecınnı sozcu- ğunu Çarlık Rusya sında solcu gorunumun- de. fakat sol düşünceye zarar veren kışıle- n tanımlamak ıçın u Ecinniler'" adlı roma- nında kullanmiijtır Ecınnı bıldıgımız cın sözcügunden turetılmıstır Buyuk Turk he- kımı bılgını fılozotu İbniSina. Tıp Yasa- sı "EJ-Kantın Fi'rTıp" adlı kıtabında, sağ- lığa zararlı. mıkropları bakterılen. vırüs- len "cin". l *cinkr"olarak adlandınr Eğer Dostoyevskı, Ibnı Sına'yı bılmış. kıtabını okumuş olsaydı. herhalde solcu görünu- munde, fakat sol duşunceye zararlı kışılerı tanımlamak ıçın Ibnı Sına"nın mıkrobu cın olarak tanımJamasmı buvuk bırcoşkuyla benımser veoverdı Cadı. ecmaın ecınnı ve şızofrenık bır hasta olarak ıvıye kotu. kotuye ıyi dıyen. canını, kanını. varlıgını yaşamını.külturû- nü, ınsanlığını borçlu oldugu "Turkhe Cunıhuriyeri Devleti'ne" müthış bır aşağı- lık karmaşasıyla (mferıorıty complex) "T.C." dıyen karaaydınlar. dunya fönhmın oluşumunu degıştıren ıkı buyük bılım ada- mı olan Mar\ ve Engels. oluşturdukları VJarksıst düşunce ve bılımsel bılgıler kap- samında. Osmanlı dev letı uyruklarını Tur- kıyelı. Osmanlı olarak "tanımlamadıkla- n" kesınlıkle Turk olarak "tanımladıkla- n" halde. Turkıye Cumhurıyetı Dev letı uy- ruğu Turklere Turkıyelı dıyen. etnık. dın- sel aynlıkçı karaaydınlar. elbette Ataturk karşıtı olacaklardır Trablusgarpçöllerınde Balkan daglann- da. Çanakkale-Gelıbolu kıyametınde, bu- tun bır Dogu Anadolu'da, Fılıstın'de, Sun- ye de. Sakaryaida, Oumlupınar'da savaş ve barış Ankarası'nın bozkırlannda, dış ve ıç sılahlı düşman güçlerıvle cumhunyet kar- şıtlanyla, halıfecıler, padışahçılar, şahçılar şenatçılar. laıklık ve uygarlık düşmanla- nyld, dış ve ıç sıyasal ekonomık. toplum- sal. kulturel duşman odaklarıyla savaşarak, yok olmuş bır dev letın yıkıntısı ustunde Turkıye Cumhurıyetı dev letınıkurmuş olan Ataturk'e karşı ıv lye kötu. kotuye ıy ı dıyen karaaydınların duşmanlıgı alçaklıgın ılk perdesıdır Atatürk'un kurduğu dev letın kendısı. onun sıyasal yetkesı Turkıyedekı bılım. kultür kurum ve kuruluşlan yazılı. seslı. goruntülu medya basmakalıp Ataturkçu- luklerını surdurduklerı surece. Ataturk duş- manlığıyla dolu başka sahneler ve perdeler gundeme gelecektır ARADA BIR M. İSKENDER ÖZTURANLI Halk Dalkavukluğu Sayın H. Basri Akgiray'ın 4 Mayıs 1996 gunu ıl- gınç bır yazısı çıktı bu sayfada "Olaylar ve Goruş- ler", 'halk ve halk dalkavukluğu 'nu çarpıcı bıçımde anlatıyor bıze Bır bolum polıtıkacının benımsedığı "ben, halkın gıttığı yere kadar devnmcıyım " yaklaşı- mının 'dupeduz bır halk dalkavukluğu', bır halk av- cılığı olduğunu vurgulayarak, halkla aydınlar arasın- dakı ılışkı ve çelışkıyı getırıyor gundeme Sonunda da "halka ınmektense, onu yukarıya, aydınlığa çekmek ve çıkarmak"gerektığını belırtıyor yazısında Bu guzel yazının gerçeğı yansıttığını duşunurken, bır zamanlar aynı konuya Atatürk'un de degındığını anımsadım bırdenbıre Kıtaplığımdan, Afet Inan'ın "M KemalAtaturk'un KarlsbadHatıralan"adlı yapı- tını çıkanp sayfalannı çevırmeye başladım Akgiray'ın yazısını zengınleştırır duşuncesıyle tanhten bır yap- rak açmak /stıyorum Cumhunyet okurlannrn onune Yıl 1918, aylardan temmuz Mustafa Kemal, ra- hatsızlığı nedenıyle Karlsbad'dadır. 30 hazıran - 28 temmuz gunlerı arasında "Karlsbad'da Geçen Gun- lenm" adı altında altı deftere yazmıştır anılarını Bu defterın 57 sayfasında şu tumceler vardır: "Benım elıme buyuk bır erk ve yetkı geçerse, sosyal yaşa- mımızda ıstenılen devnmlen bır anda, bır COUP ıle uygulayabıleceğımı sanıyorum Zıra ben, bazılan gı- bı, halk anlayışını bılenlenn kavrayışlarını yavaş ya- vaş benım anlayışımın olçusunde duşunme ve tasar- lamaya alıştırmak suretıyle bu ışın yapılabıleceğını kabul etmıyor ve boyle harekete karşı ruhum ısyan edıyor Neden ben bu kadar yıllık yuksekoğretım gordukten, uygar yaşamı ve toplumu ınceledıkten, ozgurluğu elde etmek ıçın hayatı ve yılları harcadık- tan sonra cahıller derecesıne ıneyım? Onları kendı dereceme çıkarırım Ben onlar gıbı değıl, onlar be- nırn gıbı olsunlar Bununla bırlıkte bu konuda ınce- lenmesı gereken bazı nokialar var Bunları lyıce de- ğerlendırıp karariaştırmadan ışe başlamak hata olur " Goruluyor kı, yıllar once Ataturk, halka ınmekten- se, halkı kendı duzeyıne çıkarmanın daha olumlu bır davranış oldugu kanısındadır "Konunun dennleme- sıne ıncelenmesı gerektığını "de eklemıştır sozlerıne. Daha sonra konuyu dennlemesıne ıncelemış, elıne yetkı geçtığınde de duşuncesını uygulama alanına koymuş, ne var kı hemen hemen tum devnmlen hal- ka dayanarak yapmıştır. Halkın sevgısını kazanma- nın onemını hıçbır zaman gozardı etmemıştır 1930'lardakı yaklaşımı şoyledır "Devnm hareketle- rınde dıkkat edılecek nokta, ınsan topluluklannın emellerını, duşuncelennı gozledıkten sonra, onlara yenılıklen kabul ettırebılmektır" Evet, Mustafa Kemal, halka ınmektense, onu ken- dı duzeyıne çıkarmak ısteyen bır devnmcı'd\r Ama bunu yaparken halkı hıçbır zaman yadsımamış, hal- kı egemen kılmak ıstemıştır Her zaman ve her turlu koşullarda TBMM'nın tum programlarının "ulusal egemenlık ve tam bağımsızlık" ılkelenne dayandığı- nı soylemıştır Bu nedenle, kurduğu devletın adına "halk devletı" öemıştır Yaşamı boyunca "çalışanla- rın cumhurıyetı "nı gerçekleştırmek, "ınsanlık ıdealı- nın âşık ve mumtaz sıması" oldugu ıçın de emeğın ve alıntennın ustunluğunu sağlamak ıstemıştır 'Çekinser' Üzerine ALİ PÜSKİJLLÜOĞLU S ongunlerde bu^ozcuk bırsözlukya- zan olarak benı uğraştırıyor duşundu- ruyor Yanlış oldugu apaçık ama Sa- yın Bülent Ece\it'ın kullanması dola- yısıvla ılgıyı çektı kıtle ıletışım araç- larının ve gıderek kımılennın dılıne dolandı Korkarım kı ılerde vavgınlaşacaktır ve "ya>gın vanlış dogrudur" kuralı gereğı o guzelım ~çeİ»imser" sozcugunun yermı alacaktır 'Çekimser* nasıl 'yekınser' 1 olur? Sayın Ecevıt ozanlığı vevazarlığı da olan bır sı- yasa ve dev let adamı Turkçeyı en ıyi kullanan M- yasacılardan bın ve belkı de en ıyi kullananı Onun kullandıgı yenı sozcükler. her zaman dıkkatı çek- mış. yayılmıştır. "danak", "olasıhk", "•seçenek" gı- bı Bu sozcuklerın ya\gınlaşmasında Sayın Ece- vıt mpavıbuyuktur Sayın Ecevıt,dıldevrımınındı- lımıze kazandırdıgı sozcuklenn hepsıne, i *çe\iride- yim"olarak dılımızegırmış olan ve bır süredıryay- gın bır bıçımde kullanmakta oldugumuz bır deyım- le soy leyey ım. "sıcak bakmıştır." Sıcak bakmaktan da ote. onları yazılarında. demeçlennde soylevle- rınde kullanmaktan kaçınmamış. boylece. oz Turk- çe sozcuklenn halka y ay ılmasinda. Atohirk'un Turk Dıl Kurumu"nun ya da yazarlanmızın oluşturduğu onerdıgı >enı soz degerlennın toplumca benımsen- mesınde Savın Ecevıt'ın çok etkısı olmuştur Bu bovledır ayrıca Sayın Ecevıt valnızca venı sozde- gerlennı degıl Türkçeyı her yönuyle çok ıyi bılır vekullanır Bundada hıçbır kuşkuyoktur Busap- tamadansonraşovlesorabılırız Pekı Sayın Ecevıt. bunca yıldır Turkçede bulunan "çekimser" sozcu- gunu nıçın "çekinser" bıçımınde kullanmaktadır' Turkçevı çok ıvı bılen kı>ı bu vanlı^a nasıl du^er' "Çekinser"sozcuğunu, ben ılk kez, TBMM Baş- kanı Savın Mustafa Kalemli'den ışıttım Once bır dıl surçmesı sanmıştım Ama sonra ayrımsadıiTi kı TBMM'desureklıolarakkullanılıyor Herhalde uy- mak zorunda oldukları bır vasada tuzukte ya da yonetmelıkte vardır Demek kı Sayın Ecevıt de boy le bır "zorunluluk" nedenıyle kullanıyor "Çekimser" sozcugu bır dızgı yanlışı nedenıy le "çekinser" bıçımıne gırmemı>se. bu sozcuk boyle bırdenbıre nasıl ortaya çıkmıştır' Kım onermıştır nasıl onerılmıstır' "Çekimser"ı TBMMden nasıl kovabılmiştır' Dogrusu Sayın Ecevıt onu kullan- masa. o kullanınca yaygınlaşma olasılıgı belırme- se. bu sozcuk uzerınde durmaya gerek yoktu Söz- cuk yalnızca onu kullananların yanlışı olarak kalır ve zaman ıçınde dogrusu olan "çekimser" onu dıl- den surup atardı Ama şımdı. bu konuda ıy ımser ola- mıvorum Bakın. "ivimser'dedım onungıbı. "karamsar", "kotumser" gıbı yabancı karşılıklaıını unutturan bırsozcuktur"çekiraser."Sanırım hıçtartışılmadan karşı çikılmadan. kolaylıkla benımsenmı* bır söz- cuktur Bakın bakalım, sorun bakalım çevrenıze, "mus- tenkiP sozcugunü kaç kisi bılır' Kullanan var mı' TBMM'de bıle, sanırım. anayasa dılını degıştıren Demokrat Partı donemınden bu yana "müstenkif" kullanılmıyor Pekı ne oluyor. yıllarca kullanılmı> olan "çekimser"den vazgeçılıp "mustenkiPe do- nulmuyor. ama bu kez de "çekinser" dıye (buyuk olasılıkladızgı yanlışı vuzunden bu bıçıme aırdığı- ne ınandığım) bır sozcuk dıllere duşuyor Ozellık- le TBMM'dekıler siyasacılar kullanıp duruyor Dılcılıkte "ornekseme" (analojı) denılen bır yol vardır, bu yol. yenı sozcuk oluşturulurken başvuru- lan yollardan bırıdır Dılde var olan bır oğeye ben- zetılerek ortaya atılan sozcuk toplumca çabuk be- nınr.emr Andığım sozcükler. "iyimser". "kotum- ser", "karamsar" boyle bııbırlen orneksenerek oluşturulmuş soz değerlerıdır ^eldnser 5 , ^ekinmek'ten mi geüyor? Pekı. "çekinser" nasıl oluşturulmuştur' Bılmı- yoruz Turkçede bır benzerıne de rastlamıyoruz Çok yenı (bunca yıldır kullanılan "çekimser"ın varlıgından dolayı da), şaşırtıcı bır öğe olarak kar- şımızaçıkmışbulunuyor Buvuk bır olasılıkla. Türk- çenın "çekinmek"eyleınınden turetıldıgı soylene- cektır Nedır "çekinmek"' Herkes. sozluklerı açıp bakabılır Gorulmemışbırtuzesızlıkorneğıolu!)turan Ata- turk'un kalıtyazısına aykırı olarak el konulan eskı Turk Dıl Kurumu nun sozlugunun "çekinmek" ta- nımını oldugu gıbı aktaran şımdıkı. resmı Turk Dıl Kurumu'nun sozluguşoyledıyor "1-Sa>gı, korku. utanma gibi duv gularia bir se> i vapmak istememek, kaçınmak. 2- Bir şe> sunınmek." Bu sozlugu tanık olarak gosterışımınnedenı. banagüvenılmemeola- sılığıdır Yoksa ıkı anlamlı olan bu sozcugun tanı- mınıbenTiırkçeSozlük'te(Yapı Kredı Yayınlan. Is- tanbul 1995) şoyle yapma>a çalışmıştım "I-Say- gu utanma. korku gibi birduvguvla bir şevivapmak- tan gen durmak. vapmavı istememek va da vap- makta olçulu davranmak. 2- Bır $eyı kendi bir >eri- ne sürunmek." Başv urulacak butun sozlüklerde bu sozcukle ılgılı tanımlann. aşagı yukan böyle oldu- gu gorulecektır Bu tanımlar goz onune alınırsa "çekinser"ın "çekinmek"ten geldıgını soylemek kolay olmavacaktır Çunku o zaman, "bir konuda o> unu belli etmekten. soy le ya da bo> le da> ranmak- tan kaçınan (kimse)" bunu "saygı, utanma. korku gibi bır dujguyla" yapmış olacaktır kı TBMM'de kullanılan. şoyle ya da boyle kullanılan ya da kul- lanılmayan oylarda bu tur duyguların yen olmadı- ğı açıktır TBMM'deovlar kuramsal olarak. hıçbır etkı altında kalmaksızın ozgur ıstençle kullanılır Sonuç "Çekimser" de "çekinmek"ten geimez V ıllar once Osmanlıca "istinkâf etmek" ya da "mustenkif kalmak"a Turkçe bır karşılık arandı- gında. "çekimsemek" ya da "çekimsenmek" sozcu- gu oluşturulmuştur Turkçede ozleşme atılımıyla dılımıze kazandırılan benzer soz değerlerı omegın "kuçiımsemek", "buyumsemek", "kaçımsamak" vardır Sozcugun oluşturulmasında dılımızın "çek- " kokunden vararlanılmıştır çok-anlamlı bır kok olan bu "çek-"ten tureyen pek çok sozcuğumuz Turkçenın soz varlıgında yerını almıştır "Birşeyı vapmaktan. bir davranışta bulunmaktan kaçın- mak" anlamıvla sozluklerde >er alan "çekimse- mek" va da "çekimsenmek",Osmanlıcanın bu söz- lennı Turkçe olarak yeterınce açık bır bıçımde kar- şılamakla bırlıkte pek jaygınlaşamamış. buna kar- şılık ondan turetılen "çekimser" nıtemı. "çekimser kalmak" ve "çekimserlik'*le bırlıkte. benımsenıp kullanılmıştır Şımdı durupdururken onu kullanım- dışı bırakmak ve yenne. her bakımdan yadırgadıgı- mız bır sozcugu kullanmak. dogrusu ya Turkçeye bırşev kazandırmaz. yalnızca dılımızdekı eşanlam- lıları çogaltır Eşanlamlılarsa dıl ıçın bır kazanç savılmaz Sigortası, Sendikası Yok... B ırkaç yıldır uygulanmak ıstenen okullan ozelleştırme pohtıkasının sonucunda yenı bırçalışan kesım ortaya çıktı Egıtımın ve ogretımın bır "Bir seyin nedenini öğrenmeyi, kral olmaya yeğlerim (Democritos) kargaşa ıçınde oldugu bu donemde Mıllı Eğıtım'ın mevcut personelının sorunlarını çozmede uğradıgı hezımet yetmıyormuş gıbı vıne bu bakanlığa bağlı okullarda yenı bırçalışan kesım varattı Okullarda çalışan bu kesım. sabah erken okulların açılmasıyla ışe başlar ve gece yanlanna kadar okullann temızlık ve dığer ışlerıyle uğraşmak zorundadırlar Bunların statusu bellı olmamakla beraber arkadaş İNDİRİM KUPONU Bu kupon 31 Mx>u 19H orttime kadar Moment Jeans magazaianmf* gcçerikJir YAYINEVINDEN KİTAP DOSTLARINA BÜYÜK BİR ARMAĞAN DAHA! UYGARLIĞIN SEYİR DEFTERİ Doç. Dr. Çağlar TUNCAY sozleşmelı personel dıye tanınırlar -\ncak ne hazındır kı bu personelın Mgortası vok. sendikası vok Hem zaten bunlar pek tanınmazlar Şu anda sayılan az olan ancak bu uygulanmakta olan polıtıkalar sonucu sayıları "Evreninl en anlasılmaz özelliği, anlasılabilir olmasıdır. (A. Einstein) 1. Hamur • 293 sayfa • 350.000.- XI (Server UnllU nln Önsözfi Ile) NE DEDILEK? Turgut Ozakman : Yazan bıle yaptığmm tam farkında değıl galıba Buyuk olay1 Son 10 yüdır okuduğum en yararlı, en neşelı eser tlber Ortayh: Uygarlık tanhı sadece tanhçılenn kalemme bırakılamayacak kadar çok yonlu bır daldır Hemen her daldakı aydınm hukukçu, fizıkçı, ıktısatçı, şehırcı ve ftlozof olan bırer uygarlık tanhı kaleme almalan gerekır Ustelık uygarlık tanhlen tercumecılıkle de halledılebılecek bır tş değıldır, hatta tehlıkehdır Çunku her halkın, her coğrafyada yaşayan toplumlann, uygarlığı kendı açılanndan yargrya çekmelen gerekır Bu nedenle bır fizıkçı meslektaşımızm yazdığı bu uygarlık tanhmı kutluyoruz Server Tanilli: Kıtap, buyuk doğmlann altmı azerken, ınsanoğlunun attığı dev adımlan, sıcacık bır oyku havasmda anlatıyor. Yazanmız fizıkçı, yanı bır bılımadamı bu sıfatmdan gelen addılık de var anlatımmda "Anlatt" turune bır katkı olarak da bakabılırsmız kıtaba Yazar, baslarda bır yerde, "keyıf, zevk ve haz ıçınde yazıldı" dıyor esenyle ılgılı olarak, oyle de okunuyor dogrusu Okuyunuz sız de goreceksımz Halil Ktrbryık : Bır astronomı profesoru olarak, astronomı ıle otekı bılımlerm, bılımler ıle sanatm, sanat ıle yaşamın, yaşam ıle de astronomının boylesme ıçıçe anlatıldığı bır kıtabı basılmadan once okuduğum ıçm mutluluk duydum Ayşegül Yûksel: Doğabılımlen oğrencısme msanı, ınsanbıhmlen oğrenasme doğayı sevdıren, keyıflı bır anlatımla yazılmış mutlaka okunması gereken bır çalışma Y A Y I N E V I Mithatpaşa Cad. 28 A-CD Yenisshır / ANKARA Tlf: 434 46 24 (4 Hatl • Faks : 43S 60 5/ artacak olan bu kesımı nedense sendıka veya dığer kuruluşlar da pek tanımazlar ya da gozyummaktadırlar Hıçbır sosyal guvencesı olmayan okul ıdarecılerının keyfı davranışlanyla karşı karşıva bulunan okullarımızdakı hızmetlı, temızlıkçı veva memurlann bu durumlanna ne dıyelım Zaten çok duşuk ucretlerle çalışan bu kesımın kaderlen de okul ıdarecılerı tarafından katkı payına bağlanmış Çunku bu kesımın paralan çeşıth vontemlerle toplanan eğıtıme katkı payı bağışvb paralardan odenmektedır Şımdı vetkılılere seslemvorum 2 bınlı yıllan soluduğumuz bu donemde sıgortasız ışçı veya memur çalıştırılır mı' Lstelık bu kurumlardevletınse dev let halkının refahını huzurunu ve sosyal guvencesını sağlamakta sorumlu degıl mı' Dev let kaçak ışçı çaiiştınr mı' Devletı ıhbar edıyorum Oyİeyse sıstemın varattığı bu kesımın yasal tanımını vapalım Çalışma kurallarını. sosyal haklannı belırleyıp bunları okul ıdarecılennın keyfı uygulamalarıyla baş başa bırakmayalını Okullarda sozleşmelı olarak çalışan memur temızlıkçı veya hızmetlılerde duvarlı olmalı ve mutlaka orgutlenmelıdırler Aksi halde sıstemın day attığı çarpıklığın kurbanı olmaktan kendılerını kurtaramazlar H. Ka\a PENCERE Ort ki Olem."Gunduz Insan Gece Kurt" fılmını gormeyen vaı mı? O melek gıbı adam, ayın 14'u gokte parlama ya başlayınca allak bullak olmaz mı1 Once kıvranır sonra hırıldar ardından surat, kılık değıştırmeye baş- lar, yuzunde kollarında, gogsunde sırtındakıllarboy atar, gozu, yuzu, burnu, ağzı öeğışır, ortaya çıkar bif kurt Ama ne kurt1 Bızım medyanın guHerı de sankı "gunduz ınsan, gece kurt" mu dıyeyim9 • Ne dıyorlardı. - Her şey devletın başının altından çıkıyor . - Nasıl? - Yıkılsın bu devlet- - Yapma1 - Mıadı doldu... - Yazıktır - Devletı kuçultmelı, şeffaflaştırmalı, yenıden ke- sıp bıçmelı, dıkmelı - Olur mu? - Herkötuluğun altından bu devlet çıkıyor, TC'yı yıkıp ıkmcısını kurmali- • - Etme eyleme.. - Devletı saydamlaştırmadan bız ıflah olamayız, her şey gozler önune dokulmelı... Şımdı bır haber çıktı ortaya, soylenenlere bakılır- sa Tansu Hanım 'ortulu odenek'ten gıderayak 500 mılyar harcayıvermış, hem de kıme? - Kıme? . - Soylenır mı yahu' Açıklanır mı ?.. - Neden açıklanmaz1 - Devlet sırrı - Canım, sen hanı devlete atıp tutuyordun, yıkılsın şu TC dıyordun - Devlet sırlan sokağa mı dokulsun? - Nıçın dokulecek? - Va Tansu Hanım devlet adına çok gızlı bır ope- rasyona 500 mılyar yatırmışsa, ya devletın yuksek menfaatlan ıçın yarım trılyon lırayı 'şak' dıye vermış- se, ya parayı alan 'tak' dıye gerekenı yapmışsa? - Hanı şeffaf devlet ıstıyordun? - Olmaz oyle şey • Ne dıyorlardı "- KlT'lerı satalım, PTT'nın T'sını atalım, ulusal devletın modası geçmıştır, telekomunıkasyonda ul- kenın çıkarlan ne demek, çağımızda sırmı kaldı, sı- nırların ne onemı var, devletçı kafayı bırakalım, 1930'lardan bu yana koprulerın altından çok su ak- tı " Sonra? "- Dunya değıştı, dınozorluğu bırakmalı, şeffaf devlet kurulmadan çağdaşlaşamayız " Kımlerdı bunları soyleyenler? Devletın nesı var nesı yoksa ıplığını pazara çıkar- maya kalkışan ne kadar kurt varsa şımdı bağırıyor - Olur mu' örtulu odenek hesabı sorulur mu? Devlet sırlan açıklanır mfi • Açıklanır Demokrasılerden once, butçenın tumu kralın ya da sultanın ortulu odenegı ıdı Egemenden kımse hesap soramazdı Çağdaş devlette hesabı sorulamayacak bır yetkı- yı hıçbır devlet gorevlısı elınde tutamaz Tutarsa? Ört kı olem. HAFTASONU GEZILERI 19 Mayıs Pazar Çiğdem Yaylası Itaşım, kumanya, rehberlık dahıl ı 250 000 n. 17-19 Yedigöller Sızi, yeşıl bır doğa ıle bırbirınden guzel gollen gezmeye davet edıyoruz. T PA 500 000 TL 24-26 Safranbolu Osmanlı evierı ıle unlu Safranbolu, fotografseverier ve tanhseverler ıçın vazgeçılmez bir yofemız. YP4 500 000 TL Arnika• sok. S/5 Bayojkı T»Wıkı. 0-212-24S1593-2452978 CACIN MOTEL Mayısta Ege'ye Merhaba... Her oğun balık 2 kışı(TP) 2.800.000 TL Asos Bektaş Koyu 7e/.: 0.286 7234042-43 ORDU MESUDİYE HERKÖZÜ KÖYÜ SAKİNLERİNE DUYURULUR Kalkındırma ve Guzelleştırme Derneğı 27 Ocak 1996 ta- nhınden ıtıbaren fıılen faalıyete başlamıştır Koy sakınlenne ve demek uyelerıne Onemlı duyurulur YONETİM KURULU Başkan Bırol SARIGUL, Başkan Yrd Kamıl DEMİR, Gen Sek Galıp DEMİR, Muhasıp uye Hurşıt KAYA, Uye Kadır DEMİR, Uye Muhıttın DEMİR, Uye Harun YILMAZ Duman rengi bebek kedi kendine aile arıyor. 513 84 62 SATILIK DAİRE Sahıbınden Erenko'.'de 3+1 şomınelı daıre satılıktır Tel 10216) 385 02 42 Istanbul Lnı\ersitesıSı\a\al Bılgıler Fakultcv IW4.^0 £renu kımîîSımi kdvbettım hinu n v Tu z ju r SEÇKİ\ GlLShU/\ Kımlıyımı vcpaNOiııu kavbetlım hukumsuzdur SFLWlTTI\ FIRIT