Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 MAYIS 1996 ÇARŞAMBA 14 KULTUR Beethoven kimden 'esinlendi'? Yeşflçam'da yaz hazırhğı ZAFER ARAPKIRLI LONDRA - Ludvvig \an Beethoven m (1 r>0-1827) tanınmiş eserlenndekı unlu bolumlennı. devnmcı Fransız be^tecılerın daha once yazdıklan eserlerden esınlenerek vazdığı hatta zanıan zaman avnen kopvaladığı one suruldu Ingılız orkestra şefı John Eliot Gardner < *3) Beetho\en"ın bunu "kötii niyetle değil. sıvası mesajlar \ermek amacıvla" yaprnış olabıleceğını savunuvor Ingılterecie tıcarı bır telev ız>on kanalında geçen hafta >a>ıntanan programda ortava atılan ıddıalar. muzık dunvasindakı eskı bırtartı^mavı >enıden gundeme getırecek Geçmışte de bazı unlu bestecılenn. bırbırlennden esınlendıklerı. harta bazı eserlennın tanınmtş bolumlennı "ödunç" aldıkian bılınıyordu Bach ın klavsen konçertolarından bazılannın \ivaldiden e\inlendığı Mozart'ın bazı eserlennde Handel ın Requıem'ı "İzler" bulundugu muzık dumasinda artık bırsırdeğıl Ancak Beethoven ıle ılgılı olarak ortava atılan son ıddıalar, >enı bırtartışma başlatmaya aday gorunuvor Ingılız orkestra şefı Gardıner, unlu Beşıncı Senfonı"nın açılış bolumunun. Pastoral Senfonf nın flut bolumunun \e Yedıncı Senfonfdekı koral bolunıun "Fransız ihtilali donemi bestecilerden" alındığını sovluyor Gardıner. Beethoven'ın sanıldığı gıbı, polıtıka dışı kalan bır sanatçı olmadıgını hatta unlu bestecının yapıtlannın FraıiMZ thtılalı'nden etkılenmeler taşıdığını soyluyor 18 yuz>ıl sonlanna doğru. Fransız besteuler Françoıs Joseph Gossec, Luigj Cherubini, Etienne-Nicholas Mehul, \avier Lefevre gıbı bestecılenn ıhtılalı hazırlayan ortamda >aptıklan bestelerı Beethoven'ın zaman zaman eserlennden kullandığı da one suruluvor John Elıot Gardıner. bununla bırlıkte Beethoven'ın bunu "kötü niyetle vapmadığım" so\lerken. unlu bestecının Fransiz ıhtıldlı tıkırlerıne olan sempatısının bılındığını. \e "buy.uk bır ıhtimalle, kendi dönemindeki entelektuellere ustu kapalı mesajlar gondermek" amacını guttugunu kavdedıvor Ingılız orkestra şefı Gardıner ulkenın en unlu ıkı sefınden bın sayılıyor Caınbrıdgede tanh okuduktan sonra, muzığe yonelen \e olağanustu performansı ıle muzık otorıtelerının her zaman ukdınnı alan Gardıner bır sure once de 'Beethoven'ın, bestelerini bozuk bir metronomla japnğını* one surerek vankı uvandırmıştı CUMHUR CANBAZOĞLl Yerlı sınemadakı hazırlıklara bakıldığında Yeşılçam'ın ılkbahar \e yazı çalışarak geçıreceğı anlaşilıvor Bıze ulaşan son bılgılere gore ondan fazla yonetmen fılmlennın onhazırlıklarıyla meşgul YavuzÖzkan'la başla>alım. her >ıl yerlı festıvallerden bırkaç odul çıkaran Ozkan "Bir Kadıntn Anatomisi" \le avnı başanvı bu sezon yakalavamadı Bu kez "Bir Erkeğin \natomisi"nı hazırlayan yonetmen bugunlerde senarvovu yazı>or\eo>uncu kadrosunu oluşturmava çalışıyor Istanbul'da çekılecek fılm ıçın Yavuz Ozkan hazıranda motor dıyecek Atıf Yılmaz ıse 15 Mavıs'ta Mersın \e tçel bolgesıyle ılgılı dramatık bır belgesele başlıyor Lale Mansur, Ekrem Tamer. Cengiz Bektaş \e Ethem Çalışkan m rol alacağı fılmın goruntu yonetmenı Gokhan Kolsal Fılm. kultur Bakanlığı ve Içel Beledıyesı'nın desteğı>le çekılecek GassmaıTın oğlu Hamam'da Vapımcı Cengiz Ergun da Italya'da yaşayan Ferzan Özpetek'ın yoneteceğı **Hamam'"ın onçalişmalannı surduruyor Ozpetek'ın fılmınde Vittorio Gassmanın oğlu AJessandro Gassman. Cario Cecchi, Halil Ergıin \e Şerif Sezer ov nayacak Fılme bır ıkı harta ıcınde başlanacak Turgut \asalar l%8 donemıne aıt bır kovalama oykusunu yonefmeye hazırlanıyor Bır Amenkalıyı kaçıran grubu anlatacak fılmın ddı ddha beilı olmadı Saim \avıız'la Yasalar'ın yapımcılığını yukleneceğı fılm seslı çekılecek Kadın ovuncusu olma>an fılm ıçın unlu bırpop şarkıcısıyla goruşmelerı surduren Vasalar genç tıv, atro oy unculanv la çalişmak ıstedığını belırtıyor Vakın tarıhte Sinema Vakfı yaranna on kısa fılm çeken yonetmenlerden Omer Kavur Eurimages \ e Kultur Bakanlığı desteklı yapacağı. geçıcı adı "Saat Kulesi" olan yenı projesının senaryosunu Macit Koper'le vazmış Zamanotesı tutkulu bır aşk hıkâyesı dıye ozetlenen fılmın çekımlen bu yılm sonuna dek Va\uzÖzkan bu kez 'Bir Erkeğin Anatomisi'ni çeki>or. \âf Vılmaz. Mersin ve Içel bölgesiv le ilgili dramatik bir belgesel hazırlnor. Omer Ka\ur "Saai Kulesi', \usuf Kurçenli de 'Vaseminler Tuter mi Hâlâ" adlı prujeierinin hazıriıklannı surduruvoıiar. Va>u/ Ozkan Vusuf Kurçenli bıtırılecek Dıger ısımlerden Orhan Oğu/. senaryosunu Nura> Oğuz \e Sertan Telli'nın vazdığı "Telefon". İrfan Tozum senaryosu MeteOzgendil'e aıt "Mum Kokulu Kadınlar" 'Susuf Kurçenli , Ak»\ Matlı nın romanından be>azperde\e aktaracağı •*^aseminler Tüter mi Hala" Erden Kıral ^enar>osunu Osman Şahin'lc bırlıkte vazdığı "El" (Macar. Çek Turk ortak vapımı) adlı projelenn on hazıriıklannı .surduruvorlar Bunlann dı^ında Gani Mujde nın "Kahpe Bizans" Ersin Pertan"ın "Kuşalma \ltında \şk"j5rojelerı \ar Barış Pirhasan ıse "Ishak'ın Ö\kusu'*'nu Maıanstjn da (,ekı\or Şahin Gök ıse yenı fılnıını Nİalatyada bıtırdı Soğuk Geceler ıle Altın Koza kazanan Kadir Sozen ıse uç hafta once"KışÇiçeği" adlı >enı fılmmın çekıınlerını bıtınp Almanva'da montajıııa ba^ladı Goruntü yonetmenlığını Franz Rath"ın vuklendıöı fılmdc Menderes Samancılar. Cengiz SezicL ^li Tutal. Ani İpekka>a rol alıvor Hlm oturma ıznı bıttı dıye anıden Mmanya'dan sınırdışı edılen bır ışçının yısal olmayan >ollardan gerı>e donu^ oykusunu anlatıvor Simpson da\ası be>azperdede Yerlı pıyasada durum boyle Batfda da ılgınç projeler bırbın ardına vasama geçıyor Bugunlerde smema çevrelennın merakla bekledığı projeler arasinda Hollyvvood un hazırladığı OJ. Simpson davası var ABD'nın en populer sporcusunu cmayetten sorumlu tutacak avukat Marcıa Clark ı JodieFoster'ın canlandırması kesınleştı OJ Simpson ı ıse kımın oyna>acağı daha bellı değıl ama lıstede Denzel NVashington. dığer aday lar Samuel Jackson Jr. ve Laurence Fishburne'nun onunde yer alıyor.. Robert De Niro, Al Pacino'y'a "Heat"te bıraraya geldıkten sonra sımdı de SvlvesterStallone'yle "Copland" adlı fılmde başrollen paylaşmaya hazırlanıyor Fılmde De Nıro polıs dedektıfı Stallone de şenf rolunde \\ illiarns Don Kişot oldu Son donemde Holl>\\ood'da unlu ıkılıler >ıne gundemde Fred Schepisi Chervantes'ın klasığı Don Kısot ıçın Robin VVilliams (Don Kı^ot) ve John Cleese'le çalışıyor Julia Roberts ve Susan Sarandon'ı da "•Stepmom" adlı fılmde bır arada gorecek sınemaseverler Pamuk Prenses bu kez kanlı canlı gen donuyor MkhaelCohn'ın Çek Cumhunvetf nde vonettığı "SnoH White in the Black Forest" adlı fılmde Pamuk Prenses'ı Monica Keena kralıçevı meshur Sçourney \\eaver oynuyor "El Mariachi", "Desperado" ve "Four Rooms"la ly ı bır çızgı yakalayan Robert Rodriguez. Steven Spielbergun vapımcılığını yuklendığı Zorro'nun onçalış,malarını surduruyor Çekıme baslamak ıçın Antonio Banderas'ın "E\ita">ı bıtırmesını bekleyen Rodnguez kadın başrol ıçın Penelope Cruz >a da Ariadna Gil'ı duşunuvormuş Des Mc-Vnuffılk fılmı Cousine Berte ıçın Jessica Lange ve bu yıl **EI\eda Las V'egas"'la en lyı kadın oy uncu Oscarı alan Eüsabeth Shue'yuseçtı Balzac ın I846"da kaleme aldığı romanın sinema versıyonunun çekımlenne gelecek ay Fransa da başlanacak Dıger fılmlere de goz atalım. Diana Ross. 1982"de Jean-Jacques BeineLx"nın yonettığı "Di> l a"nın (Phılıppe Djıan'nın romanından alınma) Hollvvvood versıyonunda basrolu ustlenecek Margarethe \'on Trotta. N'azı yonetımı sırasinda Berlın'de vajjananları Frauen in Oer. Rosenstrasse adlı yenı tılmınde ışleyecek Shovvgırls'un yıldızlarından Gina Gershon . Nick Broomfield'ın yonettığı Ongınal Sın'de ovnuyor Holl>wood'un en pahalı senanstı Joe Eszterhas fılmde bır talk^ovcu. konuğu ve ruh hastası arasındakı uçlu aşk trafığını anlatıyor P O S T M O D E R I V İ Z M V E T U R K T İ Y A T R O S U / 2 Sorular sorarak gerçekle yüzleşmek...EMREKOVINCIOGLL' Gorsel tı\ jtronun \a da fragmanlar bu- tununun veva kabj hatlarıvla postmodern tıyatronun ortak noktalan "anlann" dı^la- malaıı mı oljeaktır' Bu soruvu 'Mman ara^tınnacı Gunther Klotz ^o\le cevaplı- vor "\slinda postmodern ti>atronun son orneklennde goze çarpan en onemli nokta- lardan biri, gorsel tivatronun dunvada pat- lama ııokfasına gden tehlikelereişareteden veni bir anlamlandırnıa sureci başlatmış olması. Bu veniorneUeri ureten kişilenn ge- nel anlamda estetik ve poiitik ka>gılannı birkaç omekle açıklavabilirim. Margaret Thatcher'ın sembolıze ettiğı ve destekledi- ği her şeve karsılar. Bu. bir anlamda, gıice ve muhafazakârlığa karşı olmak demek. kitle kulrunınu ve bunun sosval fonksivon- lanrıı kabul ermıvoıiar, ancak çogu zaman gosterilennde bu kulturun tekniğini. ımge- lerini ironik bir anlamda kulianıvoriar. Ta- bü hemen ardından şu soru gelebilir. Peki va solun populer kulturu ne olacak? Radi- kal solun populızmı de. Thatcher populiz- minden farklı değildir. Populer kultur mu istivorsunuz?Sızeteminedilecektır. Bu,or- negın rock muzi0v le olacaktir. Rock muak. populer kulturun ozudur. Para vapar. Do- nıısumu vardır. Sizibirsev vapmavazorla- nıaz. l \uşturueu kulrurune aittir. Zaten Thatcher istemediği veva >ok etmek istedi- ği her şeve "eiıt ddmgasını vurarak vok eder." Bu duşuncelen ta^ıyan postmodernıst- ler. •*evcilleştırilemevecek" sanat vapmava voneldıler Duzevsızsanata karşı duran du- ^unsel bırtıvatro Çoğudaovunlarındagu- cun demokrasının v e sanatın ıç ıçe geçmış ılı^kılennıanlatıvor Ovunlardakarakterler \ok Fıgurleı var Ovunbovuncahıçbırının kımlığı varolmuvor Bırleşmenoktaîanol- mavan kopuk çızgılerden oluşan resimler \a da bırevselleşememış elemanlar var Bırbırlenvle ıletışım kuramıyorlar 0>unlann ahlaksal >a da ruhanı mesaj- lan da \ok Sahnede olan. >aşanan her şev gorunduğu gıbı algılanı>or ve bır "hikâye- je" hızmet etmıvor Sahnede valnızca re- sımlervar Sahnelemedeolan bıtenı evren- sel değer sistemlenne gore ya da modern dunvanın oğretısı olan tum bılgılenme bı- çımlenvle neden-^onuç ılışkılenvle vada tekbırçızgıveoturtarak var etmek. ortadı- rek ahlak değerleny le vargılamak hata olur Tam tersı bıınlar ızle\ıcının oğretılmışola- nın dışında düsunmesını ıstejen. farklı de- ğer \argıîanv la değerlendırmeye zorlavan (bu aslında karma^ık duşunceyle baglantı- lı) bellı duşunce bıvımlennı kırmayı he- defleven çalısmalar Çunku sureklt şıdde- tın va da a^ırı duvgulann ardı kesılmeyen bır bıçımde her verde ı^lendığı günumuz- de ızlev ıcıv ı zorlayacak. > abancılaştıracak vada>akalavacak tek unsur bu olsa gerek Zaman ve mekan <\vnı anda ıkı verde olmak va da mekansal zaman bılıncı Bunlar posnnodern ınsanın zaman kavra- mına bakış veya>a>ışşekiı Modern ınsan herhangı bır zamanın ıçınde valnızca bır yerde olduğunu kabul ettı Ve her an bır sonrakının once^ı olduğunu duşunerek za- manı tek bırçızgıde sırava soktu postmo- dem vaşam bıçımı bu mantığı da kırdı Or- negın. eğer bır havaalanının transıt bolu- munde oturujorsanız. geldıgınız yenn mı. J""\ostmodern tıyatro, sorulannı A-^bıze de soruyor Postmodern _/. dünyayı yaşarken modern öğretının ıdeallennı savunmaya çalışan, düğüm çözmeye çalışırken bır başka düğüm daha atan bızlere de soruyor •yv üşünce \e algılama / 1 bıçımlennı açmak, tek I S cevabı olan neden-sonuç ıhşkılennı kırmak kaçınıimazdır Türk tıyatrosunun da bu gerçekle yüzleşmesı gerekmektedır Daha doğrusu, eleştırmenın de kuramcının da sanatçının da günümüzü algılaması gerekmektedır. Kumpanva. 'Haritadan NakJen ^avın" gıdeceğınız venn mı zamanına aıtsınız1 Televızyonda dunvanın her saatını ve me- kânını art arda ızlerken hangı zamanın ıçın- desınız'' Ya da o anda oldugunuz yerde sı- zın var olmanızın oradakı durumu ya da kı- ii>ı etkıleyecek hıçbırnedenı voksa. aslın- da neredesınız' Daha da genışletırsek. In- ternet'e bağlı hıçbır fırmada. kuruluşta ya da Inıernet'te lıstesı olan hıçbır kıtapta fo- toğrafta. >ayında yer almıyorsanız. hangı zamana ve mekâna aıt sayılıvorsunuz' Uluslararası Istanbul Tıyatro Festıvalı nde ızleyeceğımız RobertVVilson'un "Persefo- ne"sınde şovle bır cumle geçıyor "No matter vvhere I am l'm not there" (Nerede oiduğum onemli degil. ben orada değilim.) Zamanın ve mekânın farklı bovutlarda algılanış bıçımı "avnı" ıle "farklı'" ara»ın- dakı aynmı da anlamsız kıldı Bovlece bır tıyatrocunun başlangıç olarak ele alacağı temel kategonlerden zaman ve mekan bı- lındık ozelîıklennı yıtırmıs oldu \vnı şe- kılde ızleyıcı ve eleştırmen de bu ozellık- lere göre algılama bıçımlennı değıştırmek zorunda kaldı Pekı tum bu oğelerle postmodern tı> at- ro ne yapmaya çahşıvor' Halen bırayna ro- lunu mu goruvor' Karşıtlığını surdurebılı- yormu7 Gunther Klotz olaya sovleyakla- şıvor "Postmodern tivatrovagenel anlam- da bakıldığında hiçbir mesajı vok. Ahlak- sal bir sonuç çıkaramıvorsunuz. Sahnede gorduğunuz h*çbir resim.alegorik va da de- riıı bır aniara içermıvor. Bu tivatro valnız- ca izlevicive metinselleşmiş ile kendi dene- vimiarasındavehikâvek'ndirilmişhavatile yasadığı havat arasındakı derin boşlugu his- settirivor. Bu boşlukva da bu fark başka bir anlamlandırma surecini doguruvor." Ozet- lersek kımse sızın ıçın bırolavı yorumla- mıvor Valnızca soru soruvor Daha doğru- su ızlevıcıyı sorular sormava zorluvor Oyunun sonunda bır bırev olarak ümıt kı- rıntılarıyla evınıze gıtmı>orsunuz Klotz devam edıyor "Çok radikal bir biçimde orta sınıfin haval dunvasım v ıkıvor. solun tiı- kenmiş protestosuna karsı çıkıvor, kendi kendini tatnıin eden ve var olmavan dev- rimci ışci sınıfkulturunu eleştirivor." Kerem Kurdoğlu'nun "Haritadan Naklen Vavın" adlı ovununda şovle bır replık geçıvor ~L\an is^t sınıft, bak devrim oldu." Postmodern tivatro sorulannı bıze de boruvor Postmodern dunvavı vaşarken. modern öğretının ıdeallennı savunmava çalışan. duğum çozıneye çahsırken. bır başka dugum daha atan bızlere de soruvor 18 Nısan Perşembe gunu Cumhunvet gazetesınde "Voksa Biz Yanlış mı \aptik" adlı vazısında Ahmet Cemal avnı soruvu farklı bırsekıldesoruvordu "Fakultelerde öniımuze gelen oğrencilere hep ahlaktan, il- kelerden ödûn vermemelenni sovlerken vanlış mı vaptık.' Artık ahlaksLzlığın. ılke- sizlığin. hırsızlığın ve doneklığın kol ge/di- ği. neredevse ayakta kalabılmenın koşulu- na donuştuğu bir ulkede bizler ve bizım gi- biler, voksa hep vanlış şevler mi oğrettik? Bizler. ilk gençlik vıllanmızda, bir insanın bir parça ekmek çaldığı için v ıllannı hapis- te geçirmek zorunda kaldığını valnızca bir romanda, \ ıctor Hugo nun Sefıller inde okumuş. bunun.valnızca romanlardaolabi- leceğine inanmış ve inandınlmıştık. Ovsa şimdi bır çocuğun bır tane domates çaldığı için sokak ortasında tekme tokat dov uldu- ğıınu. ulkenın en bııv uk bankatanndan bi- rininsırtından kazandığıtnlvonlan.vurtdı- şına kaçıran kişinın ise v abancı başkentler- den birinde muhteşem bir \ ılla aldığını. av- nı teievizvon programında. bugun izleyebi- livoruz." \e televızvonda gorduklenmızı çıplak bır gozle ızledığımızı sanarak medvanın olav ı nasıl yoruınladığını dusunmeden. tek bır çızgıveoturttuğuınuz neden-sonuç ılış- kisi buiununde algılıvoruz Kaıneramanın nelerı detaylandırdıgını. hangı açıdan çek- tıgını. montajda nelerın kesildıgını. metnı hazırlarken kımlerın onayından geçtığını uzun uzadıvd duşunmeden vapıvoruz bu- nu tabıı kı Bu korkunç enformasjon ağı ıçınde aslında vuzvıllardır olan hırsızlığı vahşetı sava^lan ıhanetı ıdamlan çoğu zaınan anında "canlı" v e art arda ızlıvoruz Ve nasıl bır dunvada yaşadığımıza şaşıyo- IUZ Dunva aslında hep aynı. ancak farklı olan sev başka işte buradd Ahmet Ce- mdl'ın de yaptığı eleştırel bakışa ıhtıyaç var Bu sezon ızledıgımız Kerem Kurdoğ- lu'nun yazıp yonettığt "Haritadan Naklen \avın"ın metnı her açıdan postmodern ozellıklertd^ıvor Ovundan bırkaç replık "Hiçbir şeve olmaz deme, olmaz olmaz", "Hem onlardansm. hem bizden. Farklı olan bu galiba." "Elektron uçar gıder. lotalan aşar geçer", "Gerektiginden çok fada bil- gi var elimızde." "Her şevim var. ama mut- su/um". ~L vkumun ıçinde bir uvkuva da- ha dalmak..". "Ganp bir dunva işte. sanki plav back sesler kaydedilmiş, biz onlara ağ- zımızı uvdurmaya çalışıvoruz." Oyunda. "Zavazingolar''peşındekoşan ve temel ıh- tıvaçlarını bırturlu karşılavamayan "k»- bolmuş" ınsanlarının goruntulerını verıyor Kurdoglu Metınde zamansal va da mekân- salbırsıralamaolmasada. kurgusalbırva- pı var. postmodern bır anlatım bıçımı kul- lanılmış olsa da. modern bır eleştın vaı Sahnede art arda resimler degıl. ufak epı- sodlar goruv oruz O> unda tıplemeler v e fı- gurler var. ama ote >andanda ov unun kah- ramanlan var "Haritadan Naklen Yayın" postmodern bır sunuşu olan. ancak modern kalıplarda kalan bırovun olmuş Ozetler- sek bu ornek gunumuz Turkıvesı'nın bır anlamda sahneye yansıması gıbı \ıne bu vıl sahnelenen Şahika Te- kand'ın lonesco'nun "Gergedanlar" o>u- nundan yola çıkarak yazıp yonettığı "Ger- gedanlaşma"va bakacak oiursak. ovunun adından da anlaşılacagı gıbı genel bır ger- gedanlaşma halınden bahsedılıvor Ovu- nun lonesco nun absurd tivatro ornekle- nnden savılan "Gergedanlar"dan avnşan en temel yanı bırev sel bırçıkışın >adabı- reyın kurtuluş umıdının olmaması Te- kand'ın ov unundakı "kahraman" da ne ka- dar çırpınırsa çırpmsın sonunda bır gerge- dan olarak kalıvor Bu postmodern bıreleş- tın Ancak ov unda bır koro var 0>uncula- rın "gergedanlaşma" başansına not veren bır üst kurul var Bu da modern bır bakış açısı Boy lelıkle oy un. modern bır ogretı- vıkullanarak postmodern bır durumu eleş- tırıyor \ınegunumuzTurkı>esı nın ızdu- şumü veçıkmazı Bu ıkı oncu ornek. yasadığımız dunya- >ı sahneye vansıtabılmış durumda ancak duşunsel olarak yasadığımız dunva>a mo- dern öğretının dışında >azı boyunca bah- settığım farklı algılama bıçımlerıyle vak- laşmamışlar Ancak tıyatromuzda çok onemli bır adım atmış oldukları da bır ger- çek Postmodernızm. bır anlamda da modern dunyada vaşamla bağlantisı pek yokmuş gıbı gorunen telsefı bır yaklaşımı gunluk vaşamın ıçınesokmuştur Va da buna post- modern durum karşisında zorunlu olun- muştur Duşunce ve algılama bıçımlerını açmak tek cevabı olan neden-sonuç ılışkı- lennı kırmak kaçınıimazdır Turk tıyatro- sunun da bu gerçekle vüzleşmesı gerek- mektedır Daha doğrusu eleştırmenın de kuramcının da sanatçının da gunumüzu al- gılaması gerekmektedır Has ModeıniMiı Faıled Suzı Gablick Paıvdıgın of Posm\odeıtw>m "Gunhter Klotz, iVf)t Theatre Qııaneıi\ Postmocieı- num atul Peıioı ınanc e !\ick Kaye Sessız hgınlaıın Colgesıncle \a da Top- lıımsulın Sonıı Jean Boudrillard, Çe\ Oğuz idanır L ı tımsıc Ttuıtıvnun Lzanüluı ı Zehra Jpiiroğlu, Tnatn)Dergısı DEFNE GOLGESİ TURGAY FİŞEKÇt Kiiltüp Adamlığı Sabahattin Eyuboğlu (1908-1973), kulturdunya- mtzda benzenne kolay rastlanamayacak kışılıklerden bırıydı Onun onemı gende bıraktığı yapıtlarından çok, kışılık ozellıklen, çalışma bıçımıyle benzersız oluşuydu Sanatsal yaratıcılığın. kaçınılmaz olarak bıreycılı- ğı one çıkarmasına karşın o kendını bırey olarak one çıkaracak eylemlerden gen durarak, ılerı adımları hep başkalarıyla bırlıkte, yanına o ışın kımı zaman he- veslılerını, kımı zaman ustalannı alarak gerçekleştır- meyı yeğledı, paylaşmadan aldığı tatla Sabahattin Eyuboğlu bır şaırdı Kendını şııre ver- se, çağdaş şıınmızın onemli adlarından bırı olurdu, ama hıç şıır yazmadı Içındekı şıır, yaptığı şıır çevırı- lerınde, duz yazılarında ortadadır Sabahattin Eyuboğlu bır deneme - eleştın usta- sıdır Ele aldığı konuları. berrak, ışıldayan bır Turk- çeyte, okumanın bır guzellık, bılgının bır gereksınım olduğunu duyurarak ışlemıştır Gelgelelım yaşamı boyunca yayımladığı, Mavı ve Sıyah (1960) adlı ın- cecık bır kıtaptan başka deneme kıtabı yayımlama- mış, çoğu gazete ve dergı sayfalannda kalan dene- me yazıları olumunden sonra bır araya getırılerek ya- yımlanabılmıştır Sabahattin Eyuboğlu Turkçenın gorduğu en lyı çevırmenlerden bındır En guç metınlerı sankı yazar- ları onları Turkçe yazmışçasına onumuze koymuş- tur Montaıgne'yı Rabelais'ı Platon'unDev/ef'ını, daha pek çok klasık ve çagdaş yapıtı, "Bunlara ge- reksınımınız var" dercesıne sunmuştur bızlere Sabahattin Eyuboğlu eskı Anadolu uygariıkları us- tune on bır tane belgesel fılm yaptı istanbul Unıver- sıtesı'nde doçentken, gıdıp sekız yıl Anadolu'da Ha- sanoğlan Koy Enstıtusu'nde dersler verdı Turk ede- bıyatı 1940'lardakı buyuk sılkınışınde ardında onun desteğını buldu 1950'de Nârım Hikmet'ın ozgur- luğune kavuşması ıçın uluslararası bır kampanya başladığında, şıırlerını Fransızcaya Sabahattin Bey çevırdı Melih Cevdet Anday'ın Kolları Bağlı Odys- seus 'unu yıne coşkuyla o Yunus Emre'ye, Prr Sul- tan'aegıhrken, herkesın paylaşabıleceğı bır Anado- lu ınsan sevgısını ortaya çıkarmaya çalıştı Yasadığı surece kendısı ıçın hıçbır şey ıstemedı Kendını bunca gerıyeçekmek, bılgısını, kulturunu, butun donanımlarını ulkesının kultur hayatına boy- lesıne karşılıksız sunabılmek orneğıne hele bugunun "ben "cı toplumunda kolay rastlanamayacak bır dav- ranış bıçımı Gunumuz toplumlarının Sabahattin Eyuboğlu gı- bı "vencı" aydınlara gereksınımı var Toplum bunun ayırdında olmayabılır ama aydınla- rı ıle arasında uyarı ıletışımı olmayan bır toplum ken- dını eleştırebılme, doğrulara ulaşabılme gucunu na- sıl elde edebılır? Duşunce dunyası kendi bıreyıyle sınırlı ınsanlardan oluşan bır toplum ıçın bırlıkte ulaşılabılecek aydınlık bır gelecek duşunmek zorlaşacaktır Sabahattin Eyuboğlu'nun Maçka, Bronz Sokak 1 numaradakı şımdı çoktan yıkılıp yerıne yenı yapıla- rın yapıldığı bahçe katı, yıllar boyu Yaşar Kemal'den Ruhi Su'ya, Melıh Cevdet Anday'dan Şükran Kur- dakul'a Vedat Gûnyot'dan Cevat Çapan'a, aydın- ların bır araya gelıp ınsan ve toplum sevgısıne daya- lı duşuncelerın ışığının yayıldığı bır denız fenen oldu Gunumuz toplumu pusulasını yıtırmış bır gemı gı- bı karanlık sularda ılerlerken, ona ış/k tutacak kultur adamlarından başka kım var? BUGUN MSL BAHARŞENLİĞİ 11 30 Dıa Sualtı slayt gosterımı 12 00 'Ağ Performansı' 12 30 'Resim Zıncırı Performansı" 13 00 Oda Muzığı Nefeslı Sazlar konsen 13 30 Dıa Dağcılık kulubu dıagostenmı 14 00 Dans Tıyatrosu Mımar Sınan Salonu nda 16 00 "Muzıkallerden" Odıtoryum'da 16 30 'Amator Gruplar" nhtımda 3. ROCK FESTİNALİ Konser "Nena" Konser "Wh> Not'" konser "Cherokee" Konser Kargo Fılm "Jesus C hnst Super Star" Rock 12 00 - 13 00 13 30- 14 30 15 00-1600 16 30-1730 18 00 - 21 00 opera Festıval etkınlıklen İTLJ A>azağa Kampusu nda - gerçekleştınlıyor 1. LLLSLARAR.ASI CRR GENÇLİK FESTİNALİ 20 30 Joaquın Gnlo Flamenko Dans Gostensı" Cemal Reşıt Rey Konser Salonu'nda FİLMGÖSTERİMİ 15 30-19 00 Kıeslovvskrnın-LçRenk Mavı" fılmı Fransız Kultur Merkezı'nde KONFERANS Post-surrealıst ışlenyle dıkkatı çeken fotoğraf sanatçısı Andres Serrano'nun katılacağı konferans ve \ıdeo gostenmı saat 13 00 te Marmara Unıversıtesı Guzel Sanatlar Fakultesı'nde K Ü L T Ü R • Ç İ Z İ K KAMİL MASARACI