Katalog

10MAYIS1996CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 84'lük yaşh usta Antonioni'nin görkemli dönüşü Ve yönetmen buhıdardan iner..•Kuşkusuz »on Istanbul fılm festıvalıne damga>ını \uran fılmlerden bın olan. >ak- laşik on vıl kadar oncegeçırdıâı felç nede- nı>le sürdurdügu adela ozurlu v aşamına v e 80*ı de\ınmış yaşına karştn V\im Wen- ders'ın de katkısıyla (belkı de) son bır fılm daha gerçekleştırmenın ustesınden gelen, modern sınemanm buyuk ustası Michelan- gelo Antonioni'nın son fılmı 'Bulutlann Otesinde', bugunden başlavarak Beyoglu Beyoglu Sıneması ndagostenlıvor Vlscon- ti\e Fellini'vle bırlıkte modern sınemanın sacayagını oluşturan. Italyan yonetmen An- tonıonı gununıuzun sınemaseverlenne faz- la bıranfam ıfade etmese de >aklaşık 40 yıl- dır, belleğımızın kuytu koşelerıne savrulup yıpranmiş. epnmış. ama unutulmamış 'Cronaca Di l n Amore - Bir A$kın Günlu- gu'nden 'IIGrido-Çığlık'a. 'L'Avventura- Vlacera". 'La \otte - Gece', 'L'Eclisse - Ba- tan Guneş'uçlemesinden 'Blow Ip-Cina- >etiGordum'e. •Zabriskıe Point'den 'Pro- fiesskın: Reporter- The Passenger- Yolcu*\ a kadar uzatılacak nıce fılmıy le bırlıkte >aş- landıgımız bu benzersız goruntu maestro- su her zaman ıçın buvuklugunu korumuş bır'fîrma'dırbızımkuşakıçın 'Bulutlann Ötesinde',bazı ItalyanveFransızkentlenn- de meslek >,aşamıntn da muhasebesını ya- pıp dolanarak. şu ma\ ı gok kubbenın altın- da. söylenmemiş. resmedılmemış venı oy- küler ve yenı karakterler aravan bır fılm yonetmenmın (John Malkovich) ov kusunu kendı agzından anlatıyor Şu daıma surprız- ler ıçeren. ınsanı arzulara, umulmadık kav - gılara. korkulara garkeden karşılaşmalar. rastlaşmalara ılışkın fılmde. bırbırlenyle surtuşen. dıdışen. bırbınnden uzaklaşan. yabancılaşan. bazı sorunlar engeller, tesa- dufler. voksunluklarvekopmalanncograf- yasında dolanan. gerçekleşmemış ıstekler- lefbsçıkmışatılımlann bolengebeh arazı- sinı tepen bırtakım kadınlan ve erkeklen karşımıza getınyorAntonıonı 'TiberMeh- ri'ndeBovvlingChnaınak'adlı. 1984'teya- yımlanmış kıtabındakı kendı hıkâyelenn- den derleyıp uyarladığı bu 4 bolumlu (skeç- Al Dı LaDelleNu\ole(Par Dela LeM Suage-,) \ onctmen Michelangelo Antonıonı, W im W enders Senaryo Tonıno Guerra. M Antonıonı I Antonıonı nın hıkavelennden uvarlamaı Kamcra Allîo Contını. Robb\ Muller Mu/ık Lucıo Dalla, Laurent Petıtgang. \ an Morrıson, 12 O\unı.ular John Malkovich, Kım Rossı Stuart. Ines Sastre. Sophıe Marceau. Fannv Ardant, Peter \\cller, Chıara Casellı. Jean Reno, Irene Jacob, \ ıncent Perez 199ı - Fran^a - Almanva ortak \apınıı ıFılmal Be\oğlu Beyoğlu Sıneması nda SUNGU ÇAPAN lı)son fılmıvle 'Bir kadının Tanınılanma- sı'ndan I3yılsonrd herzjmankı ekıbının (gedıklı senarMi Tonino Guerra, 20 vıllık kansı Enrica Fico'nun) vardımı \e prolo- gu epılogu ara geçışlerı çeken \Vim VVen- ders'ın katkılanv la uzıın surmuş sesMzlıgı- nı bozan Antonıonı nınhevecan verıcı vız- yonundan vansıvan goruntulerın guzellı- ğıv legorsel duzev mın gorkemıne pek dıve- cek vok 'Bulutlann Otesinde'de Çagımız kadın-erkek ılışkısının <,ıkmailan. ıletışım- sızlık. aldatmaea kandırmaca. vb sorunla- ra fılozofça takıldığı ıç aravtşları Portotı- no'da geçen ıkıncı hıka>enın suçlu »eksı genç kadınıvla bırlıkte baş karakterını de oluşturan vonetmenımızı (Amenkalı oyun- culann belkı de en A\rupalılarından John Vlalkov ıch havata her an kamera v ızortın- den bakan bır \onetmen tavrıvla vaklaşan bu anlatıcı karakten başarıvja eanlandırı- >or). 11 f dakıka bovunca bıze aktaracagı, 4 a>n aşk hıkâ\esıne goturuvor sonunda 'Ulaşılmaz Bir Aşkın Ö}kusu* adlı fılnıın ılk hıkavesınde. 45 yıl s.onra ılk u/un konu- lu fılmını (Cronaca Dı Un Amore 1^50) çektıgı baba kentı Ferrara nın sıslı puslu iokaûarına gerı donuvor Antonıonı "ıenı fılm tasariMnın karakter avına çıkmıs so- netmenımızın bulutlardan ını^ıyle a(,ılan filnım melek motıfıneduşkun VVenders"ın elınden çıktığı belııgın bu 'onsöz'unun pe- şmden sokaklarına daldığımız Ferrara nın kenar ko^edekı utak bır otelınde, voreden geçen yakı>ıklıgezgıncıdelıkanlımız(fes- tı\alde 'Derisiz' fılmını gorenlerın hemen tanıvacağı.ltalvan- Amenkanmelezı.par- lak çocuk Kim Rossi Stuart) rastlaş ıp te- na halde tutulduğu dılber genç kıza (Ines Sastre)oylesınek«t ,,,u ^i.onunlaeınsel- lığı ya^adığında her >e\ın bıteceğı korku- suyla kıza elını bıle >urmu>or \an odada haz/r. -.ev ı>mev ı bekleven kızla bır turlu >a- tağagıremıyor bırçe^ıtkutsalla^tırdığıa^- kım. orgazm zevkı ugruna harcaınjk ı>.te- mısorsankı 'GençKadın\eSuç'adlı ıkın- cı hıka\e. >onetmenımızın ıncı gıbı bır Portofıno'da kar^tla^ıp cazıbesıne kapıldı- gı. babasını 12 kez bıçaklayarak oldurdu- ğunıı Nennkanlılıkla ıtırat eden bır butıkte çalıvin sonderece sekbi. alımlı bırgenç ka- dının (Sophie Marceau) çekım alanına gı- rışını \ebe\ı^meylesonuçlanan kı^a ılıskı- sını goruntuluyor "Beni Bir Daha Arama' ba>lıklı Parıs'te geçen uçuncu hıka\ede\- se gencecık sevgılısıyle (ItaKan bineması- nın gelecek \aat eden yeteneklı. taze gu- zellerınden Chiara Caselli). aldatılmakîan MichelangeloAntonlonl Son Istanbul Fılm FesmalTne konuk ettıgımız Michelangelo Antonioni. F950,1960\e 19"0"lı yıllarda sınemanın en buyuk \>a- ratıcı \onetmenlerf arasında one çıkan saygınbır ısımdı Arada bır sinema u^tune de yazmış romancı Alberto Mora- via'nm behrttığı gıbı. "gece gün- düzdurnıaksızına> nı şarknı so\- le>en biryalnız kuştvır" o yalın- kat bır anlatıcıdan çok kendı te- matıgını, fılmden fılme dennle- ^en çeşıtlemelerle habıre zengın- leştıren bır u>tadır Yoğunbıçım- de ılettşım kopukluğunuya^ayan kahramanlan. übiz. soğuk v e sa- ğır bır dunyanın çıkmazlannda sureklı dolanırlar Fılmlerınde, bu labırentlerde yıtmeyj goze alanlan sarıp sarmalavan edebı bırbo|untuduyumsanır Kuşku- suz sınemanın son 40 yılına, oz- de ınsan ılışkılerının sorgulan- masını \e belırgın bır yabancı- laşmayı yansıtan yapıtlanyla damgasını \uran uç-beş buyuk yonetmenden bındır Bergman va da Bumıelgıbf mociern >me- mada kendıne ozgu a\nksı bır kategon olujturan Antonıonı es- tetığını gıttıkçe gelıştırdığı "bi- çenTıyle kımı zaman kendı kı- ijisel ya>amından kavnaklanan kadının hem odak noktası hem de denge ögesı oldugu bunalım oykulennı goruntuleredonustur- mekten bıkıp usanmadı Adeta kalemı kamera olan bır romancı yaklaşımıyla. bırbınnı butunle- yen bır yapı arzeden, de\asa bır 'ırmak roman'ı pelıkulc \âz- maktan >ıllar \ılı yılmadı 1912 Ferrara dogumlu. ıktısat ve tıcaret egıtımınden sonra sıne- nıayla ılgısı Cınema ve Bıanco e \ero gıbı dergılerde >av ımladı- gı yazılarıvja elestırmen olarak ba^layan, 1939"da Roma'vayer- le^en, 1942 de Rossellini'nın Bır Pılot Donuyorunun senar>o»u- na katılarak protesvonellığe adım attı 1943'ten başlayarak 1950've kadar uzunlu-kısah. hepsı siyah beyaz 7 belgesel yap- tı l950"de.37\a^ındaBırA'şkın Guncesı'vle yonetmenlıge ba>- ladı \e Venıger(,ekçılık akımın- dan tarklı bır (.ızgıde seyreden ba^rollerde Lucia Bose ve Mas- simo Girotti*\ı vonettığı bu ılk fılmınde. bıreve >oneldı Ferrara'da kuşku kararsızlık veyılgınlıklarlagelışen bıraşkın kronığını aktaran fılm. kadın kahramanını erkekten daha bır ozenleelealarak kadın dunvası- nı başka bır açıdan ve >enı ba^- tan keşfe çıkıyordu Bır A^kın Hıkâyesfnı ızleven ve sinema dıınvasının karışık kulvarlannda koijuşturan bırkadını anlatan Ka- melyasız Kadın (1953) ve Torı- no'da vaşayan bırgrup kadının ıç âlemlerını vansitan Kadınlar Arasında (1955) gıbı fılmlen Antonıonı've "kadın yonetme- ni" etıketımn yapı>tırılmasına neden oldu Bu donem Antonı- onı fılmlen. bunaltılı ovkulerı. plastıkduzevı. edebı dıyalogları. kasvetlı atmosfen. kamera tarzı ve bıçımcı uslubuyla gıderek o donemde Mkça taklıt cdılen bıı modaya dahı donuşmu^tu 1957'de bu kez >ıne Ferrara da- kı ı^çı çe\ reMnı dekorolarak alan ve ıntıhara açık bır tınale baöla- nan bır oy ku anlattı Çığlık'ta 1960 Cannes Fılm Festıva- lı'nde sevırcıvle eleştırmenlerı ıkıye bolerek buvuk odulu kaza- nan Macera kadını "ozne\eta- nık" olarak ele alan Antonı- onı'nın tanınmı^ uçlemeMnın de ılk opus"uvdu Macera. Gfceve Batan Guneş Jçlemesı , kadın- erkek ılışkısının açmazları ııstu- neydı. gıtgıde bozulup >ok olan 'kadın-erkek u\umunu' ı•>11>or- diı O donemdekı gönuldeşı ve gozde ov uncıisu Monica Mtti'y le Richard Harris'ı \onettıgı ılk renklı tılmı II De;>ertoRosso-Kı- zıl Çol'u (1964) yapan Antonı- onı. daha sonra Italya dı^ına ta- şarak uluilararası alanda <,alı>- maya kovuldu ingıltere"de Da- >id Hcmmings'le çektıgı Blovv Lp \menka da 6S ku^agına \e hıppı lıareketıne kameraMnı çe- v ırdıgı Zabriskıe Poınt Ba^kan Mao'nun kııiturdevıımını gerı- de bırakmı* kızıl Çın'ıne volla- narak ıkı vılda tamamladığı uzun ve belgesel fılmının pe^ın- den 1 9 " te Jack Nicholson ve Maria Schneider'le bır ba^ka unutulmaz ba^vapıtını gerçek- le^tırdı Professıon Reporter- Yolcu Ozellıkle sinema tarıhıne geçen 7dakıkalıko>abıtfınalıy- le Mel Brooks'u bıle etkılemı^tı "»olcııvaktıyle "BirKadınınTa- nımlanması"nın (1982) ardından geçııdığı bevın kanamasıyla sı- nırlı.ezıyetlı bır va>ama mahkûm oldu 1980lerde Onyılıaşkınbır süredırfılmyapamayan yaijlıve felçlı Antonioni'nın artık ı^eva- ramadığını dıı^unenlerı bııgun gösterıme gıren guzelım "Bulut- lann Otesinde"y le tekzıp ettı us- ta I W r e bıkmıi; sikkın kansı (Fanm Ardant)arasın- da kalakalmı^ bır koca (Robocop'luktan sıvnlmiş bır Peter VVeller) var karşımızda Artık canına tak etmış Fanny Ardant da M> nunda kocasinı bırakıp. kansının ev ı bo^al- tarak terk ettığı bır ba^ka erkeğe (Jean Re- no) yollanmakta buluyor çare>ı Aıx-en- Provence'da geçen. 'Çamurdan Beden' ad- lı fınal bolumse. vuceltılıp ulvıleştınlerek bastırılan a^kın oyküsu Mımarı yapısının goz aldığı Aıx sokaklarında. buvu^une ka- pılıp ızledığı, kılısedekı ayıne gıden dını butun. ınançlı genç kıza (Irene Jacob) tutu- lan ho^ delıkanlı (V'incent Perez)da havası- nı alıyor bu hıkayede Çunku manastıra kapanacak olan bu me- lek gıbı kızın kalbınde hem Tann'ya hem de bır erkege yer olamaz1 VVendersınçektıgı tuvalınıkurdugukır- da manzara resmı yapan. elınde paîetıyle adeta Cezanne lıga soyunmuş tonton bır MarcelloMastroıanm'yle. onu^evredenJe- anne Moreau'vu goruntuleven ve'Gece'nın ıkı bu>ukovuncusunu35yıl sonrayenıden bır araya getıren sekans ıse resmen bır sı- nemacıdan ustasına yapılan bır savgı gos- terısı sonda Felcın elden ayaktaD dılden et- tığı ama kendıne ozgu 'bakış'ıylavaratıcı- lığı. bırıkımı engelîenemeven (bu arada olume çanak tutan o rezıl ya^lılığın da gu- cune set çekemedıgı) Antonıonı nın her planındaolgunbıı sınematografıkmımarı- yı banndıran. havranlık verıcı zengınlıkte bırgorsellığe ;>ahıp tislubıınun belırgınle^- tığı. adeta katıksiz bır iinema dersı gıbı al- gılanarak ızlenen. 4 bolumlu. 3 dılın konu- şuldugu'Bulutlann Otesinde'.kusursuz bır ba^vapıt değıl belkı. ancak ozellıkle me- rakhsınca ko^uKuz ;>ev ılıp benımsenen. sı- radışı bır film sonuçta o>uncu vonetımın- den goruntu ve çerçevelemelerıne kadar Kımı verde doğal ^eslerın çoğunlukla ses- Mzlıgıngutunude^ıırselle^tıren fılmınmu- zıgı de Lucio Dalla. Laurent Petıtgang gıbı çagda^ Italyan Fransızbestecılerden. V\en- ders seçkısı Van Morrison ve 12 gıbı. Ir- landa kaynaklı. baba 'sound'lara uzanıyor Artık yaşlılıgın (bulutlann) otesınden ba- kan. sinema bılgesı Antonıonı nın *ha>a- tın dikenli >ollannda' kar^ılasan. uvu^ın dıdışen. sev ışen, aldatan genç veguzel kah- ramanlannı oynayan. Malkovıch le VVeller dışındakı Avrupa nın namlı oyuncuları da karakterlerını ete. cana burunduruvorlar rollennın ve yeteneklerının elverdıgınce Doğrusu bızım gıbı eskı kulaöı keMk 'ci- nephiIeMen bayagı hevecanlandıran bu olav-fılmde, goz alıcı guzellıgın kadınlany- la (Ines Sastre. Sophie Marceau,Chiara Ca- sellı. IreneJacob ve Fanm Ardant) velesav- rulmui yapraklar gıbı dolanan genç. orta yasjı erkeklenn (Kim Rossi Stuart,Vıncent Perez. Peter V\eller. Jean Reno ve anlatıcı- mız John Malkovich) resmı geçıt vaptığı nefıs ıç mekânlar ve kılı kırk yararcasına ozenle çekılmı^ kımı manzaralar ( Antonı- onı nın baba ocağı sısbasmış Ferrara ken- tı sokaklan. ıncecıkt«a yağınış yağmurun renklennı daha bır parlattığı. hanka Porto- fıno koyu. gıtgıde beton çelık yıgını olma- ya yol alan Parıs ın luks apartman daırele- n.tanhı Aıx-en-Pıovence"ıngotık. labıren- tımsı.daracıkyol!an)beklı>ormeraklıstnı Her planı. her sahnesı bır resım kalıtesını suzulmuş bır zevkı vansitan 'Bulutlann Ötesinde',kıvamı yennde. etkılevıcı bır'us- ta eseri'ozetle Se> retme>e değer bır demet melankolı. guzellık. arzu olum. erotızm. ıhanet ve şefkat suruyor onumuze Antonı- onı ımzalı bu gorsel >olen (La PasıonTurca) Yönetmen Senano \ incente Aranda. Antonıo Gala'nın j>m adlı romanından Kamcra Jose-Luis Alcaine Muzık Jose >ieto Ovuncular Ana Belen. Georges Corraface. Sil\ia Munt, Ratnon Madaula, Bianca Apılane/.. Helıo Pedregal. Francıs Lorenzo. Rasını Oztekın. Gü/ın Cteipek. Selçuk Lluerguven 1994 Ispanva (İFA) Beyoflu Alkazar Smeması nda Iberikli Emmanuelle'in erotik Istanbul serüvenleri... Eşı dostu. ahbabıy la kocasının dogum gunu- nu kutlayan. kuçuk >egenlerıne bayılan. erke- gi baştan çıkarmanın vollanvla çocuk dogur- ma muhabbetlennın mudav ımı, tekduze bır e\ - lılık yaşamına yelken açan bunuva kızı De- sı'ylekocası (Ana Belen. Ramon Madaula) bu- tün aıle bır arada. Turkıve*\e tunstık bır yol- culuğa çıkıjorlar \'e Istanbul, Desı'nın ıçınde- kı bazı duygulan uvandırıyor ozellıkle de ya- kışıklı Turk rehber Yaman Dundar (Georges Corraface)! Kısır kocasının tersıne. hıç bılme- dığı erotik heyecanlan tattıran Yaman'a tutu- lan lspanyol kadın. otobus. vapur. Kapalıçarşı vb mekânlardaberaberoluyoryakışıklı Turk- le kendmden geçerek îhtıraslı bulu^malan sı- nırtanımayan Desı-Yaman ılışkısı, kadının ul- kesıne donmesıyle noktalanır gıbı oluyor Sa- bah akşam sev ışen. tutkulu bır aşk vaşayan De- sı-Yaman çıftının arasında kultur farklılıklan- nın gırmesı kaçınılmazdır Kadını kullanan Ya- man'ımız. Desı'yı hatırlı bırtakım müştenlerı- ne peşkeş çekerek ıkram etmeye gınşınce ve- nıden Ispanya'nın yolunu tutuyor kadın Aşa- ğılanmayı kullanılmavı goze almış Desı ıçın tutku odagı halıne gelmış Yaman. hem kurtu- lunması gereken hem de onsuz edılemeven bı- ndır artık Yaman"ın kardeşının (Rasim Ozte- kin) halı fılan satılan dukkanında çevnlen uyuşturucu kaçakçılıgı dolaplanna Yaman"ın hızlı seks âlemlenne v e haremıne kanşan ateş- lı lspanyol kadın, sonunda apışarasından vur- duğu Yaman'ı Hangıdunvavaaıtolduğunubı- lemeverek. ıçınde kalmış arzulanna. bır turlu sevemedığı dostlarına. hıç doğuramadıgı ço- cuklanna v e â^ıklanna elv eda çekerek Ataturk Koprusu'nden seçılebılen. alacakaranlıktakı bır Ibtanbul sıluetındedoya doy a )aşanmış tut- kulu aşkını gende bırakarak yuruyor suklum puklum Desı. bu 'melodramatik son'da l>panyol yazar Antonio Gala'nın "Tutku"* adıyla dılımıze çevnlıp Inkılap Yayınevı'nce vayımlanan "LaPasionTurca"romanından. is- panyol sinemasınındeneyımlı tanınmış vonet- menlennden Mcente Aranda elıyle uyarîanan ve buvuk bolumu 1993 te tstanbul'da çekılen "Türk Tutkusu". bızım sınemacılann da kat- kıda bulunduğu oldukça egzotık tunstık ve erotik bır fılm Sinema Gunlerf nde gostenl- mışeskı fılmlenvle ve gozde oyuncu^u Vlcto- ria Abril'e Berlın Fılm Festıvah'ndeen ıyı ka- dın ovuncu Altın Avfsım kazandıran. sınema- lanmızda da epevce ılgı çekmış "\mantes- Aşıklar"ıv latantyıptuttugumuzyönetmen Vı- cente Aranda. pembe dızılen hıç de aratmaj an sıradan bır çalı^ma kotanmış bu kez Pıerre Lo- tı egzotızmı ve sevecenlıkle bıze yaklaşan fılmde, pozısvondan pozı^vona geçen. adeta kadının tutsagı olduğu bır sev ışme Ubtası, tu- nzm rehberlıgının ötesinde kırlı ışlere de kal- kışan. çıvı gıbı çakan Sultanahmet'ı mesken tutmuş ılahgıbı vakışıklı vurucu bır Turk IO- lundekı Vunan asillı Fransız aktor Georges Corraface oykuvu surukluyor Usta kamera- man Jose-Luis Alcaine'nın. Ayasofva'dan Ka- palıçarşı va vapurluBoğazturundantramvav- lı Beyoğlu na. davul zurnalı dugun-hamam muhabbetınden penbacalı Kapadokya"\a. ce- naze-mezarlık manzaralanndan kaçınılmazgo- bek dansına kadar tum tunstık ve karakterıs- tık >anlarımızın ust uste vıgıldığı başanlı go- runtulenne kapılarak seyrettiğımız \e Ispan- ya'da geçen yılın. gışedeen başanlı tılmlenn- den oldugu bıldırılen "Turk Tutkusu**, tam Turk lokumu kn amında. v ıcık v ıcık bır melod- ram sonuçta Geçen yıl yıne bırroman uvarla- ması olan "El Amante Bilingue'"sını de sıne- malarda sevrenığımız \ ıcente Aranda"nın "*La Pasion Turca-Turk Tutkusu"nun oy le fazlaca onemsenecek bıryanı yok sonuçta Bu fılmın. Aranda'nın fılmografısındeonemlı bıryertut- mavacak, vasat bır çalışma oldugunu ılerı sure- bılınz Usturuplu bir kılıç şakırbsı 100 yaşını gende bırakan yedıncı sa- natın. oteden berı elınden duşurmedıg 1 kılıcışla beyazperdede sureklı zıplav ın sıçrayarak herbadıreyı atlatan vebırr 1 "- nemde Douglas Fairbanks, Errol Fhnn yadaBurtLancaster'lerleozdeşleşnıış. degışmez kahramanlanndan altın peşın- de. gözunu budaktan esırgemez. mangal yureklı. çevık. cengâver ve vakışıklı korsanlann bellı bır tarıhsel doneme. olaylara dayanan va da kurgıısal. uvdu- ruk seruvenlerını aktaran kılıçlı. kos- tumlu. bol kavgalı ve hareketlı malum 'korsan filmi* türü. şimdıkı kuşaklara vabancıdururbıraz RobertLouisSte- venson klasığı "Hazine Adası"nın çe- şıtlı çevırımîerıne yetişıp hazıne hır- sıyla gozu donmuş. kanca ellı \a da tahtadan takma bacaklı korkunç kor- san klışesı LongJohn Siherden havlı urkerek. kızıl s>açlı bır korsanlar kralı- çesı halıne burunmuş. perdedekı ılk goz ağrılarımızdan Maureen O'Ha- ra'ya (George Sherman'ın "\gainst All Flags-Denizler Hâkimi**nde orne- ğın) soluk kesildığımız çocukluğu- muzda butun mahalle cıımbur cema- at gıttığımız o unutulmaz cumartesı sa- bah seanslarının uesternden sonra ge- len ıkıncıl tercıhıvdı korsan fılmlen bır zamanlar Errol FKnn'ı une kavuşturan Ra- fael Sabatini nın romanından ııyarla- nan I935vapımı MichaelCurtizkla- sıgı "Captain Blood-Kanlı Kap- tan"dansonra. 1940-50ve60 lıyıllar- da ozellıkle 1950'lerde bır haylı ılgı goren bu tuıden. en yakın tarıhlı. dışe dokunurornek olarak Roman Polans- ki'nın nedense gışede başarisız kalmış taiıhsız "Pirates"ı (1986) akla gelıvor Bu fılmın çekımınde kullanılmasının ardından demırlendığı Cannes kov un- dakı. çılgınca eglenılen ozel bır gece kulubune donuşturulmuş. aslına uy- gun ınşa edılmış. velkenlı korsan kaKonu ve başroldekı V\alter Matthau'nun performansivla anımsadığımız "Pirates" on vıl oncesınde. bu turle dalgasını ge- çen Polanskı nıneğlencelı vegır- gır bır korsan fılmı komedısı de- nemesıydı Lç haftadır göstenlen ancak bızım oksuz bırakarak venı gıdıp seyrettığı- mız"Cutthroatlsland-Korsan"* ıştebu ture nostaljık bır selam çakan, gunumuz teknoloıjsının tum olanaklarının bu es- kı turun emrıne koşufduğu. dksıyonu bol. heranı şamatalı patırtılı gurultulu, suruklevıcı ve neşelı bır Hollyv\ood us- tun vapımı l" 7 yuzyılda Kara>ıp"lere nam sal- mış, ama oykunün başında oldurulen. korsan babasından mıras kalma. hem de kata derisme çızılmiş. Latınce açıkla- malı efsanevı bır hazıne harıtasının uç- te bırıne sahıp. erkek gıbı dovuşen go- zupek ve akıllı korsan dılben Morgan Adams'ın (Gcena Davis). Latınce bıîdı- ğı ıçın tanınma rıskını göze aiarak kole pazanndansatın aldığı. sahtedoktor va- lancı hırsız ve kuçuk uçkagıtçı uvanık UılhamSha\v'ld(lMatthew Modıne)bır- hkte vedı denızın belalısı kardeş katılı. gemıcılenn korkulu rüvdsı gozkırpma- dan adam kesen. Morgan'ın. fılmın de acımasız kötü adamı olan amcası Cutthroat Nland N oneımen Rennv Harlin Senarvo Rob«rt Kıng. Mark Norman kamera Peter Lev> Muzık John Debnev Ovuncular Geena Davis. Mattheu Vlodıne. hrjnk Langella. Maun Chav kın, Stan Sha». Patrıck Malahıdc, Re\ Lınn. Harrıs ^ ulin 1945 ABD (Ozen Fılm) Bevotrlu Sınepop Kadıkov Rcks Cemberlıta;. Satak Bakırkov Ins.ırlı ve Pre>tıj sinemalarında Davvg la (Frank Langella) emrındekı korsanlar çetesıne karşı gızlı detıneyı bulmak uğruna gırıştıklerı amansiz mu- cadelevı hıkâye eden "Cutthroat Is- land""ı son donemde "Cliffhanger-Dağ- cı", "Die Hard 2-Zor Olum 2" gıbı su- rukleyıcı, gerılımlı vurdulu kııdılı ve gışesı saglam bjzı actıon-macera ya- pımlarıylatutundugu Hollvvvood'da gıt- gıde palazlanıp. bu arada sinema baş- kentının. JeffGoldbJum"den sonra gon- lu boş kalmış en uzun kızı Geena Da- vıs'le de evlenmış, Fın asıllı. gınşken ış bıtırıcı yapımcı-vönetmen Rcnnv Harlin ımzalamiş Kılıç şakırtısından geçılmeven. bırıncı smıf stunt (dublor) beceresıne sahıp. koreogratık duzenlen- mış. kanlı şıddetlı. şenlıklı şamatalı kav- ga ve bırbırıne bordalamiş top ateşı al- tındakı gemılerde suregelen kalabalık denız savaşı sahnelerıy le bezelı, bellen- miş aşk ve ıntıkam temalarını da goz ar- dı etmeyen. turun bev lık klışelerıv le ka- lıplarını >erlı verınde kullanarak ve nı- cedır kullenmış, unutulmuş bu ture sev - gı saygıyla yaklaşarak tezgâhlanmış. hazıne-definepeşınde durmadande- ğışen koşullarda. habıre koşuşturu- lan. heyecanlı. hareketlı. yalınkat ama gerçekten eğlencelık. surukleyıcı bır konsan seruvenı sayılabılır "Cutth- roat Island", çok ozgun ve ılgınç ol- masada Kavga. ıtış kakış. savaş. az- gındalgalarlapatlavan tırtınalar bal- ta gırmemış ormanlarla kaplı. vahşı, egzotık. defıne adaları uçurumlar. duellolar ve hıç kesılmeyen bır kova- lamaca temposunun gırla gırtıgı bu modern korsan actıon"u\la nerdevse defterı durulmuş bır ture venıden iO- luk vermeyıdenıyor becenkiı vapım- cı->onetmen Renny Harlin Mornıng StargemiMnın vurdu mu oturtan. er- kek gıbı dovuşen. yığıt ve guzel kor- sanlar kralıçesıvle. kaçınılmaz bır ro- mantık ılışkıse de gıreceğı avakustu vıgınla_valan kıvıran kulturlu. hırsız. sev ımlı kolesının.eskı denevımlıak- torlerden Frank Drakula Langel- la'nın fılme tat kalan yorumuvfa ov- nadığı. onca habıslığının arasında zuppe Ingılız valısınden stıi kapma- v a da ugraşan kotu amca-gaddar duş- man ve adamlarıvla olumune kapiş- tığı fılmın, ıkı kahramanımızm peş- lerıne duşen askerlere asla yakalan- madığı, baştakı o gorkemlı arabavla kaçış sahnesı gıbı ustaca kota- nlmış meraklısmı hoşnut bıra- kan bolumlerı de var Başta >o- netmen kocası olmak uzere. herkesın ona çalıştığı Geena Dav ib'cık de dışı bır Errol Fly- nn halınde. sureklı atlavıp zıp- layıp kılıç ya da vumruk sallı- vor2saat 20 dakıka suresınce Alışıl- mış erkek kahramanozellıklertvledona- tılmış. yenılgı kabul etmez guzel dışı korsanla, bu kez fılmın 'kızı' rolunu ust- lenmiş hırsız kolesinın tanışma sahne- sıyse. Olivia De Havilland'ın Errol Fly- nn ı kole olarak satın aldıgı unlu "Cap- tain Blood" klasığınden bıre bıresınle- nılmış bır gonderme Oncelıkîe merakhsının tadını çıkara- cağı. beylık ama gozalıcı bır seyırlık • 4 Korsan"son tahlılde KEDIGOZU VECDİ SAYAK Adalet 'Adaletın bu mu dunya " dıye soylendı, eskı kula- ğı kesıklerden Mişa. Televızyonda Ulrike Meinhof hak- kında bır fılm onuyordu "Otonteyı temsıl edenler ına- nılırlığını yıtırdı" dıyordu Meinhof, belgeselde yer alan eskı bır soyleşısınde "Toplumsal ılışkılerdekı çurume- nın, demokrasının zayıflamasına ve otorıter ılışkılenn egementtğıne yol açtığını gormuyor musunuz'7 " Daha adıl bır dunya ozlemı ıle yanıp tutuşan genç kız, 196O'lı yıllann bu ateşlı gençlık onderı, kendını "acılcı" bır grup ıçınde buluvermıştı, duzenın başka turlu değı- şeceğınden umudu kestığı gunlerde Ve daha adıl bır dunya ıçın bonkorce harcadıgı yaşamına kendı ellerı ıle son vermıştı hapıste Mışa, belgeselın etkısınden kendını uzun sure kurta- ramadı Ama haberlerı ızlerken umutlanır gıbı oldu "Adaletın geç de olsa yerını bulacağına" ılışkın "mo- dası geçm/ş"soylemleremıtakılıyorum ne Olsun, bı- nlennın kulağına kupe olur En azından dunyadan ha- ben olmayan genç kuşaklar bıraz duşunmek ıhtıyacı- nı duyarlar dıye soylendı kendı kendıne Haberlerde, Italya'dakı bır mahkemeden goruntuler vardı 82 yaşında bır savaş suçlusu, 300'u aşkın cına- yetın sorumlusu bır Gestapo şefı yargılanıyordu Kur- banların aılelerı de oradaydı Adaletın yerıne gelmesı- nı ıstıyorlardı Sonra, aynı gun bır başka ulkedekı bır mahkemesalonugeldıgoruntuye LaHaye'dekı "Ulus- lararası Adalet Dıvam", Bosnalı Sırp "kasap "lardan bı- nnı yargılıyordu Savaş sonrası gerçekleşen Nurem- berg ve Tokyo mahkemelerınden sonra, ılk kez ınsan- lığa karşı ışlenmış suçları konu alan bır uluslararası mahkeme toplanıyordu 40 yaşındakı Bosnalı Sırp, 1992 yılında Omarska dakı kampta ışledığı cınayetler- den ve uyguladığı ışkencelerden oturu yargılanıyordu "Etnık temızlık" denen vahşetı kedı aklının alması ola- naksız Tuylerı dıken dıken oldu Mışa'nın, tanıkların ıfa- delerını dınlerken Haberlerden sonra, gene ayrılamadı televızyonun başından BukezMılanodan, "LaScala"operasından canlı yayın vardı Venedık'te yanıp kul olan La Fenıce Tıyatrosu ıçın duzenlenmış bır gece Avrupa nın çeşıtlı kanallarmda naklen yayımlanıyordu Canlı yayın, aynı zamanda Avrupa'nın çeşıtlı kentlerındekı tıyatro salon- larında da buyuk ekranlarda ızlenebılıyordu (Avrupalı ol- ma ıddıasmdakı bazı ulkeler ıse kulturel alana ılışkın du- yarsızlıklarını surduruyorlardı kuşkusuz) "Gıselle" balesını ızlerken keyfıne dıyecek yoktu Mı- şa'nın, msanlığın aydınlık yanı umutla doldurdu ıçını Et- nık temızlığı savunanların zavallılıgı karşısında, ulusla- rarası dayanışmanın en guzel ornegını veren yaratıcı- ların onurlu dırenışı gozlerını kamaştırmıştı Ulkesmdekı televızyonculan duşundu bır an Insan- ların "ayıp" yerlerınde "yıldız dolaştırarak "halkını ko- ruyan" (daha doğrusu korumak zorunda kalan) yayın- cıları, bır cınsel-somuru fılmı ıle sanat fılmını ayırt ede- meyen, televızyonun egıtıcı kulturyayıcı ışlevını onem- semeyen "ust kurul" uyelenru Neden benım geldığım ulkenın televızyonlan bu ka- dar sorumsuz dıye sordu kendı kendıne Yanıtını bula- madı Dunyada olup bıtenler hakkında bılgı vermeyı, se- yırcısını aydınlatmayı gorev edınmış bır tek kanal bıle olmaması hazın değıl mıydı Tek kaygılan para kazan- mak, daha çok kazanmak olan ınsanlar nasıl olur da kamu gorevı yaptıklannı ıddıa edebılırterdı Seyırcının daha lyısını ıstemedığını soyleyenlerden bır gun hesap sorulacak mıydı 9 Gazetelerı karıştınrken bır umut kıvılcımı daha par- ladı yureğınde Bıyıklan sevınçle trtredı Raoul Peck, Haıtı'nın Kultur Bakanı olmuştu "Işte, adaletyennı bul- du" dıye mırıldandı Ulkesmdekı dıktatorluğe karşı yıl- larca fılmlerıyle dırenmış bır yonetmendı Peck Latın Amerıka'nın bu yoksul ulkesının ıçınde bulunduğu ko- şullann bır "yazgı' olmadığına ınanıyordu Çocukluk yıllarını, babası ıle bırlıkte surgune gıttığı Kongo'da ge- çırmış, daha sonra Almanya ve Amerıka'da sinema öğ- renımıgormuştu 1983 tekı ılk fılmı "Haıtı Koşesı"nden, Lumumba ustune yaptığı belgesele kadar surgunde yaşadı Onu 1993'teCannes'dagosterılen'7 : ?/A>f/mda- kı Adam" adlı fılmle tanıdı dunya Bugun Fransız Kul- tur Bakanı'nın davetlısı olarak Cannes'ın açılışına gelı- yor Lıberatıon muhabırının soruların 1 yanıtlarken alabıl- dığıne umutlu, heyecanlı Haıtılı dostumuz "Bugun, kul- turel gelışmeden soz etmeyen bır gelışme polıtıkası mumkun olabılır mı' dıye soruyor Ulusunun kuiturel kımlığını gelıştırecek projelerden soz açıyor Fılmlerın- de savunduğu duşuncelerden fedakârlık etmeyeceğı- nı. onları hayata geçırmek ıçın çalışacağını soyluyor Ulrıke'nın yazgısından ne kadar da farklı bır yazgı Sankı, adaletın er geç yerını bulduğuna ınanacağı ge- lıyor kedının Ne dersınız? İMKB'nin 10. yıl resim yarışması sonuçlandı Kultur Servisi - I\IK.B"nın 10 kuruluş vıldonunıu nedenıvle açtığı resını vdnşınası ^onuçlandı 315 sanatçının 55(Tresım ıle katıldığı varışmada 500 mılyon lıralık bınncılık odulunu Mustafa Horasan. 300 mılvonluk lıralık ıkıncılık odulunu Mehmet Uvgun. 200 nıılvon lıralık uçunculuk odulunu ıse Ahmet Umur Denız ın vapıtı kazandı Avrıca Akagunduz Temur. Alp Tamer Ulukılıç. Nesnn Sağlam. Irfan Okan ve Gulercan Hacıoğlu 100'er mıîyon lıralık mansivon kazandılar Odule değer bulunan yapıtlarla bırlıkte sergılenmeye değer gonılen 44 \apıt. 4 hazıran gununden başlavarak IVİKB Sergı Salonu nda ızlenıbılır ADNAN TURANI I M E R G I tO M A Y I S - 9 H A Z I R A N 1 9 9 6 YAPI KREDİ SANAT GALER1Sİ Inûnu Caddesı 73 Donyolığzı 01010 Afcna Telefcr 0322 251 82 12 VAPI KREDi