Katalog

14MAYIS1996SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ANAYOL hükümetinin faiz gelirine vergiyi stopajla engelleme planı da Meclis'e takılacak Raııta vergi oyunu tutmadı HACER GE.MICI Temizel: Tasarıyı destek- lememiz mümkün değil. • Hükümetin menkul kıymet gelirleri için 1997'de yürürlüğe girecek vergi yasasını erteleme düşüncesine daha önce karşı çıkan DSP, CHP ve RP, verginin yüzde 5'lik stopaja dönüştürülmesine de "'hayır" diyecek. "üniter vergi sistenunden"yanata- \ ır koyuyorlar. ANAYOL'dan ciddı bir vergi pa- keti çıkmaması durumunda önü- müzdeki dönemde Meclis'e konu ıleilgili biryasatasansısunmayaha- zırlanan DSR rant vergisinin yüzde 5'lik stopaja dönüştürülmesine kar- şı çıkıvor. Eski Istanbul Defterdan ve Gelirler Genel Müdürü olan DSP Istanbul Milletv ekili Zekerive Temi- zel. ANAYOL'un Hazinebonosıı ve devlet tahvilierine yüzde 5 stopaj konması konusundaki tasarıyı des- teklemelerinın mümkün olmadığı- nı söyledi. Temizel. Türk vergi sis- temının 1984 yıhndan sonra gerive ANAYOL'un ranta vergi oyunu- nun önünde Meclis engeli doğdu. 1997 yıiında beyannameye tabi ola- cak olan reel faizin asgari yüzde 25 oranında vergilendirilmesinden vaz- geçilerek reel faize yüzde 5 stopaj öneren ANAYOL hükümetinin bu teklifıne DSP. CHP ve Refah Parti- si sıcak bakmıyor. Böyle bır kara- nn Meclis'tengeçmesinin mümkün olmayacagını belırten siyasi parti yetkiİileri. beyan sisteminde ısrar ediyorlar. "Vergikaçınlırendişesi>- le vergi sistemi değjştirilmez" yak- laşımında olan her üç siyasi parti de götürüldügünü belirterek, "1984 yı- lından önce Türk vergi sisteminde "servet beyanı ve gider esası deni- len" bir olay vardL Ancak gider esa- sı ile ilgili düzenleme. 1984 yıiında Türk vergi sisteminden hiçbirişeya- ramıyor diye çıkanldı. Özal bunu kaldırarak insanların servetlerini v urtdışından Türkne'vegetireceği- ni ileri sürdü. Sonunda Türkiye de kiınsenin kimseden hesap sorama- dığı bir vergi cenneti haline geldi" dedi. Devlet Bakanı Rüşdü Saracoğ- lu'nun beyan sisteminın kaldınlarak yüzde5 stopaj ile rantın vergilendi- rileceği yolundaki açıklamasını da eleştiren Temizel. insanların vergi ka- çırması ile vergi sisteminin ayrı ko- nular olduğunu hatırlatarak . "Ver- gi sistemini değiştireceğinize bunun için gerekfi önlemieri alırsınız. Biz tüm gelirlerin vergilendirildiği ünitcr ver- giden yaıunız" diye konuştu. Meclis'teki diğer sol parti CHP de konu Meclıs'egeldiğinde Tetoyu*' vermeye hazırlanıvor. Eski Çalış- ma Bakanı \e CHP Hatay Milletve- kilı Nihad Matkap. faiz gelirlerının beyannameye tabi tutulması sistemi- nin 1995 yıhndan 1997'yeertelen- mesine dahi karşı olduklannı hatır- latarak. "Biz bu sistemin daha adil olduğunu diişünihoruz. \ üzde5'lik stopajla ranta verginin geciştirilme- sini kabul edemeyiz" dedi. Refah Partisi Genel Başkan Yar- dımcısı ve Kayseri Milletvekilı Ab- duliah Gül de ANAYOL'un önensi olan yüzde 5'lik stopajı destekle- melerinin mümkün olmadığını be- lirterek şunlan söyledi: "Asgariüc- retten vergi alınan bir ülkedemilyar- larca liranın kazanıldığı ranttan da vergi alınmasından yanayız." Reei faize stopajla birlikte gün- deme gelen beyan sisteminin \ergi kaçağınazemin hazırlaması ise uz- manlar tarafından "denetim cksik- fiği" seklinde yorumlanıyor. Vergi uzmanı ve eski Başbakan- lık Başdanışmanı Doç. Vevsi Seviğ, Türkiye deki en büyük handikabın denetimsizlikten kavnaklandığını ıfade ederek çözümün stopaj gibi vergiler üretmekte yatmadığını söy- ledi. TLRMOB Başkanı Musta'fa Özyürek de Kurumlar Vergısi. Ge- lir Vergisi. Veraset ve tntikal Vergı- si. Katma Değer Vergisi. Emlak Ver- gisi ve hatta Damga Vergisi nın da- hı beyana dayalı olduğunu hatırla- tarak. "Ancak yanlış olan beyan sis- temi değil, bu sistemi denetieyecek mekanizmanın Türkiıe'de ol- mamasıdır" dc'dı Ege pamuğunu pahalı bulan tekstilci ithalat yolunu seçti Yunanistan'da pamuk arayışı MERİH AK İZMİR- Ege pamuğu fiyatının yükselmeye başlamasıyla birlikte tekstilciler, ithalat yollannı arama- ya başladı. Bazı pamuk ajanlannın. tekstilcilerin istegi doğrultusunda Yunanistan'a giderek baglantı yap- tığı bildirildi. Sezon başından bu yana dünya fiyatlannın altında pa- muk alan tekstilcinin bu tutumu tepki gördü. Pamukta sancı bitmiyor. Bekle- diği fiyatı bır türlü alamayan ve dünya fiyatlannın altında mal sa- tan üretici son ıki dönemdirumdu- ğunu bulamazken. pivasa tekstil ve konfeksiyonculann eline geçti. Tekstil ve konfeksiyonculann piyasadan kontrollü olarak pamuk almasıyla fiyatları denetlemesi. özellikle küçük ürericiyi çok zordu- rurna soktu. Bu aşamada tekstilci- lerin "Dünyafiyatindaniirün alma- ya haznTz" sözlerine karşın fiyat- İan kontrolde tutmalan. üreticinin büyük tepkısine neden oluyor. Tekstilciler, pamuk fiyatlannın IzmirTicaretBorsası'nda 140 bin lirayı aşmasıyla birlikte ajanlan- nı Yunanistan'a göndermeye baş- ladı. Bu ülkeden pamuk ithal et- me yollannı arayan tekstilci. bu yolla borsada fiyatlann düşmesi- ni amaçlıyor. Geçen perşembe günü 142 bin liraya çıkan pamuğun ardından pı- yasadan çekilen tüccar ve tekstil- ci, cuma günü borsaya girmeyin- ce pamuk satışı olmadı. Yunanis- tan Yia pamuk fiyatlannın 1.49- 1.50 dolar düzeyinde olmasına karşın Ege pamuğunun 97 cent olduğuna dikkat çeken uzmanlar. tekstilcinin piyasayı frenlemek amacında olduğunu savunuyorlar. Finans sektörü ağırlıklı sıralamada birinci yine kamudan Kurumlar Vergisi'nin rekortmeni Tekel Tekstilciler, pamuk fivatlannın İznıir Ticaret Borsasında 140 bin lirav ı aşmasıv ia birlikte ajanlannı YunanistaıTa göndermeve başladı. Ege Bölgesi 'nde üretilen 310 bin ton pamuktan. 220 bin tonuna v a- kın bir bölümünün tekstilci tara- fından dünya fiyatlannın altından alındığı. geri kalan 80-90 bin to- nu için de aynı yolun izlenmeye ça- lışıldığı savunuluyor. Manisa Ziraat Ödası Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Sorman. Ege pamuğunun şu anda 140 bin lira olmasına karşın dünya fiyat- lannın 170 bin lira dolaylannda ol- duğunu belirtti. Hükümetin. çift- çıye, ürününü dünya fıyatlanyla ay- nı fiyatta satacağı yolunda söz v er- diğini anımsatan Sorman. "An- cak panıukta hep, 20-30 bin lira al- tında kaldık. Daha en başta. ihra- catta konan 60 centlik kotanın kalkmaması büyük sıkıntı varat- tı. Ardından izlenen fivat politika- lan çiftçiyi büvük ölçüde mağdur erfi. Baskılar sonucu 60 centlik ko- tanın kaldırüması buna karşın ih- racatuı suuriandırılnıası diğer so- run oldu. Yani tekstilcinin istedik- lerinin hepsi oldu" dedi. Fiyatlann yeni yeni kıpırdama- ya başladığını. ancak şu anda üre- ticinin elinde pamuk bulunmadı- ğını belirten Sorman şöyle konuş- uı: "Pamuk fivatları henü/ dünva fivatlannın altında. Şimdiden itha- lat vollan amoriar. Nunanistan'a gidivorlar. kalitc tutnıaz. Ege pa- muğunun kalitesinde pamuk ithal edeme/ler. Mısır pamuğu ithal ederlerse olur. Ancak o da Ege pa- muğundan daha pahalı. Çiftçi ezil- di. zaten elinde de pamuk >ok. Pa- muk, spekülatörlerde var. onlar kazanacak. Ancak tekstiki şunu bil- sin. İ'reticivi üretimden soğutu- \orlar. Tekstilci bunun acısını çe- ker. Onlara 200 bin lirav a mal ola- caktır. Gözdağıvermekistiyorlar. Bunu vapmamaları lazım." • Geçen yılın birincisi Tekel. bu yıJ da 2.9 trilyon liralık vergi beyanıyla Istanbul Kurumlar Vergisi sıralamasında ilk sırada yeraldı. İlk 100 içinde 23 banka ve sigorta kuruluşu var. Ekonomi Servisi - Geçen yıl Istanbul "da- ki kurumlar vergisi rekortmenleri listesin- de ilk sırada yer alan Tekel. zirvedeki ye- rini buyıldakorudu. 1994'te2.8 trilyon li- ralık kurumlar vergisi ödeyen Tekel. bu yıl yüzde 5'lik bir artışla 2 trilyon 996 rnilvar 714 ınilvon liralık vergi bildiriminde bulun- du. ' ' tstanbul Defterdan Alper Kuş tarafından açıklanan ve 1995 vılı »elirlerınden ötürii en fazla vergi beyanında bulunan 100 ku- ruluşun yer aldıgı lıstede banka ve sigorta şirketlerinin çokluğu dikkat çekti. Geçen vıl yedinci sırada yer alan Koc- bank bu yıl ataga kalkarak 1.1 tnlvon lira- lık beyanla üçüncü sıraya yükselırken. ilk 100 kuruluş içinde banka ve sigorta sektö- rüne ait 23 şirket yeraldı. Söz konusu 23 firmanın toplam tahak- kuku 7.4 trilyon liraya ulaşırken. aynı fîr- malar Istanbul 'daki toplam tahakkukun da yüzde 9'unu oluşturdular. Kuş'un açıklamalarına göre geçen yılın üçüncüsü NETAŞ bu yıl 1.2 trilyon liralık vergi bildiriminde bulundu ve ikinciliğe yükseldi. 93 yılının kurumlar vergisi rekortmeni Tofaş ise bu yıl geçen yıla oranla 118 milyon lira- lık daha az beyanda bulunurken onuncu sırada yer aldı. Birkamu kuruluşu olan Tekefin l.olduğuİis- tede. bir başka kamu kuruluşu olan ve geçen yıl de- receye bile giremeyen Türkiye Denizcilik İşİetme- leri ise 8. sırada yer aldı. Istanbul Defterdan Alper Kuş. dünkü toplantıda Kurumlar Vergisi'nde ilk on/milyon TL Adı Soyadı ya da unvanı Tekel Paz. ve Dağrtım Müessesesi Müd. NETAŞ A.Ş. Koç Bank A.Ş. Aksa Akr. Kım. San. A.Ş. Sabancı Lastik San Goodyear Lastik. A.Ş. Uzel Makine San. A.Ş. Türkiye Deniz Işl. A.Ş. Otosan Otomobif San. A.Ş. Tofaş Türk Oto. Fab. A.Ş. Matrah 11.986.859 5.190 280 4.536.600 4.170.222 4.037.718 3.873.385 3.763.720 3.593.479 3.442.140 3.356.366 Tahakkuk edert vergi 2.996.714 1.297.570 1.134.150 1.042.555 1.009.429 968.346 940.930 898,369 860.535 839.091 Bankalarda ilk on/milyon TL Koçbank Osmanlı Bankasf Türk Dış Tic. Ban T. Ekonomi Bank Garantı Bankast Toprakbank Türk Boston Bank Chemıcal Bank Garanti-Yat. Bank Türk-Mercharrt Bank Matrah 4.536,600 2,586,494 2,461,059 2,050,797 t,890,162 1,449,040 1.159,104 1.128,148 880,843 873,697 Tahakkuk Stralama eden vergi 1, 134,150 646,623 615,264 522,699 472,540 362.260 289,776 282,037 220,210 218,424 yeri 3 13 14 17 20 28 37 39 52 53 vatandaşlardan sahte malıyecilere karşı dikkatli ol- malannı da istedi. Kuş. son günlerde bazı sahte maliyecilerin işyer- lerinegiderek, vergi tahsilatı yaptıklan vesosya'l fa- aliyetler için bilet sattıklarını belirledıklerini kay- dctti. Kuş. "Bu konuda vatandaşlanmızın dikkatli olmalannı istiyoruz. Malivecilerden kimlik isttnıe- leri favdalıolacaktır" şekl'ınde konıı^tu. Hükümet, stand-by için iknaya çalışacak Ankara'daIMFhazırlığı T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI'NDAN DUYURU ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 1.9 katrilyon iç. 73 milyar dolar dış borç stoku karşısında kaynak darboğazına giren hükümet, dış piyasalarda yeniden güven kazanabılmek için Uluslarası Para Fonu'nu (IMF) stand-by kredi anlaşmasına ikna etmeye çalışacak. Ekonomi bürokrasisi. yann Türkiye'ye gelecek olan IMF heyetine. son ekonomik verilerle. hükümetin hazırladığı vergi ve özelleştirme temeline dayanan istikrar önlemlenni anlatarak. yeniden güven vermeye çalışacak. 24 aralık seçimleri öncesinde DYP-CHP hükümetinin seçim yatınmı için kaynaklan açması ve ödün verilen istikrar önlemieri çerçevesinde olumsuz sonuçlar veren ekonomik veriler üzerine stand-by kredi anlaşmasını iptal 'f eden IMF. Devlet Bakanı Ufuk Söylemez başkanlığında geçen ay ABD'ye giden heyete de yeni bir anlaşma için "garanti" vermedi. Hazine yetkiİileri. IMF'nın yeni bir stand-by anlaşmasına sıcak bakmadıklanna ve hükümete "sert*1 bir istikrar paketi uygularnası konusunda güven duymadığına dikkat çekerek. "Dış pivasalarda güven kazanabilmek için bu anlaşma.M yapmamız gerekiyor" dediler. Yetkililer. perşembe günü ıncelemelere başlayacak heyetle 1996 yılı Bütçe Yasa Tasansfsında sunulan makro ekonomik hedefler ile son ekonomik verileri tartışacak. çay fiyatlarını Rize'de açıklayacak Yılmaz hemşeri sınavmda F4İK BAKOĞLD RİZE - Rizelilerin ve Doğu Karadenizli 220 bin vaş çay üretici ailesinin fıaftala'rdırbeklediğil996 yılı Doğu Karadeniz Yaş Çay Kampanyası. bugün Rize'de resmen açılacak. Bugün Rize'deki Cum- huriyet Alanfnda "Rize- li" Başbakan Mesut Yıl- maz tarafından açılacak olan yeni kampanyada. yaş çav üreticıleri, kılo başına en az 30 bin lira fiyat bek- liyorlar. Başbakan Mesut Yıl- maz'ın Doğu Karadeniz Yaş Çay Kampanyası"na çaydan sorumlu Dev - let Bakanı Eyüp Aşık ve Bayındırlık ve Iskân Bakanı Mehmet Keçeciler, Rize AN'AP mil- letv ekilleri Ahmet KabiL Dr. H. A\ni Kaba- oğlu, Artvin ANAP Milletvekilı Sülevman Hatinoğlu,Trabzon ANAP milletv ekilleri Dr. A Kemal Başaran. İbrahim Çebi ve birçok bü- rokratın da katılacağı açıklandı. Bugün sabah saat 09.30'da Ankara'dan uçakla Trabzona gelecek olan ANAP liden Yılmaz, buradan helikopter ile Trabzon'un Sür- mene ilçesine gelip Özcan Karali'nin yaptır- dığı yurt binasını hizmete açtıktan sonra Ri- ze'dekı yaş çay kampanyasını açarak bu yıl- Idyaş çaya verilen yeni fiyatı burada açıkla- yacak. Yılmaz. daha sonra memleketi Rize'de Çif- »ekavak'taki köprünün. Andon tçme Suyu Te- sisleri ve Çıraklık Eğitim Merkezi'nin temel Son Yıl ;1976 "1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 20 yıida yaş Fiyat (1 Kg/TL) 8.5 10 12 14.50 25 (%5 pirimle 27.5) 41 55 72 101 141 çay fiyatları Yıl Fiyat (1 1986 1987 1988 1989' 1990* Î99r 1992* 1993* 1994* 1995* 177 220 325 550 - 900 - 1250 - 2200 - 3400 - 6000 - 12000 - Kg/TL) 600 1025 1400 2400 3780 6300 12500 (' 1. ve 3. sürgün fiyatlarıcttr) atılış törenlerine katıldıktan sonra gece 20.30'da Trabzon'dan uçakla başkente dönecek. Geçen yıl 5 mayısta açılan Doğu Karade- niz Yaş Çay Kampanyasf nda 1. sürgün fiya- tı 12 bin lira. 2. ve 3. sürgün fi>atı da 12 bin 500 lira olarak açıklanmıştı. 1995 yılı içinde devlet adına alım yapan Çay- Kur 152 günlük alım süresince toplam 428 bin ton yaş çay satın almış ve toplam 4.2 tnlyon lira da ödeme yapmış ve aynca da bııdanan çavlıklar için üretıciye toplam 3.7 milyar li- ra ödeme yapmıştı. llkkez İ946 yıiında lSOkuru^ fiyatla açı- lan Doğu Karadeniz Yaş Ca\ Kampanvası'nda toplam 50 yıllık süreç içerisınde üreticilere %1.388.790 oranında zam yapılmıştı. 1989yılınadek tek fiyatın uygulandığı yaş çaya son yedi yıldır üç ayrı fiyat. 1.. 2.. 3. sür- aün dönemleri olarak ödenmekte. T.C. Başbakanlık Özelleştirme Idaresi Başkanlığı tarafmdan, Turban Turi2m A.Ş.'nin Marmaris Tatü Koyü, Akçay Tatü Köyti ve Arsalan özelleştirüecektir. T.C. Başbakanlık ÖzeUeşürme Idaresi Başkanlığı tarafından (Idare), Turban Turizm A.Ş.'nin ManBaris Tatü Köyii, süresi 6.9.20!3 tarihine kadar oimak ü2ere "kiraJama yöntemi" ile, Akçay Tatü Köyü ve Arsalan ise "saöş yöntemi" ile özelleştirilecektiı. v SIRANO. TEStSLER TEMtNATTUTARI 1 Turban Marmaris Tatü Köyü 2 Turban Akçay Tatü Köyü 3 Turban Akçay Arsası (6957 parsel) 4 Turtıan Akçay Arsası (6956 parsel) 25.000.000.000.- TL 25.000.000.000.-TL 15.O0O.0O0.0O0.-TL 15.000.000.000.-TL T.C. BAŞBAKANLIK Ö Z E L L E Ş T İ R M E I D A R E S İ B A Ş K A N L I Ğ I Hüsevm Rahmı Güıjmar Solak No 2 Çmla-fi 06680 ANX>JW Tet 10-3121441 15 00 1. thalder, tekEf almakve görûşmeter yapmak suretiyle, pazartılt usulü ile gerçekleşürilecektir 2. Birdenfeziatesis ve arsa için tekiif verecekierin tefflerini ayn ayn venneleri gerekmektedit 3.Teaslerm kasa, banka, borç ve alacak hesaplaraıdaK haK ve yükümlülüideri ile stoklan ve taşıt araçlan satışa koou edümeyecektk 4. Tesisier, varUc sanş sözteşmesi ve kira sözleşmea tariündein mevcut durumlanyla alıaya devredüecektir Marmans Tanl Kövü kira bedeli,toplamKra süresi içn 12. maddede yer aian şartlarda tahsfl edilecektir. 5. Tesislerde, devir teslins tarihi itibarryfe, 1475 sayıh kanum tabi olarak çalışan kapsam içi personel. bu kanundan ve yürüriüJcte bulıman Toplu iş Sözieşmesi'nden dogan ve/reya dogacak hak ve alacaidan ile birlikte alıaya devredilecektiı Devredilecek persoDeün tadem tazminatı yükümlülûkleri, pazarlık görüşmelerine tabidin 6. Tekiif sahiplerinin, yukanda her bir tesis ve arsa için beiirtilen tutarlardakî; ilk talepte ödemeli, söresiz, kayıtaz şartsız, gayri kabiîi rücu banka geçid teminat mektubunu veya geçerü teminat akçesıci aşagıda beiirtilen ai'ese teslira etmeleri gerekmektedir. Aynca, ıhalemn herhang bir aşamasında, verilecek en yüksek teklifin peşin degerioin % 5'ine kadar eic geçici temınat istenebiiecektıı 7. Idare, Risk Temerküzü'nden kaçmmak amacıvU. verteek olan geçici ve kesm temiaat metoplanrjı; taşka bir banka ve/vevafinanskunıluşundan geürilmesi konusunda talep hakkını saklı tutaı 8. Tekiiflerin, teminat mektubu veya geçerfi teminat akçesinin tesliminde alınacak makbuzla birlikte üzennde "GIZU" ibaresi bulunan kapalı zarf içinde en geç 29.5.1996 günü saat 17.00'ye kadar aşagida beiirtilen adrese teslim edilmesi gerekmektedL'. 9. Ihale sonuçJandıktan soara veriien süre içinde sözieşmenin tekiif sahibi tarafindan imzalanmaması ve/veya diger yükûmlûlüklerin yerine getirilmemesi halinde bernangi bir ihtara gerek kalmakazm geçici teminat Idare tarafından nakde çevruerek irat kaydedılebiiecektiı 10. Tekltf sahüi gerçek ve/veya tüzel ki|!İenıı öcari fealiyetien ileflgiliolarak vergi daireleri ve Sosyai Sigortaiar Kunımu'na olan mali yükûmlülüklerini yerine getirip geörmedikleri, tekiiflerin degerlendirilmesi sııasında degeriendirme kriteri olarak dikkate alınabüecekni 11. Tekiiflerin gerçek kişiler tarafadan venlmesı halinde imza sirküleri, vekâleten verilmesi halinde bu hustısta özel yetkiyi havi noter tasdikli vekâletname ve vekile ait imza sirküleri, tüzel kişi adma hareket edeierm temsil ve ilzama yetküi oiduklarmı gösıerir belge iie imzasirinile.i tekiif nıektuöuna ekienecekör. 12. Tekiif sahipleri tekliflerini peşin veva vadeü olarak verebileceklerdit Teklifin vadeli olması halinde tekiif edflen toplam bedeün en az % 50'si peşin ödenecek. bakiyesi için vade iki yıldan fazla olmayacak ve teklifin vadeli kısmına, vade fant uygulanacakar. taale lehine sonuçlanan tekiif sanibinden, teklifinin vadeli olması haLnde, vadeii tutaı ve faizı için kesin teminat mektubu alınacakur. 13. Idare'nin gerekii gönnesi halinde, üıaieieri kamuoyuna açık olarak yapma hakkı saklıdıt M. thale. Bralama ve saüşa iüşkin diger hususlar pazarlık görûsmeieri sırasiDda tüm tekiif sahipJe.ine biidMecekfc 15. Söz konusu tesisier ve arsalar için hazırlanan tanıtım dokümanlannın her biri 5.000.000.- TL aışılıgnda, Idare'den temin ediiebiiir. 16. Idare 2886 sayılı Devlet thale Kanunu hükümlerine tabi olmayıp, ibaleyi yapıp yapmamakta, dilediguıe yapmakta, gerektiginde tekiif verme süresini uzatmakta serbestür. İŞÇİMNEVRENİNDEN ŞUKRAKSONER Hesaplaşma Başlıyor Sonu gelir mi bilemiyorum. Ama en sonunda biz- de de hesaplaşma başladı. Erbakan, iktidarının engellenmesi hırsı, yeniden ik- tidar kapısının açılması umudu ileÇiller'in üstünegit- ti. Yılmaz'ı birkaç aylığına tutup yeniden başbakan- lığa oturma planının keyfini çıkaramadan. hem bu pla- nı suya düşürebilecek. hem de cıddi ciddi hesap ve- rebilecek konuma düşen Çıller ve ekibi daha kızgın. Yılmaz'ın, Erbakan'ın üzerine gıdiyorlar. Erbakan "ın, ailesinin kamu vicdanı için asla akla- namıyacak, açıklanamayacak servetleri, malvarlık- ları da böylece kamuoyuna bir bir sergileniyor. Bu arada ahlak dini Müslümanlığın ticaretini ya- pan Erbakanın, aptes aldırma adına dört genç ta- rafından ayaklarının yıkanması, çorap giydirilmesi fotoğrafları ile karşı karşıya kalıyoruz. Erbakan, özlemini çektiği düzenin kuralları içinde, kadınların eve gelen erkeklerin ayaklarını yıkamala- rının görev olduğu kabul edilen düzen içinde böyle bir sahneden, fotoğrafının çekilmiş olmasından şüp- hesiz kişisel en ufak bir rahatsızlık duymamıştır. Ancak sorunlan ne olursa olsun, Türk toplumu bu- gün çok farklı bir yerlerde. inanmış Müslümanların çok büyük çoğunluğu, mılyonlar, ayaklarını başka- larına yıkatıp çorap giydiren bır siyasi parti lideri ima- jına büyük tepki duymuş olmalılar. Gerek Çiller, gerek Erbakan. gerekse malvarlıkla- rının, nasıî kazandıklarının. tamahlannın hesabını ka- mu viçdanı önünde veremeyecek bütün siyasi lider- lerin, Özal'ın yükselen değerleri ışığında, hak gör- dükleri konumlannın bugün nasıl olup da suça dö- nüşmek üzere olduğunu henüz pek kavrayabildik- lerini sanmıyorum. Yakın bir gelecekte, bu işlerden sıyrılmanın bizim için de sürpriz olacak yeni bir yolunu bulamazlarsa, sorgulamalar içinde hesap vermeseler bile, sonları- na doğru adım atmaya başladıklarmı düşünüyorum. • • • "Çok erken bıriyimseriik" olarak görebilirsiniz. An- cak rüzgârın yönünün değışmeye başiadığının ve gerçekten Türkıye'de bir hesaplaşma sürecinin baş- lamakta olduğunun ilk ışaretlen var. Üstelik bu yeni rüzgârlar, Türkiye'ye özgü değil. Dünyada çok daha etkili ve güçlülerı, ortalığı kasıp kavuruyor. Gelişmiş, azgelişmiş, yolsuzluk skandalları, mal- varlıklannın hesabının verilememesi, dünyanın pek çok ülkesinde, güçlü pek çok siyasi lideri koltuğun- dan etti. Pek çok parlamenter, parti başkanı. baş- bakanın sadece bu nedenle sonu geldi. Size çok aykırı gelecek ama. nasıl ki 1968'ler ru- hu, dünyanın moda akımları. herşeyin ülkemize bir biçimde ve çok hızlı, etkili yansımaları oluyorsa, dün- yadaki yolsuzluk ve rüşvete dönük hesaplaşmala- rın da yansımaları olacak. Unutmayalım kı oralarda da önce pek çok tartış- ma sonuçsuz kaldı, sonra beklenmedik önemli so- nuçlar verdi. Bizde de hesaplaşma bir biçimde, bir başladı mı. arkası çorap söküğü gibi gelecek. Bir de bakarsınız siyasettekı kirlenmeden. başka odaklara, sendikacılara, medyaya.. falan kaymışız. Kendisinin batacağını düşünenın, öfke ile bır di- ğerini, ya da kendisi ile ilgili sorumlu göraüklerıni ya- nına çekmeye çalışacağından hiç kuşkunuz olma- sın. Bir de işin gerçekten ciddi uluslararası bir başka boyutu var: Bütün dünyayı globalleşme, küreselleşme, yeni sömürü düzenı ile atbaşı büyük yolsuzluklann, vur- gunların, rüşvetin, mafyanın. değerler çöküşünün kapladığını biliyorduk. Doğal olarak bunların bir bö- lümünün ortaya çıkması ile büyük skandallar, yaka- lanan siyasi liderlerin gidışi olayları yaşanıyordu. Ancak ben kendi adıma özellikle son on yıl içinde dünya düzeyinde bu tip olayların katlanarak arttığı- nı ve sermaye için katlanılamaz boyutlar kazandığı- nı bilmiyordum. Uluslararası sermayenin en yasal, sıradan bir işi- ni yürütmesi için bile girdiği ülkenin siyasi lıderleri, bürokratlanna büyük paralar yedirmek zorunda kal- ması. sonunda sermaye maliyetleri içinde öylesine büyük paylar almış ki birçok ülke, rüşvet harcama- larının vergi ındirimi ve masraf yazılmasını kabul eden hukuk düzenlemeleri getirmış. Rüşvetin boyutları, sermaye için avanta sağlayan değil, bir noktadan sonra ağır bedeller getiren ve özel- likle de kurumlaşmış, markalaşmış firmalar aleyhi- ne, mafya tipliler lehine bir boyut kazanınca. rüşve- te karşı dünya düzeyinde sermaye örgütlenmesine gerek duyulmuş. Şimdı dünya sermaye güçleri, globalleşme, tek pazar ideolojisı içinde de rüşvete karşı savaş. önlem, can alıcı gündem maddelerinden biri. Tabii aynı şeyler Türkiye için fazlası ile geçerü. Yer- leşik, marka. kimlik kazanmış büyük holdingler. ser- maye güçleri, Özal'ın, Çiller'in, Erbakan'ın şemsiye- si altında fırlayan yeni iş adamlarından, holdingler- den çok rahatsızlar. Olayı bir de kayıt dışı ekonomi. mafya boyutlan ile ve en ait kademeye kadar inen rüşvet çarkları için- de düşünün Gerçekten yatırım yapan, vergisini ödeyen, yasal kurallar içinde gelişmeye çalışan işveren ve holding- ler açısından çok haksız bır rekabet söz konusu. Onlar doğrudan çıkarlan zedelenen, güçlü bir ta- raf olarak, siyasetin ve yaşamın her alanındaki bu bo- yutlu kirlenmeye karşı bir biçimde savaşım vermek zorundalar. Doğrudan çok açık yapmasalar da çok önemli güç ve ağırlıkları ile temiz toplum" arayışı- nın yanında olmak zorunda olmaları, gerçekten çok belirleyici, önemli bir yeni olgu. Özelleştirme Idaresi Başkanlığı Çimento fabrikası ihaleleri ÖYK'de ANKARA (Cumhumet Bürosu) -Özelleştirme İda- resi Ba^kanlığı (ÖlB). Sana- yi \ e Ticaret Bakanlığı görü- şü doğrultusunda. 5 çimen- to fabrikası için uygun bul- duğu teklifleri diin Özelleş- tirme Yüksek Kurulu'nun (ÖYK)onaymasundu. Satış- lara ilişkin son karan, ÖYK verecek. ÇİTOSAN'a ait çimento fabrikalarına tekiif verenler- den bir kısmının bir sirket grubunun paravan kuruluşla- n olduğu yönündeki görii^- ler üzerine. Öl B. "rekâbetin korunması >e tekelleşme ya- rjtıcı birdurumun ortaya çı- kıp çıkmayacagr konusun- da Sanayi \e Ticaret Bakan- lığı 'ndan görüşistemişti. Sa- nayı ve Ticaret Bakanlığı ise geçen hafta görüşünü ÖlB'ye ıletmisti. Özelleijtirme Idaresi'nden yapılan açıklamayagöre. La- İapaşa. Van v-e Gümü^hane Çimento'nun Uzangrubıına bağlı şirketlere satılmasını öngörülürken Uzanlar'ın en yüksek teklifi vermelerine karşın tekel oluşmasını engel- lemek amacıyla Elazığ Çi- mento'nun OYAK-GÂMA ortaklığına. Kars Çimen- to'nunda Izmir Çimento'ya satılmasını uygun bulundu. Açıklamaya göre uygun tek- iif bulunnıa\ an Ergani ve Kurtalan çimento fubriknla- n ile veterli tekiif alınamav an Bozüyük Seramik Sanayii. Yanmca Porselen Sanayii ve Filyos Ate> Tuğlasi Sana- yii'ndeki kamu pa\larının banşjna yönelik ihaleler ip- tal edildi.